Reykd ch. 13

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Það var tveim vetrum síðar en það er nú var frá sagt eftir
alþingi um sumarið að Steingrímur kvaddi Hrafn verkstjóra til
selgerðar og kvað á hversu lengi hann skal að vera en það var
tveggja vikna verk. Hrafn sagði að hann léti eigi vinna það
er meira lá við en riga að slíku. Steingrímur spyr hvað það
er.

Hrafn svarar: "Að hefna sauðarhöfuðhöggsins er þú varst
lostinn á leið um sumarið fyrir tveim vetrum af Þorgeiri
smjörhring."

Steingrímur kvað hann eigi mega meir fyrir gjalda en lífið en
Hrafn sagði þá eigi ómaklegri að kenna af nokkurs er Þorgeir
höfðu þess eggjað og kvað hann ekki það af sjálfum sér hafa
tekið.

Steingrímur kvaðst eigi það vita "en þó hefi eg annað hugsað
þér verkið en eg sagði þér."

Hrafn spyr hvert það er.

"Nú vil eg senda þig á Hól í Kræklingahlíð eftir Hrafni. Bið
hann að koma á minn fund. Þú skalt og koma í Hörgárdal eftir
þeim manni er Gnúpur heitir. Hann býr á þeim bæ er á Öxnahóli
heitir og er góður bóndi. Síðan far þú á Galmaströnd eftir
þeim mágum mínum, Steini og Helga, og bið þessa menn alla að
koma á minn fund."

Hrafn kvað sér þetta betur hent en að vera að selgerðum.

Nú fer hann á fund þessara manna og sagði þeim sitt erindi.
Voru þeir þegar uppi er Steingríms orð komu til. Og svo er
sagt að Gnúpur mundi farið hafa fyrri þótt fyrr hefði komið
verið, að því er hann sagði Hrafni.

Fara þeir nú allir á fund Steingríms. Fagnar hann þeim vel.
Nú ríður hann heiman við tvítjánda mann og norður til
Reykjadals og riðu snemma aftans heiman, taka hvíld á
Fljótsheiði gagnvert Öndólfsstöðum og áðu þar. Og er svo sagt
að þeir sofnuðu allir. Smalamaður Konáls fór í það mund þar
nær að fé sínu. Og nú sér hann hesta marga en vissi ekki von
mannaferða, snýr heim þegar og segir Konáli það sem hann
hafði séð. Konáll þóttist vita hverjir vera mundu og býst nú
við og sendir eftir Vémundi og hann fór þegar á fund Konáls
og hafa nú tuttugu manna báðir saman.

Nú er það að segja að nú vaknaði Steingrímur og sjá nú
mannafarar til Öndólfsstaða og þykjast þeir nú skilja að menn
hafa orðið varir við þá, taka nú hesta sína og fara nú á bak
og sjá eigi færi sitt á Vémundi að sinni og þótti Steingrími
það ráðlegt að þeir sneru heimleiðis en þeir Gnúpur og Steinn
svöruðu að aldrei vildu þeir við þetta heim snúa og þóttust
vita hæðileg orð Vémundar við þá ef þeir snúa aftur við þetta
og kváðu nú vænna að snúa til Mývatns að drepa Herjólf síðan
þeir náðu eigi Vémundi. Og þangað riðu þeir um nóttina og
fengu það ráð að Þorsteinn blindingur, heimamaður Steingríms,
skyldi ríða til húss og hafa lyng eða mosa í sekkjum og láta
vísa sér til Möðrudalsheiðar svo sem hann ætlaði sér til
skips og teygja Herjólf svo út. Og þetta ráð gekk svo fram
sem þeir ætluðu að þann veg varð honum út komið. Þeir Gnúpur
og Steinn hlaupa nú að honum og leiða hann frá dyrunum en
Þorsteinn gætti hurðarinnar að engi mætti út komast þótt
vildi. Svo er sagt að Gnúpur mat ekki við aðra menn að vega
að Herjólfi. Og nú riðu þeir heimleiðis.

Þeir koma til Fjörleifartófta í Bárðardal. Hrafn af Hóli
lýsti þar víginu Herjólfs fyrir Fjörleifu móður hans og lét
sem hann skyldi drekka og fékk sér það til erinda. Hún segir
að Herjólfur muni goldið hafa Vémundar og kvað hann og hefna
mundu og sagði að varla var hún enn frændlaus eftir, kveðst
við það mundu una að hefnt mundi verða.

Nú ríða þeir Steingrímur á fund Eyjólfs og segja honum vígið.
En honum kvaðst það illa þykja að Vémundur var eigi heldur
fyrir orðinn eða Háls.

En Steingrímur sagði að eigi hefðu þeir náð Vémundi "en þó
vildum vér að hann hefði fyrir orðið."

Eyjólfur kvaðst ekki mundu að þessu telja og bauð að leita um
sættir í milli þeirra. Steingrímur kvaðst nú sættast ef þeir
vildu en sagði þó það með að eigi hefðu þeir þá haldið
sættina er líkara var til.

Svo er sagt að Eyjólfur sendi orð Áskatli að þeir hittust að
Laugum og sagði að Steingrímur vildi nú sættast á uxamálið.
Áskatli þótti það enn vænlegast að taka sætt af Steingrími og
mætti enn svo niður falla ófriðurinn að sinni í milli þeirra
og fór hann til fundar við Eyjólf. Var sú sættargerð þeirra
að gjalda skyldi hundrað silfurs fyrir víg Herjólfs en Gnúpur
og Þorsteinn skulu fara utan og aldrei útkvæmt eiga og það
efnir Þorsteinn en Steinn og Hrafn af Hóli skyldu vera utan
þrjá vetur. Þessi sekt skal á falla hið þriðja sumar á
Eyjafjarðarleið. Þá skyldu þeir útlægir falla.

Og nú líður sjá stund og er ekki sagt frá viðurskiptum þeirra
í þessu máli til leiðar hið þriðja sumar. Og þegar er sú
stund er liðin þá er það sagt að Vémundur kögur mælti við
konu sína þegar eftir leiðina að hún skyldi sjá um bú þeirra
en hann kvaðst mundu ríða til Eyjafjarðar og þræll hans með
honum. Nú ríða þeir til frændkonu Vémundar er Þorgríma hét.
Hún bjó á Vindheimum í Hörgárdal. Vémundur kögur spurði að
Gnúpi ef hann væri heima að búi sínu. Hún kvaðst það gerr
vita um morguninn og segir að hann ætlaði að fara eftir
fiskum til Gása og spurði hvert Vémundur vill fara. En hann
kvaðst erindi eiga að finna Gnúp og kvaðst hann hitta vilja.

Og nú fær hún Vémundi þræl einn er hún átti er nefndur er
Melkólfur. Og nú fara þeir Vémundur þrír saman og hitta Gnúp
fyrir utan Laugaland á melunum og voru þeir þrír saman og
höfðu farið með honum þrælar hans tveir. Og þar sló þegar í
bardaga. Þrælarnir börðust á. Vémundur batt áður hesta sína
og kvað nú vera maklegan fund þeirra að þeir voru jafnmargir.
Gnúpur kvaðst eigi mundu á telja það. Hvortveggja þeirra
hafði skjöld. Þeir sóttust lengi. Og um síðir hjó Vémundur
undan Gnúpi fótinn og nú stóð hann á knjám og bauð enn
bardagann en Vémundur kvað þá hætta mundu að sinni. Og nú
sendir hann heim Melkólf og kvað hann vel hafa dugað.

Vémundur ríður nú og þræll hans út á Galmaströnd í Arnarnes
og spurði að þeim Steini og Helga mágum Steingríms. En honum
var sagt að Helgi væri að smíð í Skagafirði en Steinn var
farinn út í Hrísey til veggjahleðslu. Vémundur bað Galta
skips er þar bjó að hann mundi ljá honum út til Hríseyjar og
vildi að færi með honum Þorvaldur son Galta og hann léði
honum hvorttveggja.

Fara þeir nú til eyjarinnar þrír saman og þar hittu þeir
svein einn í eynni og spyr Vémundur hvers sonur hann væri en
hann kvaðst vera son móður sinnar. Og nú áttu þeir Vémundur
kaup saman og sveinninn að Vémundur skal gefa honum höðnukið
til þess að hann segi honum hvort Steinn og húskarlar hans
liggi að naustinu um nóttina eða heima á bænum. Sveinninn
skal gneggja þar á höfðanum um kveldið ef þeir fara til
naustsins en fara hvergi ef þeir væru heima.

Og um kveldið er hann hafði rekið fé á brott þá kom hann á
höfðann fram og gneggjaði sem hann mátti mest. Nú þykist
Vémundur vita að Steinn mun hafa farið til naustanna og
bregða þeir nú við skjótt og fara hvatlega til naustsins. Og
þá sáu hvorir aðra og voru nú hvorirtveggja á ferð til
naustsins sem þeir mega.

Svo er sagt að Vémundur skaut snærisspjóti og kom á
skjaldarsporð Steins og nisti hann við rist honum skjöldinn.
Steinn laust í sundur spjótskaftið með öðrum fætinum og rann
til naustsins síðan sem hann mátti. Vémundur bað hann eigi
renna en Steinn gaf að því engan gaum. Og nú er svo að segja
að Þorvaldur son Galta úr Arnarnesi féll í naustdyrunum fyrir
Steini. Og þá vildi Steinn hlaupa út á ferjuna og ætlaði að
verjast þaðan en þá kemur Vémundur kögur að í því og veitti
Steini þegar banasár. Og nú fara þeir Vémundur þegar á brott
og hafa með sér lík Þorvalds. Ekki gera þeir að húskörlunum.

Vémundur hittir nú Galta og segir honum tíðindin og réð honum
það að fara til Laufáss á skipi með fé mikið og allt
skuldalið sitt og síðan í Reykjadal til fundar við sig og hét
honum bótum fyrir víg Þorvalds sonar hans. Vémundur vildi
fara hið innra og ríður hann í Kræklingahlíð og varð var við
að Hrafn af Hóli var í einhverjum starfa og vildi taka hesta
sína og skera mön á. Og nú víkur Vémundur þangað og kveður
Hrafn hafa sýnt sig í mótgangi jafnan við sig og þá frændur
alla, segir hann nú skulu hafa fyrir það nokkuð þótt eigi
væri mikið, hleypur síðan að honum Hrafni og hjó af honum
höndina og kvað hann þó oflítið hafa. Snýr hann nú síðan heim
norður og segir Áskatli allt af ferðum sínum.

En þar er frá að segja nokkuð að húskarlarnir þeir sem verið
höfðu hjá Steini í eyjunni, þeir fara nú á fund Þorbjarnar
föður hans og segja honum tíðindin. Hann bregður við skjótt
og fer til Galta. Og er hann kom þar var hann allur á brottu.
Og nú fer hann þegar yfir fjörðinn og ætlaði að þeir Vémundur
og Galti mundu hafa farið báðir samt. En Galti tók það ráð
sem Vémundur lagði til með honum og var nú kominn á leið með
lausafé sitt og ætlaði að flytja til Reykjadals. Og nú koma
þeir Þorbjörn eftir Galta og þótti Þorbirni hann hafa mjög
efldan Vémund til þessara verka er hann fékk honum bæði skip
og son sinn til fararinnar og kveðst þó skyldu bæta honum
sonardauðann með því að hann höggur Galta banahögg en tekur
upp lausaféð hans allt og flytur heim til sín.

Nú spurðust víða þessi tíðindi. Svo er sagt að Áskell sendir
orð Eyjólfi að þeir fyndust í Ljósavatnsskarði á Hálsi.
Eyjólfur kom til mótsins. Sú var sættargerð þeirra að Gnúpur
og Hrafn skyldu báðir bótalausir er þeir höfðu ekki á brott
farið sem skylt var. Steinn falli óhelgur en víg Þorvalds
skal vera til sýknu Helga Þorbjarnarsonar en Galta skal bæta
hundraði silfurs. Þeir Vémundur og Háls skulu falla óhelgir
um Eyjafjörð nema þeir fylgi Áskatli. Helgi skyldi og falla
óhelgur fyrir norðan Fnjóská nema hann væri í för með Eyjólfi
Valgerðarsyni.