Smákaflar ch. 2

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú er at segja frá Hallvarði gullskó. Brátt er hann kom út, fór hann at finna jarl ok fiutti djarfliga konungs erendi fyrir honum. Jarl tók því vel ok kvaðst þar skyldu mikla stund á leggja, eftir því sem konungr hafði orð til sent. Hallvarðr fór til vistar í Reykjaholt. Þeir jarl fundust um haustit, eftir því sem þeir höfðu áðr rætt, ok sóru þá nökkurir bændr konungi trúnaðareiða ok þeir sumir, er áðr höfðu mjök í móti staðit.

Jarl sat um vetrinn fyrir norðan land, ok átti hann þá tal við bændr, hvert ráð fyrir skyldi gera þeim áköllum, er hann vissi, at konungsmenn fóru með ok hann hafði konunginum heitit. Fór þá upp allt it sanna, hverju hann hafði konunginum játat. Var þá þat ráð fyrir gert, at bændr hétu jarli stórfé at leysa þat vald, er á var kallat. Hétu sumir tveim hundruðum, sumir einu hundraði, sumir tólf aurum, sumir muni minna. 

Ok er Hallvarðr spurði þetta, segir hann, at konungrinn vildi eigi, at bændr væri píndir til svá mikils fégjalds. Segir hann, at konungrinn vildi hafa hlýðni af bóndum ok slíkan skatt af landi, sem þeim yrði sízt afarkostr í at gjalda, ok hét þó þar í móti hlunnindum ok réttarbótum. Hallvarðr flutti ok konungsmál við Vestfirðinga ok kom því svá, at allir hétu at koma til Þórsnessþings um várit ok sverja konunginum þar land ok þegna. Var þetta þá ritat norðr til jarls ok neitt öllum þeim álögum, sem áðr hafði hann samit við bændr norðr þar. 

En er jarl varð víss þessa, þá stefndi hann bóndum til Hegranessþings ok lét þar nökkura menn sverja konungi land. En Hrafn Oddsson kom eigi til Þórsnessþings, ok því fór Hallvarðr eigi þangat. 

Var þá þessu máli skotit til alþingis, ok drógu allir inir stærstu menn í Vestfjörðum saman stórflokka, er leið at þingstefnunni. Þeir sendu menn á fund þeira bræðra, Lofts ok Sighvats Hálfdanarsona, ok svá Andréassonum, at þeir skyldi ríða til þings með öllum afla sínum fyrir austan Þjórsá. Þorvarðr Þórarinsson hafði ok heitit at koma með Austfirðingum. 

Gizurr jarl fjölmennti mjök norðan um land. Reið á þing með honum Ásgrímr Þorsteinsson, ok myndi jarl eigi hafa færa en tólf hundruð manna. 

Hrafn fjölmennti ok mjök vestan, ok reið með honum á þing Hallvarðr gullskór, Einarr Vatnsfirðingr, Vigfúss Gunnsteinsson, Sturla Þórðarson ok nær allir inir beztu bændr ór Vestfjörðum, ok myndi þeir hafa sex hundruð manna. 

Segir Hallvarðr þá, at flokkar váru saman dregnir fyrir vestan heiðar ok höfðu allir heitit at ganga undir skatt ok konungsmál ok ætluðu at ríða til þings ok flytja þar konungsmál, ef eigi gengi ella við. 

Ok er jarl spurði þetta, átti hann tal við vini sína ok ráðagerðir. En er því tali lauk, flutti jarl konungsmál bæði við Norðlendinga ok Sunnlendinga, bað þá til góðum orðum, en kallaði fjörráð við sik, ef eigi gengi þeir undir. Þetta varð auðfluttast við Norðlendinga. 

Eftir þetta var skipuð lögrétta, ok sóru þessir bændr fyrir Norðlendingafjórðung: Ásgrímr Þorsteinsson, Hallr kvistr, Guðríkr, — ór Eyjafirði: Hallr af Möðruvöllum, Þorvarðr ór Saurbæ, Guðmundr frá Hrafnagili, — ór Skagafirði sóru þessir: Geirr auðgi Þorvaldsson, Kálfr ok Þorgeirr Brandssynir, — fyrir vestan Vatnsskarð: Bjarni af Auðkúlustöðum, Sigurðr ór Hvammi, Illugi Gunnarsson. Sóru ok af Sunnlendingafjórðungi fyrir utan Þjórsá Hákoni konungi land ok þegna ok ævinligan skatt með slíkum skildaga, sem bréf þat váttar, er þar var eftir gert. 

Á því þingi sættust þeir Gizurr jarl ok Hrafn. Váru þá tryggðir veittar. Gizurr jarl gekk þar til, Hrafn ok Sturla, sonr hans, ok tókust þeir í hendr fyrir kirkjudurum á alþingi. Var þar við Sigvarðr byskup ok Brandr ábóti ok nær allr þingheimr. 

Síðan reið jarl af þingi ok suðr í Laugardal ok helt þar saman flokkinum um hríð. 

Sigvarðr byskup reið vestr til Borgarfjarðar ok með honum Hallvarðr ok Hrafn ok fundu Vestfirðinga á Þverárþingi, ok gengu þá Vestfirðingar undir þvílíka eiða sem aðrir menn. Sóru fyrst formenn: Hrafn, Sighvatr Böðvarsson, Sturla Þórðarson, Einarr Þorvaldsson, Vigfúss Gunnsteinsson ok þrír bændr með hverjum þeira. Þrír bændr sóru ok fyrir Borgfirðinga. 

Eftir þessa fundi höfðu allir íslendingar gengit undir skatt við Hákon konung ór þremr f jórðungum fyrir utan Sunnlendinga fyrir austan Þjórsá ok allan Austfirðingafjórðung. 

Hallvarðr gullskór fór utan um sumarit af Íslandi ok fann Hákon konung í Björgyn ok segir honum þau tíðendi, at íslendingar hefði svarit Hákoni konungi ævinligan skatt. Konungr þakkaði honum sína ferð vel. Þá fór ok utan með honum Sighvatr Böðvarsson ok Sturla, sonr Hrafns Oddssonar. 

Þá kom ok af Íslandi Brandr ábóti Jónsson at orðsendingu Einars erkibyskups. Fór hann norðan til Þrándheims ok fann þar erkibyskup, ok tók hann allvel við honum. Var hann með erkibyskupi um vetrinn í góðu yfirlæti. Þá var með honum Árni Þorláksson, er síðar var byskup í Skálaholti, ok var hann þá djákn at vígslu. 

Um várit í föstu átti Einarr erkibyskup tal við kórsbræðr í Kristskirkju ok talaði um byskupskosning á Íslandi, ok kom þat ásamt með þeim at kjósa Brand ábóta til byskups. Ok þann sama dag var hann kosinn af erkibyskupi ok kórsbræðrum með ráði Hákonar konungs ok Magnúss konungs. 

Þá váru ok utan komnir ór curia Gillibert ok þeir menn, sem með honum höfðu farit. Sögðu þeir þau orð páfans, at hann gaf í vald erkibyskups byskupskosning í Hamri ok þó með því móti, at hann skyldi engan annan til kjósa en Gillibert, eftir því sem konungs vili var til. 

Inn fjórða dag [nonas] martii-mánaðar vígði Einarr erkibyskup þá báða til byskupa, Gillibert til Hamars, en Brand til Hóla á Íslandi. Váru þeir við Pétr byskup af Björgyn ok Þorgils byskup af Stafangri.