2berja vb. [barði; barðr/bariðr/barinn]
(cf. ²-barðr adj., -barinn adj.) 1-barðr adj. 2-barðr adj. -barinn adj.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-n/e-t / á e-t / at e-u / til e-rs] [af e-u / ór e-m] [e-u / með e-u] [til e-s] banke, hamre, slå, prygle, piske, smadre ⫽ hammer, knock, strike, hit, beat, whip, batter, smash (to pieces)
●●● (fig.) hann (ɔ: guð) bǽr til þess at hann grøðe
~ lat.flagellat
8429 Alk619 854●●● varo (bǿndr) barðer til batnaðar toko við kristni
ÓHLeg 3515●●● ef hann beʀ þræliɴ lama barningo eða særir hann þa ...
GrgKonᴵ 19110●●● oc bauþ hann at postolann scylldi beria stongum
~ lat.fecit fustibus caedi
PassBarth 1493 Barth² 76428●●● Þa hæitaðozc aller við hann ok myndo þæir hava bart hann ef æigi være þar æinn hygginn maðr
~ fr.l’eüssent tut depescié
LaisMar 6825 Menota: 28ra15 Streng 9423●●● gengr vt siþan. oc þar til er Þrandr svaf inne. oc beʀ a loptit. Þrandr gecc til dyranna
Mork 12228●●● heyra ma þat ... at or þer er barit ⸢allt hiarta [var. kjarkr allr Hkrᴵᴵˣ 2307]
ÓH 2751●●● Þa spurði Nero ... hvart Petrum skylldi beria iarnsvipum til bana eða skylldi hann hafa annan bana
PP 31528●●● þa var hann (ɔ: Þórr) fariɴ i Avstrveg at beria trꜹll
SnE 465●●● ef han bær hena eda binðr ... þa er han sæckr .iij. morkum firir bond ok .vj. firir ben
BorgKr² 35720●●● tekr Jngemundr fꜹður broðir hans uið honum. at kenna honum ok fostra hann ok tekr hann þat fyrst i fauður be᷎tr at hann var barðr til be᷎kr
GBpA 348●●● ver bo᷎rdum þat (ɔ: dýrit) med ho᷎mrum ok sleɢium. þviat hvarki bitu þat spiot ne gaflꜹk
~ lat.comminuimus
Epistola 295 AlexBr226 16223●●● slaá upp her-oópi ok beria vapnum aa skiaulldu
StuᴵK 56217●●● hann barðiz alldiarfliga ok hafði staur einn ok barði spiotin af skauptum ok var hlifar-lauss
StuᴵK 56412●●● tokv þeir svarðsvípvr ok bǫrðv hann leingí. sva at vandlíga var ǫll hvð af honvm sem flegín væri
Huldaᴵᴵ 2711●●● Þat er hernaðr, er þeir taka menn eða fé manna ... eða berja þeir menn eða binda eða særa
Jb 408●●● berr nu ꜳ io᷎rdina stafnum, er hann hellt ꜳ
PErem 1874●●● Ek mun drepa ok lifga, ok ek mun beria ok græda
Silv 27110●●● þv ert fvllr af illzkv, heimskv ok hervirkivm, er þv berr ok brytr gvd þinn
cf.●●● ridvr hann til hallarinnar ... ok bardi a hvrd ok bad vpp lata
PartA 753●●● þeir sem fatæka menn reyfa. eda beria fyrir utan rett
~ eng.bete
4123 ÆvMið¹⁹ 415●●● Enn ef viij vetra barn stelr, eda yngra, þat er sprota barn, beria skal ef vill
BjarkExcYaˣ 83b13●●● haninn leggr at henni (ɔ: hǿnunni) ok berr hana, þar til er hon mæðiz
Flóamˣ 6322●●● Diofullinn ... hleypr ofan ꜳ hann ok berr hann suo fast, at blod sto᷎ck or no᷎sum ... ok munni
~ lat.verberavit
HelChron 106057 MarD634ˣ 11635●●● Þeir tǫldu þat, at hann hefði brotit frið í heraðinu ok barit bændr, en suma kúgat, en bætt engum
StuᴵᴵR11127ˣ 1735●●● barði hann ákafliga at dyrum
Æv⁶³ˣ 1779●●● bar steininn til smiðiu sinnar ... ok luði þar siðan iarn við. liɢr sa steinn þar enn ok mikit sindr hia ok ser þat a steininum at hann er barðr ofan
EgM(2001) 4511÷ þa skal drotten ... bæria huð af oc haua baʀt firi fimt sidan han er male borenn
●GulKr315f 1514÷ Drótteɴ váʀ sýner þar siɴ licama sva ... barþan oc blóþgaþan sem haɴ heck a crosse
HómÍsl¹⁵(1993) 21v8÷ Ec true þui at hann vas selldr oc hoɴdlaþr siþan at vilia sinom. buɴdeɴ oc barþr hrécþr oc at háþe hafþr
Játn¹(1993) 67r9÷ taka þeir hann hꜵnndum. beria ok bøysta ok læica hallzcostar (!) illa
~ lat.uerberibus afflictus
PassOlav 8525 ÓH619 1219÷ þat ræð ec þer faðer at bæriazk æigi við þenna mann. Hæẏra ma þat quað guðbrandr at or er þer bart ⸢allt hiartat [var. kjarkr allr Hkrᴵᴵˣ 2307]
ÓHLeg 3025÷ Kaifas hefir ... lostit oc bart hana bloðga
ElisA 11310÷ þat eta menn er biorn berr. æða hundar bita
GulKrᴵ 192÷ En ef hann berr hana i fiolda manna
Gulᴵ 299÷ Ef hundr. æða hestr. æða oxe stangar mann. æða annat bufe bitr mann. æða berr
Gulᴵ 5830÷ Sviar bꜹrþv ydr aðr sem hvnda
ÓH 4441÷ Konungr męlti til Biarnar stallara berþv hvndiɴ er eigi bita iarnin. Biorn sneri ǫxiɴi i hendi ser oc lꜹst með hamrinom com þat a ꜹxl Þori
ÓH 5748÷ ef maðr særer mann. eða berr eða skemmer fullrættis verkom. þa ...
Járns 26730÷ bær biorn. bitr varghr ... bita hundar til hæliar. þæt skall alt ⸢nyta [var. etæ AM 68 4° “C”]
BorgKr¹ 34122÷ sumir tocu ofan ofn-griot oc bꜹrðu ut i forstofuna
Sv 7230÷ Sva varo þeir moþir oc barþir at þeir voru sumir er annat-tveɢia hofðu litit sar eða ecki oc varo dauþir af erfiðe
Sv 998÷ Eta ma þæt er biorn bær oc firer bærgh fællr oc er naut stangar naut
SvKr 42025÷ beriande oc særande þa erkibyskupsens sueina, er fyri standa
~ lat.cædentibus
26731 Thom¹ 2678÷ Þormoðr laust við laginu eyxini er hann ha[fði], ok ⸢berr nidr spiotit [var. bar af sér AM 142 folˣ “R”], kemr lagit i fot hanvm fyri nedan kne
FbrHb 1913÷ hann var barðr ok bvfeítaðr ok með lima hvðstrykinn
Bær 12010÷ ef biorn bær smala mannz. i skoge
EiðKrA 38025÷ Otryɢr het maðr er hann hafði ⸢bart [var. barið NRA 55 A] miok
HákEirsp 5481÷ Otryggr het bondi sa er hann hafði ⸢barit [var. bart HákEirsp 5481] miog ok tekit af honom hest goðan
HákFris 46817÷ hann var meíri vanndrę́ða maðr i skapi enn aðrir menn. barði hann allt ok beysti
Jvs7 1530÷ Eigi er þat maclict at hann se bariðr til bana
PP 31530÷ með þeim vavndvm bavð hann .vii. lo᷎gmonnum at beria sik oc afhyða
StjC 57730÷ bavð hann ... at beria sik oc afhyða. Enn þeir ... so᷎gðv sik alldregi skylldo leggia hendr a crist drottins. Segiz siþan at hann hafi sialfr bart sik
StjC 57732÷ Bjarmar hlaupa nú upp ok þrífa til byrlans, en Oddr berr þá með honum ok kemz svá út
ǪrvS 2911÷ Eta skal þat er biorn bær oc firir bergh fællr
FrostKrᴵ 14422÷ En ef hann er barðr eða særðr eða stemdr
Landsl 583÷ En ef maðr særer mann eða bær eða skemmir ...
Landsl 645÷ kona tekr siolf rett a ser ef hon er borð oc a hon eigi bonda ser
Landsl 7212÷ ef biorn ber eða bita uargar ... þa er þat handuom hans
Landsl 15913÷ ef maðr uerðr barðr eða særðr i heimili sinu
Landsl 1778÷ kona a oc siolf rett a ser af honn er bord nemma honn eigi ser bonda
GulKrNA 3223÷ keisariɴ bꜹ́þ iarli at hann scylldi fy[rst lá]ta beria iohannem meþ svipom. en siþan ...
Jón³ 115÷ þa bꜹþ hertogiɴ at beria steinom i andlit þeim
~ lat.lapidibus cædi
Milit 20a49 Ridd623 2630÷ skyldv svmir skiota *at honvm⸣, svmir hꜹɢva til, svmir beria grioti
SnE 641÷ Þoʀ var fariɴ i Ꜹstrvega at beria trꜹll
SnE 10020÷ eta skall mat allan þan en eigi er firirboðen. þo at biornn beri till dauðz. eða firir berg falle
JKr 3653÷ hann lystr a dyrrin ... Þeir kuaðuz eigi hirða. þott sua berði allar nætr
Finnb 221÷ Þa vitraduz honum þeir íȷ́. menn er bart hann ho᷎fdu
Gyð(1995) 412÷ ef naut eða ross er sært eða bart ok bera þo fo᷎tr heím til hus eíganða
Landsl1154 15813÷ þa fare til þíngs ok suare firir eptir laga dome. ok eiga ekki a þo at menn berí þa ok take o᷎ll klæðe af þeim
Landsl1154 18919÷ setjast síðan um kirkjuna sem einn herkastala ... Hörmulig var sú framferð, kirkja nývígð er svá særð ok barin grjóti, at alla æfi sá þat á henni
GBpD 11336÷ oc tok at beria vapnvm a hlifarnar
StuᴵK 4017÷ Nv var sagt Snorra, at menn hans voro ⸢*barðir [non emend. barði] uti, ok hliopv allir til vopna ok vt i buda-svndit, ok fylkti þar
StuᴵK 32615n.÷ Vóru þa enn uestan-menn flettir aa Iaukuls-aar backa af fylgdar-monnum Kolbeins, enn sumir voro barðir
StuᴵK 53322÷ kastað var handsauxum ok bol-auxum i milli skipanna, skotið selskutlum ok hual-iarnum, ok barit aullu þvi, er til fekz, bæði beiti-áasum ok áara-hlumum
StuᴵᴵK 7213÷ En er þeir vorv at at beria verkmennína. þa gíeck v́t á bænvm frændi ok fostbroðír Þrandar
Huldaᴵ 13514÷ for suo vm alla menn Alfvina at þeir voro bundnir ok barðir. ok leiddir sva til herbergia Olafs
ÓTᴵ 16713÷ þa liop upp allr mvgr heiðinna manna. ok runnu í moti þeim ... Sumir bo᷎rðu [var. + með GKS 1005 fol “D²”] grioti. sumir skoku at þeim vópn ok skio᷎lldo
ÞorvVÓTᴵ 2971÷ villdi ecki vpp standa hinn sterkazsti hestrinn er þæir ho᷎fdu med ferdar ... ok sem þæir hofdu hann (ɔ: hestinn) lengi bart med fótum ok lurkum ...
ÞBpC¹ 3716÷ En ef hann er barðr eða skemdr, þá tekr hann rétt eptir móður feðr sínum
Jb 496÷ Kona sjálf á rétt á sér, ef hon er bǫrð
Jb 699÷ Nú drepr maðr eða berr fénað manns
Jb 16911÷ Nú er ein sókn á ǫllum ǫfundarrétti þessum, er fénaðr er drepinn eða barðr
Jb 1709÷ Ef maðr særir mann bindr eða berr eða skemmir fullréttis orðum eða verkum
Jb 28512÷ (om sindsstemning) tóku síðan at reyta hár sitt, ok bǫrðu sik ok létu, sem aldri mundu þau hann sjá síðan
FlórN 315÷ var ek barínn ... bædi með þust ok þungum ordum
~÷ Þorgils let beria at hurdv ok let kalla vt Sigmund prest
StuᴵᴵR 16524÷ Þorgils lavst med oxi litilli i hofud honum, ok sprack nockut i harrotvnvm. Hopadi hann þa vndan ok qvez bardr vera
StuᴵᴵR 1662÷ Þet uilium ok at þer vitir en nokor diruist at berea æda særa vord stadarens at se at allu utslæghar
RbME (*1346)(ˣ) 16628÷ Hann kom þar snimma um morgininn ok barði á hurð
Reykd 2272÷ Miok rꜳsar þa heimsins skipan ... ef saudr berr hirdinn
Thom² 34910÷ Hann reið at kastala yfir eina vindabrú ok barði at portinu
Parc 1714÷ Þessa hins gudræka gyþings herbergi vitiar Theophilus vm nott med vvinarins tilstilli ok berr a hurd
MarS² 108216÷ Decius reiddiz þegar, ok let beria grioti i andlit honum
Laur 43021÷ Þa reiddiz Decius ok let sto᷎ngum beria Ypolitum
Laur 43031÷ Ypolitus hlo at þeim, er hann bordu
Laur 43032÷ Þa mællti Decius, at þeir skylldi beria hann med iarnsvipum
Laur 43032÷ Kveliararnir *mædduz, er þeir bordu Ypolitum
Laur 43033÷ Sidan geck hann til klaustrahlids ok bardi þar ꜳ
~ lat.pulsauit
VitMAeg 13449 MEg¹ 4833÷ Kvaldr var hann ok bardr, elldi brendr ok iarnum skorin
Vinc 3243÷ ef nokør dirfuidast at bæria æder særa vordh stadarena at han se at allu vtlægder
RbHMy (*1358)¹a 479 n. 225÷ bꜳʀdir ok sꜳʀir
Sv81 24212÷ ef gud tekr fra riettuijsvm monnum medan þeir lifa j sijnum lijkam. heilsv eda adra huggan. ok berr þa ⸢saker [var. fyrir sakir Dugg681b 5516] sinna misverka
Dugg624 557÷ Þrír hinir fyrstu þessir höfuðlestir ræna, haufuðlaustr hinn fjórði ber mannenn harðlega ræntan; hinn fimmti kastar út barðan manninn
FV624 15915÷ einn partt af þui folcke slogu þeir og særdu og einn partt baurdu þeir og bundu fyri vtan sauk
DI X (1540) 53816÷ Sueínnen ... spurde. huad heiter þv. edur. hvar uartu j nott. hann. suarar. tidum ber þu at. edur. mvntu nockurra greín kuna at giora þott ec segi þer
FriðB 563÷ þad er hernadur ef tekner eru menn edur fe manna þeim naudugum. barder. bundner edur særder
DI IX (*1523›Lbs 62ˣ) 1425÷ ætlada eg ... er eg riedumst hinngad, ad eg munda eigi bardur til meidinga, eda med ollu tl (sic ed.) bana
Fljˣ 6510÷ Ef kona verðr saklaus bord
FrostÁMˣ 255÷ Ef maðr gerez grímu maðr oc ferr at búanda oc berr hann oc tekr fé hans
Frostˣ 17524÷ þó at menn beri hann oc beysti oc taki öll föt af honum
Frostˣ 25319÷ Hann steig þar af baki hesti sínum og barði að dyrum
GunnKˣ 37510÷ Gunnarr drap á norðrdyrr á húsi því er Helgi svaf í. Helgi vaknaði ok mælti: Skjóls þykkiz sá þurfa, er þar berr
GÞiðrˣ 20721÷ kemr á þá berserksgángr, höggva ok leggja, berja ok ⸢bíta [var. beysta AM 109 a 8°ˣ “C”] konúngsins hirð til beggja handa
HjǪˣ 46623÷ bǫrðu þeir oss með grjóti, ok nú berja þeir oss með keflivǫlum sem hunda
Hkrᴵᴵᴵˣ 3369÷ ef nokor diarfist at bæria eda særa vord stadarennar (!) at hann se at ollu vtlegr
RbHMy (*1358)¹b 17717÷ var þá unnit á ǫðrum þeira, en annarr var barðr, svá at hvergi var þaðan færr
StuᴵᴵR11127ˣ 25824÷ barðr ok brotinn
Trist¹ˣ 2128÷ hann bangar ok berr því meirr, en allt er samt, at eigi kemr * nökkurr maðr til hans
Æv⁴²ˣ 1429÷ kom þar bóndinn at dyrum ok barði at hurðu
Æv⁶⁴ˣ 1789÷ fadir hennar fann hana ok bardi ok tok i hꜳr henne
~ lat.flagellauit
PassBarb 228b25 Barb 1554÷ (Snorri) kvað œrnar skapraunir hennar, þótt hon væri ⸢óbarin [var. eij baurd AM 446 4°ˣ]
var. Ebˣ 2417 → Eb AM 446 4°ˣ 8r16÷ ok voro þeir sarer ok barðer
EgM(2001) 14316÷ ok þo þeir aller sarer ok barðer
EgM(2001) 14412
● berja í brestina (hamre/banke for at udfylde revne ɔ:) dække over el. bagatellisere defekt ⫽ (hammer in order to fill out cracks) conceal or make light of a defect
● berja (á) brjóst sitt/sín/sér slå sig for brystet ⫽ beat one’s breast
●●● hann hafþi mist cono sinnar barþi a ⸢briostit [var. briost ser Holm perg 4 4° “St 4”, etc.] oc reif clęþi af ser gret mioc en hann villdi giarna deyia
ÓH 6182●●● beriande a sin briost
~ lat.tundentes
26935 Thom¹ 26914●●● (Thómas) fann þar alla postolana. ok anan lyd micin beriande a sin briost. firi þa miclu fagnadarsyn er þeir audluduzt ath sia
~ lat.pectora sua percutientes
TransMarA 1204 MarFramf 3322●●● joseph af arímathia ok níckodemus ... ok allur flokur þeira. er bordu briost sín ok snyruzt til drottíns med hrygleik hvgar firir pisl hans
Mess³ 6038●●● Hon leysti ha̋r sitt oc bardi briost sitt
TrójO¹ˣ 165●●● riddarenn ... griet fast Jfer sÿnum syndum, barde ä briösted, og bad gud myskunar
~ eng.knocked on his breste
1231 ÆvMið⁷ˣ 1214÷ mælti hon opt hið sama oc væinar oc rifr sin klæði oc sit har oc bærr a sitt briost
Þiðrᴵᴵ 19815÷ beriande a sin briost
~ lat.percutientes pectora
26838 Thom¹ 26820÷ Sva mæltir þv Tazabarðr. ok barðir ꜳ̋ briostið. Ǫr þessv briostí komv af vpphafí ǫll þessí rað
Huldaᴵᴵ 33114÷ svá mæltir þú, Razabárðr, ok barðir á brjóstit: ór þessu brjósti kómu at uphafi ǫll þessi ráð
Hkrᴵᴵᴵˣ 47019
● barit gull hamret guld ⫽ beaten gold
●●● Har hennar var sua mikit at þat mátti hylia hana alla ok sva fagrt sem gull barid
Gunnl 118÷ sa hæuir har sua micit oc fagrt sem ⸢barit [var. brenda AM 177 folˣ “B”] gull
Þiðrᴵᴵ 14721÷ hann hafde hár suo fagurt sem silke edr barit gull
HHábr 5824÷ Hꜳr hans var litid og fagurt [var. + sem bared gull AM 177 folˣ “B”]
var. Þiðrᴵˣ 3117: AM 177 folˣ “B”
● berja húð [af e-m] hudstryge (ngn), piske ⫽ flog (sby)
●●● þa skal drotten bꝍta aurum sex bẏskope. oc bæria huð af ... eða kaupa huð hans aurum þrimr at bẏskope
●GulKr315f 1514●●● Ef stelr útlennzkr þræll ... þa sca‹l› beria húð af hanom
Gulᴵ 852÷ þa skal bæria huð af þæim
●GulKr315f 108÷ ef mann manna vinnr vtlenzt firer vttan drottens rað þa skal bæria huð af þæim eða bꝍte aurum .iij. biskupe
SvKr 42122
2) (om hjerte) slå ⫽ (of the heart) beat
3) [e-t / á e-t] slå (på musikinstrument) ⫽ strike (a musical instrument)
●●● En litlvm tima sidar ma heyra lvdra gang ok allra handa hliodfære ... bvmbvr bardar
Gibb 648●●● blésu þeir hornum ok lúðrum ok börðu á tabor (ɔ: tabúr)
KlmA 3055
4) [e-t] [af e-u] tærske ⫽ thresh
●●● hann barþi korn af halmi i bygghusi
Orkn325I 13527●●● tok hon þvst oc barði kornn af halmi þæim er hon hafði saman lesit vm daginn
~ lat.excutiens
Vulg Ruth 2,17 StjC 4239●●● Sua sem huæiti kom yðr at beiria i lafuanom aðr en saðen skiliz fra þi
Agat³ 147●●● Ma ... ⸢hialm lꝍysa [var. ... halm bæria OsloUB 317 4° “E”]
var. JKr 35820: OsloUB 317 4° “E”●●● hár hennar ... var fagrt sem hálmr barinn
Bós 3013÷ Gedeon ... barði hveiti af halmi
~ lat.excuteret
Vulg Judic 6,11 StjC 3908÷ Hann barði korn í bygghlöðu
Magn¹ˣ 27429
5) [e-n] anfægte ⫽ assail
●●● Tveir brædr ... er miok voru bardir af ohreinsanar anda
~ lat.impugnati
56430 VP 56413●●● Einn brodir vard bardr .ix. ꜳr af hugsanum sinum
~ lat.impugnatus
VitPat 90217 VP 65122÷ Þa com engell at honom oc barþe a honom
Martin¹ 5712÷ villv menn dreifa boðom hans (ɔ: Krists) en vander menn cristnir beria lioðom hans
~ lat.a malis christianis impugnatur
7924 Eluc675(1989) 791÷ hvernig mun hann við mik vera, eigi mun hann berja á mér ?
Glúm 74÷ Sturla qvað slikt vera osoma mikin, at beria a saclavsvm monnum
StuᴵK 7813÷ hefi ek hvergi komit fyrr en hér, at menn hafi ⸢bart [var. barit AM 343 a 4° “A”, etc.] á mér
ǪrvM 1418÷ ‹ok hug›sar at sꜳ̋ mune ęr uera er þorer at beria ꜳ̋ honum
Æv238XXIV² 31523÷ er eigi hitt, karl, attú berir á öðrum, ok þú valdir þessi róstu?
Mág² 6621
6) [e-n] [til e-s] [með e-u] [fyrir e-t] straffe, ramme med plage ⫽ punish, strike/afflict with a scourge
●●● ef lannz-hofðingiar ok aðrir menn vilia eigi varna við slicu ... þa vil var drotten os beria fyrir þat. bæðe með mann-dauða ok úaran ok ufriði
HómNo³ 3721●●● hann (ɔ: guð) a kost at frialsa þat land. þeghar hanum þycki folket yrit bart fírír sínar synndir
cf.sva lengi sem guð v▹i]ll at sa bardaghe stannde
1414-5 KgsFrgγ 1416●●● Gud barði Pharaonem ... meðr mo᷎rgum aafellum
~ lat.Flagellavit
Vulg Gen 12,17 Stj¹ 10536●●● Her er umræða, hversu margar sakir til verði, at guð berr mannfolkit her i heimi
Páll²C 27012●●● væri þá níðingar barðir til batnaðar
Knýtl1741ˣ 12721÷ hrvccv þeir þegar undan. oc varv þeir barðir til batnaðar. þvi at þeir toco þegar við cristni
ÓH 2842÷ af varo illlifi erom ver barþir af guði. en eigi af grimþ hans
Sv 2226÷ hann var bardr til bæcr
StuᴵK 13018÷ littillar virþingar hefir þv mer le‹i›tad her til, nema lata beria mik til bækr; enða syniz mer, sem þv vilir hellðr coma mer i vanða enn virþing, oc man ek eigi þessv iata
StuᴵK 25822÷ mundut þer ... beria þa meðr bræði ok bannanarorðum. sem yðr helldi ok hindraði af þersarri ferd
Stj¹ 15316÷ Sua bardi heilagr Nicholaus. þenna prior til batnadar
~
7) [e-u] [til e-rs] kæmpe, slås ⫽ fight
●●● þat er heimsklikt at beria til kuenna
Dpl 16033●●● Ef menn ⸢berjaz [var. berja NKS 1930 a 4° “g”] á Øxarár þingi ...
var. Jb 5714: NKS 1930 a 4° “g”●●● konúngr reiddist, ok spurði hverr berði beinum yfir hans borð
cf.Jökull þreif upp uxahnútu ok kastaði í lið Goðmundar. Þorsteinn ... henti á lopti, ok sendi aptr
1864-6 ÞorstBm 1869
8) [e-u / með e-u] [til e-rs] [um e-t] kaste/svaje (med legemsdel), slå om sig, fægte, sparke ⫽ jerk/sway (with part of the body), flail, kick
●●● kona misti vit (!) siɴs ... hon beít oc barþi til. oc reif clę́þi af sér
Pétr²Cod645 7824●●● sea hestr bitr oc beʀ til þeira oc vill æigi lata hœndla sic
Þiðrᴵᴵ 1545●●● barnit bardi bædi haundum og fotum og hrein
VSj 6211●●● hestur hans bardi med aullum fotvnum
VSj 10315●●● berr hann (ɔ: ormrinn) ho᷎fdinu og gerir wmbroth mikil
Hect 11319●●● hestar þeirra ... börðu fótum ok gneggjuðu
Trist¹ˣ 8426●●● öðrum megin dyranna stóð eitt mikit león ... Þat stóð á fjórum fótum ok barði (slog ⫽ lashed) hala sínum um eina líkneskju
Trist¹ˣ 1664÷ Galapin het sa sem þat (merki) bar. hann hafdi .iiij. fætur og voru ho᷎far a hinum eptrum fo᷎tunum og bardi hann sem hestur
VSj 985÷ Villde hon þꜳ bædi bita ok beria
SigrFr 9616÷ þath goda ess er Tranciual reid syndi mikla lidsemd þuij þath spardi huorki bijta ne beria
Hect 12918÷ spardi þat (ɔ: essit) huarki ath bijta ne beria og drap margan mann
Hect 13213÷ Þad er heimskulegt ad beria til qvenna
DplFljˣ 1199
9)
● berja grjóti (í hel, til bana) [e-n/e-t] stene (til døde) ⫽ stone (to death)
●●● Siþan georþo þeir fǫr at honom. oc leiddo haɴ út or iorsala borg. oc bꜵrþo haɴ grióte
~ lat.lapidabant
Vulg Act 7,58 Steph15(1993) 80v13●●● Stephanus var griote bardr en Cristr helt lifscildi fyrir honum. ok toc við stæinomenom (sic ed.)
HómNo⁵ 4433●●● gera hofðengiar rað sitt. hvart beria scyllde Philotam griote í hel eptir fornom sið. eða scyllde pina hann til sagna
~ lat.perimendum ... saxis
Alexandreis 2138 (VIII 308) Alex 12415●●● makligt, at þu verir a bale bręnd ok barinn adr grioti i hel
Vǫls 10310●●● Ef gridungr stangar konu eda kallmann til bana. þa skal gridunginn grioti beria til bana
~ lat.lapidibus obruetur
Vulg Exod 21,28 Stj² 30235●●● er dreginn kalfsbelgr ꜳ ho᷎fud honum ok er bardr griote til bana
Gísl 321÷ stephanus er grioti var barþr af gyþingum
~ lat.qui lapidatus est à Judæis
PassSteph 3160 Steph655XIV 1451÷ váru þau þar ⸢*barið [non emend. barin] grjóti í hel, ok var þar gør at þeim dys ór grjóti
Laxd 13220n.÷ Stephanus ... er grioti var bardr af Gydingum fyrir Kristz tru
Steph 29831÷ skal allr lydr beria hann grioti til bana
~ lat.obruat eum lapidibus
Vulg Num 15,35 Stj² 32814÷ Baurkr ... lætr taka Audbiorgu ... ok berr hana griote i hel
Gísl 3118÷ kom ... til lidz vid systur siɴa er Þiorsdælir villdu beria grioti i hel
LdnStˣ 20212÷ Eptir þat bǫrðu þeir Kǫtlu grjóti í hel
Ebˣ 5417
● ‖ impers.: berr [e-u] [á e-n] (hagl) slår (imod ngn) ⫽ (hail) lashes (against sby)
10) [e-n] [e-u] [■ / um e-t] overdænge (med skældsord, etc.) ⫽ shower (with abuse, etc.)
●●● orto þær þegar orða á hann. ok bꜵrðu hann mycclum ávitum hvi hann ...
~ lat.grauiter castigando
PassOlav 8717 ÓH619 1233●●● Bergþóra kvezk ekki mundu berja Hallgerði illyrðum um slíkt
NjM 10925÷ orto orða a hann oc borðv hann miclum avitum
ÓH 64714÷ Bergþóra kvaz ekki mundu berja Hallgerði illyrðum um slíkt, kvað þat enga hefnd fyrir svá mikit mál
NjR1908 9619÷ meyjar ... ortu orða á hann þegar ok bǫrðu hann miklum ávítum, er hann skyldi svá djarfr gerask, at hlaupa frá þeim góða konungi
Hkrᴵᴵᴵˣ 31214
B. berja + præp./adv.
á: berja á
[e-m] slå, angribe ⫽ hit, attack
●●● Er her sa, er a þeim barþi i Hierusalem
~ lat.expugnabat
Vulg Act 9,21 Páll¹ 21713●●● Systr mínar vildu bjóða yfir mik ... en ef ek mælti á móti, þá bǫrðu þær á mér
EgÁsm 554●●● Þat vil ek, Þorgeirr, at þu hefner þessa averka, er hirðmaðr minn feck ut a Islandi, ok leiðer sva Islendingum at beria a minum monnum
Fbrˣ 8712
í: berja í
● berja augum í [■] ?stå ansigt til ansigt med (en sag) ⫽ ?stand face to face with (an issue)
●●● en mikit liɢr nv á þino mali. oc beriom ver nv þar ꜹgom i
Mork 11214÷ En mikit líggr nv á þínv mali. ok beríum ver þar avgvm í
Huldaᴵ 725÷ erit mik‹it› þikir oss ꜳ liggia fyrir þier og þinu male ... og berium uer þar nu augum j
MHFlat 31915
niðr: berja niðr
[e-t / e-u] nedkæmpe, knuse, “mane i jorden” ⫽ crush, quash, gainsay
●●● Ver kennvm einfallda trv Kristz, ok berivm ver sva niðr allan blotzskap ok skvrðgoða þionostv
~ lat.debellavimus
VitAnt 1615 Ant 10632●●● ⸢Var ok ecki þat orð aá [var. en þo var þat nidr barit af ollvm AM 122 b fol “II”], at hvn hefði Brannd fram huatt
var. StuᴵK 53821: AM 122 b fol “II”●●● Sturla kvez sjá, at bjóz til ófriðar með þeim ǫllum. Þórðr barði því niðr
StuᴵᴵR11127ˣ 24822
saman: berja saman
1) [e-um] støde (våben) sammen ⫽ dash (weapons) against one another
●●● Þeir bǫrðu saman vápnum sínum
Hkrᴵᴵᴵˣ 34615÷ þeir bavrðv saman vapnvm sínvm. dæmdv þa alla vtlæga ok friðlavsa
Huldaᴵᴵ 25519
● ‖ impers.: berr saman [e-um] (ngt) ramler sammen ⫽ (things) get knocked together
●●● kistur tue᷎r stodu ok j andyrinu þeim barde saman sua af landskialftanum at badar braut j sman mola
AnnL 2634÷ kistur tvær stodu j anndyrinu j Næfurhollte. þeim barde saman. so af land skialftanum at badar brottnudu j sman mola
LBpA 2111
2) [e-t] banke sammen, tømre sammen ⫽ knock together, construct roughly
um: berja um
[e-t/e-n] slå/hugge løs på, gå løs på ⫽ flail, pound away at
●●● Eyiolfr liop þa til rima-navstz, er feria var i, ok bardi vm hana
StuᴵK 3583●●● (def.?) Án átti opt at berja um þær skinnkyrtlur norðr þar
Án 36127
● ‖ impers.: berr um [!] [e-u] der bliver slået løs (med ngt) ⫽ hitting is done (with sth.)
við: berja við
1)
● ‖ impers.: berr við [e-t] [e-u] (ngt) ramler mod (ngt) ⫽ (sth.) knocks against (sth.)
●●● þar i kirkiunni var mikill mꜳlmpottr festr vid brunꜳsinn. honum bardi sua vid ræfr kirkiunar af skialftanum at braut pottinn. kistur .ij. stodu i anddyrinu. þeim bardi sua saman ... at ...
Ann1005 38719÷ þar j kirkiuni uar mikill malmpottur festur uidr brunasinn kirkiunar. honum bardi suo vidur ráfit kirkjunnar af skjalftanum at braut pottinn
LBpB 2127
2) [!] [e-u] indvende, anføre til gengæld ⫽ object, raise as an objection
●●● ef þetta er prófat á þingi ok því sé við ⸢lostit [var. barid var. Njála 2974: AM 162 B θ fol “Cθ”], at þú hafir áðr lostit Þorgeir ... þá ...
var. NjR1908 14411 → var. Njála 2974: AM 162 B θ fol “Cθ”●●● ok lesa fyrir sinum soknarmonnum ... at menn megi eigi heðan af þi ⸢við beria [var. vm bera] at þeim se eigi sagt þat sem at varaz er
DI II (*1326›AM 671) 59223●●● ⸢Nu var eigi þat [var. ok máttu ei því við berja AM 453 4°ˣ “K”] Steinaʀʀ at þu gerðer þat vuitandi at beita land Þorsteins. ok lagðer vnder þik eign hans
var. EgM(2001) 16715: AM 453 4°ˣ “K”
C. berja sér
1) [við e-t] slå/skade sig (på ngt) ⫽ hit/damage oneself (on sth.)
2) (om hjerte) banke, hamre ⫽ (of the heart) beat, hammer
D. berjask
1) [fyrir e-t / fyrir e-m/e-u / til e-rs/e-s / um e-t] [e-u] [við e-n/e-t] kæmpe (for ngn/ngt) (imod ngn) (med ngt), kæmpe (for at vinde ngn/ngt) ⫽ fight/battle (for sby/sth.) (with sth.) (against sby), fight (to win sby/sth.)
●●● ver scolom eige illyrþom beriasc viþ méingerþar meɴ óra
HómÍsl²⁷(1993) 40v7●●● þer vilið eigi fyr mer beriaz
Alex 318●●● ef þv villt eigi beriaz viðr mic firir sakar gullz eða godra vapna. þa bers firir lif oc kvrteisi þessa ix drotninga
Þiðrᴵ 1828●●● Eirikr ... barðiz við Svein margar orrostur a skipvm
Hamb415 614●●● gerði mikinn vind i gegn þeim, oc borðuz þeir þar við, allt til þess er af var þriðiungr af nott
PP 28423●●● þvíat vér berjumz ⸢fyrir ofrkapp eitt [var. um ekki nema kapp ǪrvM 645] ok metnað
ǪrvS 655●●● stefnir hann moti Fenrisvlf, en Þoʀ fram á aðra hlið honvm, ok ma hann ecki dvga honvm, þviat hann hefir fvllt fang at beriaz við Miðgarðzorm
SnE 7212●●● Man gud drottinn frammgo᷎ngu ueita ok beriaz fyrir ydr
~ lat.pugnabit
Vulg Exod 14,14 Stj¹ 28615●●● ok bordumz ek vid sialfan mik ok hugrenningar minar
Malc 43926●●● vér berjumz ⸢um ekki nema kapp ok metnuð [var. fyrir ofrkapp eitt ok metnað ǪrvS 655]
ǪrvM 645●●● Enn þrir riddarar fyr greindir foru þui betr, at þeir baurduz fyrir Jorsalalandi ok fiellu þar
Thom² 45411●●● ek beriumz fyrir retta so᷎k
Ambr 439●●● I þenna tima ried firi Danmorku Knutr hinn riki Sueinsson ... Ok heitadiz iafnan at ⸢heria [var. beriazt AM 557 4° “B”] til Einglandz
var. Gunnl 3511: AM 557 4° “B”●●● eigi mun eg beriazt uit þig til mannz þessa
Jvs510 9617÷ ek se giorla þv villt beriaz til hæstzens við mic
Þiðrᴵᴵ 89÷ Þaðan for Skuli jarl vt i Orkneyiar ok barðiz til rikis við Liot jarl
ÓTᴵ 21619÷ hinir sem gude hafa vnnat ok þar allt traust haft ok barizst firir frelse heilagrar kristne hafa þo af hinum vitrazstum monnum fæingit meira lof en ...
EVíðA 1148÷ Því barðisk Magnús konungr eigi til Englandz, at allr landz-lýðr vildi hafa Eatvarð at konungi
Hkrᴵᴵᴵˣ 19112
2) [e-u / með e-u] [um e-t] slås ⫽ brawl
●●● Ef þrælarnir beriaz lama barning. þa ...
GrgKonᴵ 19119●●● ef þu þickiz sialfr vanføʀ til vapna sciptis ... lattu tunguna beriaz akafliga með eɢianar orðino. þo at hondin se vanafla til at styra sverðino
Alex 524●●● er þeir hofðv barzt vm rið
~ lat.congrederetur
ExidTroi 252 TrójHb 9924●●● Nv ef menn beriazt i kaupferðum oc sættaz menn þar
BlFar 28011●●● Ef maðr lystr mann pustr eða nefa hogg. eða ryskiazt menn. eða beriazt með nefom
Landsl 674●●● En ef menn erkibyskups beriazt i hans hiauero sinn i millum ... þa ...
RbEM (*1281-1282)² 8314●●● skutusk á ok bǫrðusk grjóti
Glúm 9328●●● at ... lid þeira hefði gengit i tva staði oc bariz vm þat er aðra hafdi fyrr þrotat vist en aðra
StuᴵK 1216●●● Ef menn ⸢berjaz [var. berja NKS 1930 a 4° “g”] á Øxarár þingi ...
Jb 5714●●● Baurduzst ꜳ alþingi menn Ꜳrna Þordarsonar ok Jons Guthormssonar
Ann1005 40729●●● fleiri ... (eru) dreifdir um eydimo᷎rkina ... beriandiz med bæna vapnum, skyldir med truar skilldi fyrir umsitianda fianda
~ lat.pugnans
33925 VP 3395●●● sva mikill diofulskraptr fylgde henne (ɔ: kúnni), at uvinir hans urdu sva ęrir, þegar þeir heyrdu til hennar, at þeir baurduzt sialfir ok gadu sin eigi
Ragn 1337●●● fyrre skal hann beriazt enn upp gefa skegg sitt sem huglaus madur
~ fr.Qu’enceis se combaterat
Tristan 9110 Trist¹Reeves 30114●●● en þar heiter Orrosto huall sem þeir borðuz
EgM(2001) 1754÷ Þa berstu nu hart viþ dyrþar konungen
~ lat.pugna
EvangNicod 7158 Niðrst¹ 439÷ æftir þat er Olafr hafðe barezt við sota viking
ÓHLeg 825÷ Æigi bæiriumk ec við hann æinn
ÓHLeg 435÷ En ef menn beriazt i kirkiu æða i kirkiugarðe þeim er vigðr er
GulKrᴵ 209÷ Nu beriasc þeir. þa fellr hverr utlagr er firistendr arve dꝍmdom
Gulᴵ 5315÷ ef menn gangazt at i floccom tveim oc beriasc
Gulᴵ 6417÷ En ef konor beriasc þar a engi maðr rett a. nema þær sialvar
Gulᴵ 6910÷ Nu beriast menn tveir
Gulᴵ 7229÷ Nu hitta þeir a her oc beriasc þeir
Gulᴵ 10233÷ bætra er æitt spiot i fylkingu a vælli en tvau sværð til barðaga. En æf a skipum er barzk þa væl þu þer tvau spiot þau er þu skioter æigi fra þer
Kgs 604÷ Þat haust barðiz Olafr ena fyrsto oʀostu við Sotascer
ÓH 368÷ segir iarl ... at hann vill liði samna oc fara a fund Olafs. oc beriaz við hann
ÓH 854÷ þar sem þeir hofðo barz
Alex 13228÷ hon reiþ honom þat raþ at haɴ scyllde ... segia honom þꜹ tiþeɴdi at hꜹcar .ii. hꜹfþv barzk
Jvs291 1320÷ em ec nv oc albviɴɴ at beriaz viþ þig
Jvs291 7316÷ þyckiz þat sia at haɴ fær egi halldit siɴɴe tígn ef haɴ lǽ̨tr þa beriaz þar á þingino oc ginge egi á mille þeirra
Jvs291 7319÷ haɴ gengr á mille þeirra oc lǽ̨tr þa egi ná at beriaz
Jvs291 7322÷ oc ma nu æigi lengr beriaz at sinni
Þiðrᴵᴵ 2416÷ Nu er þæir hafa lengi bardzt mæðiz Þiðrekr af bærn af sarom þæim er hann hafði fyr haft oc þæim er nu fek hann
Þiðrᴵᴵ 2024÷ Nv ridr þiðrekr konungr aptr þar sem bariz hafði værit oc ser hann þar fallinn margan sinn mann vin oc frænda
Þiðrᴵᴵ 2496÷ far þa eptir þino riki oc bærrsk (!) við erminrik konung
Þiðrᴵᴵ 25025÷ Nu ef menn bæriaz i kirkiu garðe
BorgKr¹ 35215÷ *skortir þar ei hꜹgg stor ... ok eitt hꜹg hꜹggr Þoroddr til Þorbiarnar. ok af fotinn i ristar liðnvm. ok ei bersk hann at siðr
Heið 9132÷ leypr hann siðan at Barða ok bersk við hann
Heið 927÷ Þa mælti Barði. þu þicki mer trꜹll er þv bersk sva at af þer er fotrinn
Heið 928÷ hann barðiz við Eirik við-sia. ok aðr þeir berðiz. kvað Eirikr visu
Heið 9221÷ hann barðiz við Eirik við-sia. ok aðr þeir berðiz. kvað Eirikr visu
Heið 9221÷ þeir fa eigi stillt sik. ok hlavpa imot honum i moinn abravt ok beriaz
Heið 9316÷ Synir Eiðꜱ beriaz ok fast ok ganga vel fram ok hermannliga. Steinn ok Steingrimr þar imoti
Heið 9321÷ ok nv beriaz þeir allir. ok gera mikit af ser. ok þar falla þeir synir Eiðꜱ
Heið 9323÷ Eyiolfr gengr imoti Oddi ok beriaz þeir. ok er þar hvarrtveggi hinn bezti dreingr
Heið 9419÷ melti hvarr ... illa til annars. oc þui næst to᷎ko þeir til vapna ok villdo beriazk
ÓTOddS 334÷ hon vissi at konungr hafðe heitiz Oþni til sigrs þa er hann barðiz viþ Styrbiorn oc átti fa vétr ólifat
ÓTOddS 1521÷ eptir orrosto þa er þeir Eirikr ok Styrbiorn borðvz
ÓTOddS 10727÷ þeir hofðu a scipum barz
Sv 6414÷ þott varir fundir hafi iafnan scakir verit firir sakir fiol-meɴis þa er ver hofum barz
Sv 9417÷ allir ... qvaðuz vilia vist beriaz oc leɢiaz alldri a flotta at ureyndu
Sv 9435÷ qvaðuz iafnan hafa barz við mikinn liðs-mun oc unnit þo sigr
Sv 9436÷ þeir beriaz nv ogorliga ... ok er þeir hofðv barðs vm rið
Bret 23719÷ varð þar en harðasta orrosta ok er litla rið var barðs þa ...
Bret 2461÷ er þeir hofþv lengi barz þa ...
Bret 26017÷ En er þeir hofþv lengi barðs þa mællti Nikvlas eigi megv ver vallda sokn þersi lengi sakir mœði
Hem544 5327÷ þeir erv sva olmir ok oðir at þeir vilia fyri hvetvetna fram beriaz
RagnSon 46338÷ er þeir hofðv lengi barz
TrójHb 18026÷ sterkr maðr bers hravstliga
Gramm³748 584÷ Enn herra gvð hæyrði þegar bo᷎n hans oc hrærði einn iaxl i asnakialkanvm er hann hafði bariz með
StjC 41435÷ Ef menn beriazt i leiðangrs ferðum með konungi eða a þingum ...
Landsl 6316÷ Nu beriazt þeir. þa fellr huer utlægr er firir stendr arfe dꝍmdom
Landsl 899÷ þeir borduz snarpligha ok leinge ok þat sa ek at hvarum tueggia blædde
Gunnl 418÷ er nu kostr huárr er þu vill ... at vær berimz aller. eda vid tueir ok se iafn margir huarir
Gunnl 5326÷ Þa mættu þeir frændr Hrafns ... kuoduz eigi vilia standa hia er þeir berdiz
Gunnl 5329÷ Sidan ginguz þeir at borduz fræknliga aller
Gunnl 541÷ sa hann ... mart folk, svmt með leikvm, svmir drvckv, svmir með vapnvm ok barþvz
SnE 917÷ Þesi savk er til, er Freyr var sva vapnlavs, er hann barþiz við Belia ok *drap hann með hiartar horni
SnE 4121÷ geysimikit mein var honvm þat, þa er hann barþiz við þaɴ, er Beli heitir
SnE 4125÷ Hvern dag, þa er þeir hafa klætz, þa hervæþa þeir sik ok ganga vt i garþiɴ ok beriaz ok fell‹i›r hverr *aɴan
SnE 4420÷ Þessi maðr fellr þar niðr i kirkivnni ok bravz þar vm ok barðiz lengi
Thom³G 54119÷ Ek hygg, at þeir beriz hér niðri við ána Þorsteinn ... ok Bolli
Boll 3097÷ er þeir koma til árinnar, berjaz þeir Bolli sem óðast
Boll 30912÷ En með því at Ljótr gekk at svá fast, þá hættu þeir at berjaz
Boll 3101÷ Þar heitir í Hestanesi, sem þeir hǫfðu bariz
Boll 3106÷ Finngeirr segir ... þo skal fyrr beriaz við þik en gipta þer systur mina
Dpl 17415÷ Egill mælir Ekki vil ek uið þik beriaz
~÷ bǫrðusk (þeir) yfir ána með grjóti ok skotum
Glúm 3926÷ æigi mvnum ver nu beriaz. ędr ueriaz daglengís
Gyð(1995) 175÷ Vrækiu-menn þeir, er siðarr foro, hyggia nu, at þeir Gizurr hlaupi út aá þa, bregða uaápnum, ok beriaz nu siaalfir
StuᴵK 56219÷ Siðan híellt Sigvrðr konvngr til kastala þess á Spaní. er Sintre heitir. ok ⸢barðíz [var. átti GKS 1010 fol “Hr.”] þar aðra oʀosto
Huldaᴵᴵ 1694÷ beriaz ok sin j millum lærdir menn ok læikmenn þa ...
RbHM (*1301)² 11 n. 1211÷ ęrit lít hefer þv at ⸢beriazt vid heidna menn [var. beriazt j mote heidnum monnum MHFlat 27837] þviat ek mvn beriazt med þer
MHFrg² 15125÷ Ef menn berjaz i kaupferðum ok sættaz menn þar
Jb 2477÷ þa er barizst var um hrid, fell sa (ɔ: merkismaðrinn)
Orkn 2112÷ sonr þinn hefir ⸢barzt [var. barizt AM 180 a fol “a”] við Karlamagnús konung
KlmA 31533÷ vér höfum nú ⸢barzt [var. barizt AM 180 a fol “a”] þrjá daga við Karlamagnús konung
KlmA 3215÷ ⸢bíttu nú ok berst [var. bíð mín ok bersktu AM 180 d folˣ “B”] við mik
KlmA 4041÷ Soba kongr segir a ser aungan ⸢*bilbug [AM 489 4° “B”; non emend. bilbig] at beriazt, ok a þridia degi *þadan mun hann koma i mot honum
emend. KirjA 3119: AM 489 4° “B”÷ hann gaf mier lijf j Nioruasundum þa ek baurdumzt uid þa brædur
VSj 3920÷ bardizt opt uid marga hofdingia ok uann sigur ok sæmd
Trist¹Reeves 30012÷ skundadi hann ... j landamæri rikis artus konungs ad beriazt uid hann
~ fr.Pur combatre encontre lui
Tristan 9117 Trist¹Reeves 30117÷ hoggaz þeir (ɔ: hǫggormar) ok beriaz med holum (ɔ: hǫlum) þar til er þeir deyia
MedMisc 6320÷ Þá var með ǫllu barizk, því er til fekksk
Gr 3017÷ Eg beriunnt wid rettlata menn
Marg AM 433 a 12° 22v9÷ þessi bardiz miog vid magnus konung medan hann lifdi enn konungrinn kom hier sialldan
MH AM 54 fol 73va8÷ eg hefi barizt ꜳ holmi uid xij berserki og alla yfir unnith med minum dreingskap
Hect 10224÷ fimm uoru Nord-menn um einn Dan, og þat lid at auk er kom til þeirra fedga um alla daga, medann barizt uar, og kom þat firer litit
Jvs510 7728÷ Ef menn beriast i kaupförum ok sættast þar
BjarkÁMˣ 31233÷ Þad munde eg ei spara, ef eg være fiórum vetrum elldre; enn þó skal firr beriast vid þig, enn gipta þier systur myna
DplFljˣ 13116÷ kvaz vilja taka við dóttur hans ... eða berðiz við hann
Flóamˣ 5814÷ Sa er inn .iiii. er menn beriaz ok sættaz þeir sinn i mille at þar a konongr ekki a
FrostÁMˣ 2420÷ Ef menn hittaz á flockum .v. menn saman eða .v. mönnum fleira. oc beriaz þeir oc verðr maðr veginn or öðrum tveggia flocki
Frostˣ 16519÷ Haraldr konungr hafði fyrr ⸢barzk [var. barízt AM 45 fol “E”] á Updals-skógi
Hkrᴵ37ˣ 1084÷ Sigurðr ... barðisk þar aðra orrostu
Hkrᴵᴵᴵˣ 27110÷ En þeir bǫrþosc þar oc mátti þingit eigi heyiasc at lǫgum
Íslbˣ 2215÷ En síþan fóro sacarnar til alþingis. oc bǫrþusc þeir þar þá eɴ
Íslbˣ 2217÷ oc hafþi svá nę́r at þeir myndi beriasc at eigi of sá á miþli
Íslbˣ 293÷ þá barþisc hann viþ Svein Harallz son ... at Upsǫlom
Íslbˣ 2934÷ ek býð yðr í guðs nafni, at þér gangið fram karlmannliga ok beriz djarfliga
Knýtlˣ 2213÷ er þeir hǫfðu litla hríð barz, lǫgðuz Vinðr á flótta
Knýtlˣ 2813÷ lærisveinar voru a skipi a storum sia, ok mikit veðr i gegn þeim, ok borðuz þeir þar við, allt til þess er þriðiungr var af nott
Pétr²Aˣ 16018÷ Artus ... barðist opt við marga höfðingja ok fékk sigr ok sœmd
~ fr.combatu s’esteit
Tristan 908 Trist¹ˣ 14918÷ at fyrr skal hann berjast, enn upp gefa skegg sitt sem huglauss maðr
~ fr.Qu’enceis se combatrat
Tristan 9110 Trist¹ˣ 1505÷ at berjast við hann
~ fr.Pur combatre encontre lui
Tristan 9117 Trist¹ˣ 1509÷ fann hann öngvan þann er berjast þyrði við þenna jötun
~ fr.Ki ... contre lui se combatist
Tristan 9214 Trist¹ˣ 15026÷ siðan barðiz hann við þa konunga er næster voro ok sigraði þa
EgM(2001) 425÷ þa uil ec bioða þér holmgꜹngo. oc þat at uið berimc her a þingino. hafi sá fe þetta lꜹnd oc lꜹsa ꜹra er sigr fęr
EgFrg² 3409÷ Ef þu egill ert allfúꜱ til at beriaz þa scolom uer þat nu ueita þér
EgFrg² 34012
E. berjask + præp./adv.
á: berjask á
1) [e-n/e-t] [með e-u] angribe (ngn/ngt) (med ngt) ⫽ attack (sby/sth.) (with sth.)
●●● Philisteis ... draga þa her saman oc ætla at beriaz a gvðs lyð
~ lat.ad proeliandum contra Israäl
Vulg 1Reg 13,5 StjC 45011●●● konvngar bǫrðvz á hana (ɔ: borgina) bæðí með vápnvm ok vígvíelvm
Huldaᴵᴵ 17911÷ sem Zambri ser at bariz er a borgina oc hon man skiott vvnnin verða ... þa ...
~ lat.expugnanda esset civitas
Vulg 3Reg 16,18 StjC 5883÷ hann ... sęttiz vm Samariam oc barðiz a borgina
~ lat.pugnabat contra Samariam
Vulg 3Reg 20,1 StjC 59611÷ setti hann sinn herskiolld umhuerfis borgina ok barðiz aa með marghaattuðum uiguelum
StjB 5429÷ Siþan barðiz hann ꜳ borgina. ok gerði til margar víg vælar. oc gat vnnit vm sidir
ÓTᴵ 1143÷ Eugenius berzt dagliga á borgina
KirjA 587
2) [!] [við e-n] slås (med ngn) ⫽ brawl (with sby)
●●● konunge var sagt at hans menn berðiz a vid verma
Hák AM 42 folˣ 118r28÷ Gestr tekr þa ok sin vapn; vilia þeir þa a beriaz
FbrHb 1436÷ vid þui uar buit at allr þingheimrin mundi beriazst a
Fær 12622
3) [!] gå løs på hinanden, slås ⫽ go at each other, fight
●●● mer orkar þat margra vandræða, ef þer °heriz (ms. beriz) her á
Fbr 3519 → ms. 200ra23●●● bardage var a alþinge. ok borduzst aa menn Aarna. ok Jons Guthorms sonar
AnnL 2789
gegn: berjask í gegn
[e-m] kæmpe imod (ngn) ⫽ fight against (sby)
●●● styrcr er sá er bersc i gegn siólfom sér
~ lat.pugnant
PsAugSerm 19788 HómÍsl¹⁷(1993) 24v18●●● og ma alldri sa sidan beriast j gegn helgvm monnvm
~ lat.congredi
11920 Eluc238XVIII(1989) 1192
með: berjask með
1) [e-m] kæmpe på (ngns) side, slås ved siden af (ngn) ⫽ fight/battle on (sby’s) side, fight alongside (sby)
●●● þeir sogðu sic giarna vilia beriaz með honom sem hann væri þeira konungr
Sv 2626●●● huert uerkkaup hofum uer fyrer það er uer hꜹfum bar‹i›z i Saxlandi með þer nema það að beriaz nu uið uara borgar menn
Rómv595(2010) 2969
2) [e-n/e-t] kæmpe imod (ngn/ngt) ⫽ fight/battle against (sby/sth.)
●●● med þa (indversku orma) bo᷎rdumz mer eina tid nætr
~ lat.Cum his ... debellavimus
Epistola 188 AlexBr226 16013●●● þeir sneru i mot honum ok borduz med hann i Emathia
Rómv226(2010) 3883÷ þóat þér beriz með hennar landzmenn, þá mun ek hvárigum veita; skal hón ecki traust af oss hafa yðr móti
HG 1632÷ Þesꜱir hofdíngiar borduz med Antoníum í Roma borg sealfrí
Rómv226(2010) 38610
mót: berjask (í) mót(i)
1) [e-m/e-u] kæmpe imod (ngn/ngt), gøre modstand ⫽ fight/battle against (sby/sth.), resist
●●● Hann barðiz i mot Serkia konvngi
~ lat.Rebellavit ... contra regem
Vulg 4Reg 18,7 StjC 64031●●● henne matti eigi fyrnaz við Svia konung þat er hann ⸢hafði verit at falli Olafs konungs [var. barðiz imote olafe Holm perg 4 4° “St 4”]
var. ÓH 1238: Holm perg 4 4° “St 4”●●● Heilagr Remigius færdiz leingi undan ... ok þott hann berdiz leingi mot, vard hann sigradr af bæn lydsins ok tarum fedgina meyarinnar
Remig 22537●●● bardizt hann naliga mot guds myskunn
~ lat.oppugnaret
MirMar1886 52722 MarD635ˣ 99731÷ bøndr oc cꜹpmenni hofðu ⸢bariz [var. bardz SvEirsp 38330] imot konungi
Sv 1419÷ ek man gefa þer grið ef þv villt þers sveria at beriaz alldri moti mer ok gera mer niosn ef þv veitz mer samdœgris svik raðin
Hem544 4628÷ Freyr berst moti Svrti ok verþr harðr samgangr, aðr Freyr fellr
SnE 7212÷ Se her nu marghan godan drengh er berkz ok keppiz jmoti ouinum váʀum
TrójFrgβ 11516÷ gud drottinn berst nu fyrir þeirra skyld oss i mot
~ lat.pugnat pro eis
HistSchol 13113 Stj¹ 28723÷ Ek beriumz i moti retlatum monnum
MargA 47840÷ þui kalla þeir skylldugt, at hin romuerska modir styrki hann i logligri framferd, enn beriz æigi mot þeim, er hun ꜳ at efla til allra godra luta
Thom² 3669÷ og ecke er nu fra þvi ad seigia, ad hofdingiar hafe barest i móte honum, so eru nu aller hrædder fyrer honum, ad eingenn þorer ad hefnast a honum
Þiðrᴵᴵˣ 3756
2) [e-um] støde mod hinanden ⫽ clash against one another
saman: berjask saman
ramle sammen, støde sammen ⫽ clash against each other, bang together
●●● og af samkomv vedranna vard so mikill gnyr sem þȧ munde verda ef hinu (sic ed.) stæstv fioll j heiminvm berdizt saman
Adon 1272●●● Jordenn titrade og skalf. steinarnir baurduzt saman og hrundu nidur b‹i›orgin
~ da.Stenene sloge dem till hobe den ene mod den anden
24728 ChrP² 24712
um: berjask um
[!] slå om sig, gå grassat ⫽ hit right and left, flail (with one’s arms and legs)
●●● hann beliaði sem oxi ok barðiz vm i reckionni beði með hondvm ok fotvm
Bær 8627●●● Þorbiorn sleggia ⸢berst [var. brýzt AM 510 4° “B”] vm fast a gerðinu. hann gengr at bryna lia sinn
Finnb 8113●●● Er þat satt ... at þú hafir lamit bræðrna meirr en saklausa ok bariz um innan kirkju?
Æv²²624 8314÷ Engum veitti erfiðra enn Skelia karli, þar er hann barðiz um
Mág¹A 2266÷ bað taka þann vánda mann er barðiz um ok þvílíka úhæfu gjörði í páfans herbergjum
Æv⁸⁸ 26912÷ sua at þeir ræna lẏdinn þvi sem falt var a to᷎rgínu. beriaz vm ef nockurr vill veria sítt go᷎dz
~÷ var nú sagt til konunginum, at sá barðisk um, sem járnit skyldi bera
Gr 13323÷ satt er þat at ek barðiz um
Æv²²624 8316
við: berjask við
[e-m] kæmpe sammen med (ngn) ⫽ fight together with (sby)
Form.: beria (37); beriaz (32); berr (24); barðiz (16); barði (14); beriazt (12); bardi (12); bart (10); berja (9); barðr (9); barz (7); bardr (7); bariz (7); barit (7); bæria (6); bær (6); bǫrðu (6); barðir (6); beriasc (6); beriz (5); barþi (4); berjaz (4); borduz (4); beriast (4); beriande (4); berst (4); beʀ (3); barðisk (3); barde (3); barðer (3); borðuz (3); bordu (3); bersk (3); berjast (3); ber (3); barzk (3); barðs (3); barzt (3); berðiz (3); barþr (2); beriumz (2); barizst (2); bǫrðusk (2); beri (2); barid (2); berdiz (2); barþir (2); barþiz (2); barin (2); barinn (2); berði (2); bers (2); börðu (2); barizt (2); bardizt (2); bord (2); berjumz (2); baurduzt (2); berí (1); bærr (1); bardar (1); Baurduzst (1); bǫrþosc (1); berdizt (1); bæriazk (1); barþan (1); barið (1); bordumz (1); bæriaz (1); beriunnt (1); bæiriumk (1); borðvz (1); bærrsk (1); berzt (1); barder (1); berþv (1); bꜹrðu (1); bo᷎rðu (1); barðe (1); bavrðv (1); baurduz (1); bǫrþusc (1); borduzst (1); bariz (1); baʀt (1); borð (1); bared (1); bꜵrðu (1); berimc (1); berimz (1); barezt (1); beriazst (1); bersc (1); bo᷎rduzt (1); bǫrð (1); bꜹrþv (1); berea (1); bardir (1); beriom (1); beríum (1); beriandiz (1); barþisc (1); bǫrðvz (1); bo᷎rdum (1); baurdu (1); bardur (1); barínn (1); bꜳʀdir (1); berir (1); borðv (1); bærði (1); baurdumzt (1); bo᷎rdumz (1); berkz (1); bǽr (1); bǫrðv (1); baurd (1); bariðr (1); berium (1); barizk (1); bardiz (1); berstu (1); beriazk (1); barþvz (1); barðist (1); barest (1); beiria (1); barþe (1); bꜵrþo (1); berivm (1); barðíz (1); bardzt (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 berjandist; Finsen _; Fr; FrErr1; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ item -sk; deVr; Fr4 item barinn; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Bell 1980 [ANF 95] 97, 98; Nygaard 1917 3
Genre. (expected): religious works [rel]: 97 (110); historical works [his]: 81 (71); legal works [jur]: 58 (39); family sagas [isl]: 54 (50); romances [rom]: 53 (43); legendary sagas [fas]: 26 (18); contemporary sagas [bis]: 23 (30); learned works [div]: 9 (13); þættir [tot]: 9 (9); charters [dip]: 3 (32); unclassified [ ]: 0 (2);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net