Close

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Eftir þetta fór Sturla utan á Eyrum, — hafði nær ekki fé. Fórst þeim vel ok tóku land við Björgyn, ok var þar fyrir Magnús konungr. Þá var ok í Björgyn Gautr af Meli.

Gekk Sturla þegar á fund Gauts. Tók hann því vel ok mælti: "Ertu Sturla inn íslenzki?" 

"Svá er víst," segir hann. 

Gautr mælti: "Heimill er þér matr með mér sem öðrum Sturlungum." 

Sturla mælti: "Eigi er víst, at ek eiga betra kosti." 

Fór hann þá til vistar með Gauti ok segir honum af it ljósasta um þangatkvámu sína. En Gautr segir honum aftr á móti, hversu mjök hann var affluttr við Magnús konung, en þó meir við Hákon konung. 

Litlu síðar gengu þeir Gautr ok Sturla til Magnúss konungs. Kvaddi Gautr konung, en hann tók því vel. Sturla kvaddi ok konung, en hann svaraði engu. 

Konungr mælti: "Seg, Gautr, hverr þessi maðr er, er með þér ferr." 

"Þessi maðr er Sturla skáld Þórðarson ok er nú kominn á yðra miskunn, — ok hygg ek vera, herra, vitran mann." 

Konungr mælti: "Þat hyggjum vér, at hann væri eigi hér kominn, ef hann væri sjálfráði, en þó mun hann reyna, þá er hann finnr föður minn." 

Gautr mælti svá: "Fyrir því, at ek hygg, at hann muni hafa yðr kvæði at færa ok svá föður yðrum." 

"Þat er líkast," segir konungr, "at eigi láta ek drepa hann. En eigi kemr hann í mína þjónustu." 

Gekk Gautr ok Sturla þá í brott. En er þeir kómu til herbergis, mælti Gautr við Sturlu: "Þungliga þótti mér konungr taka þínu máli, en þó eru þér grið ráðin. Ok ætla ek þú hafir mjök affluttr verit." 

Sturla segir: "Eigi efa ek þat, heldr þykkjumst ek vita, at Hrafn mun mik hér mjök afflutt hafa, er mér þótti á Íslandi til tínt smátt ok stórt, satt ok logit." 

Annan dag eftir gekk Gautr ofan í konungsgarð. Ok er hann kom aftr ok þeir Sturla töluðust við, mælti Gautr: "Skipazt hefir nú um mál þitt, fyrir því at konungr vill nú, at þú farir með honum suðr með landi." 

Sturla mælti: "Mun eigi konungr hljóta at ráða, en elgi fýsir mik í brott heðan." 

Réðst hann þá til ferðar með konungi ok var skrásettr í skip. Gekk hann þá til skips, ok var fátt manna komit. Hafði hann húðfat ok sviptikistu. Settist hann fram á þiljur. 

Nökkuru síðar gekk konungr á bryggjur ok sveit manna með honum. 

Stóð Sturla þá upp ok hneigði honum ok kvaddi hann. En konungr svaraði engu ok gekk aftr eftir skipi til lyftingar. 

Sigldu þeir um daginn suðr með landi. En um kveldit, er menn brutu upp vistir sínar, sat Sturla kyrr, ok bauð engi maðr honum til matar. Þá gekk þjónustumaðr konungs um skipit ok spurði Sturlu, ef hann hefði nökkura vist ok drykk. Hann kvaðst hvártki hafa. Síðan gekk þjónustumaðrinn til konungs ok mælti við hann hljótt. Síðan gekk hann fram í skip til Sturlu ok mælti: "Þú skalt fara í mötuneyti með þeim Þóri munn ok Erlendi maga." Þeir tóku við honum ok heldr fáliga. 

En er menn lögðust til svefns, þá spurði stafnbúi konungs, hverr skemmta skyldi. 

Flestir létu hljótt yfir því. 

Þá mælti hann: "Sturla inn íslenzki, viltu skemmta?" 

"Ráð þú," segir Sturla. 

Sagði hann þá Huldar sögu — betr ok fróðligar en nökkurr þeira hafði fyrr heyrt, er þar váru. Þröngdust þá margir fram á þiljurnar ok vildu heyra sem gerst. Varð þar þröng mikil. 

Dróttning spurði: "Hvat þröng er þar fram á þiljunum?" 

Maðr segir: "Þar vilja menn heyra til sögu, er hann íslendingrinn segir." 

Hon mælti: "Hvat sögu er þat?" 

Hann svaraði: "Þat er frá tröllkonu mikilli, ok er góð sagan, enda er vel frá sagt." 

Konungr bað hana gefa at þessu engan gaum ok sofa. 

Hon mælti: "Þat ætla ek, at íslendingr þessi muni vera góðr drengr ok sakaðr minnr en flutt hefir verit." 

Konungr þagði. 

Sváfu menn þá af nóttina. 

En um morgininn eftir var engi byrr, ok lá konungr í sama lægi. 

En er menn sátu at drykk um daginn, sendi konungr Sturlu sendingar af borði. 

Mötunautar Sturlu urðu við þetta glaðir, — "ok hlýzt betra af þér en vér hugðum, ef slíkt venst oft á." 

En er menn váru mettir, sendi dróttning eftir Sturlu, bað hann koma til sín ok hafa með sér tröllkonusöguna. 

Gekk þá Sturla aftr í lyftingina ok kvaddi konung ok dróttningina. 

Konungr tók kveðju hans lágt, en dróttning vel ok léttiliga. Bað dróttning hann segja þá sömu sögu, er hann hafði sagt um kveldit. 

Hann gerði svá ok sagði mikinn hluta dags sögu. En er hann hafði sagt, þakkaði dróttning honum ok margir aðrir ok þóttust skilja, at hann var fróðr maðr ok vitr. 

En konungr svarar engu ok brosti at nökkut svá. 

Þóttist Sturla þá sjá, at allt skap konungs var þá léttara en inn fyrra daginn. Sagði hann þá konungi, at hann hefði ort kvæði um hann ok svá um föður hans, — "vilda ek, at þér hlýddið til." 

Dróttning mælti: "Látið hann kveða, því at mér er sagt, at hann sé it mesta skáld, ok mun kvæðit vera ágæta gott." 

Konungr bað hann kveða, ef hann vildi, þat "er þú þykkist um mik ort hafa." 

Þá kvað Sturla, til þess er lokit var. 

Dróttning mælti: "Þat ætla ek, at kvæðit sé vel ort." 

Konungr mælti: "Kanntu mjök gerla at heyra?" 

Hon mælti: "Ek vilda, at yðr þætti svá, herra." 

Konungr mælti: "Spurt hefi ek, at Sturla kann at yrkja." 

Kvaddi Sturla konung ok dróttningu ok gekk til rúms síns. 

Gaf konungi eigi at sigla þann dag. En um kveldit, áðr hann fór at sofa, lét hann kalla á Sturlu. 

Ok er hann kom, kvaddi hann konung ok mælti síðan: "Hvat vilið þér mér, herra?" 

Konungr bað taka silfrker, fullt af víni, ok drakk af nökkut, fekk síðan Sturlu ok mælti: "Vín skal til vinar drekka." 

Sturla mælti: "Guð sé lofaðr, at svá sé." 

"Svá skal vera," segir konungr. "En nú vil ek, at þú kveðir kvæðit, þat sem þú hefir ort um föður minn." 

Sturla kvað þá kvæðit. 

En er lokit var, lofuðu menn mjök ok mest dróttning. 

Konungr mælti: "Þat ætla ek, at þú kveðir betr en páfinn." 

Konungr spurði Sturlu at um þangatkvámu hans. 

Sturla sagði konungi vel ok einarðliga frá skiptum þeira Hrafns. "En nú veit ek, herra, at ek hefi affluttr verit við föður yðvarn ok yðr af óvinum mínum ok eigi með sönnu efni. Nú þarf ek sem allir aðrir guðs miskunnar ok yðvarrar ásjá, herra, ok nú er allt mitt mál á yðru valdi." 

Konungr svarar vel ok hógliga ok mælti: "Nú hefi ek heyrt kvæði þín, Sturla, ok hygg ek, at þú munir vera it bezta skáld. Nú mun ek þat at launum leggja, at þú skalt heim kominn með mér í náðum ok góðum friði. 

En faðir minn á sök á sínum málum, er þit finnizt, en gott mun ek til leggja." 

Dróttning þakkaði konungi ok kvaðst hyggja, at Sturla væri inn bezti drengr. 

Konungr tók þá Sturlu vel ok tærði honum vel ok sæmiliga. Dróttning var til hans forkunnar vel, ok svá gerðu aðrir eftir. 

Ok litlu síðar kom Sturla í ina mestu kærleika við konunginn, ok hafði konungr hann mjök við ráðagerðir sínar ok skipaði honum þann vanda at setja saman sögu Hákonar konungs, föður síns, eftir sjálfs hans ráði ok inna vitrustu manna forsögn. 

En áðr konungr lét setja söguna saman, hafði Hákon konungr andazt í Orkneyjum, ok þótti mönnum þat mikil tíðendi um öll Norðrlönd ok inn mesti skaði. 

Ok þá í annarri utanferð Sturlu var hann enn með Magnúsi konungi vel haldinn ok mikils metinn. 

Þá setti hann saman sögu Magnúss konungs eftir bréfum ok sjálfs hans ráði. 

Gerðist hann þá hirðmaðr Magnúss konungs ok því næst skutilsveinn. Hann orti mörg kvæði um Magnús konung ok þá margfalda sæmd þar fyrir. 

Síðan kom utan af Íslandi Helga Þórðardóttir, kona Sturlu, ok synir hennar. Var hon þar fyrir sakir Sturlu tekin í ina mestu sæmd af dróttningu. 

Þórðr Sturluson kom utan ok fór til konungs ok var þar vígðr til prests ok varð síðan hirðprestr Magnúss konungs ok fekk milda virðing ok andaðist þar. 

Sturla orti um Birgi jarl af Svíþjóð tólf vísna flokk ok þá þar laun fyrir. Var þat kumpáss af baldikinn ok kyrtill hálfermaðr, baldikinn ok skarlat, ok ágætt kaprún. 

En er þeir Magnúss konungr ok Birgir jarl fundust, þá færði Sturla drápu, er hann hafði ort um Birgi jarl. Þakkaði jarl honum vel kvæðit ok bauð Sturlu upp í Svíaveldi með sér, — "skal þik hvárki skorta góða hesta né gangsilfr." 

Sturla gaf jarli þar fyrir góðar þakkir, — "en konungr hefir mér gefit útferðarleyfi til Íslands." 

En konungr leit frá ok brosti við, því at þeir Sturla höfðu eigi um þat talat. En þó lét konungr leyft honum verða þat sumar út at fara til Íslands. 

It næsta sumar eftir andlát Hákonar konungs andaðist Brandr byskup Jónsson at Hólum. Þá fór Óláfr Grænlendingabyskup af Íslandi. Þat haust fyrir Mikjálsmessu lét Gizurr drepa Þórð Andréasson.