Fbr ch. 11

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Þormóði þótti jafnan dauflegt er hann var heima með föður
sínum. Eftir þingið um sumarið réðst hann til ferðar með
húskarla föður síns er þeir skyldu sækja fiska er Bersi átti
út í Bulungarvík. Þeir höfðu einn ferjustút er Bersi átti.
Þeir sigla gott veður út eftir Ísafirði. Þeir koma út fyrir
Arnardal. Þá kom andviðri á móti þeim. Verða þeir sæhafa að
Arnardölum. Kasta þeir akkerum fyrir skipinu, fara sjálfir á
land upp og reisa tjald, hafast þar við um hríð því að þeim
gaf eigi skjótt í brott.

Katla hét kona er bjó í Arnardal. Hún var ekkja. Hana hafði
átt maður sá er Glúmur hét. Dóttir hennar hét Þorbjörg. Hún
var heima með móður sinni. Þorbjörg var kurteis kona og eigi
einkar væn, svart hár og brýn - því var hún kölluð
Kolbrún-viturleg í ásjónu og vel litkuð, limuð vel og
grannvaxin og útfætt en eigi alllág.

Það barst að einn dag að Þormóður gengur frá tjaldi og upp
til bæjar. Koma þeir þar í stofu. Þar var ekki inni manna
nema konur einar. Þá heilsar Katla þeim er kominn var og spyr
hann að nafni. Þormóður segir til sín. Hún spyr hann hvers
son hann væri. Hann segir það sem hún spurði.

Katla mælti: "Heyrt hefi eg getið þín en eigi hefi eg séð þig
fyrr en nú."

Þar er Þormóður um daginn og eru konur vel kátar við hann.
Þormóður rennir nokkuð augum til dóttur húsfreyju og líst
honum vel á hana. Hún hefir og nokkuð augabragð á honum og
verður henni hann vel að skapi. Nú er Þormóður þar um daginn
og fer síðan heim til tjalds síns um kveldið. Nú venur
Þormóður komur sínar til húss Kötlu og sprettur upp af honum
einstaka mansöngsvísur og líkar konum það vel þeim er þar
voru.

Það var einn dag að Katla mælti: "Hvort áttu Þormóður nokkuð
erindi út í Víkina er þú ferð með húskörlum föður þíns?"
Þormóður svarar: "Eigi á eg annað erindi en að skemmta mér og
þótti mér dauflegt heima."

"Hvort mun þér skemmtilegra þykja að fara með þeim eða vera
hér meðan þeir fara eftir skreiðinni og skemmta þér hér? Nú
er það heimilt að þú sért hér ef þú vilt það því að oss er
mikið gaman að þér."

Þormóður svarar: "Vel fara þér orð og mun eg það þiggja sem
þú býður því að mér þykir hér skemmtilegt að vera hjá yður."

Nú fer Þormóður til fundar við förunauta sína og segir þeim
að hann mun eftir vera meðan þeir fara út í Víkina eftir
fiskunum, biður þá koma þar við dalinn er þeir fara utan,
kvaðst þá mundu ganga á skip með þeim. Nú skiljast þeir. Fer
Þormóður til bæjarins en þeir fara erinda sinna þegar er þeim
gaf veður.

Þormóður var í Arnardal hálfan mánuð. Hann yrkir þá lofkvæði
um Þorbjörgu kolbrún. Það kallaði hann Kolbrúnarvísur. Og er
kvæðið var ort þá færði hann kvæðið svo að margir menn
heyrðu.

Katla dregur fingurgull af hendi sér, mikið og gott, og
mælti: "Þetta fingurgull vil eg gefa þér Þormóður að
kvæðislaunum og nafnfesti því að eg gef þér það nafn að þú
skalt heita Þormóður Kolbrúnarskáld."

Þormóður þakkaði henni gjöfina. Nú festist þetta nafn við
Þormóð sem Katla gaf honum. Húskarlar Bersa komu aftur til
móts við Þormóð. Stígur hann þá á skip með þeim og þakkar
húsfreyju þann fagnað er hún hafði honum veitt. Katla mælti
að Þormóður skyldi þar eigi hjá garði sneiða ef farar hans
bæri þannig. Skildust að svo mæltu. Fer Þormóður heim á
Laugaból og hafðist heima við það er eftir var sumarsins.

Og er vetra tók og ísa lagði þá minntist Þormóður þess
vinfengis er honum hafði verið til Þórdísar, dóttur Grímu í
Ögri. Gerir hann þá heiman för sína og leggur leið í Ögur.
Gríma tók við honum með miklu gleðibragði en Þórdís reigðist
nokkuð svo við honum og skaut öxl við Þormóði sem konur eru
jafnan vanar þá er þeim líkar eigi allt við karla. Það finnur
Þormóður skjótt og sá þó að hún skaut í skjálg augunum
stundum og sá nokkuð um öxl til Þormóðar. Kom honum í hug að
vera mætti svo að dælla væri að draga ef hálft hleypti,
minnir hana á hið forna vinfengi hvert verið hafði.

Þórdís mælti: "Það hefi eg spurt að þú hefir fengið þér nýja
unnustu og hafir ort lofkvæði um hana."

Þormóður svarar: "Hver er sú unnusta mín er þú talar til að
eg hafi um ort?"

Þórdís svarar: "Sú er Þorbjörg út í Arnardal."

Þormóður svarar: "Engu gegnir það að eg hafi kvæði ort um
Þorbjörgu. En hitt er satt að eg orti um þig lofkvæði þá er
eg var í Arnardal því að mér kom í hug hversu langt var í
milli fríðleiks þíns og Þorbjargar og svo hið sama kurteisi.
Er eg nú til þess hér kominn að eg vil nú færa þér kvæðið."

Þormóður kvað nú Kolbrúnarvísur og snýr þeim erindum til lofs
við Þórdísi er mest voru á kveðin orð að hann hafði um
Þorbjörgu ort. Gefur hann nú Þórdísi kvæðið til heilla sátta
og heils hugar hennar og ásta við sig. Og svo sem myrkva
dregur upp úr hafi og leiðir af með litlu myrkri og kemur
eftir bjart sólskin með blíðu veðri, svo dró kvæðið allan
óræktarþokka og myrkva af hug Þórdísar og renndi hugarljós
hennar heitu ástar gervalla til Þormóðar með varmri blíðu.
Þormóður kemur þá jafnan í Ögur og hefir góðar viðtökur.

Og er svo hafði nokkura hríð fram farið þá verður sá atburður
eina nótt þá er Þormóður var heima á Laugabóli að hann
dreymir að Þorbjörg kolbrún kemur að honum og spurði hann
hvort hann vekti eða svæfi. Hann kvaðst vaka.

Hún mælti: "Þér er svefns en það eitt ber fyrir þig að svo
mun eftir ganga sem þetta beri fyrir þig vakanda. Eða hvað er
nú, hvort hefir þú gefið annarri konu kvæði það er þú ortir
um mig?"

Þormóður svarar: "Eigi er það satt."

Þorbjörg mælti: "Satt er að þú hefir mitt lofkvæði gefið
Þórdísi Grímudóttur og snúið þeim erindum er mest voru á
kveðin orð að þú hafðir um mig ort kvæðið því að þú þorðir
eigi, lítill karl, að segja satt til um hverja konu þú hefðir
ort kvæðið. Nú mun eg launa þér því lausung þína og lygi að
þú skalt nú taka augnaverk mikinn og strangan svo að bæði
augu skulu springa úr höfði þér nema þú lýsir fyrir alþýðu
klækisskap þínum þeim er þú tókst frá mér mitt lofkvæði og
gefið annarri konu. Muntu aldregi heill verða nema þú fellir
niður þær vísur er þú hefir snúið til lofs við Þórdísi en
takir þær upp er þú hefir um mig kveðið, og kenna eigi þetta
kvæði öðrum en þeim sem ort var í öndverðu."

Þormóði sýndist Þorbjörg vera reiðuleg og mikilúðleg, þykist
nú sjá svipinn hennar er hún gengur út. Hann vaknar við það
að hann hafði svo mikinn augnaverk að hann mátti varla þola
óæpandi og mátti eigi sofa það sem eftir var næturinnar. Hann
hvílir lengi um morguninn. Bersi rís upp sem hann átti vanda
til. Og er allir menn voru upp risnir aðrir en Þormóður þá
kom Bersi til Þormóðar og spurði hvort hann væri sjúkur er
hann reis eigi upp sem hann átti vanda til.

Þormóður kvað vísu:

Illa réð eg því er allar

eydraupnis gaf eg meyju,

mér barst dóms í drauma

dís, Kolbrúnar vísur.

Þá tók eg þorna Freyju,

Þrúðr kann mart hin prúða,

líknumk heldr við Hildi

hvítings, á mér víti.

Bersi mælti: "Hvað hefir þér í drauma borið?"

Þormóður segir drauminn og alla málavöxtu kvæðisins.

Bersi mælti: "Óþarfar unnustur áttu, hlaust af annarri örkuml
þau er þú verður aldrei heill maður en nú er eigi minni von
að bæði augu springi úr höfði þér. En þó er það nú mitt ráð
við þig að þú snúir aftur kvæðinu á þann hátt sem það var ort
fyrir öndverðu og eigna það kvæði jafnan Þorbjörgu kolbrún
sem þú ortir um hana."

Þormóður segir: "Þú skalt ráða þessu."

Nú lýsir hann fyrir alþýðu hversu farið hafði um kvæðið og
gefur þá af nýju við mörg vitni Þorbjörgu kvæðið. Þormóði
batnaði þá skjótt augnaverkjarins og verður hann þá alheill
þess meins.

Nú munum vér hvílast láta fyrst frásögn Þormóðar
Kolbrúnarskálds og segja nokkuð af Þorgeiri.