Máríuvísur II — Anon Mv IIVII
Anonymous PoemsKari Ellen Gade 2007, ‘ Anonymous, Máríuvísur II’ in Margaret Clunies Ross (ed.), Poetry on Christian Subjects. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 7. Turnhout: Brepols, pp. 701-17. <https://skaldic.org/m.php?p=text&i=1032> (accessed 24 April 2024)
Dýrðar, gief þú, dóms vörðr,
dróttinn, er alt gott
veitir, að bragarbót,
brögnum, gjaldi hier þögn.
Móður þinnar, minn guð,
megna vil eg jartegn,
segja það, er sæl mey
sætu dugði ágæt.
dróttinn, er alt gott
veitir, að bragarbót,
brögnum, gjaldi hier þögn.
Móður þinnar, minn guð,
megna vil eg jartegn,
segja það, er sæl mey
sætu dugði ágæt.
‘Guardian of the court of glory [HEAVEN > = God (= Christ)], Lord, who provides men with everything good, grant that they here give silence to the poetic improvement [lit. poem’s improvement]. My God, I wish to glorify a miracle of your mother, to tell how [lit. to tell about it, that] the magnificent, blessed Virgin helped a woman.’
Veittu, að lof liett
líði framm á gleðitíð,
Andréas, að mjúk mynd
mærðar væri guði færð,
hvessu mætust mjúklát
móðir og þrautgóð
brúði, þeiri er bar nauð,
bónum krafðiz guðs kvón.
líði framm á gleðitíð,
Andréas, að mjúk mynd
mærðar væri guði færð,
hvessu mætust mjúklát
móðir og þrautgóð
brúði, þeiri er bar nauð,
bónum krafðiz guðs kvón.
‘Grant that effortless [lit. light] eulogy might flow forth at a time of joy, Andrew, so that the smooth shape of praise would be brought to God, about how the most glorious mother, gentle-minded and good in misery, the wife of God [= Mary], was invoked with prayers by a woman who was in need.’
Herra nökkurr hugdýrr
hreinn bygði stað einn;
kæra hans af konum bar
kurteis, sem frá er spurt.
Unnuz þau hun og hann
hjartaliga; vili bjartr
láta ekki má í mót
milli þess, er hvárt vill.
hreinn bygði stað einn;
kæra hans af konum bar
kurteis, sem frá er spurt.
Unnuz þau hun og hann
hjartaliga; vili bjartr
láta ekki má í mót
milli þess, er hvárt vill.
‘A certain splendid-minded, pure lord lived in a city; his courteous wife surpassed other women, as is told. They loved each other dearly, she and he; the shining accord between them cannot do anything against that which the other [lit. each one] wants.’
Sýnaz máttu sögð hjón
sjúku fólki auðmjúk
föðurliga fagrráð
fátækum örlát.
Hævesk og hugljúf
hverjum, þeim í nánd er,
vurðu þau; af velferð
veldi tók að þróaz heldr.
sjúku fólki auðmjúk
föðurliga fagrráð
fátækum örlát.
Hævesk og hugljúf
hverjum, þeim í nánd er,
vurðu þau; af velferð
veldi tók að þróaz heldr.
‘The said couple could seem humble to sick people, fair-counselling in a fatherly fashion, generous to the poor. They became courteous and kind to anyone who is near; their power began to increase greatly from prosperity.’
Erfingja ógndjarfr
aungvan við gullspaung
gietið hafði; góðlátr
gjarna vildi ala barn.
Hennar í hvert sinn
harmr tók að gjöraz armr,
önnur þá er frúin fann
fljóðin plaga sín jóð.
aungvan við gullspaung
gietið hafði; góðlátr
gjarna vildi ala barn.
Hennar í hvert sinn
harmr tók að gjöraz armr,
önnur þá er frúin fann
fljóðin plaga sín jóð.
‘The battle-brave one had begotten no heir with the gold-clasp [WOMAN]; the good-natured man wanted very much to have a child. Her miserable grief started to arise every time when the lady saw the other women nursing their offspring.’
Sótti til saungs þrátt
sorguð í höfuðborg
kvinna, þar er klient rann
kirkja stóð guði virk
musterið af múr gjört
Máríu og stöpull hár,
þar er að barni baugnorn
bænum syrgði oft
sorguð í höfuðborg
kvinna, þar er klient rann
kirkja stóð guði virk
musterið af múr gjört
Máríu og stöpull hár,
þar er að barni baugnorn
bænum syrgði oft
‘The grieving woman constantly went to mass in the capital city, where a magnificent house, a church dear to God stood, the minster made for Mary out of stone, and a high tower, where ring-norn <goddess of fate> [WOMAN] often mourned with prayers for a child.’
Ríkust frúin tala tók
tregafull á þann veg
oftast, þar er skorin skrift
skærar meyjar stóð nær:
‘Sælust, heyr þú mitt mál,
Máría, og þau tár,
er sætan sízt kát
sútafullust giefr út.
tregafull á þann veg
oftast, þar er skorin skrift
skærar meyjar stóð nær:
‘Sælust, heyr þú mitt mál,
Máría, og þau tár,
er sætan sízt kát
sútafullust giefr út.
‘The most powerful lady began to speak, sorrowful, in this manner, most often where a carved image of the pure Virgin stood nearby: ‘Most blessed Mary, hear my plea and those tears which the most wretched woman, least cheerful, sheds [lit. gives out].’
‘Sie eg það, sæl frú;
sonu elr hver kvón
— frjóvaz af því flest víf
fegin — nema sjálf eg.
Gleðifullan gietnað
gjaltu mier, víf snjalt,
meyjan, að eg mega fá
móðurnafn og bera jóð.
sonu elr hver kvón
— frjóvaz af því flest víf
fegin — nema sjálf eg.
Gleðifullan gietnað
gjaltu mier, víf snjalt,
meyjan, að eg mega fá
móðurnafn og bera jóð.
‘‘I see that, blessed lady; every woman bears sons except I myself; most women multiply, happy because of that. Wise lady, grant me a joyful conception, Virgin, so that I may receive the name of mother and bear offspring.’
‘Báði fyrir barnfæð
bíða urðu mikið stríð
faðir þinn og fögr mæðr,
frúin, áðr en vartú.
Brixli og búin hneyxl
beraz mun á hönd mier,
ef eg aldri jóð mild
ala mínum ver skal.’
bíða urðu mikið stríð
faðir þinn og fögr mæðr,
frúin, áðr en vartú.
Brixli og búin hneyxl
beraz mun á hönd mier,
ef eg aldri jóð mild
ala mínum ver skal.’
‘‘Both your father and fair mother had to endure great worry because of childlessness, lady, before you came to be. Blame and ready disgrace will be brought against me if I shall never bear my husband gentle children.’’
Mjúkust heyrði mál slík
Máría og fögr tár;
kæran varð kynstór
kviðuð eftir lands sið.
Fæðingar á frumtíð
fögr bar sinn mög;
gjörðiz þá gullskorð
gleðitími kominn með.
Máría og fögr tár;
kæran varð kynstór
kviðuð eftir lands sið.
Fæðingar á frumtíð
fögr bar sinn mög;
gjörðiz þá gullskorð
gleðitími kominn með.
‘Most merciful Mary heard such pleas and fair tears; the high-born wife became pregnant according to the custom of the country. At the due time of birth the fair one bore her son; then the time of joy had arrived thereby for the gold-prop [WOMAN].’
Vænan leggr víf svein
í vöggu með búin plögg;
fríðan elskar frúin nið;
faðir hans og liek að.
Móðir unni megi blíð;
má hún varla af sjá,
svá að brúðar guðs góð
gáði trautt, sem hefir áðr.
í vöggu með búin plögg;
fríðan elskar frúin nið;
faðir hans og liek að.
Móðir unni megi blíð;
má hún varla af sjá,
svá að brúðar guðs góð
gáði trautt, sem hefir áðr.
‘The woman places the promising boy in a cradle with embroidered clothes; the lady loves her beautiful son; his father also plays with [him]. The gentle mother loved the son; she can hardly look away, so that the good one was slow to pay the same attention to the bride of God [= Mary] as she has before.’
Unnandi eitt sinn
að jóði sínu liek fljóð;
sjúkan kendi hun sárleik
sveini gjöra lífsmein.
Sútafull í sitt skaut
svanni lagði mög þann,
svá að barni bani forn
búinn þótti vera nú.
að jóði sínu liek fljóð;
sjúkan kendi hun sárleik
sveini gjöra lífsmein.
Sútafull í sitt skaut
svanni lagði mög þann,
svá að barni bani forn
búinn þótti vera nú.
‘One time the loving lady was playing with her child; she noticed a sickening pain harming the life of the boy [lit. causing the boy life-harm]. Full of worry the woman laid the son on her lap, while old death now seemed to be ready for the child.’
Síðan lá sveinn dauðr;
sætan af trega grætr
leingi, meðan lá ungr
líkami á börum slíkr.
Auðar þellan óglöð
annan dag flytr hann,
þar er kirkju mikið mark
Máríu í borg stár.
sætan af trega grætr
leingi, meðan lá ungr
líkami á börum slíkr.
Auðar þellan óglöð
annan dag flytr hann,
þar er kirkju mikið mark
Máríu í borg stár.
‘Then the boy lay dead; the lady weeps with sorrow for a long time while such a young body lay on the bier. The unhappy fir of wealth [WOMAN] moves him the next day to where the mighty sign of the Church of Mary stands in the city.’
Hreina vildu huggan
henni veita staðarmenn;
eingi mátti auðspaung
eina finna feginsgrein.
Sat hun upp og sárt griet
sonar — þess er mikil vón —
dauða, unz dagr leið
dróttum, en kom nótt.
henni veita staðarmenn;
eingi mátti auðspaung
eina finna feginsgrein.
Sat hun upp og sárt griet
sonar — þess er mikil vón —
dauða, unz dagr leið
dróttum, en kom nótt.
‘The townspeople wanted to offer her pure consolation; nobody could find one reason for joy for the wealth-clasp [WOMAN]. She sat upright and wept for the death of her son bitterly — which is certainly to be expected — until the day wore on for people, and night came.’
Mátti vera miðnótt,
móðir sveins er upp stóð,
og í burtu barn stirt
af börum tók gulls Vör.
Móðurinnar, dís dýr
driftar sá, hvar stóð skrift;
liet hun niðr lítt kát
líkamann við orð slík:
móðir sveins er upp stóð,
og í burtu barn stirt
af börum tók gulls Vör.
Móðurinnar, dís dýr
driftar sá, hvar stóð skrift;
liet hun niðr lítt kát
líkamann við orð slík:
‘It must have been midnight when the mother of the boy stood up, and the Vör <goddess> of gold [WOMAN] took the stiff child away from the bier. The precious dís <minor female deity> of the snowdrift [WOMAN] saw where the image of the mother stood; she laid the body down, little cheerful, with these words:’
‘Líknarinnar lofað tákn,
líttu hier á barn frítt;
— það er minning — miskunn
mínu holdi gaf þín.
Móðurnafn og minn heiðr
mist hefi eg nú tvist;
vel máttu, björt, böl
bæta mier, frúin sæt.
líttu hier á barn frítt;
— það er minning — miskunn
mínu holdi gaf þín.
Móðurnafn og minn heiðr
mist hefi eg nú tvist;
vel máttu, björt, böl
bæta mier, frúin sæt.
‘‘Praised sign of compassion [= Mary], look here at the beautiful child; that is a remembrance; your mercy gave [it] to my flesh. The name of mother and my honour I have now lost, mournful; you can easily put right the misfortune for me, bright, sweet lady.’
‘Vænni muntu várkunn
veita fyrir tár heit
brúði, þó að í barns nauð
bera kunni sorg hier.
Líða svá lífsnauð
láttu, að eg deyi brátt,
ella græði friðarfull
fljóða hjálpin mitt jóð.’
veita fyrir tár heit
brúði, þó að í barns nauð
bera kunni sorg hier.
Líða svá lífsnauð
láttu, að eg deyi brátt,
ella græði friðarfull
fljóða hjálpin mitt jóð.’
‘‘You will grant the good woman forgiveness for her hot tears, when she could convey sorrow here in the plight of the child. Let the mortal plight [lit. life torment] pass, so that I may die at once, or may the peaceful help of women [= Mary] heal my child.’’
Manna hjálp og miskunn
mátti eigi hrings gátt
leingr fyrir lífsangr
láta bera sinn grát,
svá að í limu líkams
litr kom og fagrt vit;
sendiz aftr sæl önd;
sveini gaf það mey hrein.
mátti eigi hrings gátt
leingr fyrir lífsangr
láta bera sinn grát,
svá að í limu líkams
litr kom og fagrt vit;
sendiz aftr sæl önd;
sveini gaf það mey hrein.
‘The help and mercy of men [= Mary] could no longer let the door-frame of the ring [WOMAN] endure her weeping because of her life-woe, so that colour and sweet consciousness came into the limbs of the body; the blessed spirit was sent back; the pure Virgin gave that to the boy.’
Lifna fyrir lofað nafn
lætr síðan guð mætr;
sá hann upp og sætt hló
sína móður utan pín.
Fljóði gaz feginstíð
farnaðar og lífs barn;
gaf hun síðan guði lof
grátandi og þó kát.
lætr síðan guð mætr;
sá hann upp og sætt hló
sína móður utan pín.
Fljóði gaz feginstíð
farnaðar og lífs barn;
gaf hun síðan guði lof
grátandi og þó kát.
‘Afterwards glorious God lets [him] revive because of the extolled name; he looked up and laughed at his mother sweetly without pain. The woman was given a joyous time of luck and the child alive; then she gave praise to God, weeping and yet cheerful.’
Tunga má það alls aung
inna í brag sinn,
hvessu móðir míns guðs
mundi heiðra göfugt sprund,
þá er föður hrings hlíð
hreinum færði kvikan svein,
þann er fjörvi fjogur dægr
firðr lá á börum stirðr.
inna í brag sinn,
hvessu móðir míns guðs
mundi heiðra göfugt sprund,
þá er föður hrings hlíð
hreinum færði kvikan svein,
þann er fjörvi fjogur dægr
firðr lá á börum stirðr.
‘No tongue at all can express that in its poetry, how the mother of my God [= Mary] could honour a glorious woman, when the slope of the ring [WOMAN] brought to the pure father the living boy, who lay, deprived of life, for two days and nights stiff on the bier.’
Þegar gjörðu þá mjög
þjóðir og göfugt fljóð
að lofa ljúft víf
listuga, er bar Krist.
Og með þrifum þaðan af
þjóna tóku guði hjón;
þeira var blíðr burr
bráðgjörr og heilráðr.
þjóðir og göfugt fljóð
að lofa ljúft víf
listuga, er bar Krist.
Og með þrifum þaðan af
þjóna tóku guði hjón;
þeira var blíðr burr
bráðgjörr og heilráðr.
‘At once, then, the people and the splendid woman began to praise greatly the gentle lady, the graceful one, who bore Christ. And from then on the couple began to serve God with prosperity; their cheerful son was early mature and wise in counsel.’
Máría, ertu mey skær
móðir og líkn góð
öllum, þeim er ákall
jafnan veita á þitt nafn.
Þjóðin öll þig biðr;
þú heitir vár frú,
en vier segjumz syndug
sveitir þínar, háleit.
móðir og líkn góð
öllum, þeim er ákall
jafnan veita á þitt nafn.
Þjóðin öll þig biðr;
þú heitir vár frú,
en vier segjumz syndug
sveitir þínar, háleit.
‘Mary, you are the pure Virgin, mother and good mercy to all those who always call upon your name. All the people worship you; you are called our Lady, and we, the sinful, call ourselves your followers, exalted one.’
Synda veittu, sannreynd,
sanna, við guð og mann,
þó að vier brjótum, meyin mæt,
móti honum, yfirbót.
Og að sönnu son þinn
sálir fyrir lífs mál
græðarann gieti sieð
glaðan; veittu oss það.
sanna, við guð og mann,
þó að vier brjótum, meyin mæt,
móti honum, yfirbót.
Og að sönnu son þinn
sálir fyrir lífs mál
græðarann gieti sieð
glaðan; veittu oss það.
‘Glorious Virgin, proven true to God and man, grant true expiation of sins, although we offend against him. And may the souls indeed be able to see your son, the joyous Saviour, beyond life’s measure; grant us that.’
Þykkjumz eg í þinn flokk
þeygi kunna, guðs mey
skærust, sem skylt er,
skilin orð að fá til.
Verði þier valin dýrð,
vífa sæmdin, eilíf
um alla heims höll
haldin með guðs vald.
þeygi kunna, guðs mey
skærust, sem skylt er,
skilin orð að fá til.
Verði þier valin dýrð,
vífa sæmdin, eilíf
um alla heims höll
haldin með guðs vald.
‘Purest Virgin of God [= Mary], I do not consider myself at all able to procure clear words for your poem, as obliged. May choice, eternal honour be maintained for you, the glory of women [= Mary], throughout the entire hall of the world [UNIVERSE] by the power of God.’
Close
Information about a text: poem, sequence of stanzas, or prose work
This page is used for different resources. For groups of stanzas such as poems, you will see the verse text and, where published, the translation of each stanza. These are also links to information about the individual stanzas.
For prose works you will see a list of the stanzas and fragments in that prose work, where relevant, providing links to the individual stanzas.
Where you have access to introduction(s) to the poem or prose work in the database, these will appear in the ‘introduction’ section.
The final section, ‘sources’ is a list of the manuscripts that contain the prose work, as well as manuscripts and prose works linked to stanzas and sections of a text.