1staðr sb. m. [-ar/-s; -ir]
(cf. stað sb. n.) stað sb. n. [4]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I. A
1) sted, plads, position, placering, stilling
⸢i þæim hinum sama stað [var. í þeim staþ BlasA623 4627] es þæir hognir varo
BlasApp 27117●●● Sol oc tungl oc stiornor keɴna goþ þuiat þau varþveita staþe rasar siɴnar
Eluc674(1989) 231Oll miscunn gerer stað hværium sem æinum æftir værðlæic værca sinna
~ lat.faciet locum
6019 Alk619 6116Þa faɴ slógr fiandi staþ freistonar i hiarta byscops
GregDialA 9117þat matti eigi granda staþnom sem vatn
GregDialA 9926høyr þu bøner þæirra í þessum stað. ok løys þa ór ú-vína hꜵndum
HómNo²¹ 9515þui ꜹþser[i] verþom ver ollom sem ver hovom høra staþ amiþil manna
SilvFrgIV 96bolvaðe hann þa einseto manninvm oc staðenom
Menota: 30vb10 Streng 1204●●● Eptir þessor orð. barllaams vaknaðe. Josaphat. a þeim stað. sem hann hafðe sofnat. hia grof. barlaams
Menota: 101rb25 BarlA 19235þessi staðr er allr fullr af yðrum hermonum
Þiðrᴵᴵ 8024þottiz vera øfri skyionvm ok sa fagra staðe ok biarta menn er þar voro
ÓTOddS 3925þo skortir þig en mikit at þu megir þessa staðe byɢva er þv veizt eigi deili a skapara þinom ok hverr saðr gvð er
ÓTOddS 4020þa sa hann marga ogvrliga staðe fvlla af kvꜹlom eldi ok frosti ok ylingv ok ꜹmligan gratt
ÓTOddS 4031Enn fyrsti stafr merkir einn i fyrsta stað enn anaʀ .íj. hinn. þridi. þria ok hveʀ eptir. þvi sem skipadr er allt til hins. sidasta. er cifra heitir
Algor 4174merkir hun (ɔ: fígúra) avallt .x. hlvtum meira i þeim. stað. er til uinstri handar veit helldr enn i nęsta stad adr
Algor 41712sifra merkir ekki fyri sik enn hun. gerir stað ok gefr odrvm figvrum merking
Algor 41714Ef hinn fyrsti stadr þeiʀar tolv er þv ritadir var iafn þa finn fingr vndir nęstv. figvrv ok margfallda a somv leid
Algor 42211Ef þv vill finna ‹rot› vndir kvbito. hvgsa hverssv mikil tala. er ok hverssv margir stadir erv
Algor 42220þat skalltv með mikilli. vandvirkt hvgsa. þa er þv finnr fingrna at þeir taki eigi sva mikit af efri tolv at sv tala hafi eigi stað. er þv margfalldar triplin til ęda hin onnvr er þv margfalldar. fingrin þann sidaʀa til
Algor 42310gęt þess. ok ef. cipprvr koma. i svbtripl at engi er margfalldan eða. þrefalldan þeira. Enn hallda þęr stǫdvm. sinvm medan nokkvr figvra er. til hęg‹r›i handar þeim
Algor 42313settum mid okkr innsigle firir þetta bref er gort uar i saugdum stad dege ok are sem fyrr segir
IslDipl (1311) 722●●● kvez þó ætla, at þeir mundi koma eitthvert sinn i krappan stað ok þeir mundi reyndir verða
HG 3222Var þá auðsótt, er á geck í nöckurum stað
HG 456Toko siþan bæin oc ǫskv oc grofv vti i stormavrk hia staðinvm
StjC 49412⸢í þeim staþ [var. i þæim hinum sama stað BlasApp 27117] er þeir varo hꜹɢnir
BlasA623 4627Þar er eiɴ staðr, er Hliðskialf heitir, ok þa er Oþinn settiz þar i hasæti, þa sa hann of alla heima
SnE 1622i þeim stað kalla menn Glaðsheim
SnE 2010Þa mælti Gangleri: Hvat er at segia fra þeim stað?
SnE 224Margir staþir erv a himni fagrir, ok *er þar allt gvðleg vꜹrn firir
SnE 2311Hvat er þar fleira hꜹ[fvð]staþa en at Vrþarbruɴi? Har segir: Margir staþir erv þar gǫfvgligir
SnE 2511Sa er eiɴ staþr þar, er kallaðr er Alfheímr; þar byɢvir folk þat, er *Liosalfar heita
SnE 2511Þar er *eɴ sa staðr, er Breiþablik er kallaþr, ok engi er þar fegri staðr
SnE 2515Þar er *eɴ sa staðr, er Breiþablik er kallaþr, ok engi er þar fegri staðr
SnE 2516Þar er enn sa staðr, er Himinbiorg heita; sa stendr á himins enda við brvar sporð, þar er Bifrꜹst kemr til himins
SnE 2518Þar er eɴ mikill staðr, er Valaskia‹l›f heitir; þaɴ stað a Oþiɴ
SnE 2520Þar er eɴ mikill staðr, er Valaskia‹l›f heitir; þaɴ stað a Oþiɴ
SnE 2520A svɴanverþvm himins enda er sa salr ... er Gimle heitir; hann skal standa, þa er bæði himinn ok iorð hefir fariz, ok byɢia þaɴ stað goþir menn ok rettlatir of allar alldir
SnE 262Þa mælti Gangleri: Hvat gętir þess staþar, þa er Svrtalogi breɴir himin ok iorð?
SnE 268hinn iii. himinn se eɴ vpp fra þeim (himni), ok heitir sa Viðblaiɴ; ok a þeim himni hyɢivm ver þeɴa stað vera, en Liosalfar einir hyɢivm ver at nv byɢvi þa staþi
SnE 2612hinn iii. himinn se eɴ vpp fra þeim (himni), ok heitir sa Viðblaiɴ; ok a þeim himni hyɢivm ver þeɴa stað vera, en Liosalfar einir hyɢivm ver at nv byɢvi þa staþi
SnE 2613●●● Hann byr þar sem heitir Breiðablik; þat er a himni; i þeim stað ma ecki vera ohreint, sva sem her segir
SnE 2925Avɴvr (ásynja) er Saga; hon byr a Skqvabeck, ok er þat mikill stadr
SnE 389(ǽsir) gefa nǫfn þesi hin sꜹmv, er aðr erv nefnd, monnvm ok stꜹþvm þeim, er þar voro, til þes at þa er langar stvndir liþi, at menn skyldo ecki ifaz i, at allir væri einir þeir æsir, er nv var fra sagt, ok þesir, er þa voro þav somv nꜹfn gefin
SnE 771j þeim sama stað
DN IV (1333) 17715●●● að uer skolum uera i enum hæra staðnum
Rómv595(2010) 612þa bua skal hann kuæðia er næstir eru þeim stat er bæin skal vpp grafa
Grg347 1077Þessi staðr, er nu skal af segia, stendr firir utann haf i vestrhalfu heims
Mich 70325mik minnir svá skrifat, at fátæks manns hönd sé féhirzla várs herra, því fá mér bollann, hann fær aldri betra stað
GBpD 12720í mörgum stöðum auðgar hinn ríki sik meðr því, at hann rífr til hinn fátæka
GBpD 16037J sogdum stad are ok deghi
IslDipl (1359) 3528þvi lettar hann. ok finnr istaðinum þann sama herra
~
PS 6944 JJ SÁM 1 77ra17þa sa hann niðr fyrir sik marga hræðiliga staði. fulla af logandi kuolum
ÓTᴵ 15319Augustinus segiz ... orskurði ... hafa gefit i sinni bok sem synaz maa eigi diarfliga ... nockurn einn af þeim mo᷎rgum sto᷎dum sannligstan domandi
Stj¹ 410●●● gud skipadi ollum lutum eiginligar myndir huerium sem einum i sinum sto᷎dum ok stettum
Stj¹ 1029Numidia feck nafn af þeim monnum er þar toku ser bygd. ok sealldan hofdu sama stad. ok driugum foru sem uallarar
Stj¹ 9427sa stadr er heilo᷎g iorð. aa huerium er þu stendr
~ lat.locus enim, in quo stas, terra sancta est
Vulg Exod 3,5 Stj¹ 2593●●● sá hann, at konungr ætlaði honum þegar annat högg, ok at hann vildi með engum kosti stað sinn láta fyrir honum
KlmA 31218Solin hafde sum sva setz i siainn, en sumt hiolet stod i ⸢sama stad [var. samastað AM 232 fol] þar til er heilagr madr náde til bæiarins
VP 4169fer ek fyrir þessa so᷎k stad af stad dag ok nætr
VP 44310munkr nockurr ... sa er mikinn stad hafde haft i keisarans hall
VP 6554þeir eptir lifðu léttu eigi fyr en þeir kvómu til Jórsala ok könnuðu þá staði sem þeir vildu
Ar 63122●●● J sama stad degi ok ari sem fyʀr segir
IslDipl (1434) 31915þau geingu um myrkua stadi og hardan ueg
~ lat.tenebrosa loca
4723 Dugg681a 474Nu geingu þau um orgurliga stadi
~ lat.loca terribilia
6432 Dugg681a 651er betra at gæta sinnar sæmdar, enn at setjast í hærra stað ok þaðan mínkast
Án 36120Eptir þetta taki prestr eda klerkr kross ok sete yfer alltari j stad sinn
Theol266 701skal setia versinn Vicenos qvinos ꜳ fremzta stad pollicis
Encᴵᴵ624 12923Tak af ein a fysta lid þumal fingurs, legg vid *IX i audrum stad, XIX i þridia stad
Encᴵᴵ624 13015fiorer ok tuttugu menn kuomu til þessa sama stadar
Æv238XX² 1891kemur eg eitt sinn burt hedan. til þessa stadar skylldi eg alldri aptur koma at minum uilia
ÆvMið³² 995●●● skilzt kongr med sina dottur ... og allt folk og leitad‹i› ser leyniligra stada
SigÞǫgl 10214sira jon arason stefndi adur nefndum abota helga þar j sama stad og deigi at oss aullum nær uerandvm og a heyrandi
DI IX (1522) 11416medr þvilikvm ordvm og morgvm avdrvm þessvm lik leitar havfdingen til vid biskvp ymist med blidv edr stridv. en biskvp lætvr allt standa j sama stad hvat sem hinn spiallar
AmbrReyk 769adur voru þau grafenn fiærre vygdum sto᷎dum
ÁBpˣ 1914reikandi j fyrrgreindu trausti dular og ovitzku stad af stad
DI VI (*[1479]›JS 308ˣ) 2459let Haraldr konongr uppræisa mærki sitt ... Enn i annann stað sætti Tosti iarl sitt mærki
FskAˣ 28727j stad saudahus
~ lat.in loco pascue ibi me collocauit
2212 (Vulg Psalm 22,2) GlossPsalt 2312j stad
~ lat.Quis ascendet in montem domini: aut quis stabit in loco (sancto) eius
247 (Vulg Psalm 23,3) GlossPsalt 257stad bygdar
~ lat.Domine dilexi decorem domus tue: et locum habitacionis glorie tue
2829 (Vulg Psalm 25,8) GlossPsalt 2926engi þorir annat at mæla, en hann vill, en þat veldr, at hvergi er í annan stað til at ganga
Hkrᴵˣ 34512í þeim staþ es síþan es kallat Þingnes
Íslbˣ 2213í staþ þann í hiá Olfossvatni es kallaþr es Vellankatla
Íslbˣ 2839●●● Tók Sturla þeim stað, hvar þeir skyldu berjaz, þar sem honum þótti grjót auðfengit, en þó slétt at standa
StuᴵᴵR11127ˣ 26634v̈t af þeim sama stad
ÆvMið¹⁷ˣ 2816enn ad kuolldi kom hann til einnz stadar
ÆvMið³⁴8ˣ 10212
● í einn stað
hverr er * vigr maþr er. þa er comiɴ [i] eíɴɴ staþ meþ hacone jarli til varnar
Jvs291 3523Vér erum menn sáttir en fé allt komit í einn stað
NjR1908 2863Vér erum menn sáttir ok fé allt komit í einn stað
NjM 3135
● sér í stað
● í stǫðum
Þar com Martinus enn, er naut bito a velle, en svin rotoþo i støþom, ⸢en i støþom [var. sumstadar Martin² 5926] var blomgaþr vꜵllr
Martin¹ 56818þar var sva lanzleg sem þeir foro. at i stoþom voro hriskioʀ þꜹ
Mork 3346Enn hinir kynda ellda vti fyrir. i sto᷎dum. ok helldu at þeim reykinum til þess at sprengia þa
Gyð(1995) 178af sterkleika ok olmleika dyrsins braut þat muren i staudum
KirjA 1210
● í stað(inn) [e-rs/e-s / fyrir e-t]
Hui scapaþe goþ eige aþra engla i staþ þeira
~ lat.pro eis
3534 Eluc674(1989) 3510J́ stað Nimo orte *Notkerus abbas sancti Galli. Seqventias er Nicholaus pafi lofaðe þǽr í messo at syngua
Mess¹619 16126Ða brꜵut hann ok brendi hæiðin hof ok ræisti kirkiur í stað
ÓH619 10932Hann ... let þa vinna þar til er hann gaf þæim frælsi ... tok ser þa aðra i staðen
ÓHLeg 4412Sva scal prestr leysazk fra kirkio. at læra annan til i stað sinn
GrgKonᴵ 1824er rett ... þa at queðia aðra bva i staðiɴ þeirra
GrgStað 7815Ef buar coma eigi til doms. þeir er quaddirro. oc verða þeir vtlagir iij. mörcom enda ero aðrir buar þa rettir i staðeɴ. þott þeir se eigi landeigendr
GrgStað 49017skallt þu þa i staðann. i þronga grof
Menota: 17vb23 BarlA 3221oc huerssu horð giolld þeir taka i staðenn
Menota: 81va10 BarlA 15229dreka þann er iafnan fek tvau hofuð i staðenn þegar er eitt var af honom hoggvet
Alex 5228ec mon þǫ́ fá i staþiɴɴ egi féri scip eþa þaþan af fleíri
Jvs291 9822foro þeir syðr er ørindi attu en aðrir i staðiɴ i rum þeira
Sv 8735ef Eiricr blindi flæmir yþr af rikinu ... hann mvn litit gott fa yðr i staðiɴ
Sv 1337sa broðer, er fatœkra manna fehirðzlum hefer at geyma, oc i erkibyskupsens stað þuær þæssarra fœtr
Thom¹ 2919Petr erkibyskvp hafði andaz ... ok var kosinn i stað hans sira Þorir þrænski ok v́t farinn
HákFris 4749J stað viðrælldis tiundar þa skolu menn ost gera af miolk
FrostKrᴵ 1374Sivckir menn oc omagar ero eiki scvldugir til þessarar fostv nema gere olmosso i ⸢stad [var. stat AM 60 4°] þess
GulKrNA 31723vilium ver at annar sætizt i stadenn
RbHM (*1293) 2226Eɴ þeír er sín mork kenna a rangẏndum vidr oss þa laate af ok take retlæte j stad ok hage eígí sva at þeir take hatr þessa heíms af allum þeim er sea kunnu mædfærd þeira. En salo tíon ok fordo᷎míngh af gudí annars heíms, Hugleidí þa lutí er þeír mego retdo᷎me aftaka
SvR 65æigi kemr til mikils at maðr hafne usiðum. nema han take siðsemd i staðen
Hirð 41922sitr nu hinn seki i stað domandans
JBapt²A 9036Þess væri vert, at vér tœkim ok legðim verð í staðinn
NjM 12126Hér má líta dyggan mann ok vel fallinn ok tók hann mikit verðkaup í staðinn
Æv⁸⁶ 25614Þik vilium ver til ho᷎fdíngia yfir oss. i stad brædra þinna
~ lat.loco
9229 Gyð(1995) 925se þa aðrir i ⸢staðinn [var. stað Landsl 3913] nefndír
Landsl1154 9613En ef fo᷎yr hus níðr firir nokkorar saker. þa geri annat hus i staðenn
Landsl1154 14323Villdi Kolbeinn ok Brannd helzt i sinn stað
StuᴵᴵK 8415Tekit valld af Þorði abbota at Helga felli. Enn i staðinn vígðr broðir Þorsteinn
AnnSk 20516Ok þvi skipa ek Clementem bẏskup íminn stað at hallda vpp minni predican ok kenningvm
~
PS 10521 Pétr SÁM 1 23rb1hafandi fullt ofmetnadar frammferdi i stad hins haleitazta eilifleiks
~ lat.pro
SpecH 5a33 (I 10) Stj¹ 810þa ma uera at hann blezi þer i stad Esau
Stj¹ 16522at uisa abrot ... agirnð. en setia i staðenn uizsku ok reitt dæmi
BarlC 20427hun ... seger Jon lifa ok vera j sino valldi. Keisarinn krefr þa ok ecki meira af henni vtan bydr j stad at Jon leidiz a hans fvnd
DrJ 5017Petr erkibyskup hafdi andazt ... ok var kosinn j stad hans sira Þorir in þrænski ok vt farinn
Hák81 4583huer sorgarfullr madur sem hana leit augum þa mundi hann skiott uera allri sinne sorg tynandi. en j stadinn glede og gaman upp takande
Saulus 722hier fengi marger menn mikinn ofagnad j stad þess fagnadar sem keisarinn uillde aullum ueita
Saulus 1523rydia skip sín farmínum. enn bera ꜳ griot j stadínn
Harð 1488En i hænnar (ɔ: drottningar) ⸢sæti [var. stad AM 243 f fol] var siðan tækin hærtækin femæʀ af ukunnum þioðum
var. Kgs 7018 → Kgs AM 243 f fol 6812makleg lavn er þeir hafa feinget j staden fyrer sinna villv og vantrv
AnnaReyk 33020hverrn hlvt sem þit hafit yfergiefit fyrer hans skvlld. þꜳ vill hann giallda yckvr apthvr j staden hvndrat falltt
BarlReyk 12827villdv omillder þo ecki þessa niothande vera. helldr havthvdv þeir og o᷎fvndvdv hann j staden
ServReyk 1974liet hann briotha nidr klavstvr og kirkivr og allann cristen dom annan ... en vpp eflde bloth og adrar forneskivr j staden
SofReyk 1918þegar at keisaren Thiberivs hafde feingit sinna fvlla heilsv þa villde hann legia þat vorvm herra j þavck aftvr j stadenn at Jhesvs skyllde vera heidradr meira þadan j fra enn adr
StephReyk 21721so vilia og helger kenne fedr at hathid þessa gvdz vinar heilags Stefani skvle vera og næst hathidar deige sins blezada herra drottens vors Jesv Christi. enn fvndigingar hathiden halldizt j staden ꜳ piningar deiginvm
StephReyk 2339latí oss ... grimleik missa enn gott i stadinn taka
FormBrúðᴵ 1588Skulu logmenn hafa magt yfer þeim syslumonnum sem ecki giora log oc riett. edur deya kunnu af. at setia þa af oc skic‹k›a adra goda menn j staden
DI IX (*[1501]›BLAdd 11242ˣ) 4619Kongur bidur Suipdag ad veita sier nu ei minna lid enn ädur hǫfdu veitt honum berserkirnir allir, allra hellst ad drottning vill ad þu siert j stadinn þeirra
Hrólfˣ 426at velia þann mann til postola i staðinn Judas
Mthiasˣ 7685i stað Judas, er oss varð fraskila ok nu er kominn i sitt rum
Mthiasˣ 76820þá er biskup sneið flúrin, blómguðuz þau meirr ok meirr í staðinn
Æv¹¹531ˣ 4216
● í fǫður/... stað
tok eirikr vid gvdridi ok var henni i fodr stad
Eir544 56b19Dana konungr skylldi vera Hakoni konungi i sonar stað en Hakon konungr honum í faudur stað
HákEirsp 65427hann unni Knuti fostra sinum sva mikit, at hann tok Knut ser í sonar stað
ÓTᴵ 1243ver mer nu i sunar stad, enn ek mun þer i modur stad
Orkn 11926ver mer nu i sunar stad, enn ek mun þer i modur stad
Orkn 11926Gaf konungr eyiarnar ok Hialtland jarli sinum Ro᷎gnvalldi envm rika j sonar ⸢bætr [var. stad Holm perg 1 fol “C²”]
var. ÓTᴵ 2188: Holm perg 1 fol “C²”ok ætla ek vel fallit, at taka þik í bróður stað
EgÁsm 404Danakongr skylldi ueita Noregskongi j sonarstad
Hák81 66713Danakongr skylldi ueita Noregskongi j sonarstad, en Hakon kongr honum j fodurstad
Hák81 66714Wer þu þessum smasueini i fodur stad
~ lat.Esto huic in patrem
SpecH 260a20 (VII 105) MarD635ˣ 93424bauð honum til sín ok kvazk skyldu vera honum í sona stað
Vápnfˣ 631var honum í sonar stað í allri umsýslu
ÞHvítˣ 183
● koma í stað(inn) [e-rs / e-m]
þa hverfr fra hǫnom varþ hallz engell óglaþr. en engell andscotans keomr í staþ hans
●Hóm237² 1675fersc nvleg ásiona heims eɴ onnor kømr betre í staþ
Eluc674(1989) 1384ę þars eiɴ hoɢviɴ. þa como .ii. i staþiɴ af landi ofan
Mork 33513Eigi siam ver oc mann maklegan til at koma i stað slicom konunge sem Alexander hefir veret
Alex 2424Þoroddr ok Þorgisl af Þernvmyri bro᷎ðrungar. Barða. ok sa maðr hinn .iij. er kom i stað Halldors
Heið 809andaðiz Gregorius paui en i hans stað kom Innocentius
HákEirsp 61427Sva hofvm ver ok heyrt getið at nockvt leikr a tveim tvngom. hverr i konvngs stað skal koma
HákFris 39927hofðingia skipti var orðit i Noregi. var Hakon jarl dauðr en Olafr Tryggva son kominn i staðinn
Hallfr 454ef einnhverr ferr á brott en annarr kemr ⸢til [var. i staðinn AM 346 fol “o”, etc.]
var. Jb 14112: AM 346 fol “o”Hákon var látinn, en Haraldr gráfeldr í stað kominn
Korm 26718Sua ‹hofum› ver heyrt, at nockut leikr a tueim tungúm, huer j kongs stad uill koma
Hák81 31313þꜳ sem keisare Hendrek var fram stigen almennelega gavthv. Þꜳ kom j hans stad er Conradvs hiet
HenKunReyk 6124‹E›inv ꜳre efter þetta kom einn kongr j stad Osvalldz konvngs er hiet Osvinvs
OsvReyk 9111
● missa/sakna vinar í stað
er Hvalmenn como þangat, þa mistv þeir þar vinar i stað
StuᴵK 6125er Oddr á brottu en varðmenn drepnir allir, ok þykkjaz þeir missa vinar í stað
ǪrvM 11021en er hann kom til brullaupsins, saknar hann vinar í stað, er brúðrin var í burtu
GrL 14320fara þeir nu j hellinn ok sakna þar vinar j stad. þickiazt þeir nu vita at hun mun daud vera
Sams 2117er þeir komu þar, var bandínginn burtu, en varðmenn dauðir; þóttust þeir þá sakna vinar í stað
ÞorstVík 45726
● í ǫðrum stað
enn segir prophetenn sua i aðrum stað
Menota: 101vb15 BarlA 19325þeir gangaz at i ꜹðrvm stað. ok *skortir þar ei hꜹgg stor er hvargi sparði uið annan. ok voro flest o᷎rit stor
Heið 9128Þa tok Skrymir ok leysti nes‹t›bagga siɴ ok bioz til at eta dꜹgvrþ, en Þoʀ i ꜹðrvm stað ok hans felagar
SnE 5113þa var bvit, at hann mvndi þegar lata hamariɴ skialla honvm, en hann let þat við beraz, þviat hann hvgþiz þa at reyna afl sitt i ꜹðrvm stað
SnE 6125Þau Kerling ok Styrkar sottv bædi at Þori æn Þorgils i odrum stad
GullÞ 467En í ǫðrum stað er þess *við getit eitt kveld, at Oddný tók til orða við Þórð
BjHˣ 1356
● stund/tími ok/... staðr
sem hann vil, ok hann ser sialfr, at stund ok stað til heyrer
~ lat.loco suo et tempore
20427 Thom¹ 20417Bęringr villdi ongv svara; þvi at eigi var stvnð ne staðr til
Bær 9821segiande greiniliga huers þeira flotta medr anefndum stodum ok stundum
MarF 113611at hann vill berjask við Kormák, kveðr á stað ok stund
Korm 27912leitande stað ok tima, at sem fyrst megi hann ná nvnnvnnar viðrmøli
MarS 2277biðr Rafn í vináttu þeirra fylgja sér, ok forsjá veita kirkjunnar ok sínum nauðsynjum; nefnir honum stað ok tíma, hvar þeir skulu finnast á várit eptir hvítasunnu ... Líða nú tímar, fram yfir Transitum ... býst þá herra Electus at finna Rafn
GBpD 4513þat er eitt (ráð) at fara i nott ofan i Flóa i mót liði voro ok spara eigi, at þeir rekiz eptir oss, er far-moðir erv, ok vita ef ver mǽttim raáða stunnd ok stað, huar ver finnumz
StuᴵK 5618eigi greina guþspioll stund eda stað þessa atburdar
MMA 51524Enn sa sem hann hefir stund ok stad at mega tala medr hinn rika mann ... þa ...
Stj¹ 15128þá skal hvárr tveggi ... nefna vátta ... stund ok stað
Jb 22211
● sumr staðr
þvi at sumum stoðum er þa miðr daghr. er sumum stouðum er mið nott. en sumum stoðum rennr þa daghr upp oc lysir. er sumum stoðum tæcʀ at rœckva
KgsFrgβ 13936En sumum stoðum þarf hon (ɔ: lǫgbókin) sanliga tillogu
Landsl 83hefir þat (ɔ: tré) i sumum stǫdum aa ser súr epli. suma staði fullkomin ok uaxin sæt epli. enn i suma stadi þa enn blomgandiz ok uaxandi epli
Stj¹ 7310hafa menn þat til merkja, at Þorbjǫrn hafi þar drepinn verit, þótt í sumum stǫðum segi, at hann hafi á Miðfitjum drepinn verit
Gr 15718
2) kirkested, præstegård, bispesæde, bispegård, kloster, gejstlig beboelse
oc aᴛe (hann) fiarhlvt at gialda til staþareɴs i scala holte. oc var miøc vanfǿʀ til at gialda
ÞBpCod645 121staðenum til upphallz í howðꝍy
NoDipl (1224) 3036vddarðr gaf þat .mœrkr. bol fram a leið guði oc hinni hælgu mꝍy Maʀiu oc fra hinum hælga eðmundi staðenum til upphallz í howðꝍy
NoDipl (1224) 3036skulu þæir æiliflega meðan sia staðr stændr
NoDipl (1225) 3221Skylt skal oc at ringia at s[ta]ðenom oc um allan bꝍ at þæirri artið sem ...
NoDipl (1225) 3223oc haue rit ærkibyscups. eða staðarens. æf ærkibyscup er æigi hæima. eða hann er fra fallenn
BjarkKrᴵᵛ 721byscop sa er þa var at staðnom
Alex 185stadrenn misti þæssara tíunda
NoDipl (1291) 5837þœirra korsbrꝍðra er þa varo at staðenom
NoDipl (1298) 924ek seldí herra. ronolfe abbotta vndír staden att munklífí. íarder mínar
NoDipl (1300) 12022þætti mer erkibyscupi guðretligra at hafa enga hirð sva at aflaga væri. fyrir þvi at engi mvn heria a hann eða staðiɴ
Sv 12317foro þeir Nicolas byscup til Helgasetrs oc neyddo til prior oc aþra canoca at beriaz með ser eða hann myndi ella brenna staðiɴ
Sv 16417hindra firir kirkiunni eda staðenom sit godz
DN III (1309) 8637⸢a staðinvm [var. a Staungum HákEirsp 53511]
HákFris 4548Þessa (ey) hafði Jngi ... gefit til staþarins i Hamri
HákFris 48315stadenom sem fyr till æuenlæghrar æignar
DN II (1313) 10120Gvðmvnndr byskvp af embetti ok tekinn af stað
AnnReg 12913●●● gefner staðir prestvm i Skalhollts byskup demi
AnnReg 14818læidde hann ok til ... fru hallberu ... ok margar adrar rikar konur medr miklu godze at styrkia stadinn ok hæilaga reglu ok pryda medr fagrum lifnade
IslDipl (1315) 93sa vtlægezt er henne (ɔ: nunnunni) spillir í stað sinum eða þeðan tꝍygir eða tꝍygia lætr oc spillir siðan
FrostKrᴵ 14828þa kanne hann þing oc hafe þar rit biskups eða staðarens ef biskup er eigi heima
FrostKrᴵ 1569ek gæfuer ... till stadarens j Stawangre iii pund vꜳx ok xii aura forna till oferss
DN IV (1326) 15521þan vilium ver abota hafwa til klaustrs er kosen værdr ... mædr iaẏrdí þess er lafwardr er ifuir eighn þeire er sa stadr er vp gor af
SvR 1232at þa kẏsí huær kononganna sín klærk till biskups at þeim stad ok vẏrdí þa þrír hofdíngíar kosner till eíns stadar
SvR 1510oc hafe þar rit byscups. eða staðarens ef byscup er æi hæima
JKr 38322byskup skyllde fara af ⸢staðinum [var. stadnvm StuᴵK 28717]
GBpA 16419reka þo byskup abrot af ⸢staðinum [var. stadnvm AM 657 c 4°]
GBpA 16422af ⸢staðenum [var. staðnvm StuᴵK 33213]
GBpA 17917þꜳ valði hann menn til forraða fyrir staðinn með ser þa er fyrir skylldv sia staðarins eignn með hvspreyiv þeiri gavfvgri er hann hafði aðr atta
JBpA(2003) 2011firir gropt ok ringing at staðenom
DN II (1343) 21228korsbrodor þar at stadenom
DN IV (1346) 24915●●● til upphelldiss stadnum ok klaustreno aa thingøyrum
IslDipl (1346) 41537at allir staðir ok tiundir skylldi gefaz j byskups ualld
ÁBp220 1416ok eptir til skipan herʀa Jons erkibyskups hóf hann til kall ꜳ alla staði þa sem þar uóru
ÁBp220 1621Suo myked lausagoz j breidabolstadar þingum medan olaur hellt staden
DI V ([c1344]) 226●●● Brandr, er setti stað at Húsafelli
Laxd 2874leyniz hann brott af staðinvm
Mar655XXXII 49816vil ek þar lata eptir mynda ok gera ræfr lꜳgt, sem staðnum til heyrir
Mich 70614hann er valldzorðum ok ógnar boðinn í nefndan stað fram til Róms
Æv²⁵ 1014gack j klavstr her innan ⸢stada [var. stadar Æv238XXI² 32014]
Æv238XXVII 32033klerkr sjá var sunnlenzkr, af þeim stað, er Viðey heitir
GBpD 1043Thorlakr ... bad Klænɢ byskup at hann skyllde hafa forʀꜳð stolꜱ ok staðar þau missere
ÞBpA 1981incighlle stazcins j Kalmarnum
DN VIII (1360) 22111Siþan tocvz rað þessi með þeim maldaga, at Þorlavg hafdi heiman XXX Ca; oc var þat þo mal manna, at Þorir legði fram i g[i]ofum við Pal oc stadin i Reykia-hollti eigi minna fe, en hon hafði heiman
StuᴵK 10717Oc þa callaði Brandr biskup til boca oc messo-fata i hendr honom, oc ollu þvi ofvndar-menn hans, enn biskup callaði staþinn at Holvm æiga arf eptir Ingimund prest
StuᴵK 14910Arnþruðar synir foro til fvnþar við Guðmund inn dyra ok baðv hann fara til at sitia a stadnvm með þeim. Hann qvez eigi mundv til fara oc bat, at þeir skoraþi Avgmunði sneis ... enn lez mundo fa til Þorvalld son sinn með honum
StuᴵK 22322Þeir komo a Vollo oc attv tal við Ogmund; hann callaði þar van viðr-nams af þeim, er fyrir voro, oc qvoðvz eigi mundv ganga af stadnvm
StuᴵK 22414for til fvndar við biskup, oc sætvz þeir a þat, at biskup skyllði fa mann til at varþvæita stadinn ... þa skyllðv þeir taca Arnþruðar synir; enn Þorsteinn skylldi oc æigi hafa stad. Þa ræiz til stað‹a›rins Þorkell Þorarins son oc bio þar
StuᴵK 22426Þeir foro ‹vestr› i Savrbę oc bioggv til vigs-malit. Þa færðo þeir Salbiorgo navþga i brot af Staþar-holi. Þorgils Gvnsteins son toc þa þar við stadnvm oc omavgvm
StuᴵK 23327Enn þa er honum þotti sa stadr væl þroaz at avðæfum, þa gaf hann meirr en fiordvng biskups-doms sins til þess, at II væri biskups-stolar her a Islandi
StuᴵK 24514Vm varit eptir bað Guðmundr biskup Sigurð, at hann skyllði raðaz no‹r›ðr til Mvnka-Þverarr oc ręisa staðinn, er miog var af ser cominn at hvsvm
StuᴵK 2715En vm daginn eptir var Mario messa in siþari, oc vill biskup þar gera þionvstv þann dag, þvi at Mario er staðr helgaðr
StuᴵK 28113var þess læitað, at biskup skyllði riða af ⸢*staðnvm [non emend. staðvm] i fridi
StuᴵK 28122n.Mario messo qvelld var ringt a ⸢*stadnvm [non emend. staðvm] ollvm klvcvm til aptan-songs
StuᴵK 28125n.Mario messo qvelld var ringt ⸢a [var. at GBpA 15620] ⸢*stadnvm [var. staðvm GBpA 15620] ollvm klvcvm til aptan-songs
StuᴵK 28125Tvmi sez nv a staðinn at Holvm með sveit sina, sva sem þat væri hans fǫdvr-leifð, ok hafa þa hvarirtueggio varð-holld styrk ok niosnir
StuᴵK 35219●●● villdi hann biðia Helgv So᷎mundar dottur; uilldi hann hafa stað i Staf-hollti ok þar með fe
StuᴵK 41210Enn er Snorri uissi þat, gaf hann upp stadinn oc het feno, enn Ion uill þa eigi upp gefa ferðina ok for vtan vm sumarit
StuᴵK 41219Þat fylgðe ok, at Kolbeinn skyllde gipta Arnbiørgu systur sina Vre᷎kiv, syne Snorra, með LX hundraþa, enn Snorre skyllde fa Vre᷎kiv CC hunndraða ok stað a Mel ok goðorð Hafliða-navt, ok skylldo þeir magar ve᷎lazt vm baþir samt norðr þar
StuᴵK 44422enn sva lavk, at Þorleifr gecc til handsala við Kolbein, at Vrækia skyllde hafa CC hunndraða ok stað i Stafa-holte, ok kallaði Snorra þvi hafa iatað ser, ef Kolbeini þe᷎tte eigi emnt við sik ella
StuᴵK 4466Hann villdi ok staðina eigi til skiptis leggia Reykia-hollt ok Stafa-hollt
StuᴵK 55012Enn þat brann þo mest i fe-munvm, er Gizurr atte, fyrst be᷎rinn a Flugo-myre, er engi var iafnvirðulegr i Skaga-firði, fyre vtan staðinn at Holum
StuᴵᴵK 20513Þa kom reyðr mikil a land staðarins a Mavðrv-vavllum, ok atte Eyiolfr einn miok svá allann hvalinn
StuᴵᴵK 2064Þa bannsyngr biskup Odd ok nockura menn með honum Mariv messo ena siþarre, hon var þa a þriðea-dag; enn kirkiu-dagr at staðnum var mana-dag aðr
StuᴵᴵK 2242hversv míkla vppreíst staðrinn þyrf[ti at] hafa ... er þar var erchistoll settr
Huldaᴵᴵ 32218soru xij bendr kirkiu eignir ꜳ stodum j Skalahollz byskops de᷎me
AnnL 26135Reiste hann vpp allan stadinn kirkiuna ok heima be᷎inn
AnnL 26632J þenna tima var Loptr ... ręðis maðr a staðnvm j Skala hollti
ÁBp 745Konungr kalladi arf Snora Stvrlv sonar hafa fallit vndir sig, slikt hit sama lendor þær, er Snorri hafdi att a deyianda degi vtan stad i Reykia-hollti
StuᴵᴵR 14916Biskup qvez ok mundv vpp standa af stadnvm med alla vigda menn
StuᴵᴵR 17020●●● kom til hans aboti einn af gramunka klaustri ok bad fridar stad sinum
HákFlat 22131mun ek fylgia þer til stadarins
cf.adr hann kom til munklifissins
50321 ÓTFlat 50331I siini prestzuigslu tekr hann gull, er merkir ualld ok forrædi stadarins
Thom² 31826þeir snua allir upp ꜳ erchibyskups hallir ok onnur herbergi ... ręnandi gulli ok silfri ... Bref ok priuilegia stadarins lata þeir fara med audru rani stadarins
Thom² 4433vær hofum vnntth systurrnum ok klaustrinu atth stȧd j Reynis nesi stadinn atth hofi
IslDipl (1421) 23019ef nakor madhir uill hona (ɔ: jǫrðina) vndan stadhe ryfta þa se sa i gudz bannæ oc allra heilaghra manna
DN XII (*[1223?]›AM 902 a) 320oc stadhenom at Munklifui
DN XII (*1306›AM 902 a) 351stadiner eiga. iij. vetta afreidzlu af oskiptum hual
DI II (*[1296]›Bps B II 1) 30812Hann for eptir andlat fodur sins at finna enn helga Maurum ok færdi honum godar giafir ok gaf til stadarins tvo bæi
Maurus 67222heima at staðinum
Thom⁴ 31836til stadarinns j Hamri
Hák81 47819Menn suoʀudo þui, ath þann þyrftti til eʀkibyskups, er wel weitti af fenu, ok ko᷎lludo, ath stadinn mundi æigi skoʀta fe
Sv81 14129Þar j kirkiu skal huert lik iarda sem formadr stadarins edur soknar prestur edur sa er yfir syngur kuedr ꜳ
DI II (*1345›AM 39) 79938sua ath staduren (ɔ: Hólastaðr) sie þa skadlauss af
DI V (1474) 74111lét hann moldskeyta miklar jarðir til þess staðar, er þeir hvíla at 12 jafningjar, ok proventur stórar lagði hann þar til
Klma 5308hann kiærde til halldors bryniolfssonar ... at hann hiellde j sinne eign haukhollt þeirre jord er kirkian ok stadrinn j skalhollte hafde vm langann tima eignaztt ok frialsliga noted
DI VII (1492) 11011ath hann hafe aunguann vid haftt edr dregit til sin af stadarins eign sidan biskup Magnus fiell fra vnnenn eda ounenn
DI VII (1492) 11111dæmdum vær greindir prestar med fulllu doms atkuæde adr nefndan halldor bryniolfsson skẏlldugann ad sueria lyritareid hinn meira. hier vpp ꜳ stadinn fyrir biskupinum
DI VII (1492) 11428●●● lofadi titt nefndr arne ath vera utti vm stadarens vegna ok klavstvrens vm allt þat er hann uissi henntiligazst vera klaustrinv ok nẏtsamlegazst
DI VII (1492) 1169þeir ho᷎fdu ecki giort skiællegheit firir sig ꜳ þui hrosslani sem þeim hafdi borid ad lia stadnum j skalhollte
DI VII (1492) 15226vm þan askilnad sem þeim hafdi ordit i millum vm stadin greniadarstad sem sira eirikur for j fra vt af landit vtan biskupssins orlof ok vilia
DI VII (1493) 15817at hann hefdi sett sig jn i kirkivnnar eign. gripit ok tekit at sier stadin j husavíȷ́k ok hans peninga alla j sitt valld
DI VII (1493) 16826Skal hann stadinn ath sier taka ... fysta nu hann til kemur suo frelselega og fullkomliga. sem loglegur og fullmegtvg[ur] abote
DI VII (1496) 3033gak j klaustur hier jnan ⸢stadar [var. stada Æv238XXVII 32033]
Æv238XXI² 32014●●● alldri kom herra Laurencius jnn i stadinn. nema þa stundum sem honum uar sagt ad danzleikur uar hafdur a kuelldum
det hus hvor klerkene boede LBpA 10130toku þeir voru lan af stadnum
LBpA 10730eg uil heita þui ad lata giora kirkiu a Mel ... og giora þar stad og gefa þar til allt þad gotz sem hier er innbyrdis
Hem1010 3022og sette mann fyrer kennemenn fyrer nordann land og yfer stadenn a Holum
ÁBpˣ 81so og ad aller stader og tyunder skylldj gefast j biskops valld
ÁBpˣ 142Herra Arne biskop hafde optlega fiolmennar veytslur heima a stadnum
ÁBpˣ 184Hann sor og ad greyda stadenn af hende
ÁBpˣ 213Sa madur sem Jon het og var Brynjolfsson var settur yfer stadenn j Nidar öse
ÁBpˣ 11421gior stadr ꜳ Valþiofs stodum er adr uar half lendi
AnnGott 34029xv þyversker armenn j fyrnefndvm stad forriedv stadin
AnnGott 36033þrir staðir teknir i Skalahollts biskups dæmi
AnnHˣ 7118var barnid skirt af prestinum. oc deyde vpp a stadinn oc grafid þar med modur sinne
AnnLy 28834●●● Guþmundr oc Olafr oc Eyiolfr scolo taka *viþ staþ her at Helgafelli. oc halda her kanoka lif
DI I (*[c1186]›AM 259ˣ) 2827stadrinn j skalhollti
DI VII (*[1491-1518]›Bps A II 1ˣ) 747wier fyrgreinder men heyrdum sira jon þorualldzson ... opt lysa oppinberliga ok beiddi ok tilskylldati wpp ꜳ lagana wegna ef nokkurer wæri þeir þar jnnan stofu edr stadar at nockura meinnbugi at skulldugleika eda sifskap wissu greindra manna a millum jons ok biargar
DI VII (*1497›apogrˣ) 32810Þetta fe var virtt med stad ad husafelli
DI VII (*[c1170]›Bps A II 1ˣ) 25þeir sem ecki uilia svo micit gefa sem fyrr seigir latit (!) þa fara heim oc skrifa (!) upp þeirra nofn oc vt af huad stod (“stað (eða stöðum)” ed. note) þeir ero
DI IX (*[1501]›BLAdd 11242ˣ) 4616Skal kirkiu prestrenn vera att borde stadarens. en salo prester sa sæm þar skal vera firir saall fru drotningarennar modor varrar skal hafua .x. merker i læighu sina oc offer þat sæm kæmer till alteris hans
DN II (*1276›apogrˣ) 147nema þat se gripir æda gull. þa skal þat stadrenn hafua
DN II (*1276›apogrˣ) 1415iord stadarens hinar heilaghu Sunnifu
DN V (*1340›DonVar 1ˣ) 1118kallande saman ydart soknar folk ok vndirmænn till ydarra stada ok kirkna. ok predikir þæim ok vtskyrir þæirra bref ok ærende
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9415j mæssom ok annarskonar tidahalde. almosom ok odrum godom lutum. sem fremiasz j þæim hælga spitale ok stad sem aðr næmfndizst
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9423vil komen vera. hinghat j. Fyrdafylki. fyrst til stadærss in festo apostolorum Philippi et Jacobi
DN VIII (*1342›DonVar 1ˣ) 1568hann lagði á byskup at gjalda sér xv. merkr gullz. Byskup segir, at hann vill eigi svá vesla stað sinn
Hkrᴵᴵᴵˣ 32816Erkibyskup ... talaði fyrst um fjárþurpt staðarins ok þat með hversu mikla upreist staðrinn þurpti at hafa
Hkrᴵᴵᴵˣ 45515hversu mikla upreist staðrinn þurpti at hafa ... er þar var erkibyskupstóll settr
Hkrᴵᴵᴵˣ 45516●●● Þorlákr var vígðr til byskups iij nóttum fyrir Philippi messu ok Jácobi, ok var hann vígðr til staðar í Reykjaholti í Borgarfirði
Hungrvˣ 9416En þá es honom þótti sá staþr hava vel at avþǿvom þróazk
Íslbˣ 3643víða gaf hann ok til stórfé, þar sem váru klaustr eða aðrir stórir staðir
Knýtl1741ˣ 518för hann j Skȧla hollt ... og tök þegar vid ollum fiar forrädum stadarins
PBpˣ 41115En eptir þat kallaði hann staðinn í Odda hálfan í arf Álfheiðar
StuᴵR8ˣ 50620skyldi biskup heimta heraðsmenn til vináttu við Þorgils, en Þorgils skyldi styrkja biskup í alla staðarins nauðsyn til réttinda
StuᴵᴵR11127ˣ 28319Ásgrímr kom út í Hvítá með Hallvarði gullskó ok hafði bréf Einars erkibiskups til staðarins á Grenjaðarstǫðum, at honum var skipaðr
StuᴵᴵR11127ˣ 3125enn mvnkar seigia ad þetta bw var gefit til ⸢stadarins [var. cløstursinz AM 177 folˣ “B”] fyrer Gudz saker. Risinn svarar. Ek vil ennda þetta maal wid ydur. wier skulumm gera skírslu til hwarir eiga þetta bw
Þiðrᴵᴵˣ 3783og tekur (Heimir) þar gull og silfur og allt þat er hann weit ath þesser mvnkar hafa wardveitt og allt þat fe ber hann brott af stadnum er hann kemst med og klyfiar þar af marga hesta
Þiðrᴵᴵˣ 38914far (ɔ: fáir) ⸢stoðir [var. staðir]
var. DI I (*[1226]›AM 238ˣ) 4929: // “B”
‖ (propr. comp.) :
fylgti hann liði sinu í Veradals heraðe þar sem Sticclastaðer hæitir
ÓH619 11124Signy het dottir Valþiofs er Signyiar staðir erv við kender
LdnHauksb 1214Magnus konvngr kastaðe sinni eign á ... ⸢Quisstaða [var. Kviststaði Hkrᴵᴵᴵˣ 2816] er Þorgeirr hafðe att
HkrEirsp 1628skulu vér nú ríða á Hrútsstaði
NjR 652er bio nordr i Reyckiar-dal a Einars-stavþvm
StuᴵK 5324Þa var ok vigðr Heinrekr biskup til Islannðz til Hola staðar
StuᴵᴵK 10221þar fylgia ... skärastader. biarkastader
DI V (1461-1510: Bps B II 4) 28322skalholltz stadur
DI VII (1492) 11231Og er hann kom j Skala hollt visse biskup skiott af ho᷎num hvorn skada Holastadur hefde fejnged
ÁBpˣ 83foru menn a millum Arna biskops og Ketels Loptssonar þess er hiellt Hytardals stad og umm syder komu þeir samann. Sor þesse same Ketill sier af hende stadenn
ÁBpˣ 2020Sigurðr logmaðr settiz a Moðruvalla stað moti vilia herra Jorundar biskups
AnnHˣ 7117á Vallastaðr
DI XII (*1391›c1770-1780ˣ) 2918Vifli gaf Ingolfr frelsi ok byɢdi hann ꜳ Vivils staudum
LdnHb105ˣ 828Isleifr bio ꜳ Isleifsstodum. en *Isrodr á Isrodarstodum
LdnHb105ˣ 1929er ⸢*þar annarr [non emend. þat] Odda staðr, ⸢*en annarr [non emend. ok] Mǫðruvellir í Hǫrgárdal. Þeir eru bústaðir beztir ok munu þér þykkja engis til miklir
StuᴵR8ˣ 49823
● heilagr staðr
cf. Magnús Stefánsson 2000 21, 101
býscop let fóra hann ‹til margra heilagra staþa›
GregDialA 1493Þeir mvnv biþia s. Þ. (ɔ: segir Þrándr) til heilagra staþa
Mork 1054landskyldir varar oc hæilagra staða
RbHM (*1307)¹ 7112for með honum viða vm heim at kanna helga staði ok rikra manna siðu
StefnÓT 3015gerði hann þa ferð sina vt i heím ok alt til Iorsala at kanna helga staði
ÞorvVÓTᴵ 3002Kirialax ok hans kompanar kaunnudu alla helga stadi i Iorsala borg
KirjA 6613
● staðr Óláfs (konungs) ins helga
þa gerðom ver þessa skipan meðal var oc korsbrꝍðra þæiʀa sem þa hafðo forsio firir staðenom hins hælga Olafs konongs
NoDipl (1225) 3216Gaf Guþormr roþuna sva buna til staðar ens helga Olafs konungs
ÓH 6332þeim dugande mannum. sæm staðar hins hælga Olafs konongs, oc annara hæilagra staða j noregí vitia
NoDipl (1297) 8814at sla till þyrfta stadar hins helga Olafs konongs slykt sylfer
DN III (*[c1220]›AM 309) 120ver ætlom at her man gudi afuusa a vera oc gangn megi af standa stad hins helga Olafs konongs
DN III (*[c1220]›AM 309) 124Vernd pilagrima þeirra sem uitia stadar hins heilaga Olafs
Sættarg 47023flvttvz marger sivker menn til stadar hins helga Olafs konvngs ok hvgdv ser til salv hialpar ok miskvnar
ÓH1 83622þeir villdu eigi þat, nema hann legdi stad hins helga Olafs kongs j vede, ef þat endizt ‹eigi› sem hertugi heti
Hák81 5787Guthormr gaf róðu þá svá búna til staðar ins heilaga Óláfs konungs
Hkrᴵᴵᴵˣ 15110Komit er af því grjóti til staðar ins helga Óláfs konungs
Hkrᴵᴵᴵˣ 1529
3) (befæstet) by, stad, palads
er þeir komo skamt vt or ⸢staðenom [var. staðnvm AM 232 fol]
Menota: 95vb25 BarlA 1822i miðium ⸢staðenom [var. staðnum AM 232 fol]
Menota: 101rb9 BarlA 19226hœyrði‹r› þu oc hværsu guð hæfndi konong‹i›nom oc sva staðinum temere firi þat at konongrinn hafði hallað rettom domi
Kgs 10413Marga staþi vann hann i þeso landi vndir valld Griccia konvngs aþr en hann cømi aptr til Miclagarz
Mork 774●●● hvar sem hann for vm Iorsalaland voro naliga allar borgir oc staþir vpp gefnir i hans valld
Mork 785þeir helldo til Cantarabyrgis oc bavrðvz þar til þess er þeir unno staðinn
ÓH 4610at staðinom
Alex 1129af staðnom
~ lat.prior urbe relicta
Alexandreis 5520 (II 396) Alex 3225í staðenum
Alex 4731ut af staðenum
Alex 8318ut af staðenom
Alex 8516yvir staðenum
Alex 8811þeir drepa hvert manz barn er ívar staðenum
Alex 14125þa sende friðrik konongr fram orð firir ser. til Melias konongs ok vill uita. æf hann vili læyfa þæim at riða inn i staðen
Þiðrᴵ 549milias konungr hafði hofuð stað þar er heitir uallter borg. En attila konungr setr sinn stað þar er heitir susam. su er nu kolluð susack han geriz en rikasti konungr
Þiðrᴵᴵ 866oc firir honom getom ver æigi halldit varom stað miklu er hann rikare maðr. Nu suarar annar hofðingi gerom hælldr annat rað gerom væizlu Þiðreki konungi oc gefom honom goðar giafir i gulli oc silfri
Þiðrᴵᴵ 2049●●● þar er sterkr stæinvæggr oc storir kastalar. diki bræið oc diup oc i staðinom var mikill hærr at væria þann stað oc þæir er staðinn vardvæita hræðaz allitið hær Attila konungs. En er Attila konungr ser hverso staðrinn man væra torunninn þa lætr hann sla hærbuðir oc skiptir i þria staðe herinum
Þiðrᴵᴵ 21112oc nu kemr hann firir þann stað er hæitir smaland, oc þar legz hann um stadinn med her sinn oc a margar orrostor við borgar mennina. Oc nu er hann hefir þar værit .vi. daga þa kemr þar Valldemar konungr með her ruzi manna
Þiðrᴵᴵ 21411oc a þæim degi ganga hynir upp i borgina með allan sinn hær oc drepa margan mann oc taka orgryni fear oc briota þan stað nalega allan til iarðar. oc þau verk voro þa unnin er en mego sia þæir er þar koma í þan sama stað
Þiðrᴵᴵ 2164þa vilium ver yðr grið gefa oc allum ydrom monnom þæim er a vart valld ero komnir með raði Þiðreks konungs ... svarar Jron jarl a þessa lund ... Ef ver hæfðim lið sua mikit at ver fengim halldit staðinom firir huna hær þa gengim ver æigi a yðart valld
Þiðrᴵᴵ 21720af stadnum
Mar240e 63216af stadinum
Mar240e 63316hliopu menn þa til or staþnum
Orkn325I 28212●●● huersu væl oc vitrlega er hann fæck ... fimm staðe, Gisorz oc aðra fiora, er standa viðr landamœre Franz oc Norðmandi
Thom¹ 1016ut af staðenum
Thom¹ 4816langt ut af staðenum
Thom¹ 1868riðr hann sialfr ut af staðenum mote honum
Thom¹ 21112●●● Sæm hann sœker fram til borgarennar, verðr mykell þyss i staðenum af folkeno, er fyrer er, ok renna ner aller burgæisar ut af staðenum fagnande meðr folkeno mote honum
Thom¹ 23021þar i staðenum
Thom¹ 23323er hann kemr at þeim stað ‹er› i Iork heitir þa senda staðar menn hanvm boð at þeir vilia gefaz i hans valld
Hem544 4730hann var borenn oc alenn i borg þeiri er heítír Pata. hann var byskup i stað þeím Mírrea heítír
EncHauksb 17625í ⸢staðnum [var. staðinom HkrFris 24534]
HkrEirsp 947skipaði (hann) sinvm monnvm staðinn
StjC 63810●●● lett drepa Vilialm vali ok brytia hann i stykki ok senda i ⸢alla staði [var. hveria ho᷎fut borg AnnSk 2018; alla hofudstadi Ann1005 39015] i Englandi
AnnReg 14823firirbioðom ver ... at þæir ... dicti ser nokor logh æða sætningar staðenom till vroar eða skaða
RbME (1320) 10430Sia maðr tok hann vpp ok flvtti i brvtt til hinnar næstv borgar ok lagði hann niðr i miðri kirkiv þess staðar
Ant 5617flygr þetta sem sinv elldr vm allan staðinn
ClarA 47v́t af staðnvm
ClarA 2142Egill fór norðr i Vikina ok hellt inn Osloar fiorð ... let (hann) vpp setia skip sín ok færa varnat til staðar
EgM(2001) 13326hia kastalanum Salim, þar sem forðum rikði Melchisedech konungr oc byskup. Þessi staðr er skamt fra Jordan
JBapt²A 8966þat er svá langt frá staðnum sem eitt örskot
Æv⁹² 28919●●● borgum þeim er í landinu voro ok þeim er þeir reistu gáfu þeir nöfn staðanna af Einglandi, kölluðu bęði Lundunam ok Jork ok annara höfuðborga í Einglandi
Játv 429Ero þeir nu leiddir til galgans vt af staðnum
~
PS 6875 JJ SÁM 1 75rb19hann duelz i staðnum vm rid
~
PS 70016 JJ SÁM 1 78vb3rann hun ut af stadnum (ɔ: Bethania) i moti honum
MMA 52220af staþnum
~
PS 6616 Pétr SÁM 1 14va36farit ut af ⸢stadinum [var. staðnum AM 227 fol]
Stj¹ 12212holld ok bloð vors herra iesu christi. sua at j huern tima er þui er vpp halldit j heilagri Messo. eðr þat werðr borit til siukra manna firir staði eða stræti. falli þeir ꜳ kne
StatJǫr¹ 27613valldzmenn iarlar forstiorar ok radgiafar stada eda borga
DI II (*[1281]›AM 48) 21332stadarmenn urdu eigi varir vid fyrr enn þeir voru komnir i stadinn
Orkn 31921er konungr com til bøiarins þa var ringt imoti honum um allan ⸢bøiɴ [var. stadinn SvFlat 61928]
var. Sv 1047 → SvFlat 61928þa gerdu biarmenn sem þeim somdi vid konung ok hringdu vm allann stadinn ok geingu processionem i mot honum
SvFlat 54810hann sat j stad ‹þeim› er Hroijskellda hæitir
Sǫrla 2776þau in frægju stórtíðendi er keisarinn gerði í Hispania fundut þér eigi fullkomliga skrifuð á þeim annál er liggr í staðnum Sendine
KlmA 26413●●● setti svá nær borginni Agenne sín landtjöld ... at eigi var meir en fjórar mílur fram til staðarins
KlmA 2705menn kómu í mót þeim af staðnum
KlmA 27012Hann sá þá alla konunga, er í váru staðnum
KlmA 27024Agulandus konungr ... reið út af staðnum
KlmA 27026Karl ... bauð at hann skyldi gefa upp staðinn. En hann vildi eigi gefa upp borgina
KlmA 2713risinn ... ætlaði svá at fœra hann í staðinn heim
KlmA 27734Setr Heinrekr konungr sitt hasæti i Lundunum, þuiat sꜳ uar stadr mestr ok glæsiligazr i landinu
Thom² 30612j stadnum
BevB(2001) 1838Parceval reið heim aptr ok riddarar af kastala riðu í móti hánum ok fylgðu hánum inn í staðinn
Parc 2111Þetta þótti hánum undarligt er öll borgin var auð af mönnum. Hann reið þá brott af staðnum ok út í skóginn
Parc 3110stadaren j Oslo
RbHMy (*1358)¹a 479 n. 22oss oc stadenom Oslo
RbHMy (*1358)¹a 479 n. 262●●● Hakon kongr hafdi ritat til keisarans, at Nordmenn hofdu eigi frid at sigla til Lybiku. Enn keisari hafdi valld yfir stadnum
Hák81 62812hann mundi stadinn j Lybiku gefa upp j hans valld, sua at hann væri þar yfir frialsliga bædi herra ok hofdingi
Hák81 62817●●● Hakon kongr kom til Kaupmannahafnar tyrsdag, enn friadagin eptir kom Danakongʀ j stadin
Hák81 66510rida þeir wt af stadnum
Rém 9429Blauus giorer nu formann stadarins ofan til skipa at bioda Samarioni til agætrar veizlu
Vikt 114um kveldit sáu þeir ríða mikinn mann at staðinum með vápnum
ÁsmM 9111af stadnum
MarE 63216uar huert hus fullt, sua at huergi feck herbergi i aullum stadnum
~ lat.in tota villa
HelChron 101435 MarE 64811J einum stad er Lundun heitir j Einglandi
ÆvMið²⁰ 419eg er so sem hertaki j þessum stad
ÆvMið²¹ 4610for siþan til herrans af stadnum er eingelskir kalla mær
ÆvMið³⁰ 9414Jungfru maria sa þa koma fra stadnum
ChrP² 2494og kemvr (hann) inn j staden aftvr med sennde monnvm
OsvReyk 724●●● Brann stadr i Lvndi
AnnResˣ 2514þeir menn skolu med enghom hætte i stodum inni bua
DN III (*1339›DonVar 1ˣ) 17435Arne medr guds miskun biscup i Biorghvin sender allum soknarprestom i stadenom oc biscupsdœmeno i Biorghvin q. g. (ɔ: kveðju guðs) oc sina
DN IV (*1306›DonVar 1ˣ) 6733j stadenom Nidaros
DN VIII (*1325›apogrˣ) 945Jtem þo at so kunni till at bera. at æinhuær staðr. kastale. þorp. bœr eðr stræte kunni forbodaðr uera. þar sem fyrnæmfdir brœðr verda till sændir. eda ... skall þo þar. saker þæirra tilkomo. vpplukasz hæilagar kirkiur. æin tima vm aret
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9521hann efldi oc ⸢staðenn [var. kaupstadinn MHFlat 34415] miok i Niðarose
FskBˣ 2646þa sættiz sa staðr i Norege er einn er vegsamlegstr oc fyrr var getet Niðar os
FskBˣ 30511Hann kom til Aldeigjuborgar ok settisk þar um, þar til er hann vann staðinn
Hkrᴵˣ 4176svá sem menn fellu á skipum hans, þá gengu aðrir upp í staðinn
Hkrᴵˣ 4458lagði Haraldr konungr til Skarðaborgar ok barðisk þar við borgar-menn; hann gekk upp á bergit ... ok lét þar gera bál mikit ok leggja í eld. En er bálit logaði, tóku þeir forka stóra ok skutu bálinu ofan í býinn ... gafsk þá upp allr staðrinn
Hkrᴵᴵᴵˣ 19621þóttusk þeir vita, at hann myndi vera nǫkkurr ráða-maðr í staðinum
Hkrᴵᴵᴵˣ 33711●●● Konungrinn kemr nú heim farandi til staðarins ok til sinna herbergja
KlmBˣ 5521út af staðinum
KlmBˣ 15110út af staðnum
KlmBˣ 15213váru þeir þá komnir hjá þorpi nǫkkuru, er þeir sá herinn, ok var þat ríkr staðr
Knýtl1741ˣ 11914●●● þá eyddi Eiríkr allan staðinn í Róiskeldu
Knýtlˣ 2197er þeir spurðu, at Níkulás konungr mundi koma til Heiðabœjar, þá beiddu þeir sér liðveizlu alla þá menn, er í staðinum váru
Knýtlˣ 22320Hann sat lǫngum í Lundi, ok þann stað efldi hann mjǫk
Knýtlˣ 2338runnu fagrir lækir vm ⸢þann stad midian [var. borgina midia MarE 53811]
~ lat.civitatem
HelChron 106222 MarD634ˣ 116520sakerꝍyrir aller þhan sem fæller i Bærgwin i reidu penninghum leggist i kistu stadarens
RbME (*1343)ˣ 16228Alibrand sennder nv bod wmm alla þessa borg og lætur kalla til sin alla hina ríkustu menn er j woru staþinum. þa er samann er kominn mikill fiauldi manna j kongs hall. þa mællti *Hilldibrandur
Þiðrᴵᴵˣ 35220Ríki herra Þidrek kongur, siþann er anþadist þinn frændi Erminrek kongur er mik setti ifer þenna stad og þar med ath giæta alls Omlunnga lanndz þa kom þetta riki alldrei vnder Sifka
Þiðrᴵᴵˣ 35416Nu ridur Þidrek kongur vt af stadnum Rꜳna og hefer hann nv viij þusunder manna. Sifka er kominn med sinn her fyrer þann stad er heiter Gregen borg wid xiij þusunder manna
Þiðrᴵᴵˣ 3561
4) sted hvor ngn/ngt hører til, tilholdssted, rette plads, hjemsted
stakc hann fingrinu i stað sinn Oc sva hart at hanum varð illt við storom
ÓHLeg 8918Þar er vanefne beraz þes manz er a hendr er lyst. enda vill hann eigi föra meiʀ til staðar. þa scal föra huerr til staðar er vill. Nu vill engi føra til staðar omagaɴ. þa a at døma framførslo omaganom sem hann hafðe aðr
GrgKonᴵᴵ 123Ef maðr vill föra leysing til staðar ‹þa scal hann lysa› a hendr frialsgiafanom ef hann lifir
GrgKonᴵᴵ 1910a erfingi kost ... at ... bregða bue ef hann vill. oc fa þeim mönnom slikan stað oc mala sem þar var er bondi andadiz
GrgStað 27023sysli þeir baðer um stað barne
Gulᴵ 372●●● varð honom þat fire at hann lagði augasteinana upp undir brynnar i stað sinn
ÓH 65214gefum ver upp varn stað. lukum vpp hlidum ok leyfum yðr ínngaungu
ÓTᴵ 11417●●● gangi engi ut af sinum stad ok heimili
~ lat.de loco suo
Vulg Exod 16,29 Stj¹ 2944hann lagði augasteinana upp við brýnnar í stað sinn ok helt hann þar at báðum hǫndum
Hkrᴵᴵᴵˣ 38332
● af/á stað
⸢flytiaz af stad til annars [var. + stadar AM 354 fol “D”, etc.]
Sættarg 47321þakkade hann Haralldi lifgiofina ok hafde sig sidan af stad
HálfdSv 56518Enn ꜳ fiorda deige vill hann ennda sina lofan og geingr af stad og ætlar at fara bvrtt vr stadnvm
AnnaReyk 4442tekvr þat enn til radz at hann sender þꜳ en af stad adra .ij. hvndratz hofdingia
ChrisReyk 28828Sem hann er á stað kominn, gerði hann leið sína til Vatnsenda
GunnK554ˣ 37522leysir hann steininn úr festinni, ok fleygir honum á stað, ok kom hann á síðu nautsins
HjǪˣ 49920ertu enn eigi á stað kominn, vinr? segir hún
HjǪˣ 5069byr til syn .xv. skip, sigler aff stad og kemr til Fracklands
Nitˣ 297hafa þeir sik i burt ok venda af stað ok heim
Rémˣ 4410þeir brugðu við skjótt, er þeir fengu þennan boðskap, ok héldu af stað frá Upplöndum
SǫrlaStˣ 4223
● koma af/at stað [e-t / e-u]
giorandæ þat besta hann kann af stadh koma
DI IV (1434: Bps B II 3) 54728eigi mun hann þui trua uilia. þuiat miklu illu hefer þu af stad komit. Ok margann suikit
SigrFr 1026Skal adur greindur jon hallzson þessar fyrnefndar mins herra kongsin‹s› iarder frelsiliga byggia og byggia lata med slikre leigu sem hann kann af stad ad koma sitt hid bezta
DI IX (1522: AM 191) 1067þvi gladdizt hann er hann skillde vid hana ath hann hafde þvi af stad komet sem hann var til sendr
AnnaReyk 3691sidan ath hann matte med ongv mothe þessv vercke ath stad koma efter þvi sem hans hiartta girnttezt at vitha sialfvr. Þꜳ ...
AugReyk 11831ganga heim aptvr hverr til sins herbergis og þykiazt nv hafa miklo godv af stad komit
HenKunReyk 4428hverrssv skal eg mega þessv af stad koma þar ek hefvr ongvann þann mann at minn bodskap flyte hier thil og sig getvr rettleitt bæde til mꜳls og wtvegar
OsvReyk 7427stvndvm thok hann j bvrttv og fieck sier eith‹v›at annat til erindis eda hvat annat gott sem hann gath giortt cristnvm monnvm til hialpar þa giorde hann þat þegar at hann gat so af stad komit
SebReyk 15420hann var og miog kranckr og hafde giarnann ordit heill ef hann gæthe þvi so af stad komit
SebReyk 1605efter þat at þv hefvr þessv af stad komet. þꜳ vill gvd kalla þigh til sin
SilvReyk 40320þath snarazsta sem ek kann þat af stad koma
DI V (*1471›apogrˣ) 6077dæmdum vær hann fallinn j adra ohlydne vid Biskupinn og heilaga kyrckiu. nema hann syne loglig forfoll ad hann matti ei þessari skipan af stad koma
DI VI (*1474›Bps B I 13ˣ) 618dæmdum vier Arnor finnsson skylldugan ad leida tuo lauglig vitni fyrir Birni Gudinasyni sem fyrst hann kann af stad ad koma. ad ...
DI VII (*1493›Lbs 1974ˣ) 17519hefi eg lofad greindri Solveigu Biornsdottur systur minne ad vera henni j hia̋lp og styrk. slijkann sem eg kann best af stad koma
DI VII (*1494›Kr 2ˣ) 23126
● ór stað
Oc kꝍmsk alldrigi or stað
ÓHLeg 391auðr hans er þvinæst skiptr i fim staðe oc ruglat or stað allri hans at hofn
Kgs 5213veriaz ór stað oc vera sigraðr af flotta monnum
Alex 326skal ek ganga til aar þeirrar er hæitir Iber ok skal ek uisa henni or stað sinum
KlmAFrg1980 27226Þat gras hefir þann krapt, ef þu leggr þat um ormin, þa mun hann eigi or stad þora at koma
Med194 769áðr hon stígr ór stað, þá er dróttning kǫlluð
FlórM 5211Þat (ɔ: dýrit) geck ei ur stad, þo at þeir tæki aller at toga þær tauger, er ꜳ uoru hofdinu dyrsins
Yngv 3811
● fǿra/... ór stað [e-t]
ok villdu draga þat ut or hofinu, ok mattu þeir hvergi hrøra þat or stað
Barth² 74931hueʀ maðr er sua mattogr. at. Guðs skipan mege or stað fœra
Menota: 99rb28 BarlA 1894haufugt var scrinit sva at eigi fengu menn borit fram or stað
ÓH 64112i veggiom vigiz kirkia. þo at alltare se niþr fallit rvglað æða ór stað fꝍrt. æða alltaris *steinninn liotliga brotinn
ÁKr 249[var. þicki mer quæðin minzt or stað færð ef rett eru (var. þav erv rett Holm perg 1 fol “Bergsb.”) queðin AM 325 V 4° “325 V”, etc.]
var. ÓH 38: AM 325 V 4° “325 V”Petr liop vpp a alltarit ok skꜹt a kniam sinom aðr hann færði skrinit or stað
HákFris 49411Petur hliop upp ꜳ alltarit ok skaut ꜳ kniam ok færdi sua skrinit or stad
Hák81 50613kvæðin þykkja mér sízt ór stað fœrð, ef þau eru rétt kveðin ok skynsamliga upp tekin
Hkrᴵ38ˣ 813hǫfugt varð skrínit, svá at eigi fengu menn borit fram ór stað
Hkrᴵᴵᴵˣ 23112
5) [á e-m] sted hvor ngn/ngt standser og bliver, standsning, stands, stop, pause, ophold
Þorgils mælti: Þetta er vel boðit, ok lítum hér á, bróðir. Kormáki (“skr. K.”, ed. note) varð staðr at
Korm 23217Stadr ‹vard› ꜳ bondum, er þeir funduzt, ok villdu varla fram
Hák81 4392
● bíða ór stað [e-s]
honom var þetta eigi rað at biða or stað þeꜱa hasca oc hins micla ofræflis
Sv 1934Baglar biðu eigi hoɢanna or stað oc flyðu þeir upp firir norðan bøiɴ
Sv 14019Birkibeinar biðu þa eigi or stað liopu imoti þeim oc veittu þeim þa hriþ
Sv 15522vildu þeir eigi or stad bida heldr letu þeir herklædaz
BevB(2001) 2953Sumer bidu ur stad og lietu þa sem tilkomu ætla sier þad er ei villdu hafa
ÁBpˣ 10115þad get-eg, ad eg bijda þess eigi wr stad þessa vanriettis
Fljˣ 4229
● fá stað
● falla í stað
● gefa/... stað/staðar [e-u] [í e-u]
ok þa er sa is gaf staþar ok raɴ eigi, þa heldi yfir þaɴig, en ‹vr› þat, er af stoð eitrinv *, frꜹs at hrimi
SnE 129Þeir gafv staþar ꜹllvm elldin‹g›vm, svmvm a himni, svmar forv lavsar vndir himne, ok settv þo þeim stað ok *skavpvðv gavngv þeim
SnE 1511Þeir gafv staþar ꜹllvm elldin‹g›vm, svmvm a himni, svmar forv lavsar vndir himne, ok settv þo þeim stað ok *skavpvðv gavngv þeim
SnE 1512líet hann þá staðar gefa róðrínn á skípvnvm
Huldaᴵᴵ 655bẏðr hann at bo᷎rurnar gefi stað
JJ SÁM 1 61va9Þvi veit mer bæn mina, at þu gefir stað
Jón⁴ 4885Nu gefr hann stað, ef hlyda skal
Jón⁴ 5043farit þa læid ydra ok gefuit huorke stad j dag ne a morgin
FbrFlat 36113sem þeir hafa þar ei leingi stadar gefit þa sa þeir at wt ‹af› hallinni geingr einn skari
Rém 12227en Frollo var so storhoggr at aull hans hogg gafu j iordu stad
VSj 1168Dúlcifal vill eigi staðar gefa, ok snýr aptr í móti, ok hefir Sörkvir eigi afriðit fjórðúng, áðr enn þeir mættast
GHr 2958
● leita staðar [sér]
hann sér, hvar ǫr flýgr. Sú (ǫr) leitar staðar fyrir brjóst Ásmundi
ǪrvS 7117skaut Steinþorr spioti at fornum sið til heilla sinum monnum yfir flokk Snorra en spiotit leitaði ser su[o] staðar at þar uard fyrir Mááʀ Halluardz son
EbWolf(2003) 20120leitaði hón (ɔ: knútan) sér staðar svá hón kom í augat Glámi
Bárð489 3312skaut hann til hans spiote. Þad leitar sier stadar og flijgur unnder honnd Þorgrijmi
Fljˣ 4324
● nema stað/staðar [á e-u / í e-u / um e-t / við e-t]
hiort‹r›eɴ nam staþar
PlacA(1998) 65oc nam (hann) æigi fyrr staðar
ElisA 935nam þa ⸢staðar [var. stad Holm perg 6 4° “B”]
ElisA 1066Þiostolfr nam staþar fyr ofan bøiɴ
Mork 41816Geck Gisli vm teginn (ɔ: teiginn, cf. ed. note) nockvt sva ok sa a er þeir ætlvðo at sla ok nemr staðar. ok kvað visu
Heið 8419ok namv staðar nockvt ok sa á
Heið 8517●●● hann nemr stað uiðr kirkiodyrren
Thom¹ 2569ok nam i savðlinvm stað
Flóv¹ 13433nema þeir þó nú stað
NjR1908 29716Fylg mer ... til stolpa þeirra .ii. sem hallda vpp ho᷎ll þessi. at ek mega þar staðar nema oc styðiaz við vm litla stvnd meðan mo᷎ði rennr af mer
StjC 4194●●● Enn þessi o᷎r nam staðar a kviði konvngs
StjC 60428hann suarar eigi er þat godi uinr erin eru nv ordin uanndredi med monnum. þot her nemi stadar
Heiðy 10020þa .m. (ɔ: mælti) postolinn at staþar scyllði lata *nema bararnar oc leysa *licbǫnd
Jón³ 1210drogv ꜹxninir þat land vt a hafit ok vestr ok namv staþar i svndi nꜹkqvorv
SnE 88Þoʀ greip eptir honvm ok tok vm hann, ok rendi hann i hendi honvm, sva at staðar *nam hǫndin við sporþinn, ok er firir þa savk laxiɴ aptrmior
SnE 6915er hann kemr a slettuna nam hann stað
Rómv595(2010) 626Þeir hafa harðsnúit lið ... ok þó mikit, en því nema þeir þó nú staðar, at þeim þykkir sem muni illa sœkjask at vinna oss
NjM 3268þegar kennimenn gengu framm aa ana med orkina. nam hon stadar
Stj³ 35324Þa nam Aron ⸢stað [var. staþar GBpA 22718], en þeir drogv unðan
StuᴵK 37611Menn Sturlu no᷎ckurir genngu fram at garðinum ok naámu þar stað, ok var þar uaullr i milli ok þess er Sturla stóð
StuᴵK 52412hann nam lítt ⸢stað [var. stadar GKS 1010 fol “Hr.”] ok hvarf þegar
Huldaᴵ 4126En er faðir heẏrir þilik orð sonar síns. nemr hann staðar
~
PS 68719 JJ SÁM 1 75rb36Geirmundr nam staðar er hann var skamt komiɴ fra bænum
ÓTᴵ 18314hann gieck ofan vm strætí. ok nam eigi fyʀʀ staðar en hía skvtbryggív á skípí Sígvrðar konvngs
Þing¹Hulda 21212hann nemr stad. ok setr þar sina bygd sem uxinn lagdiz nidr ok huilldiz
Stj¹ 8416hann kom ꜳ Indialand, þar nam hann stad, ok gerdi þar borg
Encᴵ 4615her munum ver stad nema
Eym 12736hann nemur stadar nokkura stund a golfínu ok geingr vt sidan
Fær 8824flygr spiotit yfir hann fram ok nam stadar j uellínum
Fær 13616Hallr quaz ætla at þar muni þo stadar nema hans vmmæli
Grǿnl 45338Konungr var þa kominn vid Mortustocka ok nam stadar ok lyddi til frasagnar þeirra
SvFlat 68310Dyrit nam þa stad
VP 52916nemr (hann) stad i gardinum
VP 5381þeir ko᷎mu j Munbrank ok namu stadar j einum skogi
BevB(2001) 2956Kongr nam ⸢stadar [var. stad HákFlat 15620] ok atti tal vid ‹menn› sina
Hák81 56912í því kom Sírnir at með sverð þat brugðit, er Sniðill hét, allra bezt, svá hvergi nam í hǫggi stað
ǪrvA 12910huar nam stadar vm launen
AuðFlat 41432Ok sua afskapliga nemr stadar þessi aleitne, at sialfir cardinales samþyckia þessi mauglan
MarE 4576●●● hann nemur stadar ȧ gȯlfinu jnnarliga. Eingi madr leggur til hans
Vilm577 1633leggr hann i gegnum Þorgrim med Grasidu, svo at i bedinum nam stad
Gísl 2712nam hon staðar á gólfinu
Gr 6418spiot Ectors flaug ij gegnum skiolldinn og bryniuna og nam stadar ij lęrinu
Hect 16812fell Ermengillus j .ij. hluti og nam suerdit ij iordu stadar
Hect 16818þangat sendu þeir Aron með jartegnum, at hann skyldi þar staðar nema, svo þat væri ekki með neinna manna vitorði
Ar426ˣ 62228þætti mier betur ad läta hier vmm stadar nema, og udar vidskipte nidur falla
DínDrˣ 5614þa nemur hann stadar og knijter lijn-brokina ad beinenu
Fljˣ 7726Þórir nam stað við
Hkrᴵˣ 39718Námu þeir þar stað
Hkrᴵᴵᴵˣ 26217spurði, hvárt þar myndi staðar nema, er nú var komit, at hann myndi eigi á líta með sér
LjósvLˣ 339þä vrdu slyker hluter fyrst stadar ad nema, j bräd fyrer annara‹r› fiolskylldu sakir
PBpˣ 4328þeir námu stað í hrauninu fyrir ofan *Álpta-vatn
StuᴵR8ˣ 5067En er þeir urðu varir, at þeir riðu at grafarlæk nǫkkurum, at menn váru ǫðrum megin, lét Bergr þá stað nema
StuᴵᴵR11127ˣ 27421eigi ma ek ollu þui male koma á oll þau bokfell sem i heiminum ero er ek villda vid þik tala. oc ecki mundi heimurin þau hafa mega. oc firir þui verdr nockorr stadar at nema
TrójO¹ˣ 5012
● standa í stað
dyʀit spyrnði við, þa for drekin a hæl; ok stoð þa i stað, er hann kom at
KonrA 6639Er þat gott bædi j upp hafvi. sottar ok j vexte. ok svo þa gott ok þickir standa j stad
MedMisc 9931●●● baro þæir þa firir borð mallt oc hvæiti oc stendr þa i stað um rið
FskBˣ 26016
● taka stað [sér]
fiellu ymsir hugir i briost mer ... en sa tok stad, er aftr hvatti en hinn vard firi at lata, er fram villdi ok gods hvatti
Malc 43929ridi þegar fram i her heidingia ok tokv ser þar stad allir samt ok felldu a litilli stundv sva mikin fiǫllda af þeim at þat mundi vtrvligt þicia ef talit veri
KlmB1980ˣ 22611
● staðr verðr/er [■ / á ■ / á ! (um e-t) / af ! / at !] [e-m/e-u]
nv́ drepr or hlioþ fyrst ór konvnginom oc verþr honom staþr á oc mœllti þó vano braþara
Jvs291 994hann gek þegar upp a kór ok let kalla til sín kórsbræðr var þa staðr a messunni meðan þeir tauluðoz uið a kronum
HákEirsp 57620þeim varþ staðr ⸢at [var. aa vm suorin HákFlat 12320]
HákEirsp 57625Staðr varþ a bændom er þeir fvnndoz ok villdo varla fram
HákFris 4658beiddi hertogi at korsbræðr gæfi leyfi til at v́t væri borit skrin hins helga Olafs konvngs. Þeim varþ staðr a vm andsvꜹrin
HákFris 49334varþ nockvrr staðr a sva at hvarigir reðo til annarra
HákFris 51618biðr kennimaðrinn vid altarit, er hon hindrar at offra kertið. Oc sem staðr hefir vm stvnd a verit, gerir var fru sendimann til hvsfrvinnar
MarS 20926Stadr vard aa bændum er þeir funduz ok villdu varla fram
HákFlat 8732nu þagnar konungr fyst ok verdr at stadr
mul. ²staðr adj. JvsFlat 18233þagnar konungr fyst ok ⸢verdr at stadr [var. verþr honom staþr á Jvs291 994] ok mællti þo
mul. ²staðr adj. JvsFlat 18233vard þa stadr ꜳ messone, medan þeir toluduz vid
Hák81 5059Þeim var stadr ꜳ vm andsuorinn, ok þottuzt sia, til huers ætlat var. Hertugi spurdi, hui þeir veitti sua sein suor mali hans
Hák81 50516vard nockr stadr ꜳ, sua at huorigir redu til annarra
Hák81 5631kongr spurdi huar þeir sæi honum þa konu at hans somi yxi wid. þa vard aullum stadr a nema Olafi einum. hann mælti þa veit ek þa konu at þinn heidr vex vid
SigFót 23422Honum verðr ⸢stanz [var. staðr Holm papp 8 4°ˣ “H”, etc.] at svara
var. StuᴵR440ˣ 179: Holm papp 8 4°ˣ “H”
6) det at holde stand, modstandskraft, modstand
Oft hafnar mǽr manni firir litla sok. Oc ef staðr er til. þa lát hana afls i lǽiki kenna. Þa mon morg þer þat væita. er þik venti æigi aðr
Pamph 10019imoti stendr stundum. skepna karla verkum. oc lætr æi ætlan i stað vera
Pamph 1094þau afarord, er konungr setti þeim at skilnadi i Lundunum, hafa skekit or þeim allan stad, sua at naliga þraungiz huer fyrir annan at kriupa undir konungs ualld
Thom² 33435Ef þú þikkist munu gera stað í hestinn, Aron, segir konungr, þá far til
Ar 63338lo᷎gduzt þeir suo hart til at huergi þoldu spiotinn stadar fyrr en þau toku ut wm *herdarnar
Hect 17622
● eiga stað [fyrir e-u / við ■]
setti at einum þeira skialfta med hareysti miklu, sva at synt matti þickia, at þat no᷎ckud bar fyrir hann, er hann atti eigi stad vid
Greg 38232þijn hǫnd sijnist mier sterklig, og veit eg vijst ad hann ꜳ̋ ǫnguan stad fyrer þijnum hǫgguǫm ef þu villt ecki hlyfast vid
Hrólfˣ 742hann þóttiz sét hafa fyrir liði þeira Hrafns ok Eyjólfs þann óhreinan anda, er hann átti eigi stað við at sjá, ok því fell hann niðr
StuᴵᴵR11127ˣ 26711
7) ende, udfald, resultat
Þar hefir nu stadar numit ... atkvædi allra Gydinga ... at þeir munu allir fra Gydinga tru hverfa
Silv 27230eg hefi sott tecit, ok get ek, at hun leidi mic til bana, ok hefi ek þa þann stad, sem eg hefi til unnit
Yngv 2713
● eiga stað
En nu vil ek vita huern stad eiga skal malit
Gunnl 189spurði Halli þa huern stað eiga skylldi hans mal
EbWolf(2003) 1351Aungar urðu meðal-ferðir, sva at þat ǽtti stað
StuᴵK 50918sua litz mer, sem menn muni her fleira við þurfa enn áakafa einn saman, ef þetta maal skal no᷎ckvern stað eiga, er Þorðr byriar
StuᴵᴵK 823er Wilhialmur vaknade war honum annazt til þess at uita huern stad þat ætti er fyrir hann hafdi borit
SigÞǫgl 11616ek em drꜹma maðr mikill, oc ei olikligt at bratt ræsi suma, enn allir mano eiga nockorn stað
ÞSHˣ 17416
● koma niðr í einn stað, koma niðr í einum stað
com þat ⸢mioc í einn stað niðr [var. a samt meðr þeim aullvm AM 75 a fol “75 a”, etc.] at allir lavttv hernaðar
ÓH 19611komm þar allt i einn stað niðr
ÓH 2141Nu var þat sem fleira at i einn stað var til at taka með guðs miscunn
Sv 2314Eymundr ... atti þar tal vid marga menn ok kom þar allt j æinn stad nidr
ÓHFlat 16833Litlu fleirum ordum skiptuzt þau uid þuiat j sama stad kom nidur hennar ręda
HÍ 1711a̋ huoria lund sem þeir hefia sina rædu þa̋ kemur i einum stad nidur at aller vilia Elenam aptur senda ef a‹t› fridur kaupist med þui
TrójOˣ 1562
● taka stað [með e-m]
● til staðar
vil ek finna konung, áðr en ek ráða þetta til staðar
Laxd 15222þo uil ek finna konung aðr en ek raða þessu til staþar. þviat hann tok lítt ꜳ vm þa ferð er okkr varð vm talat
ÓTᴵᴵ 195nu rada þeir þetta med ser til stadar
Fær 12630Fęrdu þeir þetta mal til stadar med hinna beztu manna radi
HÍ 1211illv hefir þv til ⸢stadar [var. leidar Holm perg 7 fol “A²”] komid
PartA 719fo᷎rum við til musteris þins með þessu folki, er þer fylgir nu, ok reynum til staðar, hverr fiolkunnigr er
Pétr²Aˣ 17522
8) mål
9) retning
verða þeir ræddir oc lavpa bravt allir i sinn stað hverr
Þiðrᴵ 8410er þeir koma þar er leiðir skildi þa skilde ok sloðina ok var þa [iam]mikil i huarn stað
EgM(2001) 14230hon (ɔ: Danubius) fellr i .vii. stodum ok medr .vii. osum til siofar
Stj¹ 8828
● í tvá staði
vatnit skiptiz þegar i tva staði
~ lat.in utramque partem
Vulg 4Reg 2,8 StjC 60824Eptir þat hliopu menn i tua staði ok sumir gengu i millum ok skildu með þui at þar uard ekki til tidenda fleira
EbWolf(2003) 9911gerdiz þaa braatt greinir miklar med stormenne ok hurfu gædingar miok i tva stadi
OrknFlatᴵᴵ 4375ganga menn mio᷎g j tuo stade huor þar uar maktugri j aullum greinum
Saulus 1121
10) afdeling, opdeling, del, part
gerisk nú á fyrsto .vii. nóttom meþ þeim ósamþykki ok dregsk nú í tvá staþi hirþin ok hǫfþingiar ok alþýþa
Ágr 549I ari hverio ero dagaʀ CCCLXV, þeim skal iafnt scipta i XII staþi
Encᴵᴵ1812III 7824þiðrecr konungr af bern gengr heim i sinn garð með alla sina men. oc þikkir stór illa er sua marger hans goðer vinir skulu ganga i tua staðe oc beriaz
Þiðrᴵᴵ 31012er huer maðr skyldr at gera tiund ... bæðe hafuð tiund oc avaxstar tiund oc skifta i fiora staðe
BorgKr¹ 3463En miðvikv morgin skaltv fara ofan a brvna þar er þer set tiðendi vm heraðit. ok skaltv þa skipta liði þinv i .iij. staði
Heið 7924I siay stadi er skip‹t› þessarar listr greinum; heitir et fyrsta vidr lagnign annat af drattr. þridia tvefallan fiorda helminga. skipti. .v. margfalldan .vi. skipting .víj. at taka rot vndan
Algor 4188Heiðrekr skipti liði sínu í þrjá staði
HeiðrH 4919i tva staði geck allr Jsraels lyðr. villdo svmir taka Thebini til konvngs enn aðrir Amri
~ lat.partes
Vulg 3Reg 16,21 StjC 58810Siðan varð svnndrþykki með Rómverivm vm pávakosning. ok skiptvz chardinalar i .ij. staði og kvsv .ij. byskvpa
AnnReg 11615Nv sa æsirnir, hvar hann for, fara eɴ vpp til forsins ok skipta liþinv i tva staþi, en Þoʀ veðr þa eptir miðri aɴi, ok fara sva ‹vt› til sævar
SnE 6910Þessir hættir, er nv erv ritaþir, *erv greindir i þria staþi, þviat menn hafa ort fyʀ sva, at i eiɴi visv var aɴaʀ helmingr *styfðr, *en aɴaʀ helmingr⸣ *tvistyfðr, ok erv þat hatta favll; sa er hiɴ þriþi, er alstyfðr er
SnE 23715huæruitna er menn skipta iorðu sinni i tua staðe eða i flæiri
JKr 3574Hvær kristinn madr er skylldugr at gera tiund sina ... oc skipta i fiora stadi
BorgKrNᴵᴵ 2933Fyrir innan þessar 2 linr markadv adrar 6 linr iafn fram hinvm fyʀvm, þær er svndr snida vara bygiliga halfv i 7 stadi
Encᴵᴵ1812I-II 1138ef audgir menn lo᷎gdu fe sin til kirkiu, þa let hann þegar skipta fe þvi i fiora stadi
Silv 24723fóru heiman í tveim stöðum, 6 í hvorum stað
Án 35111*Skipt þu⸣ diametro solar hrings i tvo stadi, ok verda i hvorum hlut 57 gradr ok 6 particule
Encᴵᴵ624 1026eg uil skipta gozi minu j þria stadi. skal eg gefa eirn þridiung hinum helga Olafi kongi
Hem1010 277Ritudu þa sier hvo᷎rier þad sem ei villdu sæma nie jata. Voru j eirn stad biskop og klerkar og viner biskops, j audrum stad handgeingner menn, j þridia stad voru bændur
ÁBpˣ 7618enn ef yckur greiner ꜳ, þa mun eg ‹i› iafnan stad leggia
Fljˣ 5626Boc þesse er a ero scyrð Frosta þings log hofum ver skift i .xvj. staðe
FrostÁMˣ 258þeir sættusk svá, at líkinu var skipt í fjóra staði
Hkrᴵˣ 9711Gekk þá liðit í tvá staði
StuᴵᴵR11127ˣ 1710
11) [e-s] mærke, levn, tegn
þeira (ɔ: epla) sa staþ hia eikiɴɴe er vm svmarit hꜹfþv vaxit
Jvs291 719enn i dag ma sia staðinn i bergino skvanna oc naglanna bæði þar sem hann liop af oc sva þar sem hann com niðr
Þiðrᴵ 15716veðrit hellst .III. nǽtr. ok er vpplétti þottuz menn engan stað sia sniofarins
Finnb 647Vm uorit, þa er Þorþr *Sturlu son kom bui sino i Hvamm, let Sturla efna til virkis i Dolum, sem enn ser stað
StuᴵK 3801siórrinn svelgr sva fliott undir sandinum hvat er þagat legz, at engan ser stad
Jón⁴ 50410sa þar o᷎nguann stad þeirra tidenda er þar hofdu uordit
ÓTFlat 2836sáu þeir þá, at á burtu var allr veiðifángi, svá at hvergi sá staði
GrL 14423tok treit j sundur j smar flisir, sua ad naliga sa þess aungua stade
Hák81 6102i þvi bergi ser stad beggia handa ok allra fingra vors herra Iesu Christi, er hann stakk haundunum vid berginu ... svo sem han hefdi i leir stungit
KirjA 6515Þorgrímr lét setja várþing á Kjalarnesi ... enn sér stað búðanna
Kjaln 86minni staði muntu á vita, at ek hafa eigi haldit einkamálin, en ek veit, at Magnús konungr myni kalla, at þú hafir haldit við hann
Hkrᴵᴵᴵˣ 10518
12) sted hvor man forretter sin nødtørft
● leita sér staðar
geck Þoralfr a land vpp oc aɴaʀ maðr með honom. leítvþo þeir ser staþar
FærÓH 3643Saul gæk ser staðar læita oc kom i hællín sæm dauid oc hans mænn læýnduz ínar mæir i
Theol1056 14613geck Þoralfr a land upp oc aɴaʀ maðr með honum. leitaðo þeir ser staðar
FærKˣ 986Um nóttina gekk hann út í svalar at leita sér staðar
Hkrᴵˣ 2510
13) spændkraft, elasticitet
hvi er hann (ɔ: boginn) egi vp bendr leikariɴ s. (ɔ: sagði) Égi ma þat fyr þvi at ór dregr staþiɴ allaɴ ór honom. þa ...
Jón³ 163drö samann (sverðit) milli handa sier, suo vppe laa blodrefillinn vid hiollttinn. þa liet hann apttur hlaupa ok var þa vr allur stadurinn
Svarfd(1966)ˣ 61drö suo oddurinn laa j hiolltunum. liet sijdan hlaupa apttur (sverðit). var þa or stadrinn
Svarfd(1966)ˣ 1615
14) tidspunkt
● þegar á stað
● (fyrst/nú/þegar/...) í stað
með þui minkar hann þa fyrst i stað sina reiðe
Alex 410ei vissi at gerr ⸢fyrst í stað [var. ÷ AM 152 fol 142va15], hvat hónum bjó í skapi
HG 1024helldr gefðu nv i stað. ælla tekr ek með afli
~ lat.nunc enim dabis
Vulg 1Reg 2,16 StjC 43015þegar i stað do hon
StjC 43522skal hann æigi með drætti vndan domi frelsa. helldr skal hann þegar i stað dæyia
~ lat.absque retractatione
Vulg 1Reg 14,39 StjC 45434Sem Dauid konvngr hafði frelst oc friðað fyrst i stað riki sitt
StjC 50531rætt i stað vvrðv steinblindir allir heiðingiar
StjC 6206þó móti hónum væri gert eða mælt, þá lét hann ei, sem hann vissi fyrst í stað, en nöckuru síðar, þá aðra varði sízt, þá hefndi hann harðliga ok vaskliga
HG18 633nu i stað lætr Albinus skra herinn
Rómv595(2010) 463Þorir bondi ... bað þa þegia þegar i stað
Dpl 14711ek er nv i annlati ok þegar i stað fell likami hans til iarðar sem alldri hefdi ǫnd i verið
Dugg657a 1117Jngolfr quað við hans vmtal batna skylldu ok let þa af kuamum fyst i stað
Hallfr 257uerðr maðr skemdr saklaus oc hemfnizt hann þegar i ⸢riðinni [var. stadenom AM 58 4° “Bf”]
var. Landsl 6615: AM 58 4° “Bf”nv i stað þickiz hann kenna þeirar sottar, sem fyrr hafðe hann
MarS 21810þat (sverð) sem nv i stað sliðrar hann
MarS 22522i stað sem guðniðingrinn Noctifer var viss vorðen ... at guð hefir skapat duptligan mann ... þa ...
Mich 67832Nu sem þeir attu um þetta þinga, sagðiz einn þeira þa i stað mundu þiggia af honum, ef hann bæði þarfliga
Mich 68038En af langri sut sofnar hann ok ser i stað haleita syn
Mich 68215byðr honum nu i stað at byria sagðan guðs vilia
Mich 70536setz upp í stað ok diktar svá fallinn dóm yfir sín afbrot
Æv³ 183þetta gorir Juɢurtha i stad
Rómv226(2010) 8117hann vætir þá augun bæði ok alla ásjónina í því sama vatni, ok fékk þar í mót þau starfalaun, at hann er í stað albættr maðr
GBpD 2219þegar í stað, sem þat flýgr ok ferr um fjörðuna, at Guðmundr biskup er þar út kominn
GBpD 5432mér hefir verit þúnglíft mjög í sumar ok nær krankr, en í stað, er mér kómu orð Reykdæla, lypti þat allt af mér
GBpD 11327Enn sv var se᷎tt nefnd ok vanndre᷎þa firring þa i stað, at griþ voro sett þann uetr með þeim ollum
StuᴵᴵK 20718þviat istad sem heidnar þiodir sitia vm hana er annat huart at þeir fridsamaz edr flẏia
~
PS 56929 JJ SÁM 1 47ra38Verði lios. ok þegar i stað varð liosit
Stj¹ 37Vard ok þegar i ⸢stadinum [var. stað AM 227 fol “B”]
Stj¹ 198þegar i stað huggaðiz hann. sem hann uissi at sueinninn lifdi
Stj¹ 19432Þegar i stad uar Ioseph ... vt leiddr
~ lat.Protinus
Vulg Gen 41,14 Stj¹ 20215Send nu þegar i stad at þi menn fyrir þa sǫk at samna saman aullum þinum fenadi
~ lat.iam nunc
Vulg Exod 9,19 Stj¹ 27337I stað hefir hann sik a hest ... uminnigr mikils alldrs
Jón⁴ 48718En i stad
~
HMSᴵᴵ 5729 Nik Holm perg 16 4° 5v5ok i stad hverfr stígínn ok sa sem fylgt hafdi
~
HMSᴵᴵ 9525 Nik Holm perg 16 4° 26r1Ok þegar i stad sem ...
~
HMSᴵᴵ 10731 Nik Holm perg 16 4° 32v17mrin er styrk i stad fullkomliga alheil fyrir allar greinir
~
HMSᴵᴵ 1183 Nik Holm perg 16 4° 37v30i stad
~
HMSᴵᴵ 14420 Nik Holm perg 16 4° 52v31⸢i stað [var. þegar SÁM 1]
~
PS 420 Pétr Holm perg 19 4° 2v16skildi suo med þeim ok spurdizst ecki til Karls fyst j stad
HuldaHrokk 922hann vildi nú rétt í stað hafa drepit sik með þessum knífi, en ek kom at í því, ok tók ek af honum
FlórM 2510forum nu ⸢rett j stad [var. ÷ BevB(2001) 1971] wtan
BevC(2001) 19714skal ec hengia ydr i stad!
ElisD 6340Helldr statt upp j stad ef þu þorer [veria] þik
Rém 3628skalltu j stad segia kongs synj þina fyrerætlan
Rém 9232nu uil eg j stad hefna hans edr lata lif ok rike
Rém 24927at beriazt wit Bagla þeghar j stad (!)
Sv81 19311huerfit aptur þegar j stad
Vikt 181þat profazt odruvis, þviat i stad sem menn renna at ofann sia þeir, at likamr liggr i einum stad
MarE 6377seg þu nu j stad huort þu villt mik j sinnj edr motj þer
Vald 5523buit ydr j stad. og skulu uær fara heim til hallar
Vilm 19619legg framm ï stad hvad sem þü villt oz bæta firer vora svivirdïng
SigrFr 605nu j stad
DI VII (1492) 1139Ásgrímr setti þá spjótsoddinn fyrir brjóst jarli ok bað hann greiða í stað
Gr 1823Glámr bað hana taka mat í stað, kvað henni annat skyldu vera verra
Gr 11115hné erkibiskup aptr at dýnunum örendr (ed. corr.) i stað
Æv¹⁹624 734í stað vil ek, at hvort okkar játi öðru ‹sína trú›
HálfdBr 58020uier uilium nu ij stad rijda til upsala
~
Rafn 1830 10311 HG AM 152 fol 146vb22byʀ sig nu med .xxc. manna og ganga til borgarinnar j stad
Nit 2017skal eg drepa þig nv þegar j stad þar þv stendr
BarlReyk 12628þegar j stad sem hann hafde vthe ordet. þa kom reide gvdz yfer hann
JerReyk 23516þegar j stad at kongarnner vorv komner jnn j hreysit
KonReyk 93vpp ꜳ þat at min bæn sie rett drottenn þa lattv staf þenna er eg helld ꜳ. grænkazt og blomgazt hier fyrer ollvm nv rett j stad
LazReyk 1853Gvd drottenn fyrer giefe yckr og vpp qveike yckvr hiorttv thil sinnar elskv og þegar j stad heyrde drottenn kall hans
LazReyk 1874þu skallt ... stiga a skip j stad vid xu menn
Hem1010 86þa skalltu fara j stad
ErAˣ 1712sydan mælltte hann. nu þegar i stad skalltu Kollr bua til skip og menn
Gibbˣ 3014kuad hann þa Heidrek verda skylldu burt i stad og giora þar ei fleira illt
HeiðrUˣ 1169Klyppr lagði konung með sverði í gǫgnum ok varð þat bani hans, en þegar í stað drap Erlingr gamli Klypp
Hkrᴵˣ 2502og farid nu j stad aptur sǫmu leid so ad kall verdi sijst vidbuinn ad bregda þeim vndan
Hrólfˣ 56Þit ... skolut í stað verða teknir ok hengdir á gálga
KlmBˣ 20614Mærin vard þegar i stad alheil
~ lat.absque mora
HFars 177956 MarD635ˣ 65827i stad sem karl feck ꜳverkann, baud hann hellisdyrnar aptr falla eptir flagda sid
MarD635ˣ 105620því sé yðr kunnigt, at þegar í stað vil ek úr landi halda með 5 skip ok margt vaskra manna
SǫrlaStˣ 40921er Sörli heyrði þetta, kvaðst hann í stað til reiðu vera
SǫrlaStˣ 44822en ek vil hvergi fara ok verð í brottu í stað
Vatnˣ 8929Jarl bað fara í stað ok leita hans
Vatnˣ 981Þegar i stad gerir Mimer sitt rꜳd
Þiðrᴵˣ 30825Þidrek kongur af Bern er kominn j omlunga lannd ... hann er hier fyrer vtann borgina og bídur min þar. Enn er jarl heyrer þetta stenndur hann vpp j stad og geingur vt og med honum marger riddarar
Þiðrᴵᴵˣ 3462
● í sama stað
● í staði
● (þegar) upp á staðinn
upp ꜳ stadenn uar hun brennd til o᷎sku
Æv238XX⁵ 19312ef þu gio᷎rer eigi suo skalltu snart blifa daudur upp ꜳ stadenn
Æv238XX³ 1918ok upp ꜳ stadenn fell einn stor nagle j skalena þa sem hans god uerck uoru j
Æv238XX⁴ 1927þegar upp ꜳ̋ stadinn. bidr hann ... leida hana (ɔ: kúna) at honum. ok sla hana af og mat giora hana
ÆvMið¹ 37
15) side
þat er vandi mikill i baþa staþi sitia fire reiþi þiɴne ... oc i oþrom staþ hrygþ sv er folkino er at þiɴe vgleþi
Mork 35813þeir .iiij. í hvárntveggia stað er til ero skilder at lögum at selia mönnum grið
Frostˣ 1789
● í annan stað
bauð at taka postolann ok var‹ð›væita ... En i annan stað lætr hann rita bræf, þat er sva mællte, ok hann sende Domiciano
Jón¹FrgA 43613oc i annan staþ gengr kona hans fyrir konung
Mork 19321J annan stað męlto þeir til Erlings at hann scylldi vegia til við konung
ÓH 28812I annan stað er þat ‹at› segia at þegar er Grickir sia lið Bessi. fara þeir slict er af ma taka
Alex 10529Oc í annan stað skal ec eigi na at afsaka mec firir þeim er ranzaka scyllde malet
Alex 1221Mętte þer þyckia í annan stað litilręðe við oss at fáz
Alex 1283Enn i annan stað syndiz honom flotinn eigi bera mega alla þa menn
Sv 1321sagði fra scaða sinum. En i annan stað bað hann ser fulltings
Sv 4428ef þer aminnez, af huilikre dygð oc drengskap er herra konungrenn hvever yðr sva háátt hafet ... oc i annan stað vili þer hugum læiða timanna vesolld oc þæirra vandskap hæruilegan ‹oc› harðan
Thom¹ 9011En i annan stað harmar hann þat hiartalega
Thom¹ 20219mun hann slíkt allt til draga ok forsjá mín í annan stað
NjR1908 3158komsk Kormákr eigi upp. Í annan stað fara menn at leita hans, ok finna
Korm 29913ek vil þetta þvi at einu bioða eða vppi láata, at þu seáir, at ver hafim ofrið i annan stað
StuᴵᴵK 488En í annan stað íhvgaðí Magnvs konvngr at ...
Huldaᴵ 13720I annan stad ... i adra deilld
Stj¹ 1311⸢í annan stað [var. ÷ SÁM 1 63vb19]
~
PS 63830 JJ AM 651 I 4° 64v5Meistaramennirnir i annan stad fyrir guds sakir villdu veita honum vegsemd
VP 50816(Ardericus) sverr, at hann (ɔ: Amícus) hefir konungsdóttur svívirt. En Amicus svarar í annann (!) stað ok segir Arderícum þat útan ef ljúga
Amic 18635Gallt hann þess miog fra Haralldi konungi sidan at honum þotti hann miog hafa misiafn‹a›t med þeim fręndum ok lagt þar allt j annan stad medan Magnus konungr lifdi
HÍ 1120þeir Einar badu konung i annan stad at han flytti mal þeirra vid drottningu
MHFlat 26135hugsande þo enn j annan stad at hun skal þetta eingan lifanda mann mega lata ꜳ sier finna
SigÞǫgl 1953En Valenthinianvs flyde vndann ... en Maximvs j annan stad vikingr leggr vnder sigh alla Roma borg
AmbrReyk 7121þolde fiannden þat ecki ofvndarlavst og kom þar med sinv jllv sꜳde. og reiste vpp j annan stad sinar falskar velar
KonReyk 2313ja. jꜳ. herra minn sagde hvn og fiell til jardar. en Forthvnatvz j annann stad fiell og til jardar med jnnarlegv bæna hallde
SebReyk 16519En svá sem þá var hennar ráði komit, þótti henni vandi mikill ór at ráða, en í annan stað sá hon, hversu farsæligt gjaforð þetta var
Hkrᴵˣ 4222Enn j annann stad er þad ad seigia ad drottning safnar lidi vmm nottina
Hrólfˣ 1913almuginn kærir sik miok þuingaðan af tilgiofum ... ver hafum i annan stað af þeim tilgiofum nokut sua verit prettadir
RbHM (*1297) 2916Í annan stað er at segja frá því, at ...
StuᴵR440ˣ 1321‹En í annan stað vildu allir gera vilja Einars ok Þórdísar› emend. Stu 219: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵᴵK 219: BLAdd 11127ˣ “IIp”á hitt er at líta, herra, hvat í er at virða orð Jǫkuls ok dygð mannsins at ganga á vald þitt; í annan stað aldr þinn mikinn
Vatnˣ 1212
● í sinn stað
● í ǫðrum stað
Joachim í öðrum stað skyndi sinni ferð
MarS 67Bǫnnuðu þeir nú Oddi, at hann fœri á braut, en hann í ǫðrum stað sitr um þat, ef hann mætti á brott komaz
ǪrvM 1183Nv j avdrvm stad er at seija fra þvi at ...
LazReyk 18712
16) tilfælde
J öllom støðom þeim er þeir hafa aɴat tueɢia báþir érfða marc eþa hvárgi. þa scal sa þeirra afbregða er færa savð fe á
GrgKonᴵᴵ 15916Þat er i þrim stoðum er dauðum ma sok geva
Gulᴵ 6234Nv telr armaðr bu mannz. æða tecr upp i stꝍðum ꝍðrum. en i þeim þrimr er til þess ero talder
Gulᴵ 7317Uist man her sva synaz i þæssum staðum ... at meiri lutr doms hæfir lægit unnder sannænnde
Kgs 8724sia en same siglde ⸢sumum stoðom [var. stundum AM 226 fol “B”] a þurru lande
Alex 9030i engom stað aðrum kꝍmr maðr til arfs nema moðer se myndi kꝍypt. eða hann se með lagum i ætt leiddr
FrostKrᴵ 1528Í þriþia stað vissi byskup
MarS 1517
17) måde, henseende
● í alla staði
fello menn O. (ɔ: Óláfs) konongs mioc af skoti þui at æigi fecc i alla staði lifðum fyrir komit
ÓTOddU 24912En ef eigi endesc i alla staðe fe. þa ...
Gulᴵ 5118se sigr ... scal annat hvart enge verða. eða vera somasamligr í alla staðe
Alex 6727ef hans tign hellde vel í alla staðe þeim mannkostom er hann tok vpp í fysto
Alex 8420oc hallda manndomenom í alla staðe
Alex 10013heyrðvm ver, at hann uærri vel menntr i alla staði
Bær 1163at vér sém vel sœmðir af í alla staði
NjR1908 26421Skulu vér hér til gæta í alla staði
NjR1908 2772vér þurfum mjǫk þinnar liðveizlu í alla staði
NjR1908 3374er þetta svá rétt í alla staði, at hér má ekki í móti mæla
NjR1908 3586raðagio᷎rðin Cusai var bæði bætri oc nytsamligri i alla staði helldr enn Achitophel
StjC 53123Hann blotaði skvrðgoð oc var hinn versti konvngr i alla staði
StjC 64812þat ei ólíkara, at hann verði vaskr maðr í alla staði ok hónum gangi alt til frama sem mest
HG18 59i alla staðe skal ek væita honum alla þa lyðni sem goðr hertoghe eða iarll skal goðom kononge
Hirð 39714ok i alla staði verðvga þviliks heiðrs
ClarA 2346ek vænti mér sóma af Óláfi í alla staði
Laxd 906asionin birtiz skir ok greinilig i alla staði
MarS 21617Sœkja mun ek mál þitt til fullra laga eða veita til þeira sætta, er góðir menn sjá, at vér sém vel sœmðir af í alla staði
NjM 2915Skulu vér hér gæta til í alla staði, því at hann er einlyndr ok skapvandr
NjM 30320vér þurfum mjǫk þinnar liðveizlu í alla staði
NjM 3673eɴ letz þetta uilia ef þa værí trygt ok trut ȷ́ alla ⸢staðí [var. luti HákFlat 366]
Hák8A 3437þa skal hon þarnazt gagn giallðz ok giafuar. En ef eighi enðizt i alla staðe. þa ...
Landsl1154 13026at hann hefðe i øngum raðum verit með Olafe vm vig Ions, ok villde þa rettum skilnade skilea i alla staðe
StuᴵK 42624hann ser at þetta kvanfang var keísaranvm sæmílíkt j alla staðí
Huldaᴵ 4025hafir þv eigi j alla staðí með þvi málí farít sem honvm likar
Huldaᴵ 5014þeir foro næst er nẏtsemdar laus j alla staði
~
PS 6863 JJ SÁM 1 75ra17heill ok hraustr i alla staði
~
PS 69122 JJ SÁM 1 76va6alt þetta landz folk hefir iꜳth mer hofþingskap yfir alt Noregs riki ok heítit mer at ueita lyðni ok goðuilia þionosto. í alla staði eptir minni villd
ÓTᴵ 3062var hann i alla staði betr til færr en ek at flytia þenna boðskap
StefnÓT 3096hugsaði hann þat ef hann færi enn aptr til siɴar fostr iarþar. at eigi væri uist huart hann þylði sua í alla staði sem vera ætti fyrir guðs ast mot gang ok meíngerðir sinna sam landa
ÞorvVÓTᴵ 2993eigi muntu uera i alla staði giæfu maðr. þviat Freyr lítr eigi vinar augvm til þín
ǪgmÓT 141(corcodilus) geymir huart þeirra karldyrsins ok kuendyrsins sinnar natturu ok edlis sin i milli. sem flest aull kuikendi onnur. utan orrinn eigi i alla stadi
Stj¹ 7725Gregorius var vitur madr ok vel menntur j alla stade
Hák81 5721vorv og þeirra klædnadr ospilltvr j alla stade jafnt at þav hofdv verit nyskoren
SofReyk 21024qvomv þav thidinde fyrer hann at mæren Palladia hafde fallet nidr so sem sofnnvd være fyrer alltare heilax Stefani og risit vpp aptvr heil og osivk j alla stade
StephReyk 24432Oddný er in sœmiligsta kona ok fullboðin mér í alla staði
BjH488ˣ 11819okugadur j alla stadi
DI VI (*[1480]›Bps B I 13ˣ) 30115og giǫra til þijn j alla stadi eptir þui sem eg kann best
Hrólfˣ 305hann var brátt vinsæll ok vel mentr í alla staði
Knýtl1741ˣ 18619hón var en vitrasta kona ok vel at sér i alla staði
StjǫrnODrˣ 1091giarna vildim vid i alla stadi gera þinn vilia
TrójO¹ˣ 4110
● annan stað
● (í) engan stað
hefir hann í ongan stað meira costi en einnhverr vaʀ
ÓH 795at hann hafi ... i engan stað veʀa rett eða minni metorð en hann hefir aðr her
ÓH 2113heima i bvnaði þa var Sigurðr i engan stað minni ravsnarmaðr
ÓH 28914Lofaðr se drottinn gvð at ek hefi fyllt hans boðskap oc gengið i ęngan stað af þeirre go᷎tv er hann bavð mer
StjC 45722þótti hann í engan stað minni fyrir sér en Kollr faðir hans
Laxd 222iok hann miok sitt riki en minkaði i engan stað
ÓTᴵ 9017Villtu gefa gott orlof at hann fylgi mer. þa munum vær fara ... enn fara i engan stad. ef þu uill eigi þat
Stj¹ 2159j o᷎nguan stad er ek til strids buinn ok andligrar framgongu minnr en nokkur yduarr
ÓTFlat 51329hefir þu nu fyrir eitt iatningarord vegit þinn astridara, svat hann skal hedan af o᷎ngvan stad med þer eignaz
VP 63434i eingan stad þætti *Silvia kona hans ... minni sko᷎rungr
Greg 37920jók hann ok mjǫk sitt ríki, en minkaði í engan stað
Hkrᴵˣ 2709
● í hvárn stað
Ek ætla, at nú munim vit skilja at sinni; verðr nú virt sem má í hvárn stað
Glúm 566Verðr nú virt sem má í hvárn stað
Reykd 2361
● í hverjum stað
● í hvern stað
Sva vilium ver þakca ẏðr er ẏðra sꝍmd vilium gera i hværn stað
ÓHLeg 3911at ẏðr skilldim ver i hværn stað virða um fram alla menn
ÓHLeg 4118hefi ec ... beðit hann sęt[t]az við Þorstein. þui at mer hefir i huerɴ stað uerit Þorsteinn sparari til meins eða suiuirðingar
Eg162θ(2001) 1602biðium vær þess huaratveggia alla lærða mænn oc predicara at þer halldeð þessa sættargerð væl i huern stað
NoDipl ([1263-1264]) 3646I hvern stað munndi vaxa virðing þín, ef þu fengir hana, enn eigi þverra
Mág¹A 841Þorðr quað Augmunde sialfrátt i hvern stað at lata lut sinn fire Se᷎mundi, þvi at þu hefir fiarkost meira, þu ert ok vinse᷎lle af bondum
StuᴵᴵK 11512skal ek i eíngvm hlvt þer þyngía. helldr j hvern stað avka þína sæmd ok riki
Huldaᴵ 5113hann vill kristnast ok þínum vilja fylgja í hvern stað
Klma 49927oll hans hreysti ok orleikr ij huern stad kunnare
~
Rafn 1830 6024 HG AM 152 fol 140va10.j. allum lutum sem yðr venter. at ver meghom firir yðr gera. sem ver kænnom oss .j. huærn stað skylldugha yðr til hæiðrs oc æro
DN IX (*[1326]›apogrˣ) 11729hann ‹let æigi vænt, at› [hann] mundi þann kost fa, er broðir hans feᴋ æigi, er miᴋlu var framaʀ i huern ‹stað› emend. Fornk 42: AM 1 d α fol “AM”
emend. Fornk 42: AM 1 d α folˣ “AM”
● í marga staði
Þorþr ... þotti mikilmenni i marga staþi. oc var maþr vinsell
GullÁsuÞMork 36423hann var sæmiligr hofþingi i marga staði
Sv 10426Constantinopolis ... huer er af ... margri uerdskylldan er i marga stadi samuirdandi sealfri Roma
Stj¹ 8322lagdi miog til lofss uid biskup sem uerdugt uar ⸢j marga stadi [var. fyrir margar sakir HákFris 56133]
Hák8B 1837
● í sama stað
● í þann stað
● í ǫllum stǫðum
þv skalt íafnréttr Noʀegs konvngr sem ek j ǫllvm stǫðvm
Huldaᴵ 13110Snoʀi þotti ei i ollum sto᷎þumm iafnadarmadur vera
HrafnAˣ 19724
18*) ?
þæir bera ... mikla a hyggio firir landzfolkino oc abyrgiaz fire guðe allra hellzt þar sem login vatta með staðom eða merkiom
Járns 26229afhoggit byðr hann beraz fram i klaustrakirkiuna þar tiꜳz i hafum stað
Jón⁴ 50020Þat er sua stendr i statuto ... at þeir prestar eða personur sem beneficia hallda skulu æigi takaz til iðranar vtan þeir leggi kirkiunni hinn tiunda part af ollu þui goðzi sem þeir hafa ꜳ henni aflat. skal i þeim staðar nafni idranar skiliaz absolutio at eins yfir þeim articulo
cf. eo in loco pro poenitentia intelligenda est absolutio Finnur Jónsson 1772 510 (oversættelse af dette sted) StatPáll¹ 70631badu þeir hann svo miok at hann hiet þeim til ⸢stadar [var. staðins (“synes feilskrevet stadnis”, ed. note) Trist¹ˣ 2615]
Trist¹Frg1878 20520
I. B. staðar (gen. sg. i forb. m. adj./pron.)
● all(s) staðar
1) (adverbial.) alle steder, alle vegne, overalt
allzstaðar þess er hann for hondvm vm mik. þa brann ek
ÓTOddS 17629var þar allzstaðar agetlict vm at litaz
KonrA 7433mer ero her allar leiðir kuɴar ok veik ek hia ⸢allz staðar [var. allstadar AM 557 4° “557”, etc.] þar er spelluirkia bælin ero vo᷎n at vera
Hallfr61 7916allzstaðar þar, sem runnar váru fyrir honum, þá rífr hann upp með rótum
ǪrvM 7210skalltu [hrein]sa med [messi]ngar krok sem slettaz og sidan sletta [med] h[a]s[p]ordi allz stadar. utan þar sem sylfur leɢia skal
Smíð 712ok allzstadar þar sem hann var konungr yfir ... þa let hann brenna hof
StefnFlat 28519sa konungr at ecki maatti þar skipum naa þuiat allstadar foru niosnir
SvFlat 55130Hǫgni ... hafde allzstadar sigr
Sǫrla 27812her er land uitt oc illt til hafna en allzstadar radin ofridr utlendum maunnum
Eb445b(2003) 3129þar allz stadar, er hann braut hof, þa let hann kirkiur gera edr munklifi
Martin³ 6139þessir vorv aller ꜳ snio hvitvm hestvm og j skinande harneskivm so at keisaranvm synndizt allz stadar nalega leiptra af þeim
HenKunReyk 408fyrirbiodum vier og ollum vmmbodsmonnum sierliga uti Biørgvin og sijdann allstadar ad gefa nockrum manne lof. ad biggia soddann skip
DI III (*1383›ÍB 215ˣ) 37033hinn er tekr (almenning) scal verpa garði um fyrstu .xij. mánaði oc eiga engan kost at þoca optar. oc hafa sniðilsverp í frá garði allstaðar til garðs ser
Frostˣ 25120fór útan Hallr Teitsson ok mælti allsstaðar þeira máli, sem hann væri ávallt allsstaðar þar barnfœddr sem þá kom hann
Hungrvˣ 1064dvelz konungr í sumum stǫðum skamma hríð, en þar allsstaðar lengr, er honum þótti nauðsyn til þess krefja
Knýtl1741ˣ 1105
2) (adverbial.) på enhver måde
● annar(s) staðar (adverbial.) andetsteds
eigi ma ec aɴarstaþar vera en heima
GregDialA 11817engi regnꜱ drope com a hann. oc hanꜱ førvnøti þaɴ dag. En hvervetna gengo scvrir viþ. aɴarꜱ staþar i nónd
ÞBpCod645 924En þu Egill ętlar at fara her sem horuetna aɴars staðar þeꜱ er þu hefir comit með of kapp þitt oc u iafnað
Eg162θ(2001) 972Ef fe er a scipe eða at scipe þa scal hann fe þat lata virða at bryɢio sporðom. oc fara sva at virþingo þar sem aɴars staðar
GrgKonᴵ 23820en þeir mætti koma ⸢annarstaðar [var. aɴars staðar GrgStað 52922]
Grg279 40318at ec vita æigi dœmi til þvilicra annar staðar i allum heiminom
Kgs 289oc viða annarstaðar
ÓH 28412megi hann vera aɴarstaþar meþ ricom monnom fire fiar sacar
SveinkaMork 3128fylla þeir hosor sinar af þvi er eigi fęr annarstaðar rum
Alex 453Hrólfr segir með öllu tíðindalaust bæði af Gautlandi ok annarsstaðar
HG 1325vti eða aɴarstaðar i borgiɴi
KonrA 7439hvártki hér né annars staðar
NjR1908 2884mællti Booz við Ruth at hon skylldi hvergi fara annarstaðar vm akra enn fylgia hans þionostomo᷎nnvm hvern dag meðan akrverk vęri oc henda þar slict sem verða mætti
StjC 42219Þessi borg er hin bezta ibvðar fyrir allra lvta sakir. ... vtan þat at her ero vavtn verri enn hvar annarstaðar
StjC 60920þar annar staðar
Hirð 4031‹J› flestvm londvm setia menn a bækr annat tveggia þann froðleik er þar innan landz hefir giorz ęða þann annan er minnisamligaztr þikkir þo at annars staða‹r hafi› helldr giorz
Gramm¹ 2063Þá skǫmm kýs ek eigi mér til handa at taka þat aptr, er ek gef, hvárki hér né annars staðar
NjM 3156Munu vit verða at leita annars staðar á
NjM 36424Biskup vicr þa af vegnvm oc villði riða fram anars stadar. Þeir Kolbeinn snva þar i mot. Ok er flocarnir mætaz, slærr þegar i bardaga
StuᴵK 2829Er hann þar vm vetrinn við nokkora menn, enn svma vistaði hann annars stadar þar ner
StuᴵK 3397bað hann snua heim flockinum, ef hann a hverge annars staðar erendi við menn
StuᴵK 4656hann tok ok glaðligar herbergi i hennar husi en annarstadar
MMA 51426ok vida hvar annarstadar
MMA 54723będi af Islandi ok annastadar
GBpB(2018) 18417ok enn vida annastadar
GBpB(2018) 18710Hann var ... mikils ráðandi um Hálogaland alt ok víða annarsstaðar
ǪrvM 25Maximus for annars stadar ok lagdi undir sik þiod þa, er Gothi eru kalladir
Ambr 3525i Nóregi eða víðara annars staðar
Ebˣ 616Hákon Grjótgarðzson Hlaða-jarl hafði alla yfirsókn í Þrándheimi, þá er Haraldr konungr var annarsstaðar í landi
Hkrᴵˣ 15411þar i borginni ok víða annarsstaðar
Knýtl1741ˣ 1721af þui stadfestist hann i Færeyium at hann atti hvergi annarstadar vel fritt
LdnHb105ˣ 429Þessi tydinnde spurdust um allan herinn, og űidar anarstadar
PlacA(1998)ˣ 634þótti annarsstaðar auðvellra á at sækja en þar er hann var fyrir
StuᴵᴵR11127ˣ 26722vída fer hann vmm lønd og brytur vnder sigh westur lond og vida annarstadar
Þiðrᴵˣ 233Hann will hafa skatt her sem annarstadar. Wili þier gefa honum skatt sem kongi byriar ath hafa wil ek þat heyra fyrst af ýdur. þa suaradi aboti
Þiðrᴵᴵˣ 38811
● ein(s) staðar (adverbial.) et sted, etsteds
sa þeir ⸢einstaðar [var. eins stadar AM 227 fol “B”] i gegnvm glvgg nackornn v́t hanga festi af gvðvef gerva
StjC 36016Leituðu þeir um hana ⸢ok fundu ben litla [var. ok finnr einstaðar, at harðnat var holdit ok ben lítit AM 445 b 4° “B”]
var. Flóamˣ 4213: AM 445 b 4° “B”þeir stoðu allir samt ⸢eíns huers staðar [var. (ms.) einstadar AM 53 fol “B” 10vb20; (ms.) eínsstadar Holm perg 1 fol “C²” 16vb17] við muriɴ
var. ÓTᴵ 1156: Holm perg 1 fol “C²”
● ein(s) hver(s) staðar (adverbial.) et sted, etsteds
Síþan fór haɴ til fundar viþ féhirþa necqueria. þa er geymþo hiarþar siɴar eiɴshverstaþar
HómÍsl³⁶(1993) 58r5leɢr hann þa fra. oc at landi einshuers staðar
ÓTOdd 4931iarl lagðe at lande einsverss staðar
ÓTOddS 7629eins hver staðar
ÓTOddS 17324kom hofuðit niðr ok springʀ einshverstaðar
JBpA(2003) 3313þar tokv þeir mest herfang einshvers staðar í þessí ferð
Huldaᴵᴵ 17222þar tokv þeir mest herfang ⸢einshvers staðar í þessí ferð [var. i einom stað þess er þeir tøki i ferþiɴni Mork 3473]
Huldaᴵᴵ 17222fara þeir sem þeir ho᷎fðu aðr ætlat. ok leggja at landi einshuers staðar þaðan skamt ꜳ brott
ÓH61 7552þeir stoðu allir samt eíns huers staðar við muriɴ
ÓTᴵ 1156Ek vil, at þú leitir þangat ⸢nǫkkur [var. einhverstaðar AM 150 folˣ], at þú þurfir eigi at leggjask á fé manna
var. Gr 1784 → Gr AM 150 folˣ 54v19Karll tök j haund henne, ok leidde hana vt j tvn, ok sette nidur einhuorsstadar j tvninu
Svarfd(1966)ˣ 636
● eins staðar (adverbial.) et sted, etsteds
comc hann eigi inn. oc legz niðr eins staðar at bergino
Þiðrᴵ 799⸢Eigi ne eins staðar [var. Huergi AM 227 fol “B”] hefi ek farið
StjC 61816
● fá(s) staðar (adverbial.) på få steder
sv bygþ var mioc svndrlꜹs bygt vid vꜹtn eþa rvdd i scogvm en fastaþar storbygþir saman
ÓH 46011let at fás stadar hefdi þannig til sciptz sem með þeim at Einaʀ betti fe firir víg
SneglMork 24432er konungr var kominn at nezta díki, þar var torfœra mikil ok ⸢fástaðar [var. oviða Fris 27926] yfir fœrt
Hkrᴵᴵᴵˣ 26412
● nøkkurs staðar (adjectiv.) på nogen måde, nogenlunde
● sama staðar/staðs (adverbial.) sammesteds
fyrir þionvstvkono minna þorgerdi þorleifsdottur profenntokonno samma stadz
DI VII (*1492›tr 1493) 889med þeirra danndimanna jnnciglvm sira andres jonssonar radzsma‹n›z sama stadar ok gudmundar prestz
DI VII (*1492›tr 1493) 8817síra jon gislason radzmann sama stadar
DI VII (1493) 17211
II. (y. isl.)
skal eitt barn j stadinn capitulans ... vppbyria eina lectiu
DI 12821hann nemi stadar ecki langt i fra alltarenu
DI 14630sie þad nu nockurs stadar. ad fra sie komid ... prestagi‹olldunum ...› ... ‹þa skulu› þeir ...
DI 15631‹j› stund og stad sem þingaprestarnir seigia þeim til
DI 15722adrar nyiar Bækur skulu aunguar ... innflytiazt annarstadar prentadar
DI 15911j stadinn þess sins heilaga erfueidis (!) skal hann hafa ærlig laun og vppheldi
DI 1606fari þeir annarsstadar sem trunne hafa fra horfid
DI 16629
III. (y. no.)
prestren þer sama stadz
DNᴵ 6929herra abota þar samma stadhar
DNᴵᴵ 907Profasten at Mari kirkiu j Oslo herræ Arne Sighurdzson ok kannukar þær sama stadz
DNᴵᴵ 41128ek hygr mik i stadz annen
DNᴵᴵᴵ 3221Haluarder Gudlæifs son korsbroder j Oslo, Hælgi Haluardzsson, Oghmundr Arnason ok Alfuer Gundroda son radmenn þes sam‹a›stadar
DNᴵᴵᴵ 34713
IV. (propr. topogr.)
lagði at til Staðs
ÓH 118allt norðr til Staðs
ÓH 2853⸢Staðs [var. Stadar SvFlat 6247; Stadarins Sv81 1344]
Sv 10829Hesthofði er byr þar er nu heitir at Stað i Skaga-firði
Heiðy 10215lagði ut til Staðs fyrir iɴan Þorsbiorg
ÓTᴵ 1214er kallaðr var ⸢Suðar Steinn [var. stadar steín AM 657 c 4°]
cogn. var. GBpA 7417 → GBp AM 657 c 4° 22r9j þessum kirkiu soknum at Stad. at Nupe. a Backa. a Mel. j Huamme ok Holum. ok Tiorn
AnnL 25726þessi jord stadr geinge af þeim fedgvm med rettv lavgmale
DI IX (1529) 50319alt frá Byrðu til Staðs
Hkrᴵˣ 2851eyddi land alt með sjá, svá at alt var brent milli Líðandisness oc Staðs, nema fimm bæir i Læradal í Sogni
Knýtl1741ˣ 3113
Form.: stað (233); stad (175); staðar (84); stadar (67); staði (49); staðr (27); staðinn (23); stadinn (21); stadi (17); stadr (16); stadnum (15); staðe (15); staþar (14); staðnum (13); staþ (12); staðenum (12); staden (11); staðenom (11); stadenn (10); staðinum (10); stadarins (9); staþi (8); Staðs (7); stadnvm (7); stadenom (6); staðir (6); staðarins (6); staðvm (5); staðenn (5); stadin (5); stadarens (5); stade (5); staðiɴ (5); stodum (5); stadinum (4); stadz (4); stada (4); stadrinn (4); sto᷎dum (4); stoðum (3); staðnom (3); staðinom (3); staðí (3); (3); staðinvm (3); staðarens (3); staðrinn (3); staþir (3); staþr (3); staðen (3); staðum (2); staðnvm (2); stadurinn (2); s▹ta◃ðenom (2); staþiɴ (2); staudum (2); staþnum (2); Stadr (2); stod (2); staða (2); stadhenom (2); staþa (2); stöðum (2); stadrenn (2); stader (2); stadur (2); stadarinns (1); staðanna (1); stꝍðum (1); staðom (1); Stad (1); stadir (1); stadínn (1); stavþvm (1); stoðom (1); stoþom (1); staðann (1); staþiɴɴ (1); staþarins (1); staðer (1); Stað (1); staduren (1); staþinum (1); stat (1); støþom (1); staðeɴ (1); stadhe (1); staþinn (1); Staðr (1); stǫðvm (1); sto᷎þumm (1); stǫðum (1); staþnom (1); staþe (1); stadhar (1); støðom (1); stadaren (1); staþareɴs (1); staðina (1); stazcins (1); stadiner (1); stadh (1); stadærss (1); staðar (1); stǫdvm (1); stꜹþvm (1);
Comp.: af·tǫku- (1), altaris- (1), auðna- (1), auga- (7), augna- (5), á·vítanar- (1), banda- (3), belti(s)- (14), blót(s)- (7), ból- (53), bóna- (1), borgar- (8), borg- (1), brennu- (2), brigzla- (1), brúar- (2), búðar- (4), búða- (1), bú- (56), byskups- (1), bǿnar- (34), bǿna- (54), bǿn- (1), dag·mála- (1), dauða- (2), demm- (1), dóm(s)- (11), dýrðar- (1), endr·minningar- (1), erfðar- (1), erfða- (2), eyði- (3), eykðar- (2), eymðar- (2), fagnaðar- (5), fall- (1), fang- (7), ferju- (2), fingra- (4), fiski- (4), fjár- (2), flokk- (1), freistnanar- (1), freistni- (2), friðar- (1), frið- (1), fylgsnis- (1), fǿðingar- (1), fǿris- (1), gagn- (1), garð(s)- (18), gistingar- (15), graftar- (2), graftrar- (1), greftar- (1), griðar- (1), griða- (19), grun·semðar- (4), hallar- (1), handa- (2), há- (1), haug- (3), heima- (1), helgi- (5), hel·vítis- (1), herbergis- (1), hlaup·árs- (1), hlífðar- (1), hneykingar- (2), hofa- (1), hof- (3), holm·gǫngu- (3), holm- (2), horn- (1), hreinsanar- (2), hugsanar- (1), húsa- (1), hvíldar- (13), hvílda- (1), hǽl- (1), hǫfuð- (41), hǫgg- (14), járna- (3), kamb- (1), kapellu- (2), kaup- (66), kirkju- (1), klaustra- (1), krismu- (2), kross·festingar- (2), kvala- (3), kvern·hús- (1), kvíðu- (1), kýr- (1), legr- (11), leg(s)- (29), leigu- (10), leyndar- (3), leyni- (2), linda- (6), línu- (1), lǫg·ein·daga- (2), lǫg·máls- (4), lǫg·manns- (1), mál- (10), mann- (2), mein·lǽtis- (1), merkis- (1), mið·munda- (3), mylnu- (6), myrkra- (4), nafla- (7), nagla- (1), nátt- (56), niðr- (1), nǽtr- (2), ó·friðar- (1), orða- (5), orrustu- (14), píningar- (3), pínslar- (1), pínsla- (1), , píslar- (9), písla- (1), reglu- (2), regúlu- (2), réttar- (5), rétta- (1), ruð- (13), sakar- (4), saka- (3), seið- (1), skegg- (2), skuldar- (8), skulda- (11), skuld- (1), skuldu- (1), sólar- (1), stefnu- (14), stór- (4), sǽldar- (2), sǽ- (1), tá- (1), tjald(s)- (10), tóftar- (1), traða- (1), tǫlu- (1), upp·risningar- (1), upp·stigningar- (1), út·gǫngu- (2), váða- (1), vápna- (5), varð- (1), varnað- (1), vatn- (1), vef- (6), veg·semðar- (1), veiði- (13), verndar- (1), vetr·setu- (1), virðingar- (3), vitranar- (1), ynðis- (1), þing(s)- (19), þúsunda- (1)
Gloss.: EJ ²staðr (cf. corr.); ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer -þ-; Anm _; Bin Staðar-; Rím; LP ¹,²staðr; Med stadur, j stadin; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Auður Magnúsdóttir 2001 30; Bandle 1977 [Rit 12] 60; Breisch 1994 31; Falk 1914 21; Gjøstein 1934 [ANF 50] 94, 07, 124, 128; Grieg 1961 [KLNM 6] 447; Grønvik 1989 [MM 1989] 35; Grøtvedt 1939 106; Gunnar F. Guðmundsson 2000 82, 88, 92, 112, 140, 182; Hastrup 1985 193; Heidermanns 1993 540-541; Holm 1965 [ÍT 6] 9-19; Hovda 1960 [KLNM 5] 640-641; Hægstad 1915 83, 108; Ivarsson 1939 [NB 27] 54-56; Jakobsen 1901 [ANOH 1901] 150; Janzén 1940-1941 [NB 28] 134; Kalinke 1994 [MM 1994] 130; Knudsen 1959 [KLNM 4] 654; Knudsen 1959 [KLNM 4] 657; Kålund 1877 514; Lind 1927-1928 [APS 2] 57; Magnús Stefánsson 1997 790; Magnús Stefánsson 2000 21, 101, 115-16, 118, 121 ...; Marstrander 1932 (Man) 275; Marwick 1952 171, 234-237; Nes 1977 [MM 1977] 63-64; Nygaard 1917 23; Oftedal 1957 [KLNM 2] 371; Olsen 1934 [MM 1934] 83-91; Olsen 1953 [MM 1953] 117-122; Orri Jóhannsson 2005 [Sagnir 25] 71; Samson 1992 168-9; Sandnes 1956 [MM 1956] 84-88; Seip 1926-1927 [APS 1] 184; Seip 1927 [MM 1927] 6; Seip 1952 [APS 21] 24, 27; Seip 1955 24, 190, 308; 252, 307; Svavar Sigmundsson 1979 [ÍMAM 1] 238-247; Árni Daníel Júlíusson 2010 [VMS 6] 5, 8; Ólafur Lárusson 1960 [KLNM 5] 642-643; Þórhallur Vilmundarson 1971 [KLNM 16] 578
Genre. (expected): religious works [rel]: 253 (263); historical works [his]: 217 (172); romances [rom]: 106 (102); contemporary sagas [bis]: 102 (72); family sagas [isl]: 92 (119); charters [dip]: 87 (76); legendary sagas [fas]: 65 (42); legal works [jur]: 53 (94); learned works [div]: 32 (30); þættir [tot]: 23 (22); unclassified [ ]: 14 (4);
ÞH (red.) — December 2012
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
springa - staðr
staðr - stallr
...
...