Kgs ch. 5

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Sunr Þat er vist nauðsynlect hværium þeim er forvitnaz vil slica luti sæm nu hafir þer um rœtt. at skilia væl hvat mælt værðr oc muna vaðdliga æptir. En nu mæð þvi at þer gatuð litlu fyRíyðaRre rœðu þeiRa luta sumra er mer skilz æige mæð hværium hætte fram fara. oc hæfiec þo leitt at huga mæð mer. þat er um birting loptz oc okyRleic sioar. En mæð þvi at þer buðut þa lute at næma oc callaðut froðleic æf numit yrðe ænnda skil ec æigi aðr en ec heyri giorr skilatfiri mer. ænnda væit ‹ec› engan visan mæistarann þann er iam goðan vilia man hafa at læra mec um þa lute sæm sialfa yðr. Fyrer þvi vil ec mæð leyfi biðia yðr at þer læggir mæð þvi þæssa rœðu at ec værðe noccot froðare um þa luti hværso þvæRr eða væx birting loptz eða gangr himin tungla dœgra far eða ætta skipan oc allra hællzt um okyrleic sioar. hvat er vældr hans mislynnde er hann syniz stunndum isva mikelli bliðu at mann girnir til at leica við hann heilum missærum saman. En þvi næst synir hann sva micla reiðe oc illzku. at hann þrætir til fiar oc til lifs þeiRa er við hann skipta. Nu hugðe ec þat þo at solen fyllde raser sinar æptir firi sættri skipan at æcki munnde þat raða rœreng hafsens. Nu æf yðaRr er vili til at skyra þæssa lute geRr firi mer þa vilde ec giarna mæð athygli til lyða.

Faðer Þat ma ec væl gera æptir þvi sæm ec hæfi heyrt or froðra manna munne oc mer þycki likazt væra æptir þvi viti sæm Guð hæfir mer gefet. Sol hæfir fængit fiolskylt æmbætti þvi at hon skal lysa allan heim oc værma. oc glæðiaz ymsir staðer heimsins við hænnar nær qvamo. en sva bæRr ras hænnar til at hon firrizt þa staðe stunndum er hon nalgazt stunndum. En þa er hon tæcr at vitia austrsættaR mæð varmum oc biartum geislum. þa tæcr þar fyst dagr upp at letta austan vinnde silfrligar brynn oc blit aðdlit. En þvinæst væðr hann koronaðr mæð gullegum roðle oc skryðez hann þa mæð allum glæðe bunaðe sinum lettir sorgum oc harmsamlegum aðdvorpum syner blitt anndlit grannum sinum abaðar hænndr oc biðr þa væra glaða mæð ser ísinum fagnaðe. oc letta vætrligom sorgum Sænnder hann oc skinannda geisla i aðdlit væstan vinnde at boða hanum sina glęðe oc fagnað. þat boðar hann oc væstan vinnde at hann skryðez þvilicum bunaðe um aptan sæm austan vinndr hafðe um morgen. Enat magnaðum dægi oc firi skipaðum tima þa rosar laðdsynningr nytæcnumbunaðe. oc sænnder ornannda geisla mæð bliðu boði í aðdlit ut nyrðinge. Enat miðium dæge syner sunnan vinndr sec æfldan væra mæð yliar auðœfum sænnder varmar vingiafer norðan vinnde oc værmir svalt aðd‹l›it oc byðr allum grannum sinum at miðla við þa af gnott sins auðar Enat nigannda dæge þa tæcr ut synnengr við vægiannda skini oc varmum geislum mæð glaðu anndliti. syner af sinne hænnde sætt oc samþyki at niðr lagðre reiðe. byðr stærkum bylgium oc brattum barum at hogværaz mæð minnkannda afle. ockallar fram groðrsamar dogger til fullrar sættar við sina granna oc blæs hogværliga mæð varmum annda i anndlit lanndnyrðinge oc værmer blost svalar vaRRar. oc þiðer helo kalt ænne yfir bliðu anndlite skryðez mæð pryðe oc kvælldligre fægrð sva sæm at hatiðlegom aptni. boðar austan vinnde mæð sæðdumgeislum at hann buiz moti komanndahatið um morgenenn æptir. En at sættri solo þa tæcr ut nyrðengr at letta fagrum brunum oc bænnder mæð lettre brun allum grannum sinum at hannhæfir isinne gezlo skinannda roðul þvi næst læiðer hann fram skugga ifir aðdlit iarðar oc boðar þat ollum at þa nalgaz hvilldar stunnd æptir daglect ærfiðe. En at miðre nott þa ‹tekr› norðan vinndr við ras solar oc leiðer hana um fiallegar auðner mote þynnbygðum stronndum. oc leiðer fram þiuccan skugga oc hylr aðdlit sitt mæð skyaðum hialme oc boðar ollum at hann er buinn til varðhalz ifer grannum sinum mæð natlegre vaku. til þæss at þeir take orugga hvilld oc hœga æptir daglegan hita. hann blæs oc vægilega mæð svalum munne ianndlit sunnan vinnde til þæss at hann mæge bætr stanndazt oflgan hita at komannda dæge Hann fæger oc aðdlit himins æptir brot rækit sky til þæss at komannda liose mæge sol auðvælliga sænnda varma geisla íallar ætter mæð biartu skini. En at komannda morni þa tæcr laðdnyrðingr at opna saman lagðar brar oc rænner til synar biugt sialldr sva sæm til skygni‹n›gar um uprisutima. En þvi næst lycr hann upp vacrlega birtannda sioner sva sæm saddr af svæfni æptir tæcna hvild. En æptir þat leiðer hann fram liosan dag sva sæm fagranœskomann oc hœfiligan firir rasara i allra tun oc boðar til vis at þa kœmr þægar æpter hann geislannde hvæl oc skinannde sol oc byðr allum at væra væl viðr bunum. En þvi næst rænnr upp sol oc skytr geislum sinum i allar ætter at skynia um saman tængt satt mal oc gengr siðan æptir fyrer skipaðum væg sva sæm fyRr var sagt. En at allum algorfum friðe mille þæssaRa hofðingia er nu ero næfnder þa er væl fœrt ihværs þeiRa vælde sæm þa vil farit hafa. Ða tæcr haf uti at byrgia allan mægin storm oc gœrir þa^r sletta vægo sæm fyR var ufœrt firi storumbarum oc þiuckum bylgium oc væita strannder þa þar margum stoðum hafner sæm fyR var œrœfi. Nu mæðan þæsse friðar gerð stænndr. þa er þer væl fœrt oc hværium annaRra þeim er sitt skip vilia leiða eða sialfir fara lannda mæðal. yfir hafs hasca. oc væri þat monn|nnum skyllect oc þo nauðsynlect at kunna goða skilneng aþvi nær haska timar væri oc ofœrer eða nær þæir timar kœmi er væl er til hættannde allz þviat skilningar laus skepna geter þæssaRa tima. þo mæð natturu at æigi se skilning til. þvi at manviz lausir fiscar kunnu at geta sin idiupum hofummæðan hæster ero stormar um vætrenn. En at hallannda vætre þa sœkia þeir nærmæir lannde oc samna glæðe sva sæm æptir liðna sorg. En at fængnum rognum. oc at vaxannda vare þa giota þeir rognum sinum ocleiða fram fiolða mikenn ungra fiska ocœxla sva ætter sinar hværR i sinu kyni oc tigunnd. Er þat mykel ætlan skynlausrar skepno at sea sva væl við komannda stormi um vætrenn. at hann leiðer fram sitt af springe til þæss at aðdværðu vare at hann mægi niota kyrraR væðrattu um sumarit oc leita ser matar i goðum friðe hia viðum stronndum oc styrkiaz sva af sumrino at þeir hafa yfrit afl at komannda vætre til þæss at hirða sec í calldum diupum milli annaRa fiska. ÞæssaRre sættargerð fagnar iam væl loptet sæm logrenn þviat á vaxannda vare sœkia fuglar haleic lopz mæð fagrum songum oc fagna nygœRre sætt milli þæssaRa hofðingia. sva sæm komannda hatið oc glæðiaz þa sva mioc sæm þeir hafe fænget forðazt mikenn haska oc vaðvænligan i hofðingia dæilld. þvi næst gœra þeir ser reiðr a iorðu oc leiða þar or unga fogla hvæRr æptir sinni kynfylgiu ocœxla sva ættir sinar oc nœra um sumaret at þeir mæge ænn ser sialfr leita at vinno um vætrenn æptir. Iorðen siolf fagnar þæssaRre sættar gerð. þvi at þa er sol tæcr ut at steypa ylsamlegum geislum yvir aðdlit iarðar þa tæcr iorð at þiða frosnar grasrœtr. en þvi næst leiðer hon fram ilmannde grosmæð smaraglegom lit. oc synir hon sec fagna oc glæðiaz hatiðlega mæð nytækinne fægrd g‹r›œns skruðs oc byðr hon þo glaðlega nœreng allum afspringum sinum. þeim er hon syniaðe aðr sacar vætrligar nauðar. Tre þau er stoðo mæð frosnom rotum oc driupannda quistum. Þa leiða þau nu fram afser gras grœnnt lauf oc glæðiaz sva æpter liðna sorg vætrligrar nauðar. Orein skepna oc leðænnde syna manvit sitt oc skilning íþvi at þau kunnu at skipta hœfilegum tima til aucni‹n›gar sinnar ættar oc ut gangu or fylsnum. Sva geta þau þæss tima ner þau þurfu at flyia kulða oc stormsamlegar vætrar nauðær oc hirða sec sva unnðer steinum eða í storum hællum eða ídiupum iarðfollum til þeiRaR stunndar er þau hafa tima til fram gongu. Uilli dyR þau er fœðaz ífiallum eða skogum þa kunnu þau væl at skipta allum tima þvi at þau ganga mæð getnum burð mæðan vætr er kalldaztr til þæss at þau mege sinn getnað fram leiða at nykomnum grasum oc varmo sumre. Einn litell maðkr eR mauR heitir. hann ma kenna vitrum mannum micla hagspæki. hvart sæm hældr er kaupmaðr eða bonnde oc iamvæl konongumsæm smœrum monnum. Hann kenner konongom nær þeir skolu borger gœra eða castala. Hann kenner oc bonnda oc kaupmanne mæð sama hætte. hvæsso ákaflega eðahværn tima þeir skolo sina syslo framme hafa þvi at sa er retta skilning hæfilr oc hyggr hann vanndlega at hans at hæfi þa ma hann mykit marca oc ðraga ser til nytsæmðar. Oll aðnur kvikennde hvart sæm eru rein eða úrein þa fagna þæssum tima oc leita sva sinnar nœringar a varmu sumre mæð allre viðrsyn at þau mæge oruggliga stanndaz allan hasca vætrlegrar nauðar. Nu vældr þæsse sat mala samtængeng mille þæssaRa .viij. vinnda allre bliðu loptz eða lannz eða sioar rœreng mæð boðorðe ocleynilegum smiðvelum þæss er firir anndværðu skipaðe at sva skyllde iamnan siðan stannda til þæss er hann byðr at brigð skyli agœraz.