Gr ch. 50

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Grettir kom á Reykjahóla nær veturnóttum og beiddi Þorgils
veturvistar.

Þorgils sagði að honum væri til reiðu matur sem öðrum
frjálsum mönnum "en ekki er hér vönd vistargerð."

Grettir kvaðst ekki um það vanda.

"Er hér enn annar hlutur til vandhæfa," segir Þorgils. "Þeir
menn ætla hér til vistar er mikið þykja vanstilltir, sem eru
þeir fóstbræður Þorgeir og Þormóður. Veit eg eigi hversu yður
hentar saman að vera en þeirra vist skal hér jafnan vera er
þeir vilja. Nú máttu vera hér ef þú vilt en öngum yður skal
duga að eiga illt við annan."

Grettir sagði að hann mundi á öngvan mann leita fyrri og
einkanlega ef bóndi vildi svo.

Litlu síðar komu þeir fóstbræður heim. Ekki féll blítt á með
þeim Þorgeiri og Gretti en Þormóður lét sér vel fara. Þorgils
bóndi sagði þeim fóstbræðrum allt slíkt sem hann sagði Gretti
en þeir gerðu svo mikil metorð hans að hvorigir lögðu öðrum
öfugt orð en þó fóru ekki þykkjur þeirra saman. Leið nú svo
öndverður veturinn af.

Það segja menn að Þorgils bóndi átti eyjar þær sem Ólafseyjar
heita. Þær liggja út á firðinum, hálfa aðra viku undan
Reykjanesi. Þar átti Þorgils bóndi uxa góðan og hafði eigi
sóttur orðið um haustið. Talaði Þorgils um jafnan að hann
vildi ná honum fyrir jólin.

Það var einn dag er þeir fóstbræður bjuggust til að sækja
uxann ef þeim fengist hinn þriðji maðurinn til liðs. Grettir
bauð að fara með þeim en þeir létu vel yfir því, fara síðan
þrír á teinæringi. Veður var kalt og lék á norðan. Skipið
stóð í Hvalshaushólmi. Sigldu þeir út og græddist heldur
vindurinn, komu við eyjarnar og tóku uxann.

Þá spurði Grettir hvort þeir vildu heldur leggja út uxann eða
halda skipinu því að brim nokkuð var við eyna. Þeir báðu hann
halda skipinu. Hann stóð við mitt skipið á það borð er frá
landi horfði, tók honum sjórinn undir herðablöðin, og hélt
svo að hvergi sveif. Þorgeir tók upp uxann aftan en Þormóður
framan og hófu svo út í skipið, settust síðan til róðrar.
Reri Þormóður í hálsi en Þorgeir í fyrirrúmi en Grettir í
skut og héldu inn á flóann. Og er þeir komu inn fyrir
Hafraklett styrmdi þá að þeim.

Þá mælti Þorgeir: "Frýr nú skuturinn skriðar."

Grettir mælti: "Eigi skal skuturinn eftir liggja ef allvel er
róið í fram."

Þorgeir féll þá svo fast á árar að af gengu báðir háirnir.

Þá mælti hann: "Legg þú til Grettir meðan að eg bæti að
háunum."

Grettir dró þá fast árarnar meðan Þorgeir bætti að háunum. En
er Þorgeir tók að róa höfðu svo lúist árarnar að Grettir
hristi þær í sundur á borðinu. Þormóður kvað betra að róa
minna og brjóta ekki. Grettir þreif erði tvö er lágu í
skipinu og rak borur stórar á borðstokkunum og reri svo
sterklega að brakaði í hverju tré. En með því að skip var
gott en heldur menn í röskvara lagi þá náðu þeir
Hvalshaushólm.

Grettir spyr hvort þeir vildu heldur fara heim með uxann eða
setja upp skipið. Þeir kjöru heldur að setja upp skipið og
settu þeir upp með öllum sjónum þeim sem í var og jöklinum en
það var mjög sýlt. En Grettir leiddi uxann og var hann mjög
stirður í böndunum en allfeitur. Varð honum mjög mætt. En þá
er hann kom neðan hjá Tittlingsstöðum þraut uxann gönguna.

Þeir fóstbræður gengu til húss því að hvorigir vildu veita
öðrum að sínu hlutverki. Þorgils spyr að Gretti en þeir sögðu
hvar þeir höfðu skilið. Hann sendi þá menn á móti honum og er
þeir komu ofan undir Hellishóla sáu þeir hvar maður fór í
móti þeim og hafði naut á baki og var þar kominn Grettir og
bar þá uxann. Undruðust þá allir hversu mikið hann gat orkað.
Lék Þorgeiri næsta öfund á um afl Grettis.

Það var einn dag nokkuð eftir jól að Grettir fór í laug einn
saman.

Þorgeir vissi það og mælti við Þormóð: "Förum við til og
vitum hversu Gretti bregður við ef eg ræð á hann, þá er hann
fer frá lauginni."

"Ekki er mér um það," sagði Þormóður, "og muntu ekki gott fá
af honum."

"Fara vil eg þó," sagði Þorgeir.

Snýr hann nú ofan á brekkuna og bar hátt öxina.

Grettir gekk þá neðan frá lauginni og er þeir fundust mælti
Þorgeir: "Er það satt Grettir," sagði hann, "að þú hefir það
mælt að þú skyldir aldrei renna fyrir einum?"

"Eigi veit eg það svo víst," sagði Grettir, "en skammt hefi
eg fyrir þér runnið," kvað Grettir.

Þorgeir reiddi þá upp öxina. Í því hljóp Grettir undir
Þorgeir og færði hann niður allmikið fall.

Þorgeir mælti þá til Þormóðar: "Skaltu standa hjá er fjandi
sjá drepur mig undir sér?"

Þormóður þreif þá í fætur Gretti og ætlaði að draga hann ofan
af Þorgeiri og fékk ekki að gert. Hann var gyrður saxi og
ætlaði að bregða. Þá kom Þorgils bóndi að og bað þá vera
spaka og fást ekki við Gretti. Þeir gerðu svo og sneru þessu
í gaman. Ekki áttust þeir fleira við svo að getið sé. Þótti
mönnum Þorgils mikla gæfu til hafa borið að stilla slíka
ofstopamenn. En er vora tók fóru þeir á burt allir.

Grettir fór inn til Þorskafjarðar. Var hann spurður að hversu
honum hefði líkað vistargerðin eða veturvistin á Reykjahólum.

Hann svarar: "Þar hefi eg svo verið að eg hefi jafnan mínum
mat orðið fegnastur þá er eg náði honum."

Fór hann síðan vestur yfir heiðar.