Nj ch. 98

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Maður hét Lýtingur. Hann bjó á Sámsstöðum. Hann átti þá
konu er Steinvör hét. Hún var Sigfúsdóttir, systir Þráins.
Lýtingur var mikill maður vexti og styrkur og auðigur að fé,
illur viðureignar.

Það var einu hverju sinni að Lýtingur hafði boð inni á
Sámsstöðum. Hann hafði þangað boðið Höskuldi Hvítanesgoða og
Sigfússonum. Þeir komu þar allir. Þar var og Grani Gunnarsson
og Gunnar Lambason og Lambi Sigurðarson.

Höskuldur Njálsson átti bú í Holti og móðir hans og reið hann
jafnan til bús síns frá Bergþórshvoli og lá leið hans um garð
á Sámsstöðum. Höskuldur átti son er Ámundi hét. Hann hafði
blindur verið borinn. Hann var þó mikill vexti og öflugur.

Lýtingur átti bræður tvo. Hét annar Hallsteinn en annar
Hallgrímur. Þeir voru hinir mestu óeirðarmenn og voru þeir
jafnan með Lýtingi bróður sínum því að aðrir menn komu ekki
skapi við þá.

Lýtingur var úti löngum um daginn en stundum gekk hann inn.
Hann gekk til sætis síns. Þá kom kona inn er úti hafði verið.

Hún mælti: "Of fjarri voruð þér úti að sjá er oflátinn reið um
garð."

"Hver ofláti var sá," segir Lýtingur, "er þú segir frá?"

"Höskuldur Njálsson reið hér um garð," segir hún.

Lýtingur mælti: "Oft ríður hann hér um garð og er mér eigi
skapraunarlaust og býðst eg til þess Höskuldur mágur að fara
með þér ef þú vilt hefna föður þíns og drepa Höskuld
Njálsson."

"Það vil eg eigi," segir Höskuldur, "og launa eg þá verr en
vera skyldi Njáli fóstra mínum og þrífst þú aldrei fyrir
heimboð" og spratt upp undan borðinu og lét taka hesta sína
og reið heim.

Lýtingur mælti þá til Grana Gunnarssonar: "Þú varst hjá er
Þráinn var veginn og mun þér það minnisamt og svo þú Gunnar
Lambason og þú Lambi Sigurðarson. Vil eg nú að vér ráðum að
Höskuldi Njálssyni og drepum hann í kveld er hann ríður
heim."

"Nei," segir Grani, "ekki mun eg fara að Njálssonum og rjúfa
sætt þá er góðir menn gerðu."

Slíkum orðum mælti hver þeirra og svo Sigfússynir og tóku
það ráð allir að ríða í braut.

Þá mælti Lýtingur er þeir voru í brautu: "Það vita allir menn
að eg hefi við engum bótum tekið eftir Þráin mág minn. Skal eg og
aldrei una því að engi komi mannhefnd eftir hann."

Síðan kvaddi hann til ferðar með sér bræður sína tvo og
húskarla þrjá. Þeir fóru á leið fyrir Höskuld og sátu fyrir
honum norður frá garði í gróf nokkurri og biðu þar til þess er
var miður aftan. Þá reið Höskuldur að þeim. Þeir spretta þá
upp allir með vopnum og sækja að honum. Höskuldur varðist svo
vel að þeir fá lengi eigi sóttan hann. En þar kom um síðir að
hann særði Lýting á hendi en drap heimamenn hans tvo og féll
síðan. Þeir særðu Höskuld sextán sárum en eigi hjuggu þeir
höfuð af honum. Þeir fóru í skógana fyrir austan Rangá og
fálu sig þar.

Þetta kveld hið sama hafði smalamaður Hróðnýjar fundið
Höskuld dauðan og fór heim og sagði Hróðnýju víg sonar síns.

Hún mælti: "Ekki mun hann dauður vera eða var af höfuðið?"

"Eigi var það," segir hann.

"Vita mun eg ef eg sé," segir hún, "og tak þú hest minn og
akfæri."

Hann gerði svo og bjó um með öllu og síðan fóru þau þangað
sem Höskuldur lá.

Hún leit á sárin og mælti: "Svo er sem mig varði að hann
mundi ekki dauður með öllu og mun Njáll græða stærri
sár."

Síðan tóku þau og lögðu hann í vagarnar og óku til
Bergþórshvols og báru þar inn í sauðahús og láta hann sitja
upp við vegginn. Síðan gengu þau heim bæði og drápu á dyr og
gekk húskarl einn til dyra. Hún snarar þegar inn hjá honum
og fer þar til er hún kemur að hvílu Njáls. Hún spurði hvort
Njáll vekti. Hann kveðst sofið hafa þar til "en nú er eg
vaknaður. Eða hví ert þú hér komin svo snemma?"

Hróðný mælti: "Statt þú upp úr binginum frá elju minni og
gakk út með mér og svo hún og synir þínir."

Þau stóðu upp og gengu út.

Skarphéðinn mælti: "Tökum vér vopn vor og höfum með oss."

Njáll lagði ekki til þess og hljópu þeir inn og gengu út
vopnaðir. Fer Hróðný fyrir til þess er þau koma að sauðahúsinu.

Hún gengur inn og bað þau ganga eftir.

Hún vatt upp skriðljósi og mælti: "Hér er nú, Njáll,
Höskuldur son þinn og hefir fengið á sér sár mörg og mun hann
nú þurfa lækningar."

Njáll mælti: "Dauðamörk sé eg á honum en engi lífsmörk eða
hví hefir þú eigi veitt honum nábjargir er opnar eru
nasarnar?"

"Það ætlaði eg Skarphéðni," segir hún.

Skarphéðinn gekk að og veitti honum nábjargir.

Skarphéðinn mælti þá við föður sinn: "Hver segir þú að hann
hafi vegið?"

Njáll svarar: "Lýtingur af Sámsstöðum mun hafa vegið hann og
bræður hans."

Hróðný mælti: "Þér fel eg á hendi Skarphéðinn að hefna bróður
þíns og vænti eg að þér muni vel fara þó að hann sé eigi
skilgetinn og þú munir mest eftir ganga."

Bergþóra mælti: "Undarlega er yður farið er þér vegið víg þau
er yður rekur lítið til en meltið slíkt og sjóðið fyrir yður
svo að ekki verður af og mun hér koma skjótt Höskuldur
Hvítanesgoði og biðja yður sætta og munuð þér veita honum það
og er nú til að ráða ef þér viljið."

Skarphéðinn mælti: "Eggjar móðir vor oss nú lögeggjan."

Síðan hljópu þeir út allir. Hróðný gekk með Njáli og var
þar um nóttina.