Nj ch. 49

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú er að segja frá Skammkatli að hann ríður að sauðum upp með
Rangá og sér hann að glóar nokkuð í götunni og hleypur af
baki og tekur upp og var það hnífur og belti og þykist hann
kenna hvorttveggja og fer í Kirkjubæ. Otkell er úti staddur
og fagnar honum vel.

Skammkell mælti til Otkels: "Kennir þú nokkuð til gripa
þessa?"

"Kenni eg víst," segir Otkell.

"Hver á?" segir Skammkell.

"Melkólfur þræll," segir Otkell.

"Kenna skulu þá fleiri," segir Skammkell, "en við tveir því
að trúr skal eg þér í ráðum."

Þeir sýndu mörgum mönnum og kenndu þeir allir.

Þá mælti Skammkell: "Hvað munt þú nú til ráða taka?"

Otkell svaraði: "Við skulum fara að finna Mörð Valgarðsson og
sýna honum og vita hvað hann leggi til ráðs með okkur."

Síðan fóru þeir til Hofs og sýndu Merði gripina og spurðu ef
hann kenndi.

Hann kvaðst kenna "eða hvað er að því? Þykist þér til
Hlíðarenda eiga eftir nokkuru að sjá?"

"Vant þykir oss með slíku að fara," segir Skammkell, "er
slíkir ofureflismenn eiga í hlut."

"Svo er víst," segir Mörður, "en þó mun eg vita þá hluti úr
híbýlum Gunnars er hvorgi ykkar mun vita."

"Gefa viljum vér þér fé til," segja þeir, "að þú leitir eftir
þessu máli."

Mörður svaraði: "Það fé mun mér fullkeypt en þó má vera að eg
hætti á."

Síðan gáfu þeir honum þrjár merkur silfurs að hann skyldi
vera með þeim í ráðagerð og liðveislu. Hann gaf það ráð til
að konur skyldu fara með smávarning og gefa húsfreyjum og
vita hverju þeim væri launað "því að allir hafa það
skaplyndi," segir Mörður, "að gefa það fyrst upp er stolið er
ef það hafa að varðveita. Mun hér og svo ef af mannavöldum
er. Skulu þær þá sýna mér af hverju gefið er hvargi. Vil eg
þá vera laus máls þessa ef uppvíst verður."

Þessu játuðu þeir. Fóru þeir heim síðan.

Mörður sendi konur í hérað og voru þær í brautu hálfan mánuð.
Þær komu aftur og höfðu byrðar stórar. Mörður spurði hvar
þeim hefði mest gefið verið. Þær sögðu að þeim hefði að
Hlíðarenda mest gefið verið og Hallgerður yrði þeim mestur
drengur.

Hann spyr hvað þeim væri þar gefið.

"Ostur," segja þær.

Hann beiddist að sjá. Þær sýndu honum og voru það sneiðir
margar. Tók hann þær og varðveitti. Litlu síðar fór Mörður að
finna Otkel. Bað hann að taka skyldi ostkistu Þorgerðar og
var svo gert. Lagði hann þar í niður sneiðirnar og stóðst það
á endum og ostkistan. Sáu þeir þá að þeim hafði heill
hleifur gefinn verið.

Þá mælti Mörður: "Nú megið þér sjá að Hallgerður mun stolið
hafa ostinum."

Drógu þeir þá öll dæmi saman. Sagði Mörður þá að hann
þóttist laus þessa máls. Skildu þeir að því.

Kolskeggur kom að máli við Gunnar og mælti: "Illt er að
segja. Alræmt er að Hallgerður muni stolið hafa og valdið
þeim hinum mikla skaða er varð í Kirkjubæ."

Gunnar kvaðst ætla að svo mundi vera "eða hvað er nú til
ráðs?"

Kolskeggur svaraði: "Þú munt þykja skyldastur að bæta fyrir
konu þinni og þykir mér ráð að þú farir að finna Otkel og
bjóðir honum góð boð."

"Þetta er vel mælt," segir Gunnar, "og skal svo vera."

Litlu síðar sendi Gunnar eftir Þráni Sigfússyni og Lamba
Sigurðarsyni og komu þeir þegar. Gunnar sagði þeim hvert hann
ætlaði. Þeir létu vel yfir því.

Gunnar reið við hinn tólfta mann í Kirkjubæ og kallaði út
Otkel.

Þar var Skammkell og mælti: "Eg skal út ganga með þér og mun
nú betra að hafa vitsmuni við. Mundi eg það vilja að standa
þér þá næst er þú þyrftir mest sem nú mun vera. Þykir mér það
ráð að þú látir drjúglega."

Síðan gengu þeir út, Otkell og Skammkell, Hallkell og
Hallbjörn. Þeir heilsuðu Gunnari. Hann tók því vel. Otkell
spyr hvert hann ætlaði að fara.

"Ekki lengra en hingað," segir Gunnar, "og er það erindi mitt
að segja þér um skaða þann hinn mikla og hinn illa er hér er
orðinn að hann er af völdum konu minnar og þræls þess er eg
keypti að þér."

"Slíks var von," segir Hallbjörn.

Gunnar mælti: "Hér vil eg bjóða fyrir góð boð og bjóða að
hinir bestu menn skipi um í héraðinu."

Skammkell mælti: "Þetta eru áheyrileg boð og ójafnleg. Þú ert
vinsæll af bóndum en Otkell er óvinsæll."

"Bjóða mun eg," segir Gunnar, "að gera um sjálfur og lúka upp
þegar og leggja á vináttu mína og greiða nú allt féið og mun
eg bæta þér tvennum bótum."

Skammkell mælti: "Þenna kost skalt þú eigi þiggja og er það
grunnúðlegt ef þú ætlar að selja honum sjálfdæmi þar er þú
ættir að taka."

Otkell mælti: "Eigi vil eg selja þér sjálfdæmi Gunnar."

Gunnar mælti: "Skil eg hér tillögur manna nærgi er launað
verður, enda dæm þú nú sjálfur."

Otkell laut að Skammkatli og mælti: "Hverju skal eg nú
svara?"

Skammkell mælti: "Þetta skalt þú kalla vel boðið en víkja
máli þínu undir Gissur hvíta og Geir goða. Munu það þá margir
mæla að þú sért líkur Hallkatli föðurföður þínum er mestur
kappi hefir verið."

Otkell mælti: "Vel er þetta boðið Gunnar en þó vil eg að þú
ljáir mér tómstundar til að finna Gissur hvíta og Geir goða."

Gunnar mælti: "Far þú nú með sem þér líkar. En það munu sumir
menn mæla að þú kunnir eigi að sjá sóma þinn er þú vilt eigi
þessa kosti er eg býð þér."

Ríður Gunnar heim.

Og er Gunnar var í brautu mælti Hallbjörn: "Hér veit eg
mestan mannamun. Gunnar bauð þér aldrei svo góð boð að þú
vildir þiggja eða hvað munt þú mega ætla þér að deila við
Gunnar illdeilum þar sem engi er hans jafningi? En þó er hann
svo vel að sér að hann mun láta standa boð þessi þó að þú
þiggir síðar. Þykir mér ráð að þú farir að finna Gissur
hvíta og Geir goða nú þegar."

Otkell lét taka hest sinn og bjó sig að öllu. Otkell var ekki
glöggskyggn. Skammkell gekk á leið með Otkatli.

Hann ræddi við Otkel: "Undur þótti mér er bróðir þinn vildi
eigi taka af þér þetta starf. Vil eg bjóða þér að fara fyrir
þig er eg veit að þér þykir mikið fyrir ferðum."

"Það mun eg þiggja," sagði Otkell, "og ver þú sem
réttorðastur."

"Svo skal vera," segir Skammkell.

Tók Skammkell þá við hestinum og við klæðum Otkels en Otkell
gengur heim.

Hallbjörn var úti og mælti til Otkels: "Illt er að eiga þræl
að einkavin og munum vér þessa jafnan iðrast er þú hefir
aftur horfið og er það óviturlegt bragð að senda hinn
lygnasta mann þess erindis er svo mun mega að kveða að líf
manna liggi við."

"Hræddur mundir þú verða," segir Otkell, "ef Gunnar hefði á
lofti atgeirinn er þú ert nú svo."

"Eigi veit það," segir Hallbjörn, "hver þá er hræddastur en
það munt þú eiga til að segja að Gunnar mun ekki lengi munda
atgeirinum ef hann færir hann á loft og sé hann reiður."

Otkell mælti: "Hvikið þér allir nema Skammkell."

Voru þeir þá báðir reiðir.