al·vara sb. f. [·vǫru/varu(DN II (1301) 55³³)]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [um ■] alvor, alvorlige hensigter, oprigtighed, pålidelighed ⫽ seriousness, serious intention, earnestness, sincerity, trustworthiness
●●● skilrikir mænn ... kænndu hans insigli vera meðr aluaru (at hans segl var ægte ⫽ that his seal was genuine)
DN II (1301) 5533●●● Með þvi at þv næittir þesso raði oc vill at ec taki Rvth til min. þa tak skoclæði þitt oc syn sva þina alvo᷎rv her vm
StjC 4266●●● Ef ek gęt fvnnit alvorv favðvr mins ... Enn ef staðfestiz með favðvr minvm falslig flærð. þa ...
~ lat.sententiam
Vulg 1Reg 20,12 StjC 4724●●● Vrækia atte lut at ok se᷎tte þa i þvi sinne, ok varþ þo enge alvara með þeim
StuᴵK 4704●●● Komi alldregi min aund ne aluara vid þeirra raad
~ lat.anima
Vulg Gen 49,6 Stj¹ 23025●●● þad war eigi þeira aluara þo þeir segdi nu sua
~ da.alwere
24524 ChrP² 2452●●● ‹tryggr ok trúr í ǫllum hlutum, ríkr ok réttdæmr, þegar til alvǫru kom, dáðgjarn ok drenglundaðr, þegar til þess var þǫrf› emend. Kirj 9215: AM 532 4° “D”
emend. KirjB 9215: AM 532 4°ˣ “D”●●● Hann bad gud ok hans modur med allri aluoru hiartans, at þau gæfi honum heilsu
~ lat.in toto conatu mentis
MirMar1927 4032 MarD635ˣ 9576÷ hafanðe þat fastlæga allt vm þætta firir aluaru er hann hæfir sua forsíolæga gort
NoDipl ([c1300]) 1266÷ fannz þeim sva i at eigi mætti fyrir aluorv taka þat er Danir mællto
HákFris 55420÷ hann væitir þer allt þat er þv biðr hann. oc þi man hann segia þer sina alvo᷎rv
StjC 4163÷ ek man læita at fvllgera hveria lvti sem þv vill mer til segia með alvorv
StjC 47119÷ Þessi maðr varðveitti nu nefndan helgan dom leyniliga i sialfs sins husi oc vegsamaði hvern dag með fullri alvoru
JBapt²A 9229÷ [var. hann mælti þa með aluoru mikilli AM 382 4° “B”]
var. ÞBpA 1903: AM 382 4° “B”÷ syniz hann ok ꜳ hyggiu samliga ok með ⸢mikilli alvo᷎ro [var. godum athuga AM 53 fol “B”] fram flytia þat ꜳ heyriliga erendi er hann ferr með
ÓTᴵ 15617÷ hof konungr sva sitt mal með hinni mestu ahyɢiu ok alvoro
ÓTᴵ 3022÷ man yðr all annt til vera. at taka af þeim o᷎mbvn yðvaʀar þionosto. þat er at samlagaz vm sidir þeira fagnaði ok felagskap er þer hafið sva lengi til stundat með allri alvoro
ÓTᴵ 3757÷ Þat eitt ... skal ek upp bera fyrir yðr ⸢herra [var. med alvǫru AM 53 fol “B”, etc.]. at ek hafa no᷎ckut til míns mals
var. EindrÓT 2152: AM 53 fol “B”÷ þessi þin bo᷎d munu væ᷎r profat fa᷎. hvilika alvoru þau hafa
~÷ bar oft saman fundi þeirra styrimannz ok bonda dottur ok ræittizst a vm tal ok kossa ok kneikingar med aluoru ok blidu ok fylgde framkuæmd byrgisskapar
HrHalt 41114÷ þeir þickiaz huarki hafa fundit aluoru med herra pafanum ne Fracka konungi
Thom² 37930÷ gera guds bodord æ med alvo᷎ru hugarins ok hiartans astundan
~ lat.cogitatione vero mentis
48025 VP 4802÷ hann þottiz engri alvo᷎ru mællt hafa
VP 48110÷ fanz þeim sua, at eigi mætti fyrir aluoru taka þat, er Danir mæltu
Hák81 65919÷ (þeir) kváðu öngvan mann mundu svo djarfan, at slíkt mundi þora at tala með alvöru
Mág² 8612÷ kann uera at hann uirde suo uor bod at þui fylge eingi aluara
SigÞǫgl 1961÷ Hann nam ord þeirra og leyt til þeirra med tär stocknum augum, so sem synande alvo᷎ru hiartans
ÁBpˣ 1813÷ Philotemia hefur nu sinn grät bidiande med allre alvǫru ad hann dvelde og fȧe hennar med sæmd
DínDrˣ 6710÷ nú muntu taka hǫfn á sjau nátta fresti, ef þú ⸢hverfr til mín með nǫkkurri alvǫru [var. vilt mik at hyllaz AM 445 b 4° “B”]
Flóamˣ 3710÷ til þess at þeir leggi fulla alvöru fram í várt fullting, skolu vér þann mesta heiðr þeim til sœmdar veita, sem vér erum skyldugir
KlmBˣ 13517÷ skulum vér nú undir krjúpa meðr alvöru fullting hins mikla vinar míns Jacobi postola
KlmBˣ 2234÷ at suo hlydinn sem þessi byskup var fordum þinv bodi, suo mun hann enn vera, þegar hann veit alvo᷎ru þins vilia
MarD635ˣ 10435÷ Ef þú átt tvá hváptana, þá bregð þú tungunni sitt sinn í hvárn ok kalla í ǫðrum váðaverk, ef þú vilt, en í ǫðrum kalla þú alvǫru
ÞStangˣ 7722÷ mællti ek þat meðr engum sannendum eðr af nökkurri alvöru
Æv⁷⁶ˣ 19916
● er alvara [e-m] [í ■] (ngn) mener (ngt) alvorligt ⫽ (sby) means/intends (sth.) seriously
●●● Vel, segir Hǫskuldr, ef þér er þat alhugat. Gunnarr segir ⸢*sér þat alvǫru [AM 468 4° “R”; non emend. at þat er satt]
emend. NjM 8615: AM 468 4° “R”●●● ef þier er aluara, at þu uillt her orda fulltings bidia eda leita, sem ek er, þa uil ek giarna fylgia þinu male
MarE 40724●●● er Vífill sér, at honum er alvara í at berjast við Hárek, þá mælti hann
ÞorstVík 3924●●● Hjálmtér mælti: er þér þetta alvara? segir hann. At vísu, segir hún
HjǪˣ 47024÷ Vel, segir Hǫskuldr, ef þér er þat alhugat. Gunnarr segir ⸢sér þat alvǫru [var. at þat er satt NjM 8615]
NjR1908 7322n.÷ þegar hefir þu goðorð, er þú villt ok vissa ek eigi er þer veri aluara við at taka
BandM 174÷ enda mun þer æigi aluara uera
Fær 1221÷ æigi uar mer ok þetta aluara
Fær 171÷ æigi mun honum þat aluara
Fær 4634÷ se þier þath aluara þa skaltu ho᷎ggua fyrri
Hect 10314
● af/með alvǫru for alvor, fuldstændig ⫽ in earnest, seriously
●●● Þat hafum ver ok hꝍyrt ok ætlom satt vera mæð aluaru
●NoDipl ([c1294]) 7211●●● Ef þer skipit mik með alvo᷎rv yfir yðr konvng. þa komit þer oc hviliz fyrst vndir skvgga minvm
~ lat.vere
Vulg Judic 9,15 StjC 39920●●● mínkar þat verk í lífr ok leysir hana med aluoru
~ da.harthælyk
HarpK 12211 Med696I 913●●● fæð sía er eckí af alvǫrv sem með ockr er vm hrið
HalldSn³Hulda 17523●●● mælta ek þetta ok meiʀ til raunar við yðr en ek vili þess eggia yðr af alvoro
ÓTᴵ 3641÷ eigi mli ek þetta af aluoru. þuiat þier kennit oss ath uer seum skamrker. ok seigit þat yduarn uilia. ok þui uęntum ur ath þier mvnit skamrker uid oss uera
EgSH1008 78524÷ ef hann gefur sig þessum leik ok laus leika ⸢medur [var. med fullre AM 688 a 4° “B”] aluoru suo at hann geymer eigi sin[a] sæmd eda stett þat er mortale
SpecPen 21616
2) iver, ildhu ⫽ eagerness, zeal
●●● at hinn heilagi faðir leggi en meiri alvǫru til at biðia firir honum
Mich 6856●●● Staukua nu samann skipinn, og beriazt þa af allri aluoru og stinga samann at sto᷎fnum *skip sin⸣
Jvs510 762●●● giǫrum nu langellda fyrir vinum vorum, og veitum af aluǫru slijkum mǫnnum so ad oss lijki ǫllum vel
Hrólfˣ 958●●● veitandi ǫllum ⸢með hinu mesta kappi [var. af mikilli alvǫru AM 125 8°ˣ “l”, etc.], þar til sem konur ok karlar váru fordrukknir
var. Rémˣ 1303: AM 125 8°ˣ “l”÷ ꜹll hans aluara uar at snua sem flestum til gvdz elsku
ÓH1 71214÷ drottning sotte eptir med aluoru og lijkams lystug ath finna hann
SigÞǫgl 20018
3) [til e-rs / við e-n] kærlighed, hengivenhed, loyalitet ⫽ affection, devotion, loyalty
●●● þicker monnum þat likt vera, at hann flyte þenna boðskap meðr litille alvoru viðr konungenn
~ lat.minus fideliter mandata prosecutum
16234 Thom¹ 16222●●● sva gatv þeir sinvm fortavlvm fram komit at allt folk sneri til hans sinni alvo᷎rv
~ lat.inclinaverunt cor eorum
Vulg Judic 9,3 StjC 39829●●● skilr hon sik minni hafa riddarans alvørv enn var forðum, þar til er hvn ma eigi við dyliaz
MarS 27422●●● Sættiz herra byskup við þessa menn til þes. at minka vanndræði. en hvarigir logðu fulla aluoru ⸢til annaʀa [var. vid adra AM 380 4°ˣ “C³”, etc.]
ÞBpB 2612●●● Endr nyiaði Einarr þa enn við hans tiþinda so᷎gn sína elskuliga aluo᷎rv til Olafs Tryɢva sonar. þeiri er hann helt til dauða dags
ÓTᴵᴵ 3483●●● Hefir þv nǫckvt fvndít þat Kalfr at Þorgrimr er yðr eingi alvðarmaðr ok er ǫll hans alvara til Olafs konvngs
Þorgr 2023●●● þær (ɔ: sálur) skiliaz giarnsamliga uidr likaminn. at nidrlagðri þeirri natturligri astuð ok aluo᷎ru sem þær ho᷎fdu uid hann haft
~ lat.postposito naturali affectu
SpecH 6a54 (I 13) Stj¹ 927●●● sakir þess at hann var fagr maðr i asion ... virðiz honom oftar en um sinn, sem iungfruin sia‹i› kęrliga til hans a kvelldit, einkannliga þa er aul birtir briostið ok alla alvoru þar um
Jón⁴ 50712●●● þvi het ek Hakoni jarli þa er hann gaf mer hringinn með mikill‹i› ⸢ꜹlvð [var. alvoro AM 53 fol “B”] at ek munda eigi logha
var. Fær61 803: AM 53 fol “B”●●● ek skal giarna giora yduarn uilia ... þegar eg ueit yduarn vilia ok aluoro suo hiartaliga til mjn falla
Rém 9225●●● Þorsteinn gekk í mót syni sínum ok bauð honum með allri [var. + alvǫru ok AM 138 folˣ “B”] ǫlúð
var. Vatnˣ 1912: AM 138 folˣ “B”÷ sagði nv Samson hafa fvllkomliga birt ser sina alvo᷎rv
~ lat.aperuit cor suum
Vulg Judic 16,18 StjC 41724÷ er þat (N:ɔ: musterit) skrytt engiligri ꜳst ok alvoru, fatækt i formi en hardla rikt i himneskum krapti
Mich 69313÷ Sýndi þá guð drottinn sína alvöru til frægðar þersa kóngs
Æv¹⁰ 3413÷ sa sun mundi medr þess haattar ordum skaka ok skelfa iðr ok aluoru sins faudur. sem litlu sidarr skylldi af sealfum honum sæfaz
Stj¹ 1327÷ þvi het ek Hakoni jarli þa er hann gaf mer hringinn með mikill‹i› ⸢ꜹlvð [var. alvoro AM 53 fol “B”] at ek munda eigi logha
var. Fær61 803: AM 53 fol “B”÷ [var. + gat hann j lag fęrt. sva at aptr kom astvd ok íǫfn alvara af konvngi til hans AM 62 fol “D¹”]
var. ÓTᴵ 1072: AM 62 fol “D¹”÷ ok huerr sa er med ⸢saɴri ast [var. alvoro Holm perg 19 4°] kallar ꜳ̋ nafn drottins mun hialpadr verða
~÷ þá veit hún enn gørr elsku þína ok alvǫru til sín
BjH488ˣ 11811÷ herra Jone med guds miskunn biskupi i Skalaholte sendir (ed. endir) Hakon med samre miskunn biskup i Biorghwin quediu guðs ok sina brodorlegha vinaatto med allre aaluoru
DN VII (*[1337]›apogrˣ) 1632
4) vedholdenhed ⫽ persistence
cf. simplex -vara (0)
Form.: aluoru (12); alvǫru (11); aluara (10); alvoro (6); alvara (6); alvoru (5); alvöru (5); alvo᷎rv (5); alvo᷎ru (4); aluaru (3); alvorv (2); aluo᷎ru (1); aaluoru (1); alvǫrv (1); aluorv (1); aluo᷎rv (1); aluǫru (1); aluoro (1); alvo᷎ro (1); alvørv (1);
Gloss.: EJ _; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb _; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP _; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 16
Genre. (expected): religious works [rel]: 29 (21); historical works [his]: 15 (13); romances [rom]: 10 (8); family sagas [isl]: 7 (9); contemporary sagas [bis]: 5 (6); þættir [tot]: 5 (2); charters [dip]: 4 (6); legendary sagas [fas]: 3 (3); learned works [div]: 0 (2); legal works [jur]: 0 (7); unclassified [ ]: 0 (0);