Msona ch. 31

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Ungan mann nokkurn, danskan að öðli, tóku heiðnir menn og
fluttu til Vindlands og höfðu þar í böndum með öðrum
herteknum mönnum. Nú var hann um daga í járni einn saman
varðveislulaus en um nætur þá var sonur bónda í fjötri með
honum, að hann hlypist eigi frá honum. En sá aumi maður beið
aldrei svefn né ró fyrir harms sakir og sorga, hugleiddi
marga vega hvað til hjálpar væri, kvíddi mjög ánauð og
hræddist bæði sult og píslir og vænti engrar afturlausnar af
frændum sínum, fyrir því að þeir höfðu tvisvar sinnum áður
leystan hann af heiðnum löndum með fjárhlut og þóttist hann
því vita að þeim mundi þá þykja bæði mikið fyrir því og
kostnaðarsamt að ganga undir hið þriðja sinn. Vel hefir sá
maður er eigi bíður slíkt illt þessa heims sem hann þóttist
þá beðið hafa.

Nú gerðist honum engi annar til en hlaupast í brott og komast
undan ef þess verður auðið. Því næst ræður hann til á
náttarþeli og drepur son bónda, höggur af honum fótinn og
stefnir svo til skógar með fjötri undan. En um morguninn
eftir er lýsti, þá verða þeir varir við og fara eftir honum
með hundum tveimur er því voru vanir að spyrja þá upp er
undan hljópust, finna hann í skógi þar sem hann lá og
leyndist fyrir þeim. Nú taka þeir hann höndum og berja og
beysta og leika alls konar illa. Síðan draga þeir hann heim,
ljá honum lífs að hvoru nauðula og engrar annarrar miskunnar,
draga hann til písla og settu hann þegar í myrkvastofu þar er
fyrir voru áður inni sextán, allir kristnir menn, bundu hann
þar bæði í járnum og öðrum böndum sem fastast máttu þeir. Svo
þótti honum vesöld og píslir þær er fyrr hafði hann haft sem
það væri skuggi nokkur þess alls hins illa er fyrr hafði hann
haft. Engi maður sá hann augum í þessi prísund, sá er honum
bæði miskunnar. Engum manni þótti aumlegt um þann vesaling
nema kristnum mönnum er þar lágu bundnir með honum. Þeir
hörmuðu og grétu hans mein og sína nauð og ógæfu. Og um dag
nokkurn lögðu þeir ráð fyrir hann, báðu að hann hétist hinum
helga Ólafi konungi og gæfist til embættismanns og hans
dýrðarhúsi ef hann kæmist með guðs miskunn og hans bænum úr
þeirri prísund. Nú játaði hann því feginn og gafst þegar til
þess staðar sem þeir báðu hann.

Nóttina eftir þá þóttist hann sjá í svefni mann einn, ekki
hávan, standa þar hið næsta sér og mæla við sig á þá leið:
"Heyrðu hinn aumi maður," segir hann, "hví rístu eigi upp?"

Hann segir: "Lávarður minn, hvað manna ertu?" segir hann.

"Eg em Ólafur konungur er þú kallaðir á."

"Ó, hó, lávarður minn góður," segir hann, "eg vildi feginn
upp rísa ef eg mætti en eg ligg járnum bundinn og þó í fjötri
með þeim mönnum er hér sitja bundnir."

Síðan heitir hann á hann og kveður svo að orðum: "Stattu upp
skjótt og æðrast ekki um. Víst ertu nú laus."

Því næst vaknaði hann og sagði þá sínum félögum hvað fyrir
hann hafði borið. Síðan báðu þeir hann upp standa og freista
ef satt væri. Upp stendur hann og kenndi að hann var laus. Nú
sögðu félagar hans aðrir og kváðu það honum fyrir ekki koma
mundu, því að hurð var læst utan og innan.

Þá lagði orð til gamall maður er þar sat meinlega haldinn og
bað hann ekki tortryggja þessa manns miskunn er hann hafði
lausn af fengið "og svo að því mun hann jartegn við þig gert
hafa að þú skulir hans miskunnar njóta og héðan laus verða en
eigi þér til meiri vesaldar og písla. Nú lát við fimt," segir
hann, "og leita dura og ef þú mátt út komast, þá ertu
hólpinn."

Svo gerði hann, finnur dyrnar þegar opnar, stekkur út
jafnskjótt og brott í skóginn. Þegar þeir urðu varir þessa þá
slógu þeir hundum sínum og fóru eftir sem snúðulegast en hann
liggur og leynist og sér gerla, vesall karl, hvar þeir fara
eftir honum. Nú villast hundar þegar farsins er þeir liðu að
honum en þeim öllum villtist sýnin svo að engi maður mátti
finna hann og lá hann þar fyrir fótum þeim. Ventu þeir þá
heim aftur þaðan og veinuðu mjög og hörmuðu er þeir máttu
eigi fá staðið hann.

Ólafur konungur lét honum ekki tortíma er hann var til skógar
kominn, gaf honum heyrn og heilsu alla er þeir höfðu áður
barið höfuð allt á honum og knosað til þess er hann deyfði.
Því næst komst hann á skip með kristnum mönnum tveim, þeim er
lengi höfðu þar verið píndir, og neyttu þá allir saman þess
farskostar sem ákafast og fluttust þá áleiðis af þeim
hlaupstígi. Síðan sótti hann til þess helga manns húss, var
þá heill orðinn og herfær.

Þá iðraðist hann sinna heita, gekk á orð sín við þann milda
konung og hljópst þá á brott um dag og kom að kveldi til
bónda eins, þess er honum veitti herbergi fyrir guðs sakir.
Síðan um nóttina er hann var í svefni sá hann meyjar þrjár
ganga til sín, fríðar og fagurbúnar, og ortu orða á hann
þegar og börðu hann miklum ávítum er hann skyldi svo djarfur
gerast að hlaupa frá þeim góða konungi er honum hafði svo
mikla miskunn veitt, fyrst er hann leysti hann úr járnum og
allri prísund, og firrast þann ljúfa lávarð er hann hafði á
hönd gengið.

Því næst vaknaði hann felmsfullur og stóð upp þegar árdegis
og sagði húsbúanda en sá góði búandi lét hann engu öðru við
koma en venda heim aftur til þess helga staðar. Sá maður
ritaði að upphafi þessa jartegn er sjálfur sá manninn og á
honum járnastaðinn.