Gr ch. 35

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Grettir reið á Þórhallsstaði og fagnaði bóndi honum vel. Hann
spurði hvert Grettir ætlaði að fara en hann sagðist þar vilja
vera um nóttina en bónda líkaði að svo væri.

Þórhallur kvaðst þökk fyrir kunna að hann væri "en fám þykir
slægur til að gista hér um tíma. Muntu hafa heyrt getið um
hvað hér er að véla en eg vildi gjarna að þú komist heill á
brott. Þá veit eg fyrir víst að þú missir hests þíns því engi
heldur hér heilum sínum fararskjót sá er kemur."

Grettir kvað gott til hesta hvað sem af þessum yrði.

Þórhallur varð glaður við er Grettir vildi þar vera og tók
við honum báðum höndum. Var hestur Grettis læstur í húsi
sterklega. Þeir fóru til svefns og leið svo af nóttin að ekki
kom Glámur heim.

Þá mælti Þórhallur: "Vel hefir brugðið við þína komu því að
hverja nótt er Glámur vanur að rísa, ríða húsum eða brjóta
upp hurðir sem þú mátt merki sjá."

Grettir mælti: "Þá mun vera annaðhvort að hann mun ekki lengi
á sér sitja eða mun af venjast meir en eina nótt. Skal eg
vera nótt aðra og sjá hversu fer."

Síðan gengu þeir til hests Grettis og var ekki við hann
glest. Allt þótti bónda að einu fara.

Nú er Grettir þar aðra nótt og kom ekki þrællinn heim. Þá
þótti bónda mjög vænkast. Fór hann þá að sjá hest Grettis. Þá
var upp brotið húsið er bóndi kom til en hesturinn dreginn
til dyra utar og lamið í sundur í honum hvert bein.

Þórhallur sagði Gretti hvar þá var komið og bað hann forða
sér "því að vís er dauðinn ef þú bíður Gláms."

Grettir svarar: "Eigi má eg minna hafa fyrir hest minn en að
sjá þrælinn."

Bóndi sagði að það var ekki bati að sjá hann "því að hann er
ólíkur nokkurri mannlegri mynd. En góð þykir mér hver sú
stund er þú vilt vera."

Nú líður dagurinn og er menn skyldu fara til svefns vildi
Grettir eigi fara af klæðum og lagðist niður í sætið gegnt
lokrekkju bónda. Hann hafði röggvarfeld yfir sér og hneppti
annað skautið niður undir fætur sér en annað snaraði hann
undir höfuð sér og sá út um höfuðsmáttina. Setstokkur var
fyrir framan sætið mjög sterkur og spyrnti hann þar í.
Dyraumbúningurinn allur var frá brotinn útidyrunum en nú var
þar fyrir bundinn hurðarflaki og óvendilega um búið.
Þverþilið var allt brotið frá skálanum, þar fyrir framan
hafði verið, bæði fyrir ofan þvertréið og neðan. Sængur allar
voru úr stað færðar. Heldur var þar óvistulegt. Ljós brann í
skálanum um nóttina.

Og er af mundi þriðjungur af nótt heyrði Grettir út dynur
miklar. Var þá farið upp á húsin og riðið skálanum og barið
hælunum svo að brakaði í hverju tré. Það gekk lengi. Þá var
farið ofan af húsunum og til dyra gengið. Og er upp var lokið
hurðunni sá Grettir að þrællinn rétti inn höfuðið og sýndist
honum afskræmilega mikið og undarlega stórskorið. Glámur fór
seint og réttist upp er hann kom inn í dyrnar. Hann gnæfaði
ofarlega við rjáfrinu, snýr að skálanum og lagði handlegginn
upp á þvertréið og gægðist innar yfir skálann. Ekki lét bóndi
heyra til sín því að honum þótti ærið um er hann heyrði hvað
um var úti. Grettir lá kyrr og hrærði sig hvergi. Glámur sá
að hrúga nokkur lá í sætinu og ræður nú innar eftir skálanum
og þreif í feldinn stundar fast. Grettir spyrnti í stokkinn
og gekk því hvergi. Glámur hnykkti annað sinn miklu fastara
og bifaðist hvergi feldurinn. Í þriðja sinn þreif hann í með
báðum höndum svo fast að hann rétti Gretti upp úr sætinu,
kipptu nú í sundur feldinum í millum sín. Glámur leit á
slitrið er hann hélt á og undraðist mjög hver svo fast mundi
togast við hann. Og í því hljóp Grettir undir hendur honum og
þreif um hann miðjan og spennti á honum hrygginn sem fastast
gat hann og ætlaði hann að Glámur skyldi kikna við. En
þrællinn lagði að handleggjum Grettis svo fast að hann
hörfaði allur fyrir orku sakir. Fór Grettir þá undan í ýmis
sætin. Gengu þá frá stokkarnir og allt brotnaði það sem fyrir
varð. Vildi Glámur leita út en Grettir færði við fætur hvar
sem hann mátti en þó gat Glámur dregið hann fram úr skálanum.
Áttu þeir þá allharða sókn því að þrællinn ætlaði að koma
honum út úr bænum. En svo illt sem að eiga var við Glám inni
þá sá Grettir að þó var verra að fást við hann úti og því
braust hann í móti af öllu afli að fara út. Glámur færðist í
aukana og hneppti hann að sér er þeir komu í anddyrið. Og er
Grettir sér að hann fékk eigi við spornað hefir hann allt
eitt atriðið að hann hleypur sem harðast í fang þrælnum og
spyrnir báðum fótum í jarðfastan stein er stóð í dyrunum. Við
þessu bjóst þrællinn eigi. Hann hafði þá togast við að draga
Gretti að sér og því kiknaði Glámur á bak aftur og rauk
öfugur út á dyrnar svo að herðarnar námu af dyrið og rjáfrið
gekk í sundur, bæði viðirnir og þekjan frerin, féll svo opinn
og öfugur út úr húsunum en Grettir á hann ofan. Tunglskin var
mikið úti og gluggaþykkn. Hratt stundum fyrir en stundum dró
frá.

Nú í því er Glámur féll rak skýið frá tunglinu en Glámur
hvessti augun upp í móti. Og svo hefir Grettir sagt sjálfur
að þá eina sýn hafi hann séð svo að honum brygði við. Þá
sigaði svo að honum af öllu saman, mæði og því er hann sá að
Glámur gaut sínum sjónum harðlega, að hann gat eigi brugðið
saxinu og lá nálega í milli heims og heljar.

En því var meiri ófagnaðarkraftur með Glámi en flestum öðrum
afturgöngumönnum að hann mælti þá á þessa leið: "Mikið kapp
hefir þú á lagið Grettir," sagði hann, "að finna mig en það
mun eigi undarlegt þykja þó að þú hljótir ekki mikið happ af
mér. En það má eg segja þér að þú hefir nú fengið helming
afls þess og þroska er þér var ætlaður ef þú hefðir mig ekki
fundið. Nú fæ eg það afl eigi af þér tekið er þú hefir áður
hreppt en því má eg ráða að þú verður aldrei sterkari en nú
ertu og ertu þó nógu sterkur og að því mun mörgum verða. Þú
hefir frægur orðið hér til af verkum þínum en héðan af mun
falla til þín sektir og vígaferli en flest öll verk þín
snúist þér til ógæfu og hamingjuleysis. Þú munt verða útlægur
ger og hljóta jafnan úti að búa einn samt. Þá legg eg það á
við þig að þessi augu séu þér jafnan fyrir sjónum sem eg ber
eftir og mun þér erfitt þykja einum að vera. Og það mun þér
til dauða draga."

Og sem þrællinn hafði þetta mælt þá rann af Gretti ómegin það
sem á honum hafði verið. Brá hann þá saxinu og hjó höfuð af
Glámi og setti þá við þjó honum. Bóndi kom þá út og hafði
klæðst á meðan Glámur lét ganga töluna en hvergi þorði hann
nær að koma fyrr en Glámur var fallinn. Þórhallur lofaði guð
fyrir og þakkaði vel Gretti er hann hafði unnið þenna óhreina
anda. Fóru þeir þá til og brenndu Glám að köldum kolum. Eftir
það grófu þeir þar niður sem síst voru fjárhagar eða
mannavegir. Gengu heim eftir það og var þá mjög komið að
degi. Lagðist Grettir niður því að hann var stirður mjög.

Þórhallur sendi menn á næstu bæi eftir mönnum, sýndi og sagði
hversu farið hafði. Öllum þótti mikils um vert um þetta verk
þeir er heyrðu. Var það þá almælt að engi væri þvílíkur maður
á öllu landinu fyrir afls sakir og hreysti og allrar atgervi
sem Grettir Ásmundarson.

Þórhallur leysti Gretti vel af hendi og gaf honum góðan hest
og klæði sæmileg því þau voru öll sundur leyst er hann hafði
áður borið. Skildu þeir með vináttu. Reið Grettir þaðan í Ás
í Vatnsdal og tók Þorvaldur við honum vel og spurði innilega
að sameign þeirra Gláms en Grettir segir honum viðskipti
þeirra og kvaðst aldrei í þvílíka aflraun komið hafa, svo
langa viðureign sem þeir höfðu saman átt.

Þorvaldur bað hann hafa sig spakan "og mun þá vel duga en
ella mun þér slysgjarnt verða."

Grettir kvað ekki batnað hafa um lyndisbragðið og sagðist nú
miklu verr stilltur en áður og allar mótgerðir verri þykja. Í
því fann hann mikla muni að hann var orðinn maður svo
myrkfælinn að hann þorði hvergi að fara einn saman þegar
myrkva tók. Sýndist honum þá hvers kyns skrípi. Og það er
haft síðan fyrir orðtæki að þeim ljái Glámur augna eða gefi
glámsýni er mjög sýnist annan veg en er.

Grettir reið heim til Bjargs er hann hafði gert erindi sín og
sat heima um veturinn.