Svínf ch. 6

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Eftir jól um vetrinn dregr Sæmundr at sér lið. Hann fekk nær átta tigu manna ok ferr við þetta lið í Kirkjubæ.

Ok um morgininn, er þeir ætla at fara, bað Álfheiðr húsfreyja, móðir Guðmundar, at hann færi eigi þessa ferð með Sæmundi fyrir þá sæmd ok velgerninga, er Ögmundr hafði honum veitta. En hann svarar henni heldr styggliga, bað hana eigi þess biðja, at hann færi eigi með bróður sínum, ‑ "mun ek eigi þá meira virða, er halda réttendum fyrir honum," ‑ ok kveðst svá aldrs kominn, at hann myndi sjálfr ráða ferðum sínum. Hon kvað hann þó eigi mundu fara svá búinn ok bað hann ganga með sér til litlustofu ok gera klæðaskipti. Ok er hann klæddist, gengr hon brott af stofunni ok rekr fyrir lás. Ok er hann verðr þessa varr, tekr hann einn stein, er hann fann í stofunni, ok brýtr frá hurðina ok komst út eftir þat. Þeir Sæmundr váru þá búnir ok riðu við þetta lið í Kirkjubæ. Þetta var um nótt eftir Pálsmessu. 

En sá maðr var á staðnum, er Illugi hét ok var Guðmundarson, hann var bryti. Hann átti þá konu, er Bergljot hét. Þau váru úti í eldahúsí um nótt at soðningu ok sá maðr með þeim, er Þorvaldr hét ok kallaðr feni. Rakki lá á eldahúsinu. Hann spratt upp ok gó. Illugi bað Þorvald forvitnast, at hverju hann gó. Hann gengr ok ferr upp á húsin ok sér, at hundrinn horfir norðr af húsunum. Hann heyrir þá mannamálit ok þekkir skjótt mál þeira bræðra, Sæmundar ok Guðmundar. Þorvaldr gerði ekki vart við sik ok gekk heim skjótt ok inn í skála at rúmi bónda ok segir, at menn fóru at bænum ‑ "ok eigi ráðit, at með góðum vilja sé beim, er hér eru fyrir." 

Ögmundr spurði, hvárt hann vissi nökkut af, hverir vera myndi. 

Steinunn húsfreyja svarar: "Eigi þarf ek lengi at geta til, þeir munu vera frændr mínir, Sæmundr ok Guðmundr, ok gerið fyrir guðs sakir ok nauðsyn yðra, at þér aukið eigi vandræði við frændr mína." 

Ögmundr stendr upp þegar ok tekr brynjur nökkurar tíu, er hengu fyrir rúmi þeira, ok kastar eftir setjunum ok bað menn upp standa. 

Þeir klæddust skjótt, því at ljós brann hverja nótt. Ögmundr bóndi tekr mörg spjót, er bundin váru í kerfi, ok berr út til kirkju. Ok þeir menn aðrir, er fyrir váru, gengu til kirkju með vápnum. Ok er bóndi kemr í kirkjuna, telr hann liðit, ok váru þar fimm tigir vígra karla, þat er honum þótti vápnfært. Síðan gengr Ögmundr með vápnum ok með honum Pétr Grímsson. Þeir ganga í stöpulinn út, en í aðrar stöpulsdyrr gekk Jón karl ok Snorri sveimr. Þeir létu út horfa spjótsoddana. 

Ok í þessu hleypa þeir Sæmundr í hlaðit ok menn hans, ok kallar Sæmundr, at þeir skyldi hlaupa fyrir dyrrin, svá fyrir þær dyrr, er norðan váru á húsunum. "Gangið nú inn sköruliga," segir hann, "ok látið þá nú enga viðtöku fá." 

Þá mælti Ögmundr: "Ef þér vilið nökkura menn finna, þá gangið hingat til kirkjunnar, því at húsin eru auð af mönnum." 

Þeir svöruðu engu ok hljópu allir senn ofan til kirkjunnar ok í kirkjugarðinn ok slógu hring um kirkjuna ok brugðu sverðunum. 

Ögmundr bóndi heilsar þeim báðum bræðrum, Sæmundi ok Guðmundi. 

Þeir tóku því seinliga ok spurðu, hví þeir væri í kirkjunni. 

Ögmundr kvað vart hafa orðit við ferð þeira ok þeir léti ekki friðliga, ‑ "en ef þér vilið fara með öðru efni, þá skal hér heimil gisting vera." 

Sæmundr kvaðst ekki hafa ætlat þar mat at eta, ‑ "en þess beiði ek, at þú gangir brott af kirkjunni." 

Ögmundr kveðst eigi mundu út ganga, fyrr en lýsti, ‑ kvaðst þá mundu gera sem honum líkaði. 

Þá mælti Guðmundr: "Hvat muntu þá eiga undir þér meira kost, þótt lýsi af degi?" 

Ögmundr svarar: "Þat ætlaða ek aldri, at þú myndir slíkum orðum mæla, fóstri, sem nú heyri ek." 

"Ekki mun nú farit at því, hverja virðing þú leggr á." 

"Vera má at svá sé," segir Ögmundr, “en mæla munu þat sumir menn, at ek væra annarra orða eigi ómakligri frá þér." 

"Svá skyldi ok vera," segir Guðmundr, "ef þú hefðir eigi fyrri valdit upphöfum ok fullkomnum fjandskap við okkr bræðr, þar sem faðir okkar veitti þér þat upphald, at þú munt aldri fá svá góðu launat, þótt þú leitaðir við þat, sem þú skyldir, en eigi með vélum ok prettum, sem þú ert nú sannprófaðr at." 

Þá tók til orða Fjárgarðr Austmaðr, er í ferð var með þeim bræðrum, bað þá at ganga ok láta eigi kirkjuna standa fyrir þeim. Sæmundr kveðst þat eigi gera mundu ok bað engan mann dirfa sik at því at gera grand heilagri kirkju. 

Móðólfr djákni, er kallaðr var ganimaðr, fekk komizt út undir syll kirkjunnar ok hafði einn hamar í hendi. 

Teitr hét fylgdarmaðr þeira bræðra, er kallaðr var Hafr-Teitr. Hann fekk tekit djákna ok spyrr, hvat hann vildi, er hann hljóp svá. "Þat skaltu brátt vita," segir hann, hefr upp hamarinn ok lýstr á handlegginn, svá at Teitr lét þegar laust. 

Móðólfr hleypr at ánni fram, Kirkbæingaá, ‑ hon fell þíð milli höfuðísa. Hann kastar sér þegar út á ána ok leggst yfir. Hann ferr á þann bæ, er í Tungu heitir. Hann segir Halldóri bónda heimsóknina, bað hann senda á bæi at segja þessi tíðendi, bað þá alla skunda til móts við Ögmund. Djákni snýr þá skjótt aftr sömu leið. Ok er hann kemr á bæinn, gengr hann til baðstofu, því at honum var kalt orðit. 

En Teitr gengr at Sæmundi ok segir, at maðrinn hafði brott komizt ok brátt myndi menn at koma. 

Sæmundr brá þá við skjótt ok bað þá brott ríða ok segir þá liðinu, at hann vill ríða í Skál til Helga Loftssonar. Þeir gerðu svá. 

Ok er mjök var ljóst orðit, kómu í Kirkjubæ nær átta tigir manna til móts við Ögmund. Þar var Svartr, bróðir Helga ór Skál, ok eggjaði mjök eftirreiðar, ok þess fýstu fleiri. 

En Steinunn húsfreyja latti eftirreiðar, kvaðst hon bæði til spara bónda sinn ok bróðursonu sína ok kvað illt mundu hljótast af þessu herhlaupi. 

Ok eftir þetta ríðr Ögmundr í brott ok ærði undan at sinni. Hann ríðr norðr um land við inn sjaunda mann í Geldingaholt til Þórðar Sighvatssonar. Ögmundr segir Þórði sín vandræði. 

Þórðr kvað Ögmundi sjálfrátt í hvern stað at láta hlut sinn fyrir Sæmundi, ‑ "því at þú hefir fjárkost meira. Þú ert ok vinsæll af bóndum. Þótt þú hafir eigi goðorð, þá heyri ek ok, at bændr vili þér eigi verr en Sæmundi. Ok þótt ek sé mægðr við Sæmund, þá mæli ek þat eigi eftir honum, at hann ofsæki neinn mann. En ver með mér slíka stund, er þér líkar." 

Ok er þeir Ormssynir spyrja þetta, brottreið Ögmundar, þá sendir Sæmundr mann í Kirkjubæ ok bað bændr ríða til móts við sik. Þeir gerðu svá, fundu Sæmund í Skál. Hann hafði þá upptekt, at þeir hefði sýnt sik í mótgangi við hann, þar sem þeir váru hans þingmenn. Bauð hann þeim tvá kosti, at þeir skyldi vinna honum trúnaðareiða, hinn annarr, at hann myndi taka fé þeira eða limar. 

En þeim sýndist at vinna honum ok þeim bræðrum trúnaðareiða, at skiljast eigi við þeira mál. Skildu þeir at því. 

Riðu þeir bræðr heim eftir þetta. Ok er nú kyrrt um vetrinn ok tíðendalaust.