skilningr sb. m. [-s, dat. -i/-]
(formmæssigt ambig. exx. redig. under skilning sb. f.)
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) [e-s / til e-s] forstand, intellekt, klogskab
●●● var hann hvass i skilningi ok storliga glꜹggr, at hann greiddi vitrliga vandar spvrningar
MarS 20216Son minn ... ek man vel at þann tima sem þu hafdir fæingit fullan skilning tiadi ek þer ... hverso þu komt j fyrstu j minn varnat
Æv238XXVII 31933fẏrir latit mẏrkr v uítzku ok uillu þeirra sem do᷎ckuan gera skilning yðuaʀar tignar
~
PS 1163 Pétr SÁM 1 25va5at uer skylldim iafnan bo᷎rn ok smasueinar i skynsemdinni ok uarum skilningi uera. utan helldr til þess at uer sém i illzku ok einni saman afgerdinni smabo᷎rnum likir
Stj¹ 321meiri er ro᷎ksemd þessarrar ritningar segir hann enn allr glo᷎ggleikr ok skodan mannligs skilnings
Stj¹ 1229skynn ok minne ok skilningr, vit ok hugr i hiarta
Med434 3624Ef sun yðarr er maðr, mun hann hafa menniligan skilning
Æv⁷⁸624 20513Leidiz hann so fram til hæri skilnings sem timin lofar
Æv238XXI² 3189gvd hefr giefit þier vith og skilningh so mikinn
GregBpReyk 1126●●● hann sa þennann mann mikinn atgio᷎rfe-mann j hag leik og rite, og hvassann j skilninge til boknams
ÁBpˣ 612var hann suo þroskaligr, ad ei var hanns jafnninge ... þar epttir var hanns skilningr
Dámˣ 10518Annar daghr i viko ⸢skilningar anda giof [var. (ms.) skilnings an[d]a gíof AM 727 I 4°ˣ “R”]
var. Encᴵᴵ625 4012: AM 727 I 4°ˣ “R” → ms. 5r27skilningum
~ lat.Et pauit eos in innocencia cordis sui et ... intellectibus manum suarum deduxit eos
13025 (Vulg Psalm 77,72) GlossPsalt 13128Enn sæll Johannes ... neitaði þvi ⸢af skilningum [var. i skilninginum AM 236 fol “D”], sem Jesus sagði fram af andanum, atti hann með rettu letrlegan skilning obokfroðri alðyðu at segia, sva sem Jesus matti rettliga sinum lęrisveinum andligan skilning segia
var. JBapt²A 91026: AM 236 fol “D”
2) [á e-t / á e-u / um e-t] forståelse, indsigt, erkendelse
Eigi skulum ver þann skilningh edr hugleiðing á hafa fyrr sogdum guds ordagreinum ok atkuędum
Stj¹ 39vilium uær sua uikia ok uenda skriptarinnar ok sannleiksins orskurd eptir uaarum skilningi
Stj¹ 43uer skylldum helldr uaarum orskurd ok skilningi eptir ritningarinnar orskurð uilia uikia
Stj¹ 44Takit ydr þar af hialpsamliga hugsan ok heilan skilning. huersu strangr ok stridr er guds domr uerdr sidarr
Stj¹ 1557⸢skilningí [var. skilning SÁM 1]
~
PS 628 Pétr Holm perg 19 4° 2r10hans erendi fer þuilikt, sem þat hafi aunguann skilning
Thom² 43115til þess at maðr megí fa ⸢rettan [var. retta AM 672 4°] skilníng
Theol AM 186 4° 1r4allra manna skilningr er einn i þui mali, ath ...
Thom²y 48033biðr guð sér líknar ok svá ríka mann sér fyrirláts um rangan skilning mót guðs dómi
Æv²³624 9220þa vird þina myskvn til þessa efnis vpp ꜳ þat at þinn allmathkvr gvd domvr giefi þeim rettan skilningh og sannan til þin. og þinna bodorda
LazReyk 18430bad af ollv hiartta til gvdz at hann villde sier soma latha og giefa sier rettan skilning vmm þetta efnne. og visa sier ꜳ sannan veg hvernen at hann skyllde med þetta fara
SofReyk 20123þꜳ er menn koma ⸢sannri skilningu [var. saunnum skilning AM 84 8° “C”] ꜳ guðs boðorð
var. Páll²A 24534: AM 84 8° “C”og þő hier sie ecke so sierhuor sma̋ jørd jnnsett med sijnu naffne. sem vnder huoria liggur, þa̋ er þad vnder einn skilning og hinar stærre
DI IX (*[c1510]›Lbs 65 IIˣ) 578
● and(a)ligr skilningr
J þeim ordum .... ma ok eigi sidr medr andaligum skilninghi ok skyrum merkiaz uár eptirkomandi huilld
Stj¹ 252Til andaligs skilnings at tala þa hefir Nabugodonosor at merkia fiandann. Babilon heim þenna ... Jorsalaborg paradisum
~ lat.Sane mystice
DurRat 44243 Stj¹ 5012●●● honom hefir huarki mikit ueitz af andligum skriptarinnar skilningi ne af ueralldar gozi
Stj¹ 15114Sthefanvs ⸢vande sier andlegan skilningh og [var. ÷ Steph 28713] þydde anndlega
StephReyk 21311
3) [e-s / af e-u] betydning, indhold, udlægning, tolkning
Aclacassis er þat, ef maðr setr tvenna skilninga gagnstaðliga með einvm orðum
Gramm⁴ 13916Þess ma nokkurr spyria, hvi sæll Johannes talaði þessi orð fyrir folkinu, eða hvern skilning þau hafa
JBapt²A 8702Engi sa guð um alldr, en hans eingetinn son, sa sem er i fo᷎ðurligum faðmi man segia. Þat hefir þann skilning: Engi maðr sa sem lifir i dauðlegum lilkama ...
JBapt²A 88727Commestor segir, at enn ma sa skilningr finnaz i þessum orðum Johannis, at hann hafi fyrir þa sok kallat Jesum lamb guðs, at lambit veitir af ser þria luti
JBapt²A 89518Af *fyrstu friðargrein er sa skilningr halldande, at gvð reiddiz manninum
MarS 17317Heyrir hann eigi siðr, hvern skilning sv bølvaða skręða hefir at hallda, sem andskotinn skrifaði sinni bannsettri klo vpp a kvennanna skaða
MarS 17820syngr hann hátt versit, ok með þvi at þar gengr hst i hlioðvnum, sem svivirðingarorð gyðinganna ero mest i skilninginvm, heyra þeir limir ovinsins fvllgerla rødd klerksins fram i þinghvsit
MarS 20432nøckut fintyr af skilningi þeira fyrr sagðra greina
MarS 21231Nv bið ek þik, at þv setir annan skilning opttarr i þina predican enn tala af varri hrapan
MarS 2529●●● þessi orð sira Guðmundar bera þann skilníng, at ...
GBpD 427●●● fꜳndi honum þat bref er hann skilrikiliga várum herra fram berr. huert upp brotit ok ẏfuer lesit helldr þilikan skilning sem her fẏlgir
~
PS 54914 JJ SÁM 1 42va22þviat hun (ɔ: sagan) hefir rettan skilning ok liosan uegh sínna greína
~
PS 7073 JJ SÁM 1 80va23su þydingin er þekian sem oss skyrir þann skilning af þeim gerdum ok uerkum er sagan hefir i ser. sem oss er til kennidoms
Stj¹ 21Byriar þessor giord ok hefz af sogdum guds hallar grunduelli. þat er af sialfre sogunni en eigi af hennar skyring eda skilningi
Stj¹ 226*Reinn ok skęrr skilningr utan alla ruglan ok háreysti ok tungnanna ymissleik er medr gudi fedr sua sem tal ok tungna grein
Stj¹ 434i þi sem hann sor uidr lærit. huat er getnadarliminum er náálægt. byr sa skilningr. at hann sór þa uidr afkuæmi Abrahe
Stj¹ 13512meðr þeim skilningi *segiz at ...
Stj¹ 1604annarr skilningr ok skyring
Stj¹ 23522Hafa þeir þat fyrir seer til sannanar þersa skilnings ok skilrekkiss. sem her er nokkoru sidarr lesit
Stj¹ 29331Þessum sæmdarorðum til hans settum, heyri menn, hvat hann segir af postolum guðs i þenna skilning: Ástvinir beggia postolanna Petri ok Pauli, segir hann, leituðu ymissan útveg at eyða allri misgrein þeira miðil
Jón⁴ 47128Annarr ... talar tiginni rodd til keisarans a þenna skilning
Jón⁴ 50225munu vær byskupsins vitran samteingia þessu mali at þadan sty᷎riz sannr skilningr beggia synanna þuiat þeir hafa eitt at þyda
~
HMSᴵᴵ 6736 Nik Holm perg 16 4° 10v16●●● Þessi meistarans ord trvum vær flestum o lærdum monnum þung verda no᷎ckut i sinum skilningi
~
HMSᴵᴵ 7134 Nik Holm perg 16 4° 12v20þessi. anntephona hefir þann skilning. at hun þackar almatkum gudi
~
HMSᴵᴵ 1554 Nik Holm perg 16 4° 58v17hann braut nockurn skilning ut af huerium psalmi i salltara, ok yfir þann skilning samdi hann lofuersa uarri fru
Thom² 30023Yfir þenna skilning huarntueggia ... eru bref giorr
Thom² 31228med brefum, hver vppbrotin ok yfirlesin ero þann skilning halldandi, at byskup reiknar sik misgert hafa
MarS² 108415at hann hefdi ... komizt at jnn sigle erkibiskups ok skrifat unndir bref med þeim skilninngi sem hann uilldi
LBpB 5023beygði hann hnefa sinn í þann skilning, at sá er upp helldr hann byrgir ok alla skapaða hluti í hnefa
Æv⁸³624 24224Þat er skilningr þersarra orða, at röddin biðr lifnaðinn mjúkliga minnaz sín í augliti guðs
Æv¹⁹624 7311var j brefinu þui sa skilningur halldande. ad fyrer margar saker og storar ... bodade hann. bannsetta kors brædur
LBpA 205þad uoru two bref med hangannde inn cighlum. var sa skilninnghur j þeim. annat ad ... annat bref var so latannde
LBpA 8419Biskup byrjar þá sitt erendi til herra páfans, ok er þar í þersi skilningr
Æv²⁵ˣ 10218
4) [á e-u / ■] mening, opfattelse, vurdering
eigi skallt þu ... þvi likan skilning hava a þesso male þvi at til frelsis oc lausnar. mannzens tok guðs sunr manndom a sik
Menota: 20ra17 ●BarlA 3635hvart þessi skilningr er rettr, skal ek prova
MarS 31526‹Hugði hann at Moyses hefði þann skilning aa haft. at fliugandi fuglar uęri loptzens skraut ok pryði at eins niðri viðr iǫrðina› emend. Stj 1812: AM 227 fol “B”
emend. Stj¹ 1812: AM 227 fol “B”eftir þeim skilningi sem hann sagdi vatta postolanna reglu ok setníngar heilagra fedra
ÞBpB 2432þar haufðu ⸢sina skilning [var. sinn skilning SÁM 1] hvarir
var. Páll²A 25814 → Páll SÁM 1 32ra15uoru Eyfirdingar hinir somu ok fyrr j sinum skilningi ath þeim syndiz Jon byskup ulogligha hallda stolin
Ann764 22717þat var þeirra skilningr oc atrunadr ad ...
GenealSnE 6356Vel talar þu ... eptir ⸢þinni skilningu [var. þínum skilníng AM 54 fol “C¹”, etc.]
var. ÞorvTÓT 10114: AM 54 fol “C¹”Hann hugleidir nu med sier, huat þetta mune þyda, ok tekr þann skilning, at honum mun gefit fęri, ef hann uill spyria nockurs
Thom² 45517Auð sieð er mer þat at sundr ⸢leít er skilning [var. leitt er skilningr Holm perg 1 fol “C²”] yckur Biskups ok hans
var. ÞorvVÓTᴵ 2867: Holm perg 1 fol “C²”er þat minn skilningur at su skipan eigi at halldazt þar til sem annar biskup kemur til
LBpB 6332skal allr skilningr cardinalium réttr prófaz í fyrrum greinum
Æv¹⁵624 5115sierr hun og fleiri adrir at ofan ifir sængina til fotanna kemr enn crossfesti eptir hennar skilningi so talandi
ÆvMið²³ 5030enn abote ritade ad mote sinn skilning þann sem hann setti yfer brefed
ÁBpˣ 9510
5) skilsmisse
6) (om person(ifikation) i treenigheden)
● þrír skilningar
II. (y. isl.)
Form.: skilning (31); skilningr (16); skilningi (15); skilnings (6); skilningh (4); skilníng (3); skilningur (2); skilninge (2); skilnijngs (1); skilningar (1); skilninngi (1); skilningum (1); skilninginum (1); skilninginvm (1); skilninnghur (1); skilninga (1); skilningí (1); skilninghi (1);
Comp.: bóka- (1), í·þrótta- (1), skyn·semðar- (1), van- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr _; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (skilning); Bl; WPA _;
Genre. (expected): religious works [rel]: 67 (22); contemporary sagas [bis]: 10 (6); unclassified [ ]: 3 (0); romances [rom]: 3 (9); þættir [tot]: 2 (2); learned works [div]: 1 (3); legal works [jur]: 1 (8); charters [dip]: 1 (6); historical works [his]: 1 (15); family sagas [isl]: 0 (10); legendary sagas [fas]: 0 (4);
AS (red.) — January 2015
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
skilja - skipta
...
...