Nj ch. 92

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú verður umræða mikil um deild þeirra og þóttust allir
vita að eigi mundi svo gert sjatna.

Runólfur son Úlfs aurgoða austur í Dal var vin Þráins mikill
og hafði boðið Þráni heim og var ákveðið að hann skyldi koma
austur er þrjár vikur væru af vetri eða mánuður.

Þráinn bað til þessar ferðar Hrapp með sér og Grana Gunnarsson,
Gunnar Lambason, Lamba Sigurðarson og Loðin og Tjörva. Þeir
voru átta. Þær skyldu og fara mæðgur Hallgerður og Þorgerður.
Því lýsti og Þráinn að hann ætlaði að vera í Mörk með Katli
bróður sínum og kvað á hversu margar nætur hann ætlaði heiman
að vera. Þeir höfðu allir alvæpni. Riðu þeir austur yfir
Markarfljót og fundu þar konur snauðar. Þær báðu að þær
skyldi reiða vestur yfir fljótið. Þeir gerðu svo.

Þá riðu þeir í Dal og höfðu þar góðar viðtökur. Þar var fyrir
Ketill úr Mörk. Sátu þeir þar tvær nætur. Runólfur og Ketill
báðu Þráin að hann mundi semja við Njálssonu en hann lést
aldrei mundu fé gjalda og svaraði styggt og kveðst hvergi
þykjast varbúinn við Njálssonum hvar sem þeir fyndust.

"Vera má að svo sé," segir Runólfur, "en eg hefi hina
skilning að engi sé þeirra maki síð er Gunnar að Hlíðarenda
lést og er það líkara að hér dragi öðrum hvorum til bana."

Þráinn kveðst ekki það mundu hræðast.

Þá fór Þráinn upp í Mörk og var þar tvær nætur. Síðan reið
hann ofan í Dal og var hann hvartveggja út leystur með
sæmilegum gjöfum.

Markarfljót féll í meðal höfuðísa og voru á smár spengur hér
og hvar. Þráinn sagði að hann ætlaði heim að ríða um kveldið.
Runólfur mælti að hann skyldi eigi heim ríða, sagði það
varlegra vera að fara eigi sem hann hefði sagt.

Þráinn svarar: "Hræðsla er það og vil eg það eigi."

Göngukonur þær er þeir Þráinn reiddu yfir fljótið komu til
Bergþórshvols og spurði Bergþóra hvaðan þær væru en þær
sögðust vera austan undan Eyjafjöllum.

"Hver reiddi yður yfir Markarfljót?" segir Bergþóra.

"Þeir er mestir oflátar voru," segja þær.

"Hverjir voru þeir?" segir Bergþóra.

"Þráinn Sigfússon," sögðu þær, "og fylgdarmenn hans en það
þótti oss að er þeir voru svo fjölorðir og illorðir hingað
til bónda þíns og sona hans."

Bergþóra mælti: "Margir kjósa eigi orð á sig."

Síðan fóru þær í braut og gaf Bergþóra þeim gýligjafar og
spurði þær hvenær Þráinn mundi heim koma. Þær sögðu að hann
mundi vera heiman fjórar nætur eða fimm. Síðan sagði Bergþóra
sonum sínum og Kára mági sínum og töluðu þau lengi leynilega.

En þann morgun hinn sama er þeir Þráinn riðu austan þá
vaknaði Njáll snemma og heyrði að öx Skarphéðins kom við
þili. Stendur þá Njáll upp og gengur út. Hann sér að synir
hans eru með vopnum allir og svo Kári mágur hans. Skarphéðinn
var fremstur. Hann var í blám stakki og hafði törguskjöld og
öxi sína reidda um öxl. Næst honum gekk Kári. Hann hafði
silkitreyju og hjálm gylltan, skjöld og var dreginn á leó.
Næst honum gekk Helgi. Hann hafði rauðan kyrtil og hjálm og
rauðan skjöld og markaður á hjörtur. Allir voru þeir í
litklæðum.

Njáll kallar á Skarphéðinn: "Hvert skal fara frændi?"

"Í sauðaleit," sagði hann.

"Svo var og eitt sinn fyrr," segir Njáll, "og veidduð þér þá
menn."

Skarphéðinn hló að og mælti: "Heyrið þér hvað hann karlinn
segir faðir vor. Eigi er hann grómlaus."

"Hvenær mæltir þú þetta fyrr?" segir Kári.

"Þá vó eg Sigmund hinn hvíta frænda Gunnars," segir
Skarphéðinn.

"Fyrir hvað?" sagði Kári.

"Hann hafði drepið Þórð leysingjason fóstra vorn," segir
Skarphéðinn.

Njáll gekk inn en þeir fóru upp í Rauðaskriður og biðu þar.
Máttu þeir þaðan sjá þegar hinir riðu austan frá Dal. Sólskin
var um daginn og heiðviðri.

Nú ríða þeir Þráinn ofan frá Dal eftir eyrunum.

Lambi Sigurðarson mælti: "Skildir blika við í Rauðaskriðum er
sólin skín á og mun þar vera nokkurra manna fyrirsát."

"Þá skulum vér snúa ofan með fljótinu," segir Þráinn, "og munu
þeir þá til móts við oss ef þeir eiga við oss nokkur erindi."

Sneru þeir Þráinn þá ofan með fljótinu.

Skarphéðinn mælti: "Nú hafa þeir séð oss, því snúa þeir nú
leiðinni og er oss nú engi annar til en hlaupa ofan fyrir
þá."

Kári mælti: "Margir munu fyrir sitja og hafa eigi þann veg
liðsmun sem vér. Eru þeir átta en vér fimm."

Snúa þeir nú og ofan með fljótinu og sjá yfir spöng niðri og
ætla þar yfir.

Þeir Þráinn námu staðar upp frá spönginni á ísinum.

Þráinn mælti: "Hvað munu menn þessir vilja? Þeir eru fimm en
vér erum átta."

Lambi Sigurðarson mælti: Þess get eg að þó mundu þeir til hætta
þó að manni stæði fleira fyrir."

Þráinn fer af kápunni og tekur af sér hjálminn.

Það varð Skarphéðni er þeir hljópu ofan með fljótinu að stökk
í sundur skóþvengur hans og dvaldist honum eftir.

"Hví hvikast þér svo Skarphéðinn?" kvað Grímur.

"Bind eg skó minn," segir Skarphéðinn.

"Förum vér fyrir," segir Kári, "svo líst mér á Skarphéðinn sem
hann muni ekki seinni verða en vér."

Snúa þeir nú ofan til spangarinnar og fara mikinn.
Skarphéðinn spratt upp þegar er hann hafði bundið skóinn og
hafði upp öxina Rimmugýgi. Hann hleypur að fram að fljótinu
en fljótið var svo djúpt að langt var um ófært. Mikið svell
var hlaupið upp fyrir austan fljótið og svo hált sem gler og
stóðu þeir Þráinn á miðju svellinu. Skarphéðinn hefur sig á
loft og hleypur yfir fljótið meðal höfuðísa og stöðvar sig
ekki og rennir þegar af fram fótskriðu. Svellið var hált mjög
og fór hann svo hart sem fugl flygi. Þráinn ætlaði í því að
setja á sig hjálminn. Skarphéðinn bar nú upp að fyrr og
höggur til Þráins með öxinni Rimmugýgi og kom í höfuðið og
klauf ofan í jaxlana svo að þeir féllu niður á ísinn. Þessi
atburður varð með svo skjótri svipan að engi kom höggi á hann.
Hann renndi þegar frá ofan óðfluga. Tjörvi renndi fyrir hann
törgu og steðjaði hann yfir upp og stóðst þó og rennir á enda
svellsins. Þá koma þeir Kári að neðan í mót honum.

"Karlmannlega er að farið," segir Kári.

"Eftir er enn yðvar hluti," segir Skarphéðinn.

Snúa þeir þá upp að þeim. Þeir Grímur og Helgi sjá hvar
Hrappur var og sneru þegar að honum. Hrappur höggur þegar til
Gríms með öxinni. Helgi sér þetta og höggur á höndina Hrappi
svo að af tók en niður féll öxin.

Hrappur mælti: "Hér hefir þú mikið nauðsynjaverk unnið því að
þessi hönd hefir mörgum manni mein gert og bana."

"Hér skal nú endir á verða," segir Grímur og leggur spjóti í
gegnum hann. Hrappur féll þá dauður niður. Tjörvi snýr í móti
Kára og skýtur að honum spjóti. Kári hljóp í loft upp og flaug
spjótið fyrir neðan fætur honum. Kári hleypur að honum og
höggur til hans með sverðinu og kom á brjóstið og gekk þegar
á hol og hafði hann þegar bana.

Skarphéðinn grípur þá báða senn, Gunnar Lambason og Grana
Gunnarsson, og mælti: "Tekið hefi eg hér hvelpa tvo eða hvað skal
við gera?"

"Kost átt þú," segir Helgi, "að drepa hvorntveggja ef þú vilt
þá feiga."

"Eigi nenni eg," segir Skarphéðinn, "að hafa það saman að
veita Högna en drepa bróður hans."

"Koma mun þar einu hverju sinni," segir Helgi, "að þú mundir
vilja hafa drepið þá því að þeir munu þér aldrei trúir verða
og engi þeirra er nú eru hér."

"Ekki mun eg hræðast þá," segir Skarphéðinn.

Síðan gáfu þeir grið Grana Gunnarssyni og Gunnari Lambasyni
og Lamba Sigurðarsyni og Loðni.

Eftir það sneru þeir heim og spurði Njáll tíðinda. Þeir segja
honum öll sem gerst.

Njáll mælti: "Mikil eru tíðindi þessi og er það líkara að hér
leiði af dauða eins sonar míns ef eigi verður meira að."

Gunnar Lambason flutti lík Þráins með sér til Grjótár og var
hann þar heygður.