ǽvi (spec.: eivi MarB 121³⁰n.) sb. f. [-/-ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) liv, levet liv, levetid, livsforløb, levevilkår, skæbne
Gæfe guð sunr mario at loken vǽre þin æfe. þa myndi hvarke occat til hælvitis kuma
ViðrLaug619 2877Nu ritum ver þau tiðindi með nackvaʀi minningu er gørðuz um ęfi Olafs ens helga konungs
ÓH 511●●● Grimr dro margmelli. Grimr mœllti segðv oss ævi vara ok langlivi ella kemr þv eigi heim
LdnHauksb 239gerðvz þꜹ tiþindi i Norðrlondom er saman ero sett vm æfi Hakonar
HákFris 3873●●● hefi ek alldri a ę́fi minni annat nafn haft
Mág¹A 3456Saga þessi gio᷎rðiz a æfi domanda
StjC 4207En þridi alldr heims þesa hofz at onðvrðri æfi Abrahams
VerA 155þa er vpp leiþ a ęfi Gyþinga
VerA 3519hellz þat allt vm hans æfi
EgM(2001) 7736lauk sua hans æfi
Rómv226(2010) 16017●●● þo varir mig at þat verde þiɴar æfi at þv verdir minn enn sterkasti ok enn mesti mott stoðv madr
GBpB(2018) 687fullr af æfi ok ellidogum
Stj¹ 19027hann þykkiz aldri slíkan skaða beðit hafa á ævi sinni fyrr
ǪrvM 7018nu vil ek fostri ... at þu segir okkr fra ęfui þinne huat þar hefir vm lidit
Fær62 324Ero þær v (bǿkr), er hann gerdi, ein fra upphafi heimstaudu framan til sinnar e᷎vi
VerBAlfrᴵ 34spurt muntu hafa at ek hefui oft menn fra æfui kuadda
RRFlat 29727gerduzt þau tidende j Nordrlondom, er saman eru sett vm æfi kongs Hakonar
Hák81 2923nu lidr skiott af þessa manz æfi ef ecki er at giort
Rém 14229Alldri á æfi minne sa eg spónu iafnhagliga telgda
Krók 222harms full uar oll hans æfi
Trist¹Frg1878 20221Mikil mun verða ævi þín ok erfið
Gr 17211●●● aldri hafði honum þótt ævi sín jafngóð, síðan hann kom í útlegð
Gr 18118Sú var hans æfi lengst, at hann fór ... at studium mjök ungr allt út í París
Æv²³624 845hann uar mikill hermadur hinn fyrra hlut ęfi sinnar
Hect 817(proverb.; cf. FJOrdspr 205) um skipter æfi mannz
Not604² 17529●●● (proverb.; cf. FJOrdspr 205) eingin veit sina æfi fyr en oll er
Not604² 17532þotte honum jll æfe syn er hann var a̋naudugur og bad offt Þorbrandz syne ad þeir giæfe honum frelse
Eb447(2003)ˣ 1923Eirikr var hærmaðr mikill mikla æfe oc langa
FskBˣ 1367Þau settust að búi á Keldunúpi eptir Þorbjörn bónda og bjuggu ævi sína á sömu jörð
GunnKˣ 37724●●● eɴ þeim er i bondumm voru þotte þunng sin æfe. enn born gretu er bundinn voru
HrafnAˣ 23122(proverb.?) minnist nu margur ꜳ̈ fornnann ordzkuid, ad skomm e[r ofs] æfi
Hrafnkˣ 4311Þad fylgdi þui suerdi, ad alldrei mätte bregda vtann þad væri mannz bane ... Eggia skylldi þrisuar sinnum ꜳ̋ allre æfe sinni
Hrólfˣ 6817hann var skáld mikit, ok hafði hann bundiz á hǫndum konungum ok ǫðrum ríkum mǫnnum langa æfi
Knýtl1741ˣ 526Ketill var ágætr maðr ... ok hafði verit í hernaði enn fyrra hlut ævi sinnar
Vatnˣ 19Inn efra hlut ævi Skeggja
Þórð²ˣ 22513
● alla ǽvi hele livet, hele sit liv
sumir ró alla æfi illir
HómÍsl⁴⁴(1993) 76v38●●● hann var alla æfi hlyðinn gvði oc hans boðorðvm
StjC 5895þeir haufðo alla ǽfi verit litt vingadir Erlingi Iarli
SvEirsp 29625hafði hann þetta sár bótalaust alla æfi síðan
NjM 40423trauðr er ek at fyrirlata þann ꜳtrunat sem ek hefir haft ok halldit alla æfi ok mínir frændr ok forellrar fyrir mer
ÓTᴵ 14313æigi ueit ek at sa atrunadr se betri er þu bodar en hinn er ver ho᷎fum adr alla æfui haft
ÓTFlat 22834þiki þier uist at þu muner alla æfi lifa ... ef þu getur nu undan sett
VSj 9915●●● sem hann hefði ⸢honum iafnan [var. alla æfi honum AM 42 folˣ] þionat
var. HákEirsp 6084 → Hák AM 42 folˣ 165v30hafði hann ok alla æfi verit í ferðum, fyrst með Sighvati, en þá með Sturlu, er hann kom í Dali
StuᴵᴵR11127ˣ 116hann hafði verit alla æfi mesti ástvin Sighvats ok Sturlu
StuᴵᴵR11127ˣ 4214man hann mæga kyʀ sitia i sinu riki ⸢allan sinn alldr [var. alla æfe AM 177 folˣ “B”] mæðan hann vill þat
var. Þiðrᴵᴵ 372: AM 177 folˣ “B”
● lengi ǽvi hele livet, hele sit liv
Æinarr iall red firir Orknneyium leinge æfvi, ok vard sotdaudr
Orkn 1413var þar komit sverðit ... ok bar (hann) þat lengi ævi
Reykd 21321Karll sat aa Wffsumm leinngi æfe
Svarfd(1966)ˣ 715
2) arbejdsliv, embedsperiode
At haɴs sǫgo er scrifoþ ę́vi allra lǫgsǫgomanna á bóc þeꜱi
Íslbˣ 3628honom sagþi Þórarinn ... til þeira ę́vi es fyrer haɴs minni vǫ́ro
Íslbˣ 3630
3) regeringstid, magtperiode
oc hava brigt fyrr en þriggia kononga æve se liðin
Gulᴵ 9112þo at konongar se þrir senn at lande. þa er þat þo eins æve
Gulᴵ 9114lykr þar æfi Ribbvnga
HákFris 4738●●● man sa konungr pryða þetta rike með goðre stiorn. hans e᷎fe man vera með goðre stiorn. ok bloma miklum
Rauð4 6782uar hennar hæilagr domr þar dyrkadr um margra konunga æfui
ÓTFlat 24528Ok lyk‹r› þar æfi Ribbunga
Hák81 4565‹E›pter þat er fram hafdi lidit margra konga æfi j Siria var sȧ kongr þar odalborinn og af konga ættvm kominn er het Marsilius
Adon 777siá iörð var gör fyrir .iij. konunga æfi þeirra er engi var scemr at landi en .x. vetr
Frostˣ 25114
4) tid, tidsalder, tidsperiode, tidsrum, tidsepoke
Guð sialfr bauð á þæirri fyrri æfe
HómNo³² 14713Prestr qveðr lyð með qveðio enar forno æfe ok segir. dominus uobiscum. en byscop qveðr drottinglegre qve‹ð›io nyrar æue ok segir hann. Pax vobiscum
Mess¹619 16414En a vaʀi ę́fe tóc hann licamligt øþli. oc gerþisc maþr
Pétr²Cod645 7514En þeghaʀ tæcr at fylghiazk. oc dreivazk ifir alla þa er rikit byggia. oaran. oc manndropen. oc orostor. þa er þat riki komet at auðn. oc þrotom ef su æve stenndr nokora stunnd
KgsFrgγ 14036Oc þeghar slic æve kœmr ivir eitt hvært l[a]nd. þa hevir þat land tynt hvart tvegg[i]a goðom siðum. oc dughande mannum. fe oc fręlsi. oc allre gœzko sva lengi sem guð v[i]ll at sa bardaghe stannde
KgsFrgγ 1413Þætta er vist auðsynt at ef þesser aller ogævo atburðir koma i eitthvært riki. þa tyniz þat at visu ef nokora rið stendr su æve
KgsFrgγ 14113var þat long ęfi oc vant at saugur hefði eigi gengiz i munni ef eigi veri kveði beði ny oc fornn þau er menn tøci þar af sannindi frøðinnar
ÓH 51þa er en fyrri ęfi var reðu þeꜱu riki margir konungar
ÓH 4299●●● konvngr spyʀ hvat titt var í Englandi ok þar tok ævi at batna
Bret 3015Kenni-manz-skapr hofzt i hinne fornnv ǽfi, þaþan fra er Aaron var byscop kallaðr yfir gyðinga folki
Kenn415 469I hinni nyio ǽfi var Iacobus postole fyrstr byscop i Iorsala borg
Kenn415 4616●●● Er þat mal manna at Friþrekr keisari hafi gofgaztr verit af Rv́mveria keisarom i hinni siðarri æfi
HákFris 54310Kennimannzskapr hofz i ini fornv æfi siþan Aaron var byskvp kalladr yfir Gyþingvm
KennVer 7414J ini nyio æfi var fyrstr i byskvps velldi Jacob postvli i Iorsalaborg
KennVer 755þat er mal manna, at Fridrekr keisari hafi einnhuerr verit gofgaztur af Romaborgarkeisarum j enne sidari æfi
Hák81 62916sua mꜳ ok kirkíu gaunguna þyda til frammfarar af heime þessum ok þeirar œfí er aundín hefer til doms dags
Mess²625 3910●●● Enn so sem framm lida æfi og alldrar heimsins giordizt mikit vmskipti
Adon 7614j enne furstu œfi þeiri er firir lꜷg er kóllud
Mess⁵ 754j þessí œfí er under mẏskun heiter
Mess⁵ 7516Þat bar til langri æ̋fi sidaʀr at Hrani widfo᷎rli war staddr ꜳ̋ Gæirsto᷎dum
ÓGeir73ˣ 72020
‖ (propr. comp.) :
●●● fra adams ęve til noa floþs com eige regn a iorþ
~ lat.a tempore Adae
5429 ●Eluc674(1989) 543En secundus noe tonus hefer lǽgst ráustar lag fyr þui at sa toɴ iarteiner [noa] ǽfe
Music(1993) 1r21bꜹttv fyrir þitt lif meira fe ok gvll, en allir konvngar hefði átt fra Adáms ę́vi allt hingat til
Flóv¹ 15118
● (um) aldr ok (um) ǽvi
þetta hꝍyrdum ver gꝍymt hafa verít allðr ok vm æfe
NoDipl ([c1294]) 7036skal þetta segia hverr faðir sinvm syni vm alldr og ęfi
StjC 35618●●● þau (lǫg) uilium ver at gange vm alldr oc vm æfue vm allan Noregh
RbHM (*1313)¹a 1022þesse bok scal heðan af ganga um Biorguin um alldr oc um æfe at uskaddri konongdomsens sꝍmd
Bl 28821Siðan berr arfer honum vítní vm allder ok vm æfue
Landsl1154 12925um alldr ok æfi
Stj¹ 2429um aldr ok æfi
Jb 415um aldr ok æfi
Jb 8715sagde ek med fullum lagha orskurde ok samþycki allra loghréttu manna adr sagda ættleiding j alla staðe lo᷎gligha ok vbrigdiligha halldazst eigha vm alldr ok æfui
IslDipl (1401) 15111om aldir oc æfwe
DN XII (*1288›AM 902 a) 94●●● sem frægazstur madur hefer uerit ok mun vera a nordurlaundum um alldr ok æfi
Yngv 104uite þier at þat eru log heilagrar kirkiu at þat klaustur sem j fystv uerdr funderad aa at standa vm alldr ok æfue sidann ef eingi for foll nema
LBpB 9519obrigdanlegt lavgbod þat sem halldazt skyllde vmm alldr og æfe
SilvReyk 38330vorv þau aull j einv handabandi fyrr nefnder menn. ynguelldr. Biǫrn ok eyiolfur at þessi þeirra giǫrningr skylldi standa obrigdeligur vm alldr ok æfi
DI VII (*1509›apogrˣ) 16726þeir skẏlldu sijn ꜳ̋ millum hafa og hallda sem laugsamdann dőm. um alldur og æfe
DI IX (*1527›AM 234ˣ) 4288
● aldri um ǽvi
● alla ǽvi altid
I þeiri olld sciptiz allt veralldar tal oc himin tvngla gangr at invm sama hętti alla ę́vi
Encᴵᴵ1812III 7615●●● þau hin gaufugligo hof, er naliga hafa alla ævi staðit, þa brytr hann niðr
Jón¹FrgA 43623hans aulld var sva goð at alla ęfi siðan hafa þar lanzmenn þat i minni haft
ÓH 186Nikulas kirkiu hafa korsbrꝍðr aat alla æfe
NoDipl ([c1294]) 7032vínfengi ok truleik hafdi hann alla æfi vidr þa
Rómv226(2010) 48kirkja nývígð er svá særð ok barin grjóti, at alla æfi sá þat á henni
GBpD 11336●●● sagðu Þrondhæim hafa veret alla æfe hafuð Noregs. en nu er gort at hærlande
FskBˣ 1985kǫlluðu hann (ɔ: Frey) veraldar-goð, blótuðu mest til árs ok friðar alla ævi síðan
Hkrᴵˣ 2415Yngvi eða Ynguni var kallaðr hverr þeira ættmanna alla ævi
Hkrᴵˣ 333
● langa ǽvi i lang tid, længe
Sia maþr hever mér fylgt mioc langa ę́ve vel oc trvliga
ClemCod645 5913hon ... hafþi þegar meiri heilso þegit af arnaþar orþe eɴs sela. thorlacs. biscops. en langa ęfi áþr
ÞBpCod645 2925●●● konungar hæto hverr eptir annan Tholomeus a Egyptalande langa ævi
Barth¹Frg 75419Þesi friþr stoð siþan langa efi milli landa
Mork 2895Haralldr enn harfagri var konungr yfer aullum Noregi langa ęfi
ÓH 63hann scilði þann draum til þess at hann myndi konungr vera yfir landi oc hans ęttmenn langa efi
ÓH 504faðir minn var með Birni konungi langa efi var honom hans siðr kunnr
ÓH 16810þeir langfeðgar hofðv raðit langa efi fire Danmorco
ÓH 33617Iacob gret siþan son sin langa æfi
VerA 208Hann var fyrst leikmaðr langa æfi
MarB 8515þui truðu þeir langa æfí at þar af hefðí uorðit kona
SnEW¹ 538hann heyrir til krúnunni ok várir langfeðgar hafa þetta gull átt langa æfi
Æv¹⁸ 686Haralldr hinn harfagri var konungr yfir ollum ‹Noregi› ⸢langa æfi [var. leínge æfui GKS 1005 fol “D²”]
ÓTᴵ 12‹J›Vaʀ en beín lausi var konungr í Eng landi langa æfi
ÓTᴵ 1295ho᷎fdu þeir frændr Palna toki ok hans for ellrar raðit fyrir Fioni langa æfi
ÓTᴵ 17217Einaʀ jarl reð Orkneyium langa æfi ok varð sott dauðr
ÓTᴵ 21516●●● Haralldr hin harfagri var langa æfui eínvalldz konungr yfir ollum Noregi
ÓTᴵ 2405ꜳ ek mikit travst vndir honom. ok hefi ek hann dyrðkat langa æfi
ÞorvVÓTᴵ 28512Þorvalldr spurði huersu lengi hann hefdi þar buít. Koðran sagði hann þar byggt hafa langa æfi
ÞorvVÓTᴵ 28518Nú sitr Oddr þar í ríki sínu langa ævi ok getr hann mǫg við drottningu
ǪrvM 1869her af gerazst orrostur langa æfui
HarHárf 57133Við uorum lengi baðir samt [var. + langa æfui GKS 1005 fol “D²”] i uiking
var. ÓTᴵ 712: GKS 1005 fol “D²”Þar hofdu langa æfi blot verit
Ben 1659var hann nu vid alldur og hafdi þar buid lannga æfi
Fljˣ 518Ðesse friðr stoð langa æfe milli Dana oc Norðmanna
FskBˣ 3057
● lengi ǽvi i lang tid, længe
þat hafði siðr verit lengi æfi at ser drucku huarir karlar oc konur
Bret AM 573 4°² 54r25sú er ⸢*langa hríð [AM 234 fol “A”; non emend. lengi eifi] stýrði vel því ráði
MarB 12130n.●●● ‹Þ›Essi frænd balkr af kvæmi Ho᷎rda kara hafði lengi æfi raði‹t› fyrir ꜳ Ho᷎rða landi
ÓTᴵ 3138
5) livshistorie, levnedsbeskrivelse, levned, biografi
●●● hann ritaði ... ęfi Noregs konunga eptir sogo Odz Cols sonar
ÓH 21Rita hefi ec latet fra upphafe æfi konunga þeirra er rici hafa haft a Norðrlondum
ÓH 38Eptir þat varo skipti þeira Sveins konungs sem segir i æfe Noregskonunga
Orkn325IIIβ 5719skrifat man finnaz i Paralyppomenon i ævi Jsraels konvnga
StjC 63014ok féllu þeir þar báðer, sem sagt er í æfvi Noregs konúnga
Játv 323●●● engin hafdi þess gaad at láta skrifa sina æfi edr minnisamlig dømi. þau sem uordit ho᷎fdu
Stj¹ 61þvi tak til at upphafi ok seg mier þina æfe
MarE 6222Hann ritaði ... æfi Nóregs-konunga eptir sǫgu Oddz Kolssonar
Hkrᴵ38ˣ 73hann fell at Hálsi í Limafirði, sem ritat er í æfi Nóregs konunga
Knýtlˣ 2912Magnus konungr var blindaðr ok sendr síðan í klaustr, sem segir í æfi Nóregs konunga
Knýtlˣ 2264●●● Hann var jarl fyrstr á Orkneyjum, ok af honum eru komnir allir Orkneyja jarlar [+ ; non emend. sem segir í ævi þeira]
Vatnˣ 236n.
B. ǽvar (gen. sg. = adv.)
overmåde, særdeles
ǽvar > ǽva i forb. m. reiðr adj. oftest i y. kilder
þá stýrir hann ⸢afar [var. æfar AM 232 fol “B2”] miklu liði til Miklagarðs
var. MarB 14127: AM 232 fol “B2”Hann verðr við æfar reiðr
Æv⁸¹ 22517●●● er Lucius kom i Numídiam. þa tok Juɢurtha med honum æfar vel
Rómv226(2010) 188tok konungr æfar val vid þeim. ok bundu sættar go᷎rðína
Rómv226(2010) 14718þat likaði Alfvina æfar illa
ÓTᴵ 1671þotti honum ⸢æfar langtt at bida [var. afar langt AM 655 XXXIII 4° “Fr.”]
MEg² 50615Ver ræðomzt ⸢avar- [var. ævar AM 230 fol] -miok
var. BarlA 9433 → Barl AM 230 fol 52v11●●● þo at hit versta uedr ueri vti þa var þo ⸢æfar gott [var. sigott KlmAFrg 25617] i holliɴi
KlmBFrg1980 25923klæði ⸢æfar [var. afar Sv 1010] sijt
SvFlat 54212er æfar ilt við yðr at eiga
KlmA 4048Bæringr jarl vard æfar reidr vid ord hans
MírmA(1997) 392●●● Heruor uard uid þessi ord æfar reid
HeiðrR 1515þa reiddizt G. (ɔ: greifinn) ⸢æfar [var. akaflíga AM 433 a 12°]
Marg AM 430 12° 12v11hon varð þá æfar reið
Trist² 489Aslakur geingur moti honvm ok fagnadi kongi æfar vel
Hem1005 329Guinelun jarl laut niðr ok tók upp bréfit ok þótti æfar illa
Klma 4924þótti honum ⸢ævar illa [var. afar illa AM 180 d folˣ “B”], er hann mátti eigi skilt geta lík sinna manna frá heiðinna manna líkum
Klma 5294Hon bregðr við ⸢afarfast [var. æfarfast AM 238 XXI fol “M”] ok fær þá eigi lengr leynt hverr hon er
var. Æv¹³ 478: AM 238 XXI fol “M”kongs son uar nu ęfar reidur og kuath þessarar sneypu skylldu hefna
Hect 14621ward hann suo odr ok ⸢ęfar reidur [var. æfr AM 590 b-c 4°ˣ] at hann uisse trautt huath hann skyllde ath hafazt
~
Rafn 1830 8823 HG AM 152 fol 144vb7uerdr Ermedon suo æuar reidur
SigÞǫgl 17924Decivs ... vard æfareidvr
LaurReyk 25632Þa vard Clavdivs æfareidvr
LaurReyk 2692●●● er rettaren sier þetta þa verdr hann æfa reidr
LazReyk 18824Gudrun tekur vid Gunnari æfar vel
Fljˣ 9810En sem jarlinn sá blámanninn dauðan, verðr hann æfareiðr
GunnK554ˣ 36725Blund-Ketill tekr æfarvel við Erni
Hǿnsˣ 119regnn var ⸢æsiligt [var. æfar mikít AM 638 4°ˣ] uti
~
HMSᴵᴵ 5734 var. Nik Holm perg 16 4° 5v9 → Nik AM 638 4°ˣ 9v5Var þá konúngr æfareiðr vorðinn, ok gekk hann þá aptr ok fram um drekann
SǫrlaStˣ 4283er Sörli sá þat, varð hann æfarreiðr
SǫrlaStˣ 44829her ma sea ⸢stor hœɢ oc avar sterclig [var. morg hogg og æwar stór AM 178 folˣ “A”; mørg stor høgg AM 177 folˣ “B”]
var. Þiðrᴵᴵ 186: AM 178 folˣ “A”þat sýndisk Þorsteini sem hann mundi hafa ævar gott hjarta
ÞorstAustˣ 32910
C. ǽvi (gen. sg. = adj.)
(intens.) (kæmpe)stor
Form.: æfi (59); æfar (23); æfe (22); ævi (16); ęfi (10); æfui (8); æfa (5); æve (5); efi (4); ę́vi (4); ævar (3); ǽfi (3); æfue (3); ęfar (2); æfvi (2); æwar (2); œfí (2); œfi (1); e᷎fe (1); æuar (1); æfí (1); æ̋fi (1); ęve (1); ǽfe (1); ę́fe (1); ę́fi (1); e᷎vi (1); ęfui (1); eifi (1); æfwe (1); ę́ve (1);
Comp.: járn- (1), konunga- (10), konungs- (3), lífs- (1), manns- (4), ó- (1)
Gloss.: EJ -f-; ClV -f-, item æfar adv.; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr -f-, item æfar adv.; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb -f-; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím ævar adv.; LP item ævar adv.; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4 -f-; NO item ævar adv.; Walter _; ÁBlM (ævi), (¹ævar); Bl -f-; WPA _;
Litt.: Björn M. Olsen 1885 [ANOH 1885] 362; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 205; Seip 1955 131, 306; Sverrir Tómasson 1988 [Rit 33] 285; Vogt 1934 [PBB 58] 30-31
Genre. (expected): religious works [rel]: 53 (48); historical works [his]: 49 (31); family sagas [isl]: 19 (22); romances [rom]: 19 (19); legendary sagas [fas]: 11 (8); þættir [tot]: 9 (4); legal works [jur]: 8 (17); contemporary sagas [bis]: 8 (13); charters [dip]: 8 (14); learned works [div]: 3 (6); unclassified [ ]: 0 (1);
ÞH (red.) — December 2014
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
ættrýrir - Ùðri, Ùztr
...
...