Gísl ch. Add. 9

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Þenna vetr inn sama gera þeir ferð sína bræðr norðan af Flúðunesi, Einarr ok Sigurðr, nær fjórir tigir manna, ok fara, til þess er þeir koma í Súrnadal um nótt. Þeir koma fyrst á Hellu til Bárðar ok tóku hús á honum. Váru honum tveir kostir gervir, at hann myndi tekinn af lífi eða hann skyldi ráðast í ferð með þeim við þá karla, sem þar væri til.

Bárðr kvað sér vera vandalaust við Þorbjörn ok sonu hans, ‑ "virði ek meira," sagði hann, "líf mitt, en fyrir þessu þykkir mér alls ekki." 

Ræðst hann síðan til ferðar við þeim með tíu menn. Váru þeir þá saman fimm tigir manna. Þeir koma óvart á Stokka til Þorbjarnar. Skipaði hann liði sínu fyrir skála, en sumir fyrir stokkabúrit. Gísli hafði smíðat nökkurum vetrum áðr stokkabúrit ok gert á þann hátt, at einn hvern stokkinn í öllum veggjunum hafði hann í sundr tekit, ok var miðkaflinn lauss, ok váru þeir útan í festir, en járnlykkjur innan slegnar ok þar járnslár fyrir, ok þótti útan at sjá sem heilt væri. Veðri var þannig farit, at veðr var þykkt ok vindr hvass, ok stóð vindrinn framan á stokkabúrit. Þeir draga viðu bæði at skálanum ok stokkabúrinu ok slá eldi í. En er þeir verða þess varir í stokkabúrinu, lúka þeir upp hurðina. En sýruker var inni í búrinu eða stokkaker. Þeir taka sýruna ok bera í eldinn ok slökkva. Nú taka þeir ok gera bál mikit í annat sinn, hvárntveggja veg frá durunum, ok tekr brátt at festast eldrinn í viðinum. 

Þeir feðgar váru allir í stokkabúrinu ok svá þær mæðgur, ísgerðr ok Þórdís. Gísli ræðst þá frá durunum ok til gaflhlaðsins ok kippir þar ór slánni, en hrindr út stokkinum, gengr síðan þar út ok hverr þeira at öðrum. Váru þar engir menn fyrir, því at allir gættu duranna, at þar skyldi engir út komast, en þessa varði þá eigi. Þau fylgja reykinum frá bænum á brott ok til skógar. En er þau koma í skóginn, sjá þau heim, at skálinn logar ok bærinn. Þá kvað Gísli vísu:

Hár leikr eldr of órum, 

es bál mikit, skála. 

Gaukr mun Gauts af slíku 

gladdr, en vargar saddir. 

Reyndak fyrr á fjöndum, 

faðir minn, af þraut þinni 

stofnask styrjar efni, 

stinn járn of sök minni.¹

Nú eru þau í mörkinni, en bærinn brennr at köldum kolum. Ganga þeir bræðr eigi fyrr frá en þeir þykkjast Þorbjörn hafa inni brennt ok sonu hans ok allt lið þeira. Þat váru þrír tigir manna, er inni höfðu brunnit í skálanum. Segja þeir bræðr þetta, hvar sem þeir koma, ‑ lát þeira feðga. 

En þeir Gísli gera ekki vart við sik, fyrr en hinir eru í brottu. Þeir afla sér nú liðs á laun, ok síðan fara þeir um nótt til Bárðar, leggja eld í bæinn ok brenna upp allt saman ok mennina, þá sem inni váru, fara heim eftir þat ok efna til bæjargerðar. 

Gísli hverfr í brott, ok veit engi maðr, hvat af honum er orðit. En er várar, kemr hann heim. Er þá snúit at þegar, ok selja þeir jarðir sínar á laun, en fjárhlutrinn færðr í brott. Þat var reyndar ætlan þeira bræðra at ráðast brott ór Nóregi, ok hafði Gísli því í brott horfit, at hann annaðist um skipsmíð þeira. Ok ferr þetta svá af hljóði allt saman, at ráðabreytni sjá spyrist ekki, fyrr en þeir væri til skips komnir, þrír tigir karla ok konur at auk. Halda þeir nú síðan skipinu til hafs ok leggja þar til hafnar einnar undir eyjar nökkurar ok ætla þaðan at bíða byrjar. 

Einn góðan veðrdag stíga þeir bræðr á bátana, er tveir váru með kaupskipinu, við tíu manna á hvárn bátinn, en tíu váru eftir at gæta skíps. Var Þorbjörn eftir á skipi. Þeir Gísli róa norðr fyrir land ok stefna til Flúðuness. Segir Gísli, at hann vill finna þá bræðr, áðr hann færi brott ór Nóregi. Ok er þeir kómu þar, þá frétta þeir, at þeir váru heiman farnir at landskyldum Hákonar konungs. Þeir Gísli snúa þá á leið fyrir þá, þar sem þeir áttu at fara, ok sitja fyrir þeim, en þeir bræðr váru fimmtán saman, hittast nú, ok tekst þar harðr bardagi. Falla þeir Einarr ok Sigurðr þar ok allir förunautar þeira, ok varð Gísli fimm manna bani, en Þorkell þriggja. Gísli kveðst eiga erendi heim til bæjarins. Gísli gengr nú heim til bæjarins ok inn í skálann ok sér, hvar Skeggi liggr, snýr at honum ok höggr af honum höfuðit. Þeir ræna þar öllu ok fara at öllu sem hermannligast, taka lausafé þat allt, er þeir komast með, róa nú til skips síns, ganga síðan upp á eyna ok efla þar heit mikit ok heita til byrjar sér, ok kemr byrr á. 

Láta þeir í haf ok ætla til Íslands. Þeir hafa útivist langa ok harða. Sigla þeir fyrir norðan landit ok svá vestr fyrir Strandir ok síðan vestr fyrir fjörðu. Kómu þeir skipi sínu í Dýrafjörð, í Haukadalsós, bera þar af skipinu ok setja tjöld sín, ok spyrst brátt skipskváman. 

Maðr hét Þorkell, er bjó í Alviðru. Hann var auðigr rnaðr ok ættstórr. Í Keldudal bjó sá maðr, er Þorkell hét ok var Eiríksson. Þá var byggt víðast um Vestrfjörðu. Þorkell Eiríksson seldi þeim Þorbirni land í Haukadal. Byggt var áðr fyrir innan ána, ok er sá maðr Þorgrímr nefndr, er þar bjó, ok kallaðr nef. 

Upp í dalinn langt bjó sá maðr, er Þorkell hét ok kallaðr annmarki. Hann var kvángaðr, ok hét Þórhalla kona hans. Hon var systir Þorgríms nefs. Þorkell annmarki fylgði at nafni sínu, en Þórhalla bætti þó hvergi um fyrir honum. Þau áttu son, er Þorsteinn hét. Hann var mikill ok sterkr. 

Í Meðaldal inn frá Haukadal bjó sá maðr, er Önundr hét. Hann var vel fjáreigandi ok skilríkr maðr. 

Þeir feðgar húsa nú bæ sinn, Þorbjörn ok Gísli ok Þorkell.