ríkr adj. [acc. -an/-jan; compar. -ari/-ri, superl. -astr/-str]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) mægtig, magtfuld, stor, anselig, fornem, højtrangerende
Eɴ viþ þessa hlute alla verer þu sva rikr sem alexandr conongr es meþ riki sino lagþe vnder sic allan heim
~ lat.potens
14625 ●Eluc674(1989) 1463●●● sa er ríkr kallaþr er stiórnar heimenom
~ lat.potens dicitur
PsAugSerm 197827 HómÍsl¹⁷(1993) 24v30hverr ricr maðr á at vera miscunsamr ... við þa menn er undir-menn hans ero
HómNo³ 378Sa inn ⸢ricsti [var. riki Niðrst² 316] allvalldr leit þa til Jorsalaborgar
Niðrst¹ 428Olafr konongr var rikr ínnan lanz oc ræfsinga samr
ÓHLeg 4329við konong. ne við sér rikra mann
Gulᴵ 577bað hana segia Zoe drotning at hon hefþi meþ Haralldi brot farit. oc spyria hve mikit valld hon hefir þa a honom e. (ɔ: eða) hvart þeira hefþi nv ricra orþit
Mork 856Hefir þv verit með riciom monnom
Mork 24722qvoþoz etla at konvngr mondi rikari vilia vera en lendir menn
Mork 45132beði ⸢ricom [var. rikium ok orikium AM 325 VII 4° “325 VII”] oc alðyðv
ÓH 2217þar var mart lendra manna oc mikill fiolþi ricra bvanda
ÓH 5588Hvat skylldir þv fara vtan af Islandi til ricra manna oc gǫraz sva at vndrom
SneglMork 23728feʀ Halli of sumarit til Danmercr oc er þar me‹ð› eino‹m› ricium manni
SneglMork 2453●●● þeir menn er rikastir varo oc raðgastir er senatus heita á latino
Alex 98A þesse stefno stoð vpp einn rikr maðr sa er Eschinus het oc talaðe
Alex 1115I þesse borg var forðom ricastr scole
Alex 1123þoat hann vere viðlendare fyr sacir margra scattkonunga rikare
Alex 1827Man oc enge sva ricr siðan. at vm sec mege vruggr vera firir þyrstanda þręle til dreyra sins lanar drottens
Alex 10324hon uar æins rix konungs dottir
Þiðrᴵ 3236Riki konungr Attila
Þiðrᴵᴵ 25624●●● þar þotti engi lendr maþr rikari enn Ion, bæþi fyrir ættar sakir ok þo oiafnaþar
Orkn325I 14918Oc er Gunhilldar ss. (ɔ: synir) to᷎kv veizlo i So᷎gni at ens (lege eins, cf. ed. note) riks manz. þa er þat sagt at þar voro o᷎ll goð atfo᷎ng vm dryk ok mátt
ÓTOddS 328þar bio mikill maðr ok rikr er Biorn eitrkveisa hét
ÓTOddS 714Ek veit eigi nv hverir rikastir verða iarlinn e. (ɔ: eða) ver
ÓTOddS 7320Hꜹrða Kari hafðe sva rikr verit at hann sigraðe .ix. konvnga með sino megni
ÓTOddS 10315En iarll var rikr oc vitr harðraðr oc sigrsæll
Sv 319mikit fe ok riki mætti þér rikri maðr af þer taka
ViðrǼHHauksb 3071Var hann þa ok allrikr konvngr
HkrFris 3413Hann var ríkr hǫfðingi ok málafylgjumaðr mikill
NjR 56allir hinir rikvzstv ho᷎fðingiar
~ lat.omnes maiores natu
Vulg 3Reg 8,1 StjC 56514en rikarsti maðr
SveinkaEirsp 1143●●● (proverb.; cf. FJOrdspr 181) sagði þa inn ⸢rikri [var. rikari SvFlat 57213] rad
SvEirsp 29616Vespasi‹an›vs var þvi næst keisari .x. ar rikr maðr ok hardradr
VerA 5311fru hallberu er sidan uard abbadis sagdz klaustrs ok margar adrar rikar konur
IslDipl (1315) 92Aðr vaʀ gift oðrum rikum manne. syni Þoris hunðz er Sigurðr het ok eru þaðan komnir Biarkeyngar hinir agiæztu menn
Heiðy 1089Þa mælti Gangleri: Hvat varþ þa vm þeira sætt, eða hvarir vorv rikari?
SnE 1410Hvart hefir Þorr hvergi sva farit, at hann hafi hitt firir ser sva rikt eða ramt, at honvm hafi ofrefli verit firir afls sakar eða fiolkyngi?
SnE 4810Vtgarþaloki ... spyʀ, hvernig honvm þickir ferþ sin orþin, eþa hvart hann hefir hitt rikara maɴ nokqvorn en sic
SnE 591svinbeygt hefi ek nv þann, er rikaztr er með Svivm
SnE 1424rygr heitir sv *, er rikvzt er
SnE 18917(proverb.; cf. FJOrdspr 181) ferr enn sem fyʀr, at hinn rikari verðr rꜳð at segia
ClarA 1545●●● mikill maðr ok sterkr falatr ok fastnæmr ok rikr i heraði heima
Dpl 14423mun þer þa verða ecki meín at oss frændum. En her i landi er þess ván vm alla þína daga at varer frændr se rikaster
EgM(2001) 12132at ... ⸢varer frændr se rikaster [var. ver frændr sem rikri WolfAug 9 10 4°]
~
Eg 23115 var. EgM(2001) 12132 → Eg WolfAug 9 10 4° 51r7kallar riki maðr abotann til rꜳða giǫrðar vm vanda mꜳl
Æv657 32314Her kemr sǫgv at vǫlldugr guð krefr af rika manni þa skulld sem hveriv holldi er eiginlig at ganga um dauðans dyʀʀ
Æv657 32317ok sem hann ... hefer heilsat upp ꜳ hann talar hinn riki maðr
Æv657 32322●●● Þar dvelz hann um nökkur ár, halldandi ríkan skóla með mörgum tíginna manna sunum
Æv⁹⁵ 29814þa hefir engi konungr verit ⸢rikari [var. iafnrikr AM 226 fol “B”, etc.] i þann tima
var. Alex 13: AM 226 fol “B”(hann) hugsar at Romueriar ero menn ⸢*rikaztir [non emend. rikiraztir] i heímínum. ok þeir briota allt vndir sik
cf. Vulg 1Mach 8,1~ lat.potentes viribus
5921 Gyð(1995) 597n.þeir erv menn rikir oc kallðradir
StuᴵK 1173klerkr goðr, uitr ok uinse᷎ll, rikr ok goðgiarn
StuᴵᴵK 1072kona hans bað. at hann skylldí bíoða konvngí til veítzlv. sem margir aðrir rikir menn gerðv
Huldaᴵᴵ 344hann tók rikramanna konvr ok dætr. ok hafði hía ser slika stvnd sem honvm líkaðí. ok gat bǫrn við
Huldaᴵᴵ 367Gormr ... hafði uerit allrikr konungr. þviat hann helt alla Danmo᷎rk af Ragnars sonum
ÓTᴵ 12719þat riki gefr allzvalldandi guð eigi siðr hinum fatækazta en rikvm konungi. ef honum þionar með saɴri tru
ÓTᴵ 3764vórir ho᷎fþíngiar se eigi iafn rikir sem konungar j o᷎ðrum lo᷎ndum
ÓTᴵᴵ 19516þa segir Akilles ad eingi skal sva rikr vera j her Grickia at honum skvli meín gera firir þetta
TrójS 8219margir þionadu odrum konungum sér rikarum
Stj¹ 1083Geirardr rikr madr
DN I (*1316›Holm 29) 1308Hon var vitr kona ok storlynd [var. + rík ok stórráð GKS 1005 fol “F”]. Iafnan er Vermundr var eigi heima, þa rieð hon firir heraði ok firir monnum
var. Fbr 111: GKS 1005 fol “F”er þat sannliga sagth, at hann hafvi rikazstr verit allra Orknneyinga ialla
Orkn 8616Þessir hafa rikazstir verit Orkneyinga iarla, at tali þeirra manna, er frasagnir hafa þar um gort
Orkn 3297Tosti het madr i Suiþiod. hann var einn rikazstr ⸢madr [var. ok go᷎fgaztr ÓTᴵ 6117] j þui lande
ÓTFlat 6811ekki skortir mig afla til at hallda æinord minni firir rikara manni en þu ert
ÓTFlat 7633Þat ætlaða ek, at nú skyldim vit reyna með okkr, hvárr ríkari væri
Ljósv 318fyrirkuedr honum lofligr uani at ganga fyrir sua rikan mann ꜳ sidkuelldi þui hneigir hann sik til herbergis
Thom² 30821Skilia nu suo at riki madr situr epter gl‹adr›
Æv238XXIV² 31320er hann hefir fellt sva rikan konung
Vǫls 2028rędum um rika konunga ok þeirrꜳ storvirke
Vǫls 628Þat samir rikum konum
Vǫls 7025þeir voro menn rikazstir j Þrænda laugum
HuldaHrokk 1417leikst þar jafnan lítt, ef allir eru jafnríkir, þótt lið s‹é› mikit
Trist² 1625let hertugi taka sig til kongs yfir Danariki, ok giordizt rikr hofdingi
Hák81 6229rikr ok raduandr
SigFót 23410fim hundrut ... rikra riddara
KirjA 1514Hvar veiztv annann keisara jafnagætann eda jafnrikann, eda þann er hird eige iafn agæta?
Mág¹B 117rikir ⸢mvnv [var. menn Holm perg 7 fol “A²”] geyma at þessi meyiv
PartA 266skal ek gera þíg ríka med mer ef þu uillt elska god uor
Doroth429(2011) 11429at þier hefdit gipt ydra dottr einvm ofr rikvm kongi
OsvReyk 8229og ei hefur hann stadenn j Hollte, nema hann verde rykare enn eg
ÁBpˣ 1314rikr i heraðinu ok storráðr, vigamaðr mikill, ok bætti menn sialldan fe, þott hann vægi
Fbrˣ 810Þidranndi var rijkur madur og þo vinsæll
Fljˣ 717hafðe hann latezk. en æftir varo synir rikir til hæmndar
FskBˣ 1125þæir .ii. brꝍðr varo iarlar oc var Eirikr rikare
FskBˣ 1365●●● at þeiri veizlu fekk Hálfdan Ragnhildar; ok var hon síðan rík drótning
Hkrᴵ37ˣ 9221hann hafði ríki í milli Svínasundz ok Gautelfar; hann var ríkr jarl
Hkrᴵ37ˣ 11522Eiríkr ... þóttisk nú svá ríkr, at hann vill ekki vægja fyrir Skopta
Hkrᴵˣ 2896jarl er svá ríkr maðr, at engi þorir annat at mæla, en hann vill
Hkrᴵˣ 34510optast sigrask þeim verr, er fleiri eru jamríkir
Hkrᴵᴵˣ 1262Markus var ei godordzmadur ok var þo med ollu rikur i heradi sinu
HrafnAˣ 1902‹ríkr ok réttdæmr› emend. Kirj 9215: AM 532 4° “D”
emend. KirjB 9215: AM 532 4°ˣ “D”hann (ɔ: Knútr enn ríki) hefir verit ríkastr konungr ok víðlendastr á danska tungu
Knýtl1741ˣ 5024Þat er allra manna mál, at Knútr konungr hafi ríkastr verit ok viðlendastr (konunga á Norðrlǫndum)
Knýtl1741ˣ 5120Eiríkr konungr gerðiz ríkr hǫfðingi ok ágætr
Knýtl1741ˣ 1692[var. Rijkur, þad er mannaforräd, Audur er stor fie AM 106 & 112 folˣ “Þ”]
marg.
var. LdnSkˣ 15510: AM 106 & 112 folˣ “Þ”þótti eigi ørvænt, at koma mætti hann þar, þótt hann leitaði annarra landa, at hann kæmi sér í sveit með ríkum mǫnnum
StuᴵᴵR11127ˣ 1438Ríkir menn, er fylgðu drottningu
~ fr.li serjant
Tristan 13210 Trist¹ˣ 18418Rijker menn hallda eigi lǫg
~ eng.the grete holde no lawe
1026 ÆvMið⁶186ˣ 1014
● ríkr ok (...)auðigr
þa (!) þu yrðir rikr oc auðigr. þa myndir þu eigi vera goðgiærnn. oc ivaðezt þu miok i þesso orðe
Menota: 101ra23 BarlA 19214hann var ricr maðr oc storauðigr
ÓH 1144Hann var rikr maðr oc avðigr
StjC 42715hann var lendr maðr rikr ok auðigr
EgM(2001) 916Maðr het Ynguaʀʀ. rikr ok auðigr
EgM(2001) 2729Maðr sa er bæ þann atti ok var rikr ok auðigr
EgM(2001) 6912●●● J þann tíma stóð Noʀegsvelldí með blóma míklvm. var bondafolkit avðígt ok rikt. ok vvant ofrelsi eðr ofriki flockanna
Huldaᴵᴵ 31720gerðest folket auðigt oc rikt
FskBˣ 30511
● ríkr ok/... óríkr
firirbiodom ver huærium manne rikum oc oʀikum þessa vara scipan rifta eða rúva
NoDipl ([1265?]) 402iamvæl rikum sæm urikum sva konongom sæm kotkarlum
Kgs 5136Jafnt hegndi hann ⸢rician [var. ríkan AM 75 a fol “75 a”, etc.] sem urica
ÓH 14616for hann suo um allt þat riki. iafnt hefnde hann rikum sem vrikum
ÓHFlat 6410
2) stærk, kraftig, hård, barsk
hinn veg gafsc þeim at þeir fvndo ser rikara oc gato Norþmenn *brotit kastalann
Mork 34225Ok i þenna pvnkt, sem gozin ero at falli komin, andaz hinn riki maðr
MarS 29930þá setia þeir sinar herbu̇der eigi langt fra fyrr sogdum borgum. og lȧgu þar vm nȯttina. og ho᷎fdv rik vardholld
Adon 1006hann setti Óláf í turn einn hávan, ok þar menn til gæzlu; var þar ríkt varðhald
Knýtl1741ˣ 10511Þóttuz þeir allir eiga vantalat við hann, reið þá til annarr, en annarr frá, bægði hverr ǫðrum; en Ásgrímr var því ríkari en aðrir, at hann helt í stigreip hans ok gætti svá til, at honum yrði eigi frá bægt
StuᴵᴵR11127ˣ 29116●●● þó er fátt skǫpum ríkara
Vatnˣ 3129
● ríkt (n. sg. = adv.)
er nú svá ríkt fylgt málinu, at þeir skyli fram hafa málit eða hann vinni eiða
Glúm 852let simon sítia vm dauids kastala. sua rikt er þeir mattu huarki ganga vt ne íɴ
Gyð(1995) 987þeir erv fíot‹r›adir ok rigt bundnir
Fær 8812Droplaugarsyner hielldu so rijkt vord ꜳ umm skip þad, er Gunnar ꜳtti, ad hann nadi alldri þangad ad koma
Fljˣ 979konum þykkja ríkt bornir kviðirnir, er þær kómu eigi fram *vǫrn nýtri⸣ ok eigi réðu þær sjálfar ferðum sínum
LjósvLˣ 12924
● ganga ríkt [með e-m]
Sva gengr ríct ovenia synþogra maɴa at þeir oþocka meiʀ þa meɴ es betre ero
HómÍsl²⁷(1993) 40v11Má þar siá hve ríct langa fasta gengr. es slíc hotiþ kømr eigi fostoɴi af
HómÍsl³⁸(1993) 64r22(þeir) bǫrþosc til laga oc landzsiþar. at guþs log gengi rícra helldr an o venia vándra maɴa. eþa siþléysi svicaþióþar
HómÍsl⁴³(1993) 73r16sva gek millden ríct með honom ... at hon mycðe stirðan ovinar ofsa með felldum tarum
Alex 5610ganga þa þo rict vscaupin er sonr verðr foður sinom at dauða sauc
Alex 1246vinir Iuɢurthe lo᷎ttu míok. þuiat sua geck fe mutan rikt. at æigi vard lo᷎gunum nád
Rómv226(2010) 259vér höfum leitað hver upprás gangi ríkast svá vándra vesalda fleiri en framlútr yðvarr illvili mót kirkjunni
GBpD 9135Ovætter ganga so rigt j Iotunheimum at ef menn tala þat af tungu fram at traull skuli eiga eitt huat. þa koma þau þegar ok taka þat
Sams 328var allr þessi stadr Basel j storvm vanda saker ogvrlegrar sottar er pesstilencia heiter at hvn gieck med þat fyrsta so rigt at hverr fiell vmm annann
AnnaReyk 33221gieck þvi plagan þessi so rigt at þar vorv fleire af gvdar og bloth en j nockvrvmm staad avdrvm
GeorgReyk 35818láttu eigi þá fæð, sem á millum ykkar hefir verit, svá ríkt ganga, at þú virðir meira en þat, at hann er ór því heraði, sem þú ert
Þórð²ˣ 1824●●● Orðit hafa mér svá færi í dag á þér, at ek mætta svíkja þik, ef ógæfa mín gengi ríkara en lukka þín
ÞStangˣ 8415
● leggja ríkt [við e-t / á ! við e-n / við e-u(hum.)]
Þorbergr scal coma a fund konungs fyrir miðia fꜹsto oc er lagt ríct við þeꜱa ordsending
SteinÓH 37911lagði sva rikt við ef nockurir tæki Norðmenn við spotti eða hæþiligom nofnum
HákFris 55221hann rannsacaði at um cristnihalld manna. oc þar er honom þotti abota vant. kendi hann þeim retta siðu oc lagði sva ⸢mikit [var. rikt Holm perg 4 4° “St 4”] við ef nockorir veri þeir er eigi vildi
var. ÓH 14611: Holm perg 4 4° “St 4”Enn helgi Jon byskvp lagði riktt við þat sem siðan hefvir halldiz at menn skylldv sækia til tiða ꜳ helgvm davgvm
JBpA(2003) 1811Lagdi hann sidan sua rikt uidr ollu sinu landzfolki. at ef nockurr yrdi sua diarfr. at ...
Stj¹ 16230lagdi rikt vid at engi Eyrarfloti skylldi lengra sigla med landi enn i Ekreyiar
HákFlat 19114lagde hann þar suo rigt vid at honum skyllde einge biorg uæita
HálfdSv 56525leggr hann sva rikt vid þetta, ef sa er nauckurr, er of þetta geti, at hann skal eingu fyrir tyna nema lifinu
Ragn 1342Jarl lagdi rikt vid, ef nockur hialpadi mer, ath sa skyl[di lijfenu tijna]
ÞJ 1915lagdi rikt uid, at einge Eyrarfloti skyldi sigla leingra med landi en j Eikreyiar
Hák81 64518lagdi sua rikt uid, ef nockr madr tæcki Nordmenn med spotti eda kalladi bagga eda odrum hædilegum ordum, at hann skylldi eingu fyrir tyna nema sinu halsbeine
Hák81 65411lagdi rígt uid, at eingi skyllde a land ganga utan hans leyfi
Yngv 1218þeim skylldí eingi grid gefa. ne̋ ꜳsia ueita. ella skylldu aller þeim hefna. suo uar rikt uid lagit
Harð 17231leggiandi þar rikt uid huer sem ath þuij yrdi kunnr ath þuij brygdi af og legdi ꜳ flotta skylde fyr gert hafa fe og fridi
Hect 13117var þeim fengin ein skemma at sofa í. Jökull lagði ríkt við ef nokkur nefndi þá, ok skyldi aungu fyrirtýna nema lífinu
ÞorstVík 41120þeir gafv honvm þat svar. at hann skyllde latha kalla þeirra hinv nanvzthv frændr fyrer sig og leggia rigt ꜳ vid þꜳ
SofReyk 19829Hann sendi þá menn frá sér ok stefndi til sín liði af heruðum ok lagði ríkt við
Knýtl1741ˣ 12412Var þá sendr Þórarinn kaggi út til Hofs ok lagt við ríkt, at Broddi skyldi utan koma
StuᴵᴵR11127ˣ 28217
3) [við e-n] streng, standhaftig
hann ... vas rikr viþ vanda meɴ
Nik655 718sua miukr sem han uar uit litilmagnann, sua uar hann rikr ok rauksemdarfullr uid ribballdann
Thom² 32336Hann er rikr vid usidamenn bædi lærda ok olærda
Thom⁴ 3197var hann faam monnum harmdaudi. þuiat hann hafdi verit jllr ok ojafnadar samur. hardr ok herskaar. rikur ok raadgiarn. sinkr ok suikall
Vikt 486
● ríkt (n. sg. = adv.)
Etke of ǽtlar til aɴars en mótgǫngo vandra maɴa. hveʀ þeirra er halda býþr ríct réttan siþ
HómÍsl²⁷(1993) 40v9aller Gyðingar halda rikt log sin
~ lat.omnes aemulatores sunt legis
Vulg Act 21,20 Páll¹ 22622Nv vill sveinn eigi nema. oc leiþiz honvm bök. þa scal föra hann til annarra verka. oc raþa honvm sva til. at hvartki verþi honvm við illt ne við örkyml. enn halda til sem rikazt at ollv annars
GrgKonᴵ 185þa syngaðezt folkit flæst allt sva akafliga at þat fell i hordomum oc blaɴdaðuz viðr þæʀ konor eʀ af heiðnum þioðum varo. En þat var sva rikt bannat af guði at hvæʀr var dauða firi værðr er i þa synnd fælli
Kgs 909er a leið haustið. fǽr (!) hann a fiall er menn ganga at gelldfe. ok verða heimtur goða‹r›. er rikt fylgt ok missir engiss sauðar
BandM 126Þar váru systr skapstórar ok kynríkar, ok þóttuz halldnar ⸢of ríkt [var. ofrigtt AM 234 fol] af henni
MarB 1223hann baud rickt at hallda friadaga fostu. sua at ongann skylldi tuimǫlt eta rum helgann. nema þann einn er i paska uicku er
ÞBpA 21316hann hellt sua rickt sialfur friadaga at hann at alla þurt ef hann uar heill
ÞBpA 21318*Hon helt sva rict ein-[set]vna, at hon villdi eigi sia hann son sinn, er hann sotti hana heim
StuᴵK 26311Gizure þotte biskup hallda helldr rikt brennv-menn
StuᴵᴵK 2154iaattum ver þeim eingum gridum ok fylgium þeim nu sem rikazst
HákFlat 9631iaattum ver þeim eingum gridum ok fylgium þeim nu sem ⸢rikazst [var. fastast Hák304ˣ 7940]
HákFlat 9631Oddr geymir þat sua rikt at þat geingr alldri af honum huarki natt ne dag
ÞUxaf 25427jatum þeim ongum gridum, ok fylgium þeim nu sem rikazt
Hák81 45511hann uar stiornlatur ok hellt rikt landz log
HÍ 2123skal hier ok ecke rikra uid liggia enn þu skallt sialfur rꜳ̋da dottur þínní fyrer mer
Harð 1262skal hann færa til annarra verka ... ok hallda til sem ⸢rikst [var. rikazt GrgKonᴵ 185] at öllu annars
Grg5ˣ 32014birkibeinar fylgþu þa rikt konunginom oc letu þa xij menn alvapnaða fylgia
Hák AM 42 folˣ 96v22
4) dominerende, fremherskende
let þa eɴ ricri verþa gøzco sina oc vit sem hann gørþi iafnan
GullÁsuÞMork 36421þeir vurðu þo ricari er fleri voru saman
HómHauksb¹ 16129a þessu þingi urðu þæir rikari er rangara mælltu
Rómv595(2010) 373●●● braz enn harmrinn yfvir hvgganina ok varð rikri
Thom³G 54334Þo at þar gangi til allr styrkr rikissins ... þa veit ek æigi, hvart rikara verðr, skǫmm eðr sæmd
ClarA 861vm siðir varð rikari hans goð vili með guðs krapti en sa fianndi er ímoti stoð
RRÓT 3294verðr þat þa ⸢rikara [var. roskara AM 325 IX 1 b 4°ˣ “C⁸”] sem verr gegnir
ǪgmÓT 93Konungr er æskumadr ok ahlydinn, enn rꜳdgiafar rikir ok æigi miok rettir, framgiarnir, enn æigi miok *forsioligir
Thom² 30627þat má ek segja þér af þessu landi (við heimsendann), at þar eru engir menn nema jǫtnar ok flagðkonur. Þar er jafnríkt nótt ok dagr
ÁlaFl 1101Mart áttusk þeir Óðinn við ok Gylfi í brǫgðum ok sjónhverfingum, ok urðu Æsir jafnan ríkri
Hkrᴵˣ 168
5) vigtig, betydningsfuld
þesser menn lata oppt afl viti rikara oc liva meíʀ at dømom Achillis en Nestoris
Alex 915En hamingian su er hverio raðe er rikare gek ímote
Alex 3318
● nauðsyn verðr/... lǫgum rík(a)ri [um e-t]
(proverb.; cf. GerSprichw 25) ma navðzyn verða lavgvm ⸢rikri [var. rikari Holm perg 1 4° “E”]
MarA 37721(proverb.; cf. GerSprichw 25) ok má nauðsyn verða lögum ríkri
MarS 3816(proverb.; cf. GerSprichw 25) þat þykkist ek sét hafa í ritníngum, at þröngvandi nauðsyn verðr lögum ríkari
GBpD 9534(proverb.; cf. GerSprichw 25) Þat hefi ek fvndit i helgvm ritningvm at nꜹdsyn se lꜹgvm rikri vm marga hlvti
GBpB(2018) 13010
● sjón/... er sǫgu rík(a)ri [um e-t] [e-m]
(proverb.; cf. GerSprichw 27) Her getr þeꜱ at þeim var sion sǫgv rikri vm ferþ Knvz konungs er þetta qvað
ÓH 4765(proverb.; cf. GerSprichw 27) Þer mvn syn so᷎gv rikri her vm
StjC 62120(proverb.; cf. GerSprichw 27) Hvgi byskvp ... let sina tva klerka handtaka hann ok forvitnazt vm getnaðarlimvna ok finna þeir sannliga þa með honvm fvllkomna. En sion var savgv rikri vm syn hans ok avgv. þvi at þat var avllvm fyrir avgvm
Thom³G 54427(proverb.; cf. GerSprichw 27) er honum nu seon so᷎gu rikri vm þat er hann foruítnaði
~
PS 59730 JJ SÁM 1 53vb9raunn er so᷎gu rikri
~
HMSᴵᴵ 12513 Nik Holm perg 16 4° 42r4(proverb.; cf. GerSprichw 27) sjón var sögu ríkari um augu hans ok eystu, at á burt var hvorttveggja
Án 34213
6) [at e-u / með e-u / af e-u / í e-u] rig (på ngt), velhavende
þetta til lag er got ... af eín hveriom rikiym boɴɴda en ecke er þetta konvngligt til lag
Jvs291 9815nu er attila konungr allkatr. oc veit nu at sua mikit fe man þar vera at ængi konungr man vera rikari at fe alla sina ævi en hann man uera. nu gengr ænn alldrian innan um bergit oc utar til dyranna oc ut æptir þat oc lętr aptr hurðina
Þiðrᴵᴵ 37215rikari at auðæfom
BarlB 21539þæir er segia afhendes ser gud ok hæilaga kirkiu till þess at þæir skollu i haogum finna æda adrar læidir rickir verdda æda visir
GulKrNA 3086hann var vngr maðr ok rikr at penningum
Dpl 17330sua þarf fatꝍkr maðr ⸢guðs sem hinn er meira a [var. guðs miskunnar sem sa er rikare er Holm perg 35 4° “Ff”; gvðs sem hinn riki AM 309 fol “Ea” etc.; guðs sem hinn er rikr er DKNVSB HA 1 4° “Ef” etc.]
var. Landsl 1413: Holm perg 35 4° “Ff”einn rikr maðr var i einshuerium stað
MarS 2988hann fann ok rauða þann i iorðu er hann bles af gull ok af þesshꜳttar lutum uarð hann skiott rikr
SnEW¹ 431var einn ríkr maðr at penningum meirr en at góðum siðum
Æv⁶ 241hann var rikr at gulli ok silfri
Gyð(1995) 10712eigi dregr mér stórt um, þvíat ek em ríkr maðr, en hugsa mætti héðan af hvat honum líðr smábóndanum, ar þér komit til garðs
GBpD 14323í mörgum stöðum auðgar hinn ríki sik meðr því, at hann rífr til hinn fátæka
GBpD 16037Jon byskup reiknaði vtgio᷎lld af kirkiu tívndum af hinum rikurum monnum. ef kirkiur ho᷎fðu at varðveita
AnnSk 2111Jorsalaborg ... rik af ymissum audæfum
Stj¹ 769Senniliga er þat med aullu engi glæpr. at þu girniz at eiga eina luti ok adra. þiat ecki gorir þu þat medr þeirri ástundan. at þu hirdir rikr at uera. utan helldr til þess at þu uerdir æigi fatækr ok o᷎reigi
Stj¹ 14329ef þau hafa með minna fé saman gengit en þau ætti bæði saman til þriggja hundraða, ok aldri urðu þau svá rik at þau ætti konungi skatt at gjalda, þá sé hvárt annars handbjargarúmagi
Jb 29613einn prestur af Haloghalandi rikur ath audæfum
Jart194 5715hinn rika mann
~
HMSᴵᴵ 7231 Nik Holm perg 16 4° 13r20Kaufmadr einn var i Licia ... siglanndi midil lannda. furduliga rikr vm tima medr hverskyns audæfum er plagaz i þessum heimi
~
HMSᴵᴵ 13326 Nik Holm perg 16 4° 46v22sækir hann heim gyding nockurnn storliga rikan at gulli ok silfri sem þess hattar kyne er veniuligt
~
HMSᴵᴵ 1346 Nik Holm perg 16 4° 47r8Nv sua miklu rikari sem Heinrekr konungr uar enn nockr fyrir honum i Einglandi, krefr skynsemd, at ...
Thom² 31038(Írland er) hin rikazta med allzskonar dyra ueidi hin besta at siofiska fongum audig at vingordum rik at vinum
Dugg681a 34Vér þykkjumz eigi ofríkir í þessu landi, sem hingat hafa flutt þetta góz, ok eigi vilju vér þat þrautlaust missa
FlórKon 17313huort ertu suo rikur Samarjon at gulli ok silfri ok audrum gersimum sem sagt er
Vikt 394I *Cantuaria var ein rik fru
~ lat.matrona ditissima
HelChron 101341 MarE 64617med þuiad artus er rikaztur allra þeirra er hann hefir til spurt bædi at laundum ok sæmdum
Trist¹Reeves 3016allir þeir sem eigi eru suo rikir at þeir eigi kongi uorum skatt at giallda
Vilm 2011Hann var mikilhæfr maðr, ríkr at auðæfum, vitr ok vinsæll
Vígl 6513ríkr at peningum ok kappsamr
Vígl 853hann uar rikur mann bædi j landi og lausum eyri
ÆvMið²⁷ 614hann uar rikur mann bædi j landi og lausum eyri
~ eng.riche
6127 ÆvMið²⁷ 614Þar var j borginne einn riddari rikur at peningum og no᷎ckut galaus og eigi miog gudhræddr
ÆvMið³¹ 958hun quadzt eigi þiggia vilꜳ giafir þeirra sagdiz uera yfrid rik
SigÞǫgl 1253hann var ríkr maðr at peningum
Vígl510 6916hun var ... miog rijk ad fie
Fljˣ 3125allir ʀikir menn
~ lat.Et filie tiri in muneribus uultum tuum deprecabuntur omnes diuites plebis
5218 (Vulg Psalm 44,13) GlossPsalt 5319ʀijkur
~ lat.Ne timueris cum diues factus fuerit homo
6025 (Vulg Psalm 48,17) GlossPsalt 6124þu ert eigi sem adrir menn, helldr ertu sem rikr madr ok hofdingi brædranna
~ lat.sed diues
SpecH 261a51 (VII 108) MarD634ˣ 88314með því Artus er ríkastr allra þeirra, er hann hefir til spurt, bæði at löndum ok sœmdum
~ fr.E pur ço qu’il est le plus halt, / Reis de tere e d’onur
Tristan 9021 Trist¹ˣ 14926
● ríkr ... fátǿkr
sua þarf ⸢fatꝍkr maðr guðs sem hinn er meira a [var. fullr bonde guðes sem einyrki ok suo fatꝍkr maðr sem rikr Holm perg 34 4° “Fa”]
var. Landsl 1413: Holm perg 34 4° “Fa”sua vm rikan sem fatꝍkan. vm ungan sem gamlan
Landsl 316um ríkan sem um fátækan
Jb3268 291hann ... dæmde sua rikian sem fatækan
AnnL 27320Her med ferr þat frelsi, at huar sem stendr konungs fe, er i hans ualldi, sua tæra rikum sem fatækum
Thom² 30726huarirtueggiu rikir ok fatækir kalla sem einni rauddu
Thom² 42819vm vandadi þa hlute sem hann sꜳ mote Gudz logum. huort sem þad giordu riker menn edur fatæker
LBpA 10812fathæker sem riker
GeorgReyk 35912ʀikur ok fatekur
~ lat.simul in unum diues et pauper
5823 (Vulg Psalm 48,3) GlossPsalt 5925otalligr fioldi ... rikra ok fatækra
~ lat.divitum et pauperum
HFars 178038 MarD635ˣ 6609
7*) [af e-u] ?begunstiget
8) (om ejendom/bebyggelse) stor, flot, pompøs
Ec a eina rica frændkono með rikum eignvm. ut i salerna borg
Streng 16230O. (ɔ: Óláfr) konvngr sat longom ꜹstr a Ranriki at eino bvi sino riko. er heitir a Hꜹcstoþom
Mork 29029Crescencius-kastali er he᷎str i borginni fyrir hedan ána [hard]la rikr
Encᴵ 1821Í fjallinu stendr einn ríkr kastali
FlórM 382verd hennar (ɔ: burtstangarinnar) er asnabyrdr af brendu silfri og hinn rikazti kastali j Franzs
VSj 1713Olafr konongr sat longum austr a Ranriki at einu riku konongsbui
FskBˣ 30811váru þeir þá komnir hjá þorpi nǫkkuru, er þeir sá herinn, ok var þat ríkr staðr
Knýtl1741ˣ 11914Þar var eitt ríkt konungsbú, ok réð þar fyrir ármaðr konungs
Knýtl1741ˣ 12225
9) (om fest/gilde) stor, prægtig, storslået
synir ambi skulo gera rikt brudlaup fręnda síns
cf. Vulg 1Mach 9,37~ lat.nuptias magnas
6628 Gyð(1995) 6611‹S›Veiɴ konungr gerði maɴ boð rikt ... hann skylldi erfa Haralld konung fodur sinn
ÓTᴵ 17722þa var rikr dannzleikr slegínn oc komv þangad allar hínv kurteisuztv konur oc slogu *danzinn
TrójS 5812Sem konungrinn heldr þetta ríka hóf með allra handa gleði ok gamni
Rémˣ 1998
● rík veizla
Var þa stefnd veizla ric þar sem heitir a Scialdar acre
Mork 943þa var hon .vij. vetra gomul. þessir enir ungu menn unnuz mikit oc veit þat þo æigi attila konungr. þat er .i. dag at veizla rik er ‹i› grasgarði attila konungs oc danz rikr. oc þa hellt Vall‹t›ari i honð hilldi-gundi
Þiðrᴵᴵ 1066rik veizla oc agættlig
ÓTOddS 5830var þa stæfnd veizla rik
FskBˣ 2399gengu þau til borða ok ríkrar veizlu
~ fr.vont cum a feste mangier
Tristan 7921 Trist¹ˣ 1477
10) kostbar, værdifuld, fin, pragtfuld, ædel
hon klæddiz þa sua rikum skinnkyrtli hinna huitostu skinna með sua agætum bunaði hals oc handa, at osenn var annarr slikr
ElisA 864siðan gyrði mærin sik æinu riku bellti
ElisA 871riddarenn ... (hafði) halldet hana. með riku yvirlæte
Menota: 21rb34 Streng 383lét hann honum fœ́ra. af fe sinv. gott borðker af brenndo silfre. at þiona honum með. ok rict silki pell til klæða
Menota: 35vb9 Streng 17234ricar giafer ok fornir
Menota: 38vb4 Streng 20232Þat var annat landtialld miklv rikara
ClarA 937Jt ríka merki hans blakaði fyrir vindinum
KlmA 34433síðan var fram borit ker þat et ríka, er Flóres átti
FlórM 8333hafði hann yfir sér ríka pellsskikkju ok agætan búnað undir
Klma 29932Sendu ver til ydar. so sem til vinar ok frenda. mæir minnilega en rika sending. eit skingr ok syrkot. ok kaprunn ...
DN X (*1308›apogrˣ) 1514Siðan var fram leitt eitt ágætt ess með ríkum búningi
Rémˣ 18010Var nú á konungs borð svá ⸢ríkr [var. dýrr AM 125 8°ˣ “l”] kostr fram borinn, sem aldri sá Rémundr dýrara
Rémˣ 3413var mærin leidd í ríka rekkju
~ fr.li lit
Tristan 7930 Trist¹ˣ 14714
● ríkt (n. sg. = adv.)
II. (cogn.)
Gv[dmundar rika]
Kristni 1398Knvtr hinn riki
GenealAlfrᴵᴵᴵ 5519Magnus riki Ol. s. (ɔ: Olafs son)
GenealAlfrᴵᴵᴵ 5521vm hakon jarll iɴɴ rika
Skáldatal² 45b13Hakoɴ jarll iɴ riki
marg.
Skáldatal² 45b24[k]nvtr konvngr [iɴɴ] riki
marg.
Skáldatal² 46b4hann atti .iii. vetr Gvnhilldi dottvr Knvz ins rika ok með honvm for Knvtr til Rvms
VerA 726(Obiit) Sveinn tivgvskegg Dana konvngr. Knv́tr hinn riki ... tók konvngdóm
AnnReg 1063skip Jóns ⸢rika [var. rikia AnnSk 18222]
AnnReg 12320Iormvnreckr konvngr hiɴ riki
SnE 13220Pompeius Magnus ... uar fostrs son Sille ens ⸢rikia [var. rika Rómv226(2010) 16921]
Rómv595(2010) 1697Bærdor riki
DN V (*1328›vid 1345) 693Silla. son Lucíȷ́ Sille. híns rika. þesꜱ er drap Maríum
Rómv226(2010) 2551hann var kallaðr Ro᷎gnvalldr en riki ok en raðspaki
ÓTᴵ 2113Hirð biskup Olafs konungs ... het Sigurðr ok var kallaðr Sigurðr riki
ÓTᴵ 2498Guþmundar sonar hins rika
ÓTᴵ 35512komu til Olafs konungs sendi menn Knutz hins rika
ÓTᴵᴵ 3265Guþmundr hin riki ꜳ Mo᷎ðrv vo᷎llum
ÞorvVÓTᴵ 2808Ragnnhilldr rika
HarHárf 57525(Obiit) Magnus en riki
AnnGott 36020Erminrekr konungr hinn ríki
Blómstrˣ 359Þa ried Hakon hinn rijki fyrer Noregi
Fljˣ 589Knútr konungr enn riki
Kal76ˣ 8729hans móðir var Alfífa en ríka, dóttir Álfrúns jarls
Knýtl1741ˣ 4920hann var kallaðr Knútr enn ríki eða Knútr gamli
Knýtl1741ˣ 5023Elfradr hinn riki
LdnHb105ˣ 326er Sigurðr hinn ríki heygðr á Ekkjalsbakka
Orknˣ 85kómu í búð Þóris ríka
Þórð²ˣ 18027
III. (y. isl.)
Form.: rikr (37); rikt (24); riki (19); ríkr (15); rika (13); ríkt (12); rikri (11); rikum (9); rikari (9); ríka (9); rikir (8); rikur (8); rik (8); rigt (7); rikara (7); rikare (6); ríkari (5); ríct (5); rikra (5); rikvm (4); ríki (4); rikan (4); ricra (3); rict (3); riku (3); ríkir (3); riker (3); ricr (3); ríkastr (3); rikastir (2); rikazst (2); ríkri (2); ríkum (2); ríkan (2); rickt (2); rík (2); rikazstir (2); rikazstr (2); ríkara (2); rikazt (2); rijkur (1); ricar (1); Rijker (1); rikazta (1); rijki (1); rikvzstv (1); rikarsti (1); ricari (1); ʀikur (1); rikazti (1); rikia (1); rikar (1); ricium (1); riko (1); ricastr (1); rikvzt (1); rician (1); rígt (1); rikian (1); ric (1); ryktt (1); rikarum (1); rícra (1); riktt (1); rikurum (1); ʀijkur (1); rikann (1); riciom (1); ricsti (1); rikst (1); ríkrar (1); rykare (1); Rijkur (1); Ríkir (1); rijkt (1); ʀikir (1); rickir (1); rikaster (1); rikiraztir (1); ricom (1); rikaztr (1); rix (1); Riki (1); ríkast (1); ricri (1); rijk (1); rikiym (1); rikaztur (1); riks (1);
Comp.: ann- (3), ást- (5), fé- (17), flǽrða- (1), for- (9), frǽnd- (1), full- (29), gull- (1), gǿzku- (1), heið- (4), heima- (1), herað- (2), heraðs- (1), konst- (1), kyn- (3), ó- (39), ó·skil- (2), penninga- (2), skil- (77), stór- (2), vell- (4), veraldar- (10), veralds- (2), þing- (2)
Gloss.: EJ; ClV item (all-) allríkr, (jafn) jafnríkr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item allríkr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer; Anm _; Bin Ríka, Ríki, -ríkr, Ríkr maðr; Rím; LP item allríkr; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN; AH; AJ _; deVr (ríki); Fr4 item jafnríkr; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Berglund 1988 ; Brégaint 2010 [CollMed 22] 76; Falk 1914 (Sól) 18; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 181; Gering 1916 [ANF 32] 11; Gísli Pálsson 1992 9; Heidermanns 1993 450-451; Hødnebø 1966 [KLNM 11] 42; Lindquist 1939-1940 [NB 27] 1-6; Schach 1972 503, 505; Seip 1955 18, 23, 163; Walter 1986 304-305
Genre. (expected): historical works [his]: 84 (53); religious works [rel]: 82 (81); romances [rom]: 52 (32); family sagas [isl]: 32 (37); contemporary sagas [bis]: 19 (22); legendary sagas [fas]: 12 (13); þættir [tot]: 12 (7); learned works [div]: 11 (9); legal works [jur]: 11 (29); charters [dip]: 5 (24); unclassified [ ]: 0 (1);
SB (red.) — December 2017
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
réttligr - rindr
ríða - ríkr
...
...