BjH ch. 34

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Nú fara þessi tíðindi um landið víða, víg Bjarnar, og spyr
Ásgrímur bróðir hans austur á Rangárvöllu og fer síðan vestur
í Ljárskóga að finna Þorstein Kuggason og tekur hann við
málinu af Arngeiri karli og búa þeir það um vorið til
alþingis, Þorsteinn og Ásgrímur og vinir Bjarnar. En er
Ásgrímur fór á brott um veturinn frá Þorsteini þá fer hann í
Hólm og varðveitir búið er Björn hafði átt og fór þaðan um
vorið í málatilbúnað með Þorsteini og fjölmenntu mjög til
þings og svo gerði Þórður og þeir er honum vildu lið veita.

Svo er sagt þá er til þings var komið sendir Þórður menn á
laun til Ásgríms með þeim erindum að bjóða honum sæmileg boð
og að þeir mættu nú finnast um nóttina og kvaðst honum unna
hins mesta sóma af málinu og kvað það skyldugt því að hann
var aldrei mót honum þá er mál þeirra Bjarnar voru. Ásgrímur
er óvanur að eiga hlut í málaferlum og hittir Þórð um
nóttina. Hann kveður Ásgrím blíðlega og ræddust mart við.
Þórður var maður orðhagur og sléttmáll og tjáir fyrir honum
hve mikið hann var neyddur til þessa verks, segir honum mart
frá viðskiptum þeirra Bjarnar hversu skerðan hlut hann hafi
lengi borið fyrir honum en kvað Björn nú enn hafa þrjá menn
drepið í þeirra síðasta fundi en fjóra örkumlaða "og eru þeir
tólf menn," segir Þórður, "er að engu er getið til sátt,
Óttar og Eyvindur, Þorsteinn Kálfsson, Þorkell Dálksson,
skógarmenn tveir, Steinn Guðbrandsson, átti Austmaður, níundi
Kolbeinn son minn, Þorvaldur og Þórður Eiðssynir, tólfti
Grímur húskarl minn, en Dálkur örkumlaður og allir vér nokkuð
sárir. En eg mun bæta þér bróður þinn þremur hundruðum
silfurs því að eg ann þér góðs hluta."

Ásgrímur hlýðir á fortölur Þórðar og játar þessu. Er honum
greitt silfrið. Tekur hann við og er heldur hvatað að öllu og
var auðsætt hvað til hélt um sættir þeirra, fortölur Þórðar
en hvatvísi Ásgríms.

Þorfinnur Þvarason varð eigi fyrr var við en Ásgrímur tók
silfrið og gekk út úr búðinni og til Þorsteins Kuggasonar og
sagði honum að Ásgrímur mundi ginnast láta fyrir Þórði með
leynd til nokkurra sátta, kvað hann vera að telja silfur.

Þorsteinn kvað þetta vera mundu ærið mikið bráðræði og kvað
eigi hægt að veita slíkum mönnum lið er svo eru einráðir "en
þó má enn eigi vita fyrir hvað Þórði kemur þetta."

Engan mann varði þessa að Ásgrímur mundi við engan um ráðast
og eigi við Þorstein er í var bundinn málinu með honum. Því
var Þorsteinn og Ásgrímur fyrir eftirmáli um Björn að aðilinn
sá er fyrir öndverðu var, Arngeir karl faðir Bjarnar, var nú
hrumur af elli og lét því málin undir þá koma að hann þóttist
eigi mega fara til þings fyrir elli og hafði eigi við það
vanist að fylgja málum þá er hann var yngri en vissi að
Þorsteinn hafði þessu heitið Birni að mæla eftir hann ef þess
þyrfti eða sá eftir annan er lengur lifði.

Þorsteinn sendi nú menn til búðar Þorkels Eyjólfssonar frænda
síns og kvaðst vilja hitta hann. Þórður Kolbeinsson var í búð
Þorkels og hafði þessa sátt gerva við Ásgrím án ráði Þorkels
því að hann vissi ekki til þessa.

Það er nú frá Þorsteini að segja að hann dró saman lið mikið
og heimti þegar Mýramenn frændur Bjarnar. Nú finnast þeir
Þorsteinn og Þorkell. Eru þá með Þorsteini frændur Bjarnar og
vinir.

Þá segir Þorsteinn að hann er heitbundinn að hefna Bjarnar
eða mæla eftir hann "erum vér nú saman komnir hér, frændur
hans og vinir, og er svo að segja það til að vér verðum allir
á eitt sáttir um það að ónýta þess sátt er Ásgrímur hefir
gert við Þórð."

"Það hefir oft sýnst," segir Þorkell, "að frændur Bjarnar
hafi eigi rétt fylgt málum hans og svo vænti eg að mönnum
muni álítast ef sakaraðilinn skal eigi ná að hafa þá sætt er
honum hugnar."

"Hér er ekki um að tala," segir Þorsteinn. "Eg einn vil ráða
málalyktum, bæði mannsektum og fégjöldum sem eg er í bundinn
eða láta líf mitt ella. Snúst þú í mót ef þú vilt kappi
þreyta. Ærið höfum vér lið. Ósýnt að þeim sigrast betur er í
mót standa enda munum vér þar til hætta að þeim kosti hvort
vér náum lífi Þórðar eða þeirra annarra er vógu Björn."

Þeir Þorkell og Þorsteinn voru bræðrungar að frændsemi og sá
Þorkell að þeim samdi eigi svo mjög að þreyta en vissi kapp
Þorsteins. En Þórður Kolbeinsson hafði eigi ráðist fyrr við
hann um sættina og vill hann leita mála fyrir hönd Þórðar en
ganga eigi í bardaga fyrir hans sakir móti frændum sínum og
kvaðst Þórð vilja undan sektum mæla sjálfan og svo fégjöldum
meirum en áður galt hann. En Þorsteinn geri á hendur öðrum
mönnum, þeim sem að víginu voru, svo mikið fé og mannsektir
sem hann vill sjálfur.

Þorsteinn kvað eigi um að leita að Þórður kæmist undan neinum
álögum þar sem af honum hefði allt hið illa staðið um þetta
mál.

Þorkell mælti: "Það vil eg þá að fébótum komi við fyrir mál
þessi og mælum við um og sættumst á það að Þórður komist
undan sektum með fégjaldi."

Nú kom þar máli að sættir voru nefndar og festar með þeim á
þá leið að Þorsteinn og Þorkell skyldu um mæla og skyldi
Þórður gjalda fyrir sekt sína slíkt sem Þorsteinn vildi en
aðrir menn er að víginu voru skyldu undir ganga bæði sektir
og fébætur eftir vilja Þorsteins. Þeir skyldu upp lúka
sektinni áður þeir færu af þingi og var svo gert. Mjög hefir
verið sem Þorsteinn réði einn gerðinni þegar Þorkell hafði
Þórði komið undan sektum, frænda sínum. En ekki sparði hann
fé til sakbóta því að ærið var til.

Það er nú gerð þeirra Þorsteins að Dálkur skal taka engar
bætur fyrir sig og son sinn og gjalda og ekki fyrir tilför um
víg Bjarnar. Kálfur skal og hafa engar bætur sonar síns og
vera héraðssekur vestan þaðan, láta jörð sína í Selárdal og
fara suður um heiði í átthaga sinn. Þórður skal gjalda
Ásgrími þrjú hundruð silfurs sem hann hafði kjörið sér til
handa og við tekið. Önnur þrjú hundruð silfurs skal Þórður
gefa til sýknu sér en hin þriðju þrjú hundruð til sýknu
Kálfi. En frændur Þórðar er féllu við hraunið skyldu óhelgir
fallið hafa og svo skógarmenn og þeir menn allir er í
fyrirsátum höfðu verið fyrir Birni. Nú eru eftir tólf menn
þeir er greiðlega voru að víginu. Þá gerði Þorsteinn alla
sekja og skyldu utan fara hið sama sumar og gefa fé til
færingar þeim, mörk fyrir hvern þeirra. En ef þeir kæmust
eigi utan sem mælt var þá skyldu þeir alsekir og dræpir hvar
sem þeir fyndust.

Nú fara þeir af þingi og tók Þorkell hina seku menn til sín,
lét frændur þeirra leggja fé til hjálpar þeim þangað og kemur
þeim utan um sumarið. Og nú var sú umræða manna að varla hafi
þvílíkt eftirmál orðið um einn mann sem eftir Björn því að
þær sættir urðu allar fram að ganga sem Þorsteinn hafði
gervar og unir Þórður við stórilla og hans menn þótt þá mætti
ekki að hafa. Mýramenn tóku og mikið fé til sátta af Þórði
Kolbeinssyni, þeir sem voru frændur Bjarnar.

Arngeir karl fór til Þorsteins Kuggasonar með mikið fé er
hann tók við en Þórdís tók af mund sinn og heimanfylgju og
fór vestur á Barðaströnd við Breiðafjörð til frænda sinna. En
Ásgrímur fór austur á Rangárvöllu með það fé sem hann hlaut
og bjó þar síðan. Þórður Kolbeinsson fór heim á Hítarnes til
bús síns og unir eigi vel við málalyktir. Tekur nú þaðan af
að kyrrast um málin.

Og lýkur hér nú frásögn þessari.