Nj ch. 97

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú er þar til máls að taka að Njáll talaði við Höskuld
fóstra sinn: "Ráðs vildi eg þér leita fóstri og kvonfangs."

Höskuldi kveðst það vel að skapi og bað hann fyrir sjá "eða
hvar vilt þú helst á leita?"

Njáll svarar: "Kona heitir Hildigunnur og er Starkaðardóttir
Þórðarsonar Freysgoða. Þann veit eg kost bestan."

Höskuldur mælti: "Sjá þú einn fyrir fóstri minn. Það skal
mitt ráð sem þú vilt vera láta."

"Hér munum við á leita," segir Njáll.

Litlu síðar kvaddi Njáll menn til ferðar með sér. Fóru þeir
Sigfússynir og synir Njáls allir og Kári Sölmundarson. Þeir
ríða austur til Svínafells. Fá þeir þar góðar viðtökur.

Um daginn eftir ganga þeir Njáll of Flosi á tal.

Þar koma niður ræður Njáls að hann segir svo: "Það er erindi
mitt hingað að vér förum bónorðsför og mælum til mægða við
þig Flosi en til eiginorðs við Hildigunni bróðurdóttur þína."

"Fyrir hvers hönd?" segir Flosi.

"Fyrir hönd Höskulds Þráinssonar fóstra míns," segir Njáll.

"Vel er slíkt stofnað," segir Flosi, "en þó hafið þér mikið í
hættu hvorir við aðra eða hvað segir þú frá Höskuldi?"

"Gott má eg frá honum segja," segir Njáll, "og skal eg svo fé
til leggja að yður þyki sæmilega ef þér viljið þetta mál að
álitum gera."

"Kalla munum vér á hana," segir Flosi, "og vita hversu henni
lítist maðurinn."

Var þá sent eftir henni og kom hún þangað.

Flosi segir henni bónorðið.

Hún kvaðst vera kona skapstór "og veit eg eigi hversu mér er
hent við það er þar eru svo menn fyrir en það þó eigi síður
að sjá maður hefir ekki mannaforráð. Og hefir þú það mælt að
þú mundir eigi gifta mig goðorðslausum manni."

"Það er ærið eitt til," segir Flosi, "ef þú vilt eigi giftast
Höskuldi að þá mun eg engan kost á gera."

"Það mæli eg eigi," segir hún, "að eg vilji eigi giftast
Höskuldi ef þeir fá honum mannaforráð. En ellegar mun eg
engan kost á gera."

Njáll mælti: "Þá vil eg bíða láta mín um þetta mál þrjá
vetur."

Flosi svaraði að svo skyldi vera.

"Þann hlut vildi eg til skilja," segir Hildigunnur, "ef þessi
ráð tækjust að við værum austur hér."

Njáll kvaðst það vilja skilja undir Höskuld en Höskuldur
kvaðst mörgum vel trúa en engum betur en fóstra sínum.

Nú ríða þeir austan.

Njáll leitaði Höskuldi um mannaforráð og vildi engi selja
sitt goðorð.

Líður nú sumarið til Alþingis. Þetta sumar voru þingdeildir
miklar. Gerði þá margur sem vant var að fara til fundar við
Njál en hann lagði það til mála manna sem ekki þótti líklegt
að eyddust sóknir og varð af því þræta mikil er málin máttu
eigi lúkast og riðu menn heim af þingi ósáttir.

Líður nú þar til er kemur annað þing. Njáll reið til þings.
Og er fyrst kyrrt þingið allt þar til er Njáll talar að
mönnum væri mál að lýsa sökum sínum.

Margir mæltu að til lítils þætti það koma er engi kæmi sínu
máli fram þó að til alþingis væri stefnt "og viljum vér
heldur," segja þeir, "heimta vort mál með oddi og eggju."

"Svo má eigi vera," segir Njáll, "og hlýðir það hvergi að
hafa eigi lög í landi. En þó hafið þér mikið til yðvars máls
um það og kemur það til vor er lögin kunnum og þeim skulum
stýra. Þykir mér það ráð að vér köllumst saman allir
höfðingjar og tölum um."

Þeir gengu þá til lögréttu.

Njáll mælti: "Þig kveð eg að þessu Skafti Þóroddsson og aðra
höfðingja að mér þykir sem málum vorum sé komið í ónýtt efni
ef vér skulum sækja mál í fjórðungsdómum og verði svo vafið
að eigi megi lúkast né fram ganga. Þykir mér það ráðlegast að
vér ættum hinn fimmta dóm og sæktum þar þau mál er eigi
mega lúkast í fjórðungsdómi."

"Hversu skalt þú," sagði Skafti, "nefna fimmtardóminn, er
fyrir forn goðorð er nefndur fjóðungsdómur, þrennar tylftir
úr fjórðungi hverjum?"

"Sjá mun eg ráð til þess," segir Njáll, "að taka upp ný
goðorð, þeir er best eru til fallnir úr fjórðungi hverjum, og
segist þeir í þing með þeim er það vilja."

"Þennan kost viljum vér," segir Skafti, "eða hversu vandar
sóknir skulu hér vera?"

"Þau mál skulu hér í koma," segir Njáll, "um alla
þingsafglöpun ef menn bera ljúgvitni eða ljúgkviðu. Hér skulu
og í koma vefangsmál öll þau er menn vefengja í fjórðungsdómi
og skal þeim stefna til fimmtardóms. Svo og ef menn bjóða fé
eða taka fé til liðs sér og innihafnir þræla eða
skuldarmanna. Í þessum dómi skulu vera allir hinir styrkjustu
eiðar og fylgja tveir menn hverjum eiði er það skulu leggja
undir þegnskap sinn er hinir sverja. Svo skal og ef annar fer
með rétt mál en annar með rangt, þá skal eftir þeim dæma er
rétt fara að sókn. Hér skal og sækja hvert mál sem í
fjóðungsdómi utan það er nefndar eru fernar tylftir í
fimmtardóm, þá skal sækjandi nefna sex menn úr dómi en
verjandi aðra sex. En ef hann vill eigi úr nefna þá skal
sækjandi nefna þá úr sem hina sem verjandi átti. En ef
sækjandi nefnir eigi úr þá er ónýtt málið því að þrennar
tylftir skulu um dæma. Vér skulum og hafa þá lögréttuskipun
að þeir er sitja á miðjum pöllum skulu réttir að ráða fyrir
lofum og lögum og skal þá velja til þess er vitrastir eru og best
að sér. Þar skal og vera fimmtardómur. En ef þeir verða eigi
á sáttir er í lögréttu sitja hvað þeir vilja lofa eða í lög
leiða, þá skulu þeir ryðja lögréttu til og skal ráða afl með
þeim. En ef sá er nokkur fyrir utan lögréttu að eigi nái inn
að ganga eða þykist borinn vera máli þá skal hann verja
lýriti svo að heyri í lögréttu og hefir hann þá ónýtt fyrir
þeim öll lof þeirra og allt það er þeir mæltu til lögskila og
varði lýriti."

Eftir það leiddi Skafti Þóroddsson í lög fimmtardóm og allt
þetta er nú var talið. Eftir það gengu menn til Lögbergs.
Tóku menn þá upp ný goðorð. Í Norðlendingafjórðungi voru
þessi ný goðorð: Melmannagoðorð í Miðfirði og
Laufæsingagoðorð í Eyjafirði.

Þá kvaddi Njáll sér hljóðs og mælti: "Það er mörgum mönnum
kunnigt hversu farið hefir með oss sonum mínum og
Grjótármönnum að þeir drápu Þráin Sigfússon en var sæst á
málið og eg tók við Höskuldi syni Þráins. Hefi eg nú ráðið
honum kvonfang ef hann fær goðorð nokkuð en engi vill selja
sitt goðorð. Vil eg nú biðja yður að þér leyfið að eg taki
upp nýtt goðorð á Hvítanesi til handa Höskuldi."

Hann fékk það lof af öllum. Tekur Njáll nú upp goðorðið til
handa Höskuldi og var hann síðan kallaður Höskuldur
Hvítanesgoði.

Eftir þetta ríða menn heim af þingi.

Njáll dvaldist skamma stund heima áður hann reið austur til
Svínafells og synir hans og Höskuldur og vekur bónorðið við
Flosa en hann kveðst efna mundu öll mál við þá. Var þá
Hildigunnur föstnuð Höskuldi og kveðið á brúðlaupsstefnu og
lýkur svo með þeim. Ríða þeir þá heim.

En í annað sinn riðu þeir til brúðlaups. Leysti Flosi út allt
fé Hildigunnar eftir boðið og greiddi vel af hendi. Fóru þau
til Bergþórshvols og voru þar þau misseri og fór allt vel með
þeim Hildigunni og Bergþóru. Um vorið eftir keypti Njáll land
í Ossabæ og fær það Höskuldi og fer hann þangað byggðum
sínum. Njáll réð honum hjón öll. Og svo var dátt með þeim
öllum saman að engum þótti ráð ráðið nema þeir réðu allir um.
Bjó Höskuldur í Ossabæ lengi svo að hvorir studdu annarra
sæmd og voru synir Njáls í ferðum með Höskuldi. Svo var ákaft
um vináttu þeirra að hvorir buðu öðrum heim hvert haust og
gáfu stórgjafar. Fer svo lengi fram.