Anon Lil 39^VII

Martin Chase (ed.) 2007, ‘Anonymous Poems, Lilja 39’ in Margaret Clunies Ross (ed.), Poetry on Christian Subjects. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 7. Turnhout: Brepols, pp. 608-9.

text and translation

notes and context

This st. marks the beginning of a soliloquy by Lucifer which continues to the end of st. 43. It is based on the patristic idea that the Fall had given the devil juridical rights over the human race. The Incarnation was consequently regarded as a trap for the devil: the humanity of Jesus deceived Lucifer into thinking that he was a man like all others, whom he could dominate as he had all humans since the sin of Adam and Eve. The twofold danger for Lucifer in this assumption was that by unjustly attempting to punish a sinless man, he would lose his right to punish sinners, and that by attempting to devour the immortal Christ, he would be overcome and himself be consumed (see Aulén 1951, 47-55, and Wee 1974 on this topos). Paasche (1957, 535) and Schottmann (1973, 201) point out an analogue in an ON miracle story, three versions of which are printed in Mar 1871, 180-8; 473-81; 1147-9. The sources for the text are a miracle of S. Hugh recorded in Peter the Venerable’s De miraculis (Petrus Cluniacensis, cols 880-1) and a homily of Maximus of Turin (Maximus Taurinensis, Homilia XXXVII, cols 303-8). The analogue to Lucifer’s soliloquy comes from the homily of Maximus: Hverr er þessi maðr, er sva geck inn i heim þenna, at ek uissa eigi? Veit ek at hann er af konv fęddr ok upprvnninn, enn þat er mer blint, hvern veg hann er getinn ... Miøk er þessi lvtr vndarligr ok oheyðr fyrr i verolldu ‘Who is this man, who has come into the world in such a way that I did not know about it? I know that he is born of a woman and comes from her, but I am blind to how he was conceived ... This thing is very strange and until now unheard of in the world’ (Mar 1871, 186, 479). Cf. also the hymn Pange, lingua, gloriosi: Hoc opus nostrae salutis / ordo depoposcerat, / Multiformis proditoris / ars ut artem falleret... ‘Order demanded this work of our salvation, that artifice should bring down the artifice of the many-formed deceiver...’ (AH 2, 44)

readings

• [1] Undraz: Undaz 4892
• [2] er: enn 622, Vb, 41 8°ˣ
• [2] skilja: slíkt 622, skilið 713, 4892
• [2] var: við 713
• [3] og: og er 99a, 705ˣ, uggði nú Vb, 41 8°ˣ
• [3] þvílíkt: ‘þuilycazt’ 4892
• [3] andinn: audinn 4892
• [5] Þykki: þykkir 4892
• [6] og: so 99a, Vb, 41 8°ˣ, 705ˣ, 4892, eða Bb, 713, um 622
• [8] em: er 622, 713, Vb, 41 8°ˣ, 4892
• [8] því: það 99a, 705ˣ, þess 622, 713, Vb, 41 8°ˣ, 4892
• [8] að: om. 99a, 705ˣ, það 622, 713, Vb, 41 8°ˣ
• [8] af: að 99a, Vb, 41 8°ˣ, 705ˣ, 4892

sources

Text is based on reconstruction from the base text and variant apparatus and may contain alternative spellings and other normalisations not visible in the manuscript text. Transcriptions may not have been checked and should not be cited.

• Holm perg 1 fol (Bb) — 114vb/5 - 114vb/9

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, er skilja var bannað,
  og þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim eða ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr em eg, því að ferr af huldu.

  Vnndrazt tok hínn forní fianndí fæddann mann er | skilia uar bannath ok þuí likt sem anndín segdí ordín | slik af tungu fordum þikkí mer sem nyuíng nockur na | lgizt heím eda ættir beíma eítt huat klokt mun | drottínn dicta duldr em ek þui at fer af huldu ჻ |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 99 a 8° (99a) — 8v/1 - 8v/7

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, er skilja var bannað,
  og er þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim og ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr em eg, það ferr að huldu.

  Wndrast tok hinn forni fiande · fæ | ddan mann er skilia var bannat · og er | þvi likt sem Andinn segdi ordinn slijk | af tungű fordum : // Þiki mier sem ny̋ | ung nockűr nálgist heim og ættir be | ima · eitthűad klokt mun drottinn | dikta duldur em eg þad fer at hűldű : // |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 622 4° (622) — 30/4 - 30/8

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, enn slíkt var bannað,
  og þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim um ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr er eg, þess það ferr af huldu.

  Uɴdrazt tock hínn forne fíandi , fæddann mann enn slikt | var bannad : og þuilikt sem andínn segdi , ordínn slik af | tungu fo᷎rdum , þicki mier sem nyíung nockur , nalgízt heím | vm ættir beíma , eítthüad klokt mun drottínn dikta , dü | lldur eʀ eg þess þat fer af hülldü : |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 713 4° (713) — 9/13 - 9/16

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, er skilið við bannað,
  og þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim eða ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr er eg, þess það ferr af huldu.

  Vndraz tok en f⸌or⸍ne fiande fæddan mann er skilít vid bannat . og þvi likt sem | andenn segdí . ordenn slik af tvngv fordum / þike mier sem nyung nocur . | nalgíz heím eda ætter beíma . eítt huad klokt mun drottenn dicta . | duldur er eg þess þat fer af huldu . // |

  (VEÞ)

  images
Close

• Vísnabók (Vb) — 250 - 250

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, enn skilja var bannað,
  uggði nú þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim og ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr er eg, þess það ferr að huldu.

• DKNVSB 41 8°x (41 8°x) — 118/2 - 118/7

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, enn skilja var bannað,
  uggði nú þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim og ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr er eg, þess það ferr að huldu.

  Vndrast tok hinn forne Fiande, fæddan | mann enn skilia var bannad, ugde nu sem andenn seg | de ordenn slijk af Tungu fordum. | þijke mier sem nijung nockur, na̋lgest heim og | ætter beima, eitt hvad klőkt mun Drottenn dikta, | dulldur er eg þess þad fer ad hulldu.

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 705 4°x (705x) — 10v - 11r

  Undraz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, er skilja var bannað,
  og er þvílíkt, sem andinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘Þykki mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim og ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr em eg, það ferr að huldu.

  Vndrast tok hinn forni fiandi | fæddan mann enn skilia var bannat | og er þvi likt sem andinn segdi | ordin slik af tungu fordum: | þiki mier sem nyung nockur | nalgist heim og ættir beima | eitthvad klokt mun drottin dickta || duldur em eg þat fer at huldu.

  (EB)

• BLAdd 4892 (4892) — 31r - 31r

  Undaz tók inn forni fjandi
  fæddan mann, er skilið var bannað,
  og †þuilycazt†, sem audinn segði
  orðin slík af tungu forðum:
  ‘þykkir mier, sem nýjung nökkur
  nálgiz heim og ættir beima;
  eitthvað klókt mun drottinn dikta:
  duldr er eg, þess að ferr að huldu.

  Undazt tok hinn forni fiande fǫddann mann er scilit var bannat, oc þuilycazt sem audinn segde, ordinn slyc af tungo fordom Þiccer mier sem nyung noccr, naalgizt heim oc ǫttar beima, eitthvert cloct mun drottinn dicta duldr er ec þess ferr at hulldo

  (EB)

  images
Close

editions and texts