Jǫkul ch. 3

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Atfangadagskveldit fyrir jól gekk Jökull einn seint út. Hann sér, hvar Gnípa gengr ok heilsar honum. Hann spyrr, hvar hon hafi verit eða hvat hon segði tíðenda.

Gnípa segir: "Víða hefi ek nú sveimat síðan, ok er mér boðit til jólaveizlu, ok vilda ek, at þú færir með mér."

"Þú skalt því ráða," segir Jökull, "eða hverr bauð þér?"

"Þat gerði Skrámr, er konungr er yfir öllum óbyggðum, ok allir jötnar eru hræddir við hann. Son á hann sér, er Grímnir heitir, allgott mannsefni, ok verðr í engan máta föður síns eftirbátr. Berr hann svá hér af ungum mönnum, at vér vildum meyjarnar hann gjarna eignast hver fyrir sik. Er hann nú tólf vetra, ok þá þætti mér þú vel fram ganga, Jökull vinr, ef ek fenga hann."

"Ek skal nökkut til sjá," segir Jökull.

"Mál er komit at ferðast," segir Gnípa.

"Ekki dvelr mik," segir Jökull.

Fara þau leið sína. Gengr Gnípa fyrir, en Jökull eftir. Verðr hon heldr greiðfara. Þau ganga inn með firðinum, þar til er hann þrýtr. Er þá langt af nóttu. Þá koma þau at hömrum stórum ok bröttum björgum. Hon víkr þar upp at, sem einstigit er, ok koma þau þá at helli stórum.

Gnípa mælti: "Hér er hellirinn Skráms konungs. Hefir hann boðit hingat öllum jötnum ok flagðkonum, er í óbyggðum búa, ok munu þeir færa þik til heljar, er þeir sjá þik, hverju ek vilda ekki valdit hafa. Hér er gull eitt, er ek vil gefa þér. Þar er í sá náttúrusteinn, ef þú dregr gullit upp á fingr þér, þá sér þik engi framar en þú vilt."

Jökull þakkar henni gjöfina, ok ganga þau síðan í hellinn. Jökull sá, at þar var tröllum skipat á báða bekki, ok heilsuðu allir Gnípu. Skrámr bað hana ganga um beina þeira. Hon kvað svá vera skyldu. Lét hon þá bera inn öl þat, sem áfengast var, en þeir slokuðu stórum, ok var drykkjan óstjórnlig, svá þeir urðu allskjótt drukknir. Þá mátti heyra illyrði nóg ok árásir, einnig sjá margan hnefapústr ok hárrykkjur.

Þetta þolir Jökull ekki, ok hleypr inn í þvöguna ok drepr hvern af öðrum ok hvern um þveran annan, ok er nú eigi traust um, at hverr kenndi öðrum þessi fádæmi ok undr, en engi sér Jökul. Er nú næsta gangmikit í hellinum. Rotslær hverr annan ok drepr um síðir, þar til allir váru fallnir, konur ok karlar, útan Skrámr ok sonr hans. Jökull gekk innar at Skrámi ok leggr sverðinu í gegnum hann, ok dettr hann þá fram á gólfit, svá þá varð dynkr mikill.

Þetta undrast Grímnir, hverju gegna muni, at faðir hans var veginn, en sér engan mann, stökkr upp ok lætr sópa greiprnar um allan hellinn. Þetta þykkir Jökli allmikit gaman, tekr af sér gullit ok vill eigi leynast lengr. Þat sér Grímnir ok ræðr á hann, ok takast þeir fangbrögðum ok glíma allsterkliga, svá flest hlýtr upp at ganga. Verðr þat um síðir, at Grímnir fellr.

Þetta sér Gnípa, skellir upp ok hlær ok mælti: "Nú gerði gæfumuninn, sem betr var, ok mundu, Jökull minn, hverju þú hefir lofat."

Jökull mælti: "Góðs ertu maklig af mér. Nú eru tvenn kostaboð, Grímnir, sá eini ek drep þik nú þegar í stað, sá annarr, at þú eigir Gnípu, vinkonu mína, ok skaltu vera konungr yfir Jötnaheimi, sem faðir þinn var. Vil ek ok gefa þér allan auð eftir föður þinn."

Grímnir játar þessu. Lætr Jökull hann nú upp standa, ok ganga innar eftir hellinum. Þar var fagrt um at sjást, gull ok silfr nóg ok góð klæði. Hann skimast um hellinn ok sér, at þar eru tveir menn, lítt haldnir, karlmaðr ok kona. Sitja þau bæði á einum stól ok eru strengd niðr við stólinn með járnhlekkjum sterkum. Þau váru bæði mögr ok þó fögr at áliti. Jökull gekk at stólnum ok spyrr þau at heiti.

Hann segir: "Ek heiti Hvítserkr, sonr Soldáns konungs af Serklandi, en systir mín Marsibilla. Skrámr jötunn heillaði okkr hingat. Ætlaði hann Grímni, syni sínum, systur mína. Höfum vit verit hér fimm vetr. Er ek nú fimmtán vetra, en systir mín þrettán vetra. Hefir því valdit Marsibilla, at ek hefi svá lengi lifat, því at hon sagði þeim feðgum, at nornir hefðu spát henni, at hon mundi deyja þegar í stað, ef ek væra í hel sleginn, en þeir trúðu því. Nú ef Skrámr vissi þat þú værir hér, mundi hann láta drepa þik ok hafa þik í spað, því svá hefir hann fleirum gert."

Jökull svarar: "Ekki þurfum vit at óttast hann, því at hann er nú dauðr ok allt hans hyski útan Grímnir því ek gaf honum líf."

"Slíkt eru góð tíðendi," segir Hvítserkr, "ok muntu gera vel ok gefa okkr líf."

"Svá skal vera," segir Jökull.

Eftir þat leysti hann þau ok gaf þeim vín at drekka. Váru þau þar þrjár nætr, en fjórða daginn bjóst Jökull til heimferðar. Gáfu þau honum góðar gjafir Grímnir ok Gnípa, tafl vænt ok góð klæði með guðvef ok sverð þriðja, er Jökull bar síðan alla sína ævi, ok kallaði þat Grímnisnaut, ok marga aðra fáséna gripi ok hvat hann vildi eiga ok í burtu hafa Báðu hvárir aðra vel fara. Var Grímnir þar eftir ok Gnípa, en þau systkin gengu með Jökli ok kómu til skálans. Allir fögnuðu vel Jökli ok félögum hans.

Leið nú svá vetrinn. En sumardag inn fyrsta kómu Grímnir ok Gnípa, ok heilsuðu hvárir öðrum vel. Grímnir bað Jökul ganga með sér ofan til sjóvar. Hann gerði svá. En er þeir kómu þar, sá hann skip með rá ok reiða fljóta fyrir landi með farmi.

Grímnir mælti: "Hér er bátr, er ek vil gefa þér ok Gnípa, vinkona þín. Höfum vit barit hann saman í vetr."

Jökull þakkaði þeim vel ok mælti: "Ek vil hér í mót gefa þér, Gnípa, allt þat góz, er var í helli föður þíns."

Þau þökkuðu honum bæði ok báðu hann kalla á sik, ef hann þyrfti lítils við. "Skal okkr ekki hægt um vera, ef eigi förum. Munum vér skilja hér at sinni at sýn, en eigi at vináttu," ‑ gengu síðan heim, en Jökull bað menn sína at hraða sér. Þeir gerðu svá, stigu á skip ok létu í haf.

Jökull mælti: "Hvert skulum vér heðan halda?"

Hvítserkr svarar: "Ef ek réða, þá skyldum vér fara til Serklands."

Jökull segir, at hann skyldi því ráða, ‑ "tak til ok seg fyrir leiðinni."

Hann segist svá gera mundu. Gaf þeim síðan vel byri ok kómu við Serkland í þá höfn, er þeir vildu kjósa, fyrir höfuðborg Soldáns konungs. Konungr sendi til skips, ok þegar hann vissi, hverir menn at landi váru komnir, gekk hann sjálfr til strandar. Hvítserkr ok Marsibilla runnu í móti honum. Varð þá mikill fagnaðarfundr.

Konungr bauð Jökli heim með sér til veizlu með alla sína menn, ok þat þáði hann, ganga síðan heim til hallar. Settist konungr í hásæti ok á aðra hönd honum Jökull, en sonr hans á aðra. Var Jökli þar leitat inna helztu virðinga. Konungr spyrr Hvítserk, hvat fram hefði farit um hans ævi, síðan þeir skildu. Hann segir honum allt sem greiniligast ok hversu Jökull hefði hjálpat honum ok hverr afreksmaðr hann var. Konungr lét vel yfir ok kvað hann vera afbragð flestra manna.

Var nú gleði mikil í höllinni ok glaumr ok drukkit fímet ok klaret. Þar var sungit, básúnat ok leikit með allra handa hljóðfærum, er fá kunni.

En annan dag veizlunnar hefr Jökull upp bónorð sitt ok biðr sér til handa Marsibilla konungsdóttur. Konungr tók því vel ok segir, at þat væri makligast, at hann nyti hennar ásta. Var þetta at ráði gert ok brúðkaup sett ok Marsibilla inn leidd í höllina með allri gleði, þeiri er fást mátti í því landi. Var nú aukin veizlan at nýju. Konungrinn gaf dóttur sinni hálft Serkland. Veizlan stóð hálfan mánuð, en at henni liðinni leiddu konungr ok Jökull með góðum gáfum út hvern mann, ok hurfu þeir síðan heim aftr.

Jökull gaf Hvítserki taflit góða ok skrúðann, þann er Grímnir gaf honum, var þat allgóð gersemi, ok sórust þeir í fóstbræðralag ok lögðust í hernað ok leituðu sér fjár ok frægðar, drápu berserki ok illþýðisfólk, en kaupmönnum gáfu þeir grið ok heldu heim at hausti. Gerðu þeir svá sex sumur í samt. En er þeim leiddist í hernaði at vera, settust þeir at löndum.

Þá andaðist Soldán konungr, faðir Hvítserks. Var hann þá til konungs tekinn yfir allt Serkland ok fekk sér drottningar, dóttur konungs í Blálandi. Þá gaf hann ríkit í vald Jökli, fóstbróður sínum, ok þar með konungsnafn. Stýrði Jökull ríki sínu allt til dauðadags. Átti hann mörg börn með sinni drottningu, Marsibilla, ok tóku sum konungdóm ok ríki eftir hann.

Ok lýkr svá frá honum at segja.