3réttr adj. [compar. -ari, superl. -astr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) direkte, lige
sveinarnir hirða aldregi hvart þeir ganga ofgir eða rettir
Þiðrᴵ 1173er greidit drotins gautur oc gerid reitta (!) hans stigu
JBapt¹ 8457Giorit rettar gavtvr yðrar
~ lat.Rectas facite semitas ejus
VitAnt 1374 Ant 6514at bua veg vars herra til eins eiginligs hiarta oc gera hans stigu retta, þat er at verpa af ser ranglæti enn taka retta tru oc gera goð verk
JBapt²A 8708Þau stefndu med rettri rꜳs þangat ath, sem lik Pals la
PErem 19115‹R›aufar þær, er iafnliga ero settar vid hornn a hine hægri sidu ‹quadranz›, færa rettan geisla til auga manzins fra solar oddi
Encᴵᴵ624 1075
● sjá/... eigi réttum augum [e-n / til e-rs]
fylldiz hann vpp sva mikillar o᷎fundar oc illzkv við Dauid. at vpp fra þæima dęgi matti hann æigi ręttvm avgvm sia Dauid
~ lat.Non rectis ergo oculis Saul adspiciebat David
Vulg 1Reg 18,9 StjC 46623fylldiz hann vpp sva mikillar o᷎fundar oc illzkv við Dauid. at vpp fra þæima dęgi matti hann æigi ręttvm avgvm sia Dauid
~ lat.Non rectis ergo oculis Saul adspiciebat David a die illa et deinceps
Vulg 1Reg 18,9 StjC 46623Sá var einn bróðir gamall þar í klaustranum at svá setti harðan hug móti príor Anselmo, at eigi mátti hann sjá til hans réttum augum
~ lat.simplici oculo
SpecH 1025b33 (XXIV 69) Æv¹⁶ 5910o᷎fundaði hann Olaf ... ok matti eigi rettum augum til hans lita
ÓH61 74830
● réttr vegr/...
for hann þa austr til Eiða-scogs sem rett leið la
Sv 2430eige rann hann rettan vægh framm firi sek, nema vikr hegat ok þegat
Thom¹ 1164for hann v́t ret[t]an palmara veg
Hák NRA 55 A 1v(1vb)15gvð Gyðinga hefir oss barið með sinne harðri hendi ef kyrnar fara ręttan veg til þess rikiss er hæitir Bethsamiss
StjC 4381ek mun ríða rétta leið mína til Þverár
Glúm 2910Fór Karlamagnús konungr svá fram rétta leið til legs ins helga Jacobi postula
KlmA 2669þv Reprobvs skallt rijda fram þenna retta vegen sem vid ridvm nv. En eg mvn rida hier vpp j skogen lithla stvnnd
ChrisReyk 27631villda eg giarnnan eiga fꜳ þat at vitha. ef þier villdvt seigia mier hvat þar til kæme og so lijka vmm þat at þier villdvt helldr rida hinn bivga vegen. helldvr enn hinn retta og sletta gavthvna rett ꜳ fram
ChrisReyk 27715gieck sem adr sinn rettan veg til borgarinnar jafnth og hann ætlade sier j fyrstv
SofReyk 20412gannga sijdan ꜳ burtt, fara up til gotu, rietta leid up i breckur
Fljˣ 707rijda nu rietta leid vestur j fiordu, og komu heim j Þoskafiord med virdingu
Hrafnkˣ 479
● rétt (n. sg. = adv.)
hinn a eyri eða granda efter þanog til sem hon var meðan hon (ɔ: áin) rann rætt
Járns 29023Ribbvngar hvgðo at byrðinngar einir færi a moti þeim ok ⸢stefndo rett a þa [var. roru sem beinazt j moti Hák81 3548]
HákFris 42226Senniliga ferr her mart folk riętt af læitino ofan
StjC 4019Ok rett sem hann etlar at riða vt annars vegar af þorpinu. klykkir i kapellu nokkori rett við hliðit
HákHárA(2009) 281stefna ek rett imoti nordanvindi
AlexBr226 16111at hann (ɔ: ǫrn) horfir rett hit gegnzta ok hit beinazta moti henni (ɔ: sólinni) ok blo᷎skrar ekki
~
PS 63612 JJ SÁM 1 63ra37Far‹i› þat sama rett fram sem nu sagdir þu. at ...
Stj¹ 2771Gieck þa Stulli framm ad arnori med nakid suerd riett. og Arnor j moti med annad nakid suerd
DI VII (*1494›Lbs 1974ˣ) 22731ef siglt er or Biorgín rett i vestr til Hvarfsins ꜳ Grænlandi
LdnStˣ 12927⸢*ok skilz lið þeira, þar til er Guðmundr prestr raknar við, at þeir mundu eigi rétt fara ... [BLAdd 11127ˣ “IIp”; non emend. prestr G. (!)]
emend. StuᴵK 25712: BLAdd 11127ˣ “IIp”
2) oprejst, opret, rank, udstrakt, ikke krum
Hværfi þeir fœtr er baro þinn rettan licam
Kgs 827Ek heit þvi, at ek skal eigi flyia, męðaɴ ec ma retr sittia a minvm hesti
Flóv¹ 1605sumir klifu upp suá bratta brekcu at hægt var at standa audrum fǽti a kne þa ær annaʀ var retr
SvEirsp 41721mrin vaknar rett ok alheil
cf.mrin krepta
21924 MarS 2219þeir þora eigi likamann með molldu hẏlia ... vtan helldr ... setia hann upp ꜳ̋ gulligan stol. sva rettan sem hann se lifandi maðr
~
PS 67924 JJ SÁM 1 73va7er hans (ɔ: mannsins) likams uo᷎xtr rettr formeradr upp til himinsins sua sem sealfan hann aaminnandi. at hann hafi aa þann haatt sin hugskotz augu ok skilningaruit til himneskra hluta. sem hans likamligh augu skilningaruit ok aaseona ueit upp tl himinsins
Stj¹ 2032manzins likamr at eins er rettr skapadr ok ⸢*uppreistr [AM 227 fol “B”; non emend. upprettr] til himins
Stj¹ 224uid þat sar fellr erchibyskup fram ꜳ golfit med riettum likama, sua fagrliga sem til bęnar offrandi sik lifandi forn, sem þeim er sęfdiz at leysa mannkynit
Thom² 44133bar hann þegar svá vel skjöld sinn ok rétt ok beint spjót sitt, sem hann hefði or barndómi jafnan í atreiðum verit
Parc 1415Þar uar ein kona suo biug ok hryggdreigin, ath ꜳ þrimr arum matti hun alldri upp rettazt ... geck hun suo i burtt, ath bædi var hun rett ok i aullum lidum albætt
Thom²y 47823af midri understaudu þeira fota skal leggrinn risa rettr ok ohallr allann veg upp vnder bringvna, er læser leggþattinn þadan, vpp vr midiv geingr sꜳ broddr, er ꜳ stendr sialft kerit med brennanda log
Thom²y 5036●●● Sa hals, er mioc berr sic rettan, synir oveniu ok þriottlyndi
Physiogn435 10124legzt hann nidr hia henne og gerir hennar lijkama heitan og rettann
SigÞǫgl 20315Wen þig at bera hofud þitt riett. og suo allann lijkam þinn
KgsE 4615hafde barnet feingit alla heilsv. So at þat hafde bæde. synn og heyrnn. rett og lidogt j avllvm sinvm lidvm og limvm
GeorgReyk 32127hann hefði krepta hönd, svá at allir fíngrnir lágu í lófa ... fékk hann ... heilsu sína með réttum ok mjúkum fíngrum
Magn¹ˣ 27419
● standa á rétta fǽtr
ofdryckia hon kligir mioc. oc fęr varla staðet á retta fętr
Alex 14522einn *siukr maðr, sa er alla æfvi hafði halltr gengit ok alldri staðit ꜳ retta fætr
Páll²A 2446og eru þetta mykil ödæmi ad þu stendur ecki ꜳ̋ þijna riettu fætur, og reynir nu þijna styrkuo armleggie, sem suo eru sterckir sem alebirnir
Hrólfˣ 1185
● halda sér réttum [fyrir e-m]
ekki kvíði ek því, at ek geta eigi haldit mér réttum fyrir Hrúti ok sonum hans
Laxd 13711Enn heilagr Thomas helldr sik (for sér?, cf. Eiríkur Magnússon 1875 p. 436 note 2) med ollu‹m› rettum, ok æigi bregdr hann sinni bæztu glædi
Thom² 41226hann fýsti svá til hennar, at hann [var. + matti eigi hallda ser rettvm AM 633 4°ˣ]
var. MarB 1364 → Mar AM 633 4°ˣ 22015●●● Í þenna tíma var svá mikill ofsi Sturlu Sighvatssonar, at nær øngvir menn hér á landi heldu sér réttum fyrir honum
StuᴵR8ˣ 49311
● réttr sem laukr/skaft/...
●●● kryppillinn var þá heill ok réttr sem laukr
Játv 2220þar er hvert tre rett sem kolfr
Encᴵ 48tok hann skona .iiij. ok leth saman ok hellt a nokkura stund. retti sidan at Ormi ok uoru þa aller rettir sem kerti
OStór 52413runnu upp fagrir lundar réttir sem sköpt með mörgum kvistum ok fögru laufi
KlmA 26911●●● hann (ɔ: náhvalr) hefur tenn j hofdi og allar smár firi vtan eina og stendur su j efra gomi j onduerdu hofdi hanz. hun er ... suo riett sem ⸢laukur [var. kertí AM 243 a fol]
KgsE 1617af þeim rótum upphöggvinna spjótskapta, er eptir stóðu í jörðinni, runnu upp fagrir lundar réttir sem sköpt
KlmBˣ 1486
● standa réttr [upp / fyrir]
eða hværsu hann skal haga klæðum sinum bæðe at lit oc aðrum lutum sva oc ner maðr þarf at staɴda eða sitia eða ner retr stannda eða ner akne
Kgs 6420Ottarr stoð rettr oc brasc øngan veg viþ
Mork 38916scaut hann niðr merkino i acriɴ sva at merkit stoð rett upp
Sv 4127Sa er rettr stendr se hann við at hann falle eigi
HómHauksb² 1686Ottar stoð ríettr. ok bra ser eckí við ne blavskraðí
Huldaᴵᴵ 22210rettr
~
HMSᴵᴵ 625 Nik Holm perg 16 4° 7v13stattu ꜳ fætr þina alheill ok rettr
Maurus 66013þegar er hann var borinn, stod hann einn i munnlaugu rettr halfa stund dags, er honum var þvegit
Nik2 2121er Sueins menn sau dyrit rétt standa, hlaupa þeir þangat til sem huatazt
Yngv 396(om det hule rum i harpe) lauk Sigurðr upp hörpunni; hún var svó stór, at maðr mátti standa réttr í maganum á henni
Bós 4613Grettir stóð fyrir réttr, en hinn hljóp at honum sem snarast, ok gekk Grettir hvergi ór sporum
Gr 23519hann hafði svá mikinn hríng á herðum, at, ef hann stóð réttr, bar hærra kryppuna enn höfuðit
ÞorstVík 3908ath meþann ek mꜳ riettur stannda ꜳ mína bꜳda fætur
Þiðrᴵˣ 22525
3) sand, ægte, virkelig
Sa maðr er með húsum feʀ landz ofringi ⸢réttr [var. með öllu GrgKonᴵ 2257]
GrgStað 7716hann scal sva at orðom kveða at her skilr. ok þa er rett
Gulᴵ 4219oc skyli hvarki tælia hann ne virða mæð hovæskari monnum en þorparum rettum
Kgs 5021þeim ... sæm staðar hins hælga Olafs konongs. oc annara hæilagra staða j noregi vitia. sua sæm retter pilagrimar
NoDipl (1297) 8815ef æinn huerr mismarkar sꜹð ... þa havi sa sauð sinn er a. þegar rttar kenningar koma til. ef sa ma sinni inkunn a koma. eða annan sꜹð iafngoðan
SkipSauð¹ 486ef menn verþa til at lasta en eigi vm at beta. oc kvnne ongar so᷎nvnar a sitt mal at færa at annat se rettara þa þikkir oss litils verð þeira til lo᷎g
ÓTOddS 218Donatus kennir ... nattvrv parta þeirra allra, ær hafa þarf i rettv latinv mali
korrekt Gramm³748 597Etr madr oft merki þa fæirr hann sínn reíttan lít
Med696I 516Þessi fyrirburðr er þeim líkr í réttri skýríng, er enn sá frú Máild
GBpD 826maá þa verða réttr eiðr þinn, er þu ueizt þat i hug þer, at þu þickiz honum sueria
StuᴵᴵK 316þat er rétt sem þér þykkir, at þetta er maðr ok sá maðr er vill, at þú þegir
ǪrvM 1220Sꜳnnliga uill sa uerda rettr hirdir ok lofligr leidtogi sinnar hiardar, er sua gerir
Thom² 31736æigi geck ek inn um rettar dyrr i saudahus heilagrar guds kristni vars lausnara Jesu Kristz, þuiat til þessa ualldz ok uirdingar kalladi mik æigi laugligr kosningr, helldr var ek med konungligri ogn ok uilia settr i þetta sæti
Thom² 37530so lycthadizt at herann gaf sigh j valld Gregorivm og lofade at fara med honvm þangat er hann villde sem annar rettvr fannge
GregBpReyk 1714Tuau bref yður fenghom ver j. vetr eftir reetto minni vaaro
DN VIII (*1338›apogrˣ) 12433j rettum stad
~ lat.Pes meus stetit in directo
307 (Vulg Psalm 25,12) GlossPsalt 317Nú ef ér eruð réttir hermenn, þá munuð ér eigi níðaz á mér, eðr þeim mǫnnum ǫðrum, sem hér eru hǫfðingjalausir, ok láta mik ná at finna mína móður
HálfdEystˣ 9918At rétto tali ‹ero› í hverio áre v. dagar eɴs fiórþa *hundraþs
Íslbˣ 2010
● rétt bloð
ef mestr lutr af bloði mannz er þat er rett bloð er kallat þa er hann bliðr ok ho᷎feskr kátr
EncHauksb 18129(def.?) hvert þessarra luta hefir ok sinn vtgang. ok andar tak. rauða bloð at eyrum suarta bloð at augum. rett bloð at nosum. enn vári at munni
EncHauksb 1822
● rétt nafn
alla biðr hann læyna sinv retto namne
Þiðrᴵ 5325hann hafði sva mikinn fiandskap a Dauid magi sinvm at hann matti æigi nefna hann rętto nafni
StjC 47531Joachim. er rettu nafni het Eliachim
Stj³ 65214‹En þat var nafn hans rétt, at hann hét Gisræðr, svá sagði hann Ara presti› emend. Stu 24423: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 24423: BLAdd 11127ˣ “IIp”
● af réttu
lata helldr hvarki ymian eða vmgnaddan visa ser af rettv
ViðrǼHHauksb 3089Hans atferð gékk svá af réttu, at hann átti barn með konu
MarB 833sva vægdi sia ok neigdi alldri af rettu helldr fyrir keisurum en aumingium
Ambr 4930
4) ret, rigtig, rimelig, retfærdig
Svnesc þér rétt at maþr hlvþe goþs vilia
~ lat.Justumne tibi videtur
5525 ●Eluc674(1989) 552Etke vas ⸢rettara [var. rettare Eluc675(1989) 5512] an scynsamleg skepna þione vilia scapera sins
~ lat.justius
5526 ●Eluc674(1989) 553Ef þu uill. uita fꜵstoganga. þa ero þar. mꜵrg atfelle til þess iamfn rétt
EncCod1812 181fylgir rętto. rǽkir lǫsto. oc rekr fra sér rangar fýstir sá néitir sér er sva gørir
HómÍsl³⁸(1993) 64v3es sá álþýþo á huge glícr flestom ꜵþrom. langt fra rétto
HómÍsl³³(1993) 50v11er þeir elsca þetta líf meþ (ɔ: meir, cf. ed. note) en rétt er
~ lat.plus quam justum est
DeVocGent 111712 HómÍsl³⁹(1993) 65v30Su ręiði er rétt ok nauðsynleg er (maðr) ræiðisc í gægn syndum
~ lat.justa
10927 Alk619 10912Rett verc scolo fvlgia rettri tru
~ lat.Recta ergo opera rectæ fidei jungenda sunt
GregHom 130010 Hóm677 7514dǫmer drottiɴ alla hlvti med rettri scipon
~ lat.ordine justo
Epigram 51735 Prosper677 1522þionaðe siðan hværr liðr oc limr aðrum með ⸢rette [var. rettre ÓH619 11627] skæpnu
ÓHLeg 9617er sok til hinn rettasta
~ lat.iustissima causa
Pamphilus 21111 Pamph 9610rett var sok oc sogn
~ lat.Iustaque causa fuit
Pamphilus 2162 Pamph 983eigi skolu þit tyna natturu ykkarre oc kynfylgiu. er huarom tveggia ykrum byðr til rez við annan
Menota: 30vb29 BarlA 5532hever konongr af guðe veralldlegt valld til veralldlegra luta. En biscup andlect valld til andlegra luta. oc a hvárr þæirra at styrkia annars valld til rætra luta oc loglegra
Járns 26222þan tima er þæir hafa, haldet dom ok allt, rett gort fru Jngibiorghu
DN II (1313) 10227Enga soknn skalu þæir vm þessa iord fyr hæfia en þæir hafa allt rett gort fru Jngibiorghu
DN II (1313) 1038ef not spiller rett (ɔ: réttri?) netia ueiði sua at kastar ifir kafla annars
Landsl 1379skvlo þeir domar ok refsingar vera þar iafnrettir sem sialfs konvngs
SnE 16117þẏrftí væl þat at ranzsaka at þeír være tæknír till at vera varer lærefædr er skilía kẏnní heilager rítníngar ok ... at fẏlgía þuí allu bætr er þeir skildí þat sæm nẏtsamleght er, þuí at ver hygium þat eígí rett vera at þeir se varer meistarar er ekkí kunna meira en mer
SvR 724hin fiuguræ kualeigen skall standæ till rettare reikninger millum Sigurder ok Elldrider
DN III (1332) 15124æigi ma konongr með rettu synia lendum manne sinum hirðstæfnu at ranzsaka sit mal til rezt [var. + mꜳls AM 126 4° “H”]
Hirð 4086●●● iꜳði hann at greiða af hendi staðarins fe at sinni ... Enn kall‹aði› þat þo ecki rétt
ÁBp220 1523Þorvaldr vildi til Haga flytja ok lét þat jafnrétt
Glúm 9119Eigi skil ek ... at þat muni rétt fyrir guði, svá nær hjarta sem þú hefir mér hǫggvit
NjM 27310var þat fyrir þá grein góðrar nytsemðar, at hanns letr fannz bæði rétt ok fagrt
Æv²⁵ 10014man þat vera retara, at þv hafir ecki af
StuᴵK 801Villtv ... at ek gefí þer firir .íȷ́. verð slík. ok mvn þat ríettara. ef þv gaft þar við alla eígv þína
AuðHulda 23Eigi man ek banna þer at stefna Jngolfi ... þviat þu talar þat eigi fiaʀi rettu
Hallfr61 3725ekki lof ueítit þer honum fyrir þetta. þat er ok rett. þviat þetta alt var honum v sialf raðt
ÓTᴵ 38117riettara være nu oc betr fallid ad þu gengir fram a viguoll med uapn þín eínn saman oc kiæmi mot þier Menelaus med sínum vapnum
TrójS 1159ef ⸢rett [var. reitt Holm perg 1 fol “C²”] virþing er ꜳ ho᷎fð
ÞorvVÓTᴵ 28323oss synizt eighi annat rett ne skynsamlight enn kirkian J vatzfirde eighi furst sin part vskerdan
IslDipl (1377) 616hofsamr ok milldr rettr ok vnndir hyggiulaus
~
HMSᴵᴵ 853 Nik Holm perg 16 4° 20r2i þinum bænum firir konungi vaʀum. ok ollu hans rettu radi
~
HMSᴵᴵ 15629 Nik Holm perg 16 4° 59v6En þeir er ⸢rettu radi fylgdu [var. heilli alit høfðo Martin¹ 55737] hl‹og›u at þeim
Martin² 57914at þeir skutliz æigi af reittum skilning
Thom² 32834þat gera, sem þeir skilia reitt
Thom² 3673er þat rett vón þvi at Knvtr konvngr er rikari en merkiligri odrvm konvngvm
ÓH1 79730ef ⸢rett [var. reitt Holm perg 1 fol “C²”] virþing er ꜳ ho᷎fð
var. ÞorvVÓTᴵ 28323: Holm perg 1 fol “C²”allir Noregskongar ... þeir er rettu vilia fylgia
Hák81 3828Ek bið þik ok sœri þik, at þú berist eigi í móti réttu
Klma 44216þann olifismann, sem hann greip med ranglatu forzi undann rettu konungs suerdi
MarE 52918þuiat uonlikt er ef hann helldur lifinu at Gud syne huorir ꜳ riettara hafa stadit
LBpB 5518Balthazar var hvorcke at litha stor nie so lithell helldr j rettann matha
KonReyk 1011hverr sem si‹dan› deyr af oss j rettv stride og j þessare reisv. þꜳ hefvr sꜳ eylift lif
OsvReyk 8010jade hann ad greyda af hende stadarens fie ad sinne, þejm sem biskop villde, enn kallade þad þo ecke rett
ÁBpˣ 1510En allt þat er bok skill eigi þa ... skal þat hafa or hverio male er logrettomenn verþa aller a æitt satter ok rættast er fyrer guþi
FrostÁMˣ 2616dæmðu þeir, at í hvárumtveggja stað var makliga á komit eptir rèttu
~ lat.utrumque merito poenas suscepisse iudicaverunt
DiscCler 2913 Æv⁷³ˣ 19527
● réttr dómari
þeir (ɔ: hersar ok lendir menn) skvlo ok vera rettir domarar ok rettir landvarnar menn yfir þvi riki, er þeim er fengit til stiornar
SnE 16121ef hann (ɔ: Magnús konungr) skylldi þræta yfir þessum greinum fyrir rettum domara
~ lat.coram iusto iudice
4631 Sættarg 4693Drottinn, sa sem er ⸢rettlatr [var. rettr Holm perg 1 4° “E”] domari
~ lat.judex justus
MirMar1731 3249 var. MarD635ˣ 9412: Holm perg 1 4° “E”gud er rettr domari
~ lat.iustus iudex
MirMar1896 22a25 MarD635ˣ 93229guð er rèttr dómari sá er enga synd lætr vera úhegnda
Æv⁵¹ˣ 16810
● réttr dómr
sa konongr er þar sæti a þeim stað skyllde iamnan dœma retta doma oc ængan annan
Kgs 254finz hann uerit hafa hinn riettuisazti domare, er huorki halladi riettum dome fyrir fiemutur ne ‹manna› mun
Thom² 44536efter milldum ok reittum (!) guds dome
~ lat.divino iudicio ac divina vindicta
TransMarA 11828 MarFramf 33120Dœm nu rettan dom á milli min oc Agamemnon konungs Girkia
TrójO¹ˣ 794
● réttr ... rangr
●●● segir haɴ þat rét er rangt er. en þat rangt er rétt er
HómÍsl⁴³(1993) 71r26Af þui ma ret vera þat er ver uiliom eɴ rangt eigi
SilvFrgIV 97Nu hafum vér landvorn vara a skra setta. oc vitum eigi hvárt þat er rett æða ragnt. En þo at ragnt se. þa scolom vér þat logmal hava um utgerðir várar er fyrr hever verit
Gulᴵ 10419●●● eígí skammazst þeir at bera lẏgíuítní ok suería eida vso᷎ra ok sitía j sleítu domum ok j allu ranglegu agírndar kappe telia þat ranght er rett er En þat rett er ranght er
SvR 35bann biskups þat sæm han gerer þa ma þat rædazst huart sem þat er gort mædr rango ædr retto
~ lat. in textuSentencia pastoris síue íusta síue iníusta fuerít semper timenda est
44 SvR 46Ok ma af sliku marka at þeír hafua villu bodord j munní þuí at þeír bioda þat ranght er rett er en þat ranght er rett er (ɔ: rett er ranght er, cf. ed. note)
SvR 145rettom til styrks. rongum til refsingar. kononge til lettes oc hans hollu raðe oc riki oc sꝍmd til værndar oc uirðingar huar sem han ma sinu liði uið koma
Hirð 40010rettom til styrks rangom til refsingar
Hirð 40415Er eigi sva nu, sem þu kallir þer rangt þat, er þu kalladir þa riett, en þat riet, er þer þotti þa onytt?
Malc 4395
● réttr ... sannr
ec viɴ eið at krossi log eið oc segi þat guþi. at ec mvn sva rengia maɴ or domi. sem ec hygg saɴazt oc rettast oc hellzt at logvm
GrgKonᴵ 4622sv er frendsemis tala soɴ. oc rett. með þeim huarumtueɢivm. er nv er talit
GrgKonᴵ 489segi ek þat guði, at ek skal svá sǫk þessa sœkja, sem ek veit sannast ok réttast ok helzt at lǫgum
NjR1908 34922ek skal svá mál þetta verja sem ek veit réttast ok sannast
NjR1908 36013segi ek þat guði, at ek skal svá sǫk þessa sœkja sem ek veit sannast ok réttast ok helzt at lǫgum
NjM 3808segi ek þat guði, at ek skal svá mál þetta verja sem ek veit réttast ok sannast
NjM 39221hann stoð huarki ꜳ rettu ne ꜳ so᷎nnu
~
PS 866 Pétr SÁM 1 19ra10eru þat þin ord Erlingr at bioda mer dottur þina. Þat er rett ok satt segir Erlingr
EindrErl 19628healpi mer suo nu Freyr ok Niordr ok hinn almatki as sem ek mun sua sok þessa sækia eda ueria edr uitni bera edr kuidu edr doma dęma sem ek væit rettazst ok sannazst ok hellzst at lo᷎gum
ÞUxaf 24923fiell sv snaran ꜳ hann sialfan. so at hann vard fyrer rettar ok sannar saker
AmbrReyk 6421
● réttr tími
i tima sin rettan
KgsFrgβ 13619kaupmenn þeir sem higat sigla til lanð‹s›ins fꜳ eigi skulldir sinar j rettann tima af þeim er þeir eigha heimta at
DI II (*1330›GKS 3269 b) 64826gialldandi gudi ok hans modur sina skylldu i rettan tima
MarD634ˣ 76529
● rétt trú
raɴ þaþan af dagr biartr trú rettrar oc miscuɴar dominus
HómÍsl²⁴(1993) 34r6Sanlega er sa sǽll er ret trvir ok væl lifir ok væl lifande. ok varðvæitir retta trv
~ lat.bene vivendo fidem rectam custodit
5219 Alk619 535En þo at þeir væri heiðnir annars costar oc hæfðe æigi retta tʀu til guðs. þa hofðu þeir þo þænna atrunað
Kgs 255ef þv trvir sanliga mvno margir eptir þer hverfa til rettrar truar
ÓTOddS 4027feʀ nv ibrꜹtt ok til Griklanz ok hítti þar dyrliga kenne meɴ ok vel trvaða er honum kendv retta trv. ok gvðs boð orð
ÓTOddS 4128veittu konungi svardaga til þess at hallda retta tru
ÓTᴵ 37611tok hann tru retta ok var skirðr af saxlendzkum biskupi þeim er Friðrekr het
ÞorvVÓTᴵ 2848þeir stoðo með o᷎llu afli einna mest ímoti rettri tru ok kost giæfðu at eyða kristiligv siðlæti
ÞorvVÓTᴵ 2894gulldu þeir sïn seck‹i›a gio᷎lld. Enn þar epter var sagt. ad þeir hefdu vered svikner ï riettre tru of Pining og Heinrik Mæding
DI VII (*1484›varia I 50ˣ) 136halda rétta trú, en leggja niðr blótskap allan
Hkrᴵˣ 38314tok af hanum skirn ok trv retta
Kristniˣ 12611
● réttr vegr
mik hevir iafnan fyst til þess. at finna þann hinn blæzaða mann er mer visaðe retta veg
~ lat.qui ostendit mihi uiam salutis
JDamBarl 1132 Menota: 86vb31 BarlA 16426oc at honum man huerge mega af rettum vægh vikia
Thom¹ 5811er hann nv a ręttvm veg við Bęring ok vill gefa i valld hans dottvr sina ok halft riki sitt
Bær 12035senniliga skal ek æigi aflata þat sem ek orka yðr at læiða a ręttan veg
StjC 44923læiða til ræz veghar. með hæilsamleghom kenningum
JKr 3452at þessi blezaði byskup hefir rettan boðorðanna veg gengit
ÞBpB 24114kost giæfði at leiða Rauð ꜳ ⸢retta [var. reitta Holm perg 1 fol “C²”] go᷎tu sem aɴat folk
RRÓT 32916Via iustorum recta, rett er gior gata retlatra
Vitus 3345þviat sanleiks lioset er ecki med ydr þat sem ydr vijsar rettan veg
LazReyk 18416
● réttr vili
Syno nęʀ er nv oc þa seloɴi eɴ retti vili þot haɴ hafi eigi þatz haɴ girnisc en eɴ rangi vili þot haɴ hafi þat er hann girnisc
~ lat.voluntas recta
Epigram 51716 Prosper677 1515þuaeð af yðr saur. oc synddir. oc reinsið verk yður með rettom vilia
Menota: 91rb32 BarlA 17338
● halda réttu [fyrir e-m]
qvað hann þat licara, at hann my‹n›di hallda rettv fyrir nafna sinvm
StuᴵK 7026●●● nu giorit ydr ei endimi ath hallda rettu fyrir konungi
ÞTjald 43321
● (h)it rétta
Miscuɴ quaþ hann. oc et rétta fórosc a mót
~ lat.Misericordia et veritas
Vulg Psalm 84,11 HómÍsl³³(1993) 53r18það er *sannaz ef þæir hefði nokkuð hins retta með ser að þæir mundu æigi raðið hafa iam fiandlig rað um alþyðu haginn
~ lat.quibus si quicquam umquam pensi fuisset
20727 Rómv595(2010) 20710Sa maðr er nu fra fallinn er ulikr ok u iafn er hinum fyrrum mꜹnnum varum að kunna hóf að sinu riki. en þo nytsamligr þæira æfui er nu eru. hafði hann með ser ast hins retta
~ lat.iusti reverentia
35927 Rómv595(2010) 3599
● ná réttu [af e-m] [um e-t]
æf þeir vinna i heraðum þa ero þar marger fe meiri er æigi ero meiri at kyni eða varla sva en æf þeir eigu noccoru at skipta þa taca hinir auðgu traust af fe sino oc bægia þeim er felauser ero sva at þeir mægo æigi retto na i þeiʀa viðr skiptum
Kgs 4014scal sa (ɔ: dómr) nv or slita meþ oss ef ver nam eigi retto
Þing¹Mork 37832hann naðe æigi retto af Jone vm giolld æftir faður kono sinnar
DN I (1318) 13624kerde Wlfar at Gudrun kona hans oc sydskyni hennar na ei retto af Gunnare vm arf fru Ragnildar ... þar sem fader þæira hefdi arflæit þau til arfs sins eftir lagum
RbHM (*1318)² 1304kiærdo þa Arne ok Vlfuer at Jngibiorgh modr þæiræ naa æi retto vm hæimæ fylghiu
DN III (1337) 16918kiærde þa siræ Jon ok sagde at han nar æighi retto af Æiriki ok Birni
DN III (1344) 19116Koolr Næriðr son kom til min ok kærde a vægna fadur sins at han naar æi retto af þer vm fim laupa lanð iardar i Midbœnom
DN II (1349) 2484Eptir vm varit ferr Se᷎mundr stefnv-fø᷎r i Kirkiv-be᷎, ok stefnir hann Avgmundi vm þat, at hann þottizt eigi na rettu af honum
StuᴵᴵK 10919utlænzskir mænn ... kæra at þæir æighi reetto af naa af adernæmfdom sira Ærlinghi um atian mærker er hann a þæim at luka
DN V (*1342›DonVar 1ˣ) 12514Jon Skotr. skraddare j. Biorgwin teede oss ok oft teet hæfir med kwæinkrande kærslo. at han æi reetto nær. ne logh fær vm godz kono sinnar
DN IX (*[1341]›apogrˣ) 1434
● at réttu
1) med rette
●●● Huí megem ver at rétto goþ kalla fꜵþor várn. nema vér sém hans bǫrn
FV15¹(1993) 13v16Sa eiɴ hever goþa scilning er gorir þat er hann scilr at retto at gera scal
~ lat.recte
Epigram 50245 Prosper677 52matte þæim þat þikcia att retto mæiri virðing en nauðung
ÓHLeg 7025Her þrytr nu sagu Olafs konungs T. s. (ɔ: Tryggva sonar) er at rettu ma callaz postole Norð manna
ÓTOdd 2437þeir mattv ok kallaz at rettv stolpar kristninnar
JBpA(2003) 114þeim sem at rettu kallaz hans orð
JBapt²A 8895at þeir mege at rettu meirr af formenzkunni elskaz en ottaz
VP 66424hann war ij skola .u. ꜳr og matti þꜳ at rettu kallazt ho᷎futspekijngr ij o᷎llu Asiauelldi. skiliandi allar tungur þęr vm heiminn ganga
Hect 8315má hann at réttu kalla heldr víking en konung
Knýtlˣ 1125
2) på den rigtige måde, rigtigt
em ec nv a þeim manaði, er ec skal barn feða, ef at rettv feʀ
Bær 8530Úfa hafði hendt þat slis, at hann hafði drepit föður sinn ok móður, ok þótti *Ötunfaxa hann hafa fyrigert arfi sínum, ef at réttu skyldi fara
ÞorstVík 4437
● með réttu
með rettu ma hann engi aufunnda
~ lat.merito
Pamphilus 2556 Pamph 11312æigi ma konongr með rettu
Hirð 4085huart er þetta ma með rettu sannazt
Hirð 4088þæir hæita ⸢með [var. at GKS 3270 4°] rettu hirðstiorar með lendum monnum
Hirð 41216Enn nu hedan upp i fra kann uera, at nockurum syniz, sem þessi bok megi med rettu kallaz ein ok sꜳmhalldin ꜳsiana med lifsþattum, brefum ok iartegnum hins sæla Thome
Thom² 29522allir megu med rettu kallaz meistaramenn i speckt ok ollum frodleik
Thom² 32230ráðit mér heilt, vinir mínir, fyrir því at svá eiguð þér at gera með réttu
Klma 44714þá viti þér allir, at ek hefir unnit leikinn meðr réttu en eigi með falsi
KlmBˣ 6529ek hefi at vísu þat sem þú kallar þitt ríki, hvárt sem þat er með réttu eðr röngu
Trist¹ˣ 4513
● rétt (n. sg. = adv.) rigtigt, korrekt
Rett scilrþu
~ lat.Recte sentis
14725 ●Eluc674(1989) 1476gyðingar hꜵfðu lios. þvi at þæir truðu ret á guð
HómNo¹² 6826ef hann hefir rétt at quoð farit
GrgKonᴵ 636ef aðrir hafa farit rett at vefangi en aðrir rangt. þá ...
GrgKonᴵ 8311scal hann innstøðaɴ eiɴ hafa þa er hann kømr til. ef rétt virt var féit oc rétt tekit
GrgStað 726Nu koma þeir þar sem hinn er firi er or hof up oc hever hann rett skoret
Gulᴵ 10330ef rett er hugsat vm verc annaʀa konunga. oc se þau sannlega lovat
Alex 8328Konungr stoð upp ok svarar: Rett getr þu þar; alldri skalltu ‹fa› [Helga konung], ok þui siðr, sem þu girniz meiʀ
Fornk 311þv ert Þormoðr Kolbrvnar skalld. Hann svarar: Eigi gerir at dylia, þvi at rett kenndan hefir þu mannin
FbrHb 1897Heðinn stefndi þá á annat sinn ok stefndi þá rétt
cf.hann mælti eptir ok stefndi rangt
6321 NjR 642ok skolv allir menn lifa, þeir er rett erv siþaðir, ok vera meþ honvm sialfvm, þar sem heitir Gimle eða Vingolf
SnE 112Hér skal ok svá, ef aðrir sœkja rétt, en aðrir rangt, þá skal eptir þeim dœma, er rétt fara með sókn
NjM 2449at ek skẏlldi þvi rettara skilia þat er fram fór
~
PS 68123 JJ SÁM 1 74ra2Þeirra ⸢fotspor ok uegr rett at segia [var. vegr AM 227 fol “B”]
Stj¹ 9813se rett gud drottinn med þer
Stj¹ 27524ef ek segda annat þa er æigi almennilig trua rett j mer
ÓH1005 7732Hann hefir o᷎kkla elld. Ekki þiki mer þat suo mikit ... Ekki er þa rett a litit quad draugr þuiat iliarnar æinar standa upp or elldinu‹m›
ÞSkelk 41633þui riettara megi hann ollum lutum skipa, sem hann skilur framar, huerssu til geingr
Thom² 30437þat gerdi erchibyskup reitt
Thom² 3075þessar olmusugerdir sua storar, at eingi erchibyskup i Cancia hafdi geingit meirr enn til halfs vit Thomam, ok mun þo rett at hugsa, at æigi se her allar greindar
Thom² 3216þat þori ek rett ath segia minum herra konginum ... ath ek er ath visv yfir kominn af þessum bardaga
ÍvA 1404ma suo riett at kueda. at su iord flioti miolk ok hunangi
Stj² 32538af þeim manne. sem i heilagrar kirkiu stormælum var bundin og kirkiunnar formanne bar rett ẏfir at segia
DI VII (1492) 10620Ypolitvs svarar þat giorda eg ecki so sem fiolkvnigr helldr sem rett kristenn
LaurReyk 26520aller meɴ tǫlþo oc virþo alt fé sitt oc sóro at rétt virt vę́ri
Íslbˣ 3635Þessa ‹iarteign, eda› enn rettara þessar haleitu iarteignir, heyrdi eg
~ lat.immo
MirMar1886 52915 MarD635ˣ 100123hyggum uid ad þessum manne, og uerum uysir ad uid hofum hann riett kyenndan, mun hann þa ey leyngi dyliast fyrir ockur
PlacA(1998)ˣ 479⸢*þu ert wor frænde Samson riddare ef eg kienne þig riett [AM 177 folˣ “B”; non emend. Riddari Samson svarar ef egh kenne riett þa erttu minn fader]
Þiðrᴵˣ 192n.trü riett, og so muntu hiälpast
~ eng.beleue truly
1931 ÆvMið¹¹ˣ 1914
● hafa réttara [í e-u]
at rettare hafe
Landsl 11912eígu nu þat vítrír menn skilia huarer rettare hafwa
SvR 1332er þat ok likara at hann (ɔ: guð) syni huar rettara hefir i þessu maali. hann er sækir þetta land edr ek er þat veʀ
KlmBFrgÞjms 2109fyrr en þetta kveld sé komanda, þá verðr annarr okkarr vitandi, hvárr réttara er hafandi, ek þetta ríki verjandi eðr hann tilsœkjandi
KlmA 3399hafi sá sitt mál er þeim sýniz at ⸢*réttara [non emend. réttra] hafi
Frostˣ 2477n.lætr opt hinn liðlausi sitt mál þó at hann hafi réttare
Frostˣ 24713
● hafa rétt at mǽla
Scolo ver þvi treystaz at ver hǫfvm rettara at męla en bvendr
ÓH 5523at erkibyskupenn hefer rettara at mæla en Heinrekr konungr
Thom¹ 1918gefi gvð mer sva sigr sem ek hefi rett at mæla
HákFris 4378hann hefir þess guð beþit at sa skuli sigraz ꜳ oðrum er rettara hefir at mæla
Hallfr61 11611er þetta heyrdí su þiod er Mírmídones het þa virdu þeir sva sem Kriseus hefdi riett ad mæla. oc være dottir hans med rongv tekín
TrójS 7718gefi gud mer sua sigur j dag, sem ek hefir rett at mæla
Hák81 3837
● segja/... rétt [fyrir e-m]
Rett es þat allt sagt
~ lat.Recte totum dicitur
Dialᴵᴵᴵ 365 GregDialA 13122Rett segír þu Egill at þat er ocr u fallit. at uera a þui þingi er synir ocrir deila
Eg162θ(2001) 1622ef þau megho æigi muna at hærma reet firer preste. þa ...
BorgKr¹ 3404En þau mæla þa ret firi preste. þa hafa þau aðr retmællt. oc er þa barn græft i kirkiugarðe
EiðKrA 37516rett seger þu Egill. ok þat er ockr vfallit at vera a þvi þingi er syner okrer deila
EgM(2001) 16212þat er logbok ens helga Olafs konungs er eftir hans skipan var ger vm allan Noreg ok allir Noregsmenn hafa fylgt siþan þeir sem rett vilia segia
HákFlat 5615Ef lærdan ok leikmann skilr ꜳ um einhueria eign ... nefniz i dom þar yfir tolf menn af leikualldi, huarr rettara mælir
Thom² 37324
5) (om ædelsten) ægte
6) oprigtig, inderlig, trofast
með retto hiartta. oc reínv hugskote
Menota: 94rb25 BarlA 1799fyll rettar benir þeíra er nꜹcquria goþa hlvti gera í mína minning
BlasA623 461funduzt aunger ⸢retari [var. jafntrygguer Dugg624 3510] j sidum sinum enn þeir uoro
~ lat.tam fideles
3519 Dugg681a 352anda ręttann
~ lat.Cor mundum crea in me deus: et spiritum rectum innoua in uisceribus meis
6623 (Vulg Psalm 50,12) GlossPsalt 6723rett
~ lat.Cor autem eorum non erat rectum cum eo
12611 (Vulg Psalm 77,37) GlossPsalt 12711
7) retskaffen
eigi er sa rettr konungr er hann flyr uvini sina firir ræzlu sakir
ÓTOdd 2062hann q. (ɔ: kvezk) æigi flyia scylldu. þui at rettr konungr a eigi at flyia
ÓTOdd 2202mvn gvði þꜹcc a þvi vera at ver sem nu friþsamir oc rettir
Sv 10118sa er ecki rettr konungr er flyr o víni sína fyrir hræzlu sakir
ÓTᴵᴵ 25820Konungr er æskumadr ok ahlydinn, enn rꜳdgiafar rikir ok æigi miok rettir, framgiarnir, enn æigi miok *forsioligir
Thom² 30627sitr heilagr Thomas med sinu rꜳdi riettr ok uhallr i malaferlunum
Thom² 32432rett
~ lat.Iusticie domini recte letificantes corda
1219 (Vulg Psalm 18,9) GlossPsalt 1319rettur
~ lat.Dulcis et rectus dominus
2610 (Vulg Psalm 24,8) GlossPsalt 2711rettir
~ lat.Innocentes et recti adeserunt michi
283 (Vulg Psalm 24,21) GlossPsalt 293
8) [til ■] [at e-u] (jur.) berettiget (til ngt), kvalificeret, autoriseret
søkiandi scal beiða samþings goða hans þaɴ þeirra sem hann vill ef þeir ero baþir iafn rettir at tengðom. en þaɴ þeirra ella er rettari er at bera quið fram
GrgKonᴵ 6711þvi at eins ero þeir rettir ef þeir ero sva ‹til› alldrs comnir oc sva hyɢiande bornir at þeir se réttir þing heyiendr fyrir þeim socom
GrgKonᴵ 16025ec veit eigi aɴan maɴ rettara at föra fram þeɴa omaga sams heraðs þaɴ er fe eða føre hefir til heldr eɴ þic
GrgKonᴵᴵ 84at bera quiðo þa er hann vill þa beidda hafa oc þeir ero scylldir oc réttir vm at scilia
GrgKonᴵᴵ 855Ef buar coma eigi til doms. þeir er quaddirro. oc verða þeir vtlagir iij. mörcom enda ero aðrir buar þa rettir i staðeɴ. þott þeir se eigi landeigendr
GrgStað 49017þau skulu hælgha born sin til arfs vid sik oc allz iamnsrettar er adr varo gætin med þæiri kono er han fæsti ser
BorgKrNᴵᴵ 30015þeir, er sitja á miðjum pǫllum, skulu réttir at ráða fyrir lofum ok lǫgum
NjM 2458Nú ero þeir réttir til at bera bæði heimstemnu vitni oc kvöðu vitni
Frostˣ 21733
● er rétt [e-m] [■]
Þann maldaga er þeim rett. at bera til þings. oc lysa at lavgbergi
GrgKonᴵ 1515þeim er rett at bera (fǫt) a sialfvm ser. eþa fara a skipi. eþa bera a hrossi
GrgKonᴵ 245Ef bvar coma eigi ... er rett þeim er quaddi þa at queðia aðra bva i staðiɴ þeirra
GrgStað 7814Þetta er þér eigi rétt, þú átt eigi at láta festarmey þína án hennar lofi
MarB 1202er mer nu rett ok vtan allan glæp at fyrir lata þik en flyia vndir skiol þess guð dóms er miklu er betri ok styrkari en þu
ÞorvVÓTᴵ 2885er honum rétt at taka fugla úmerkta, ef á gǫtu hans verða
Jb 19211þott þu hefir þik upp, þa lægir þu þik, svat oss er ofrett at freista atgongu
~ lat.nullus de nobis accedat ad te
58834 VP 58814
● réttr í kvið
Þa er hann ryðr quið at guðsifiom eða at frændsemi eða at mægðvm scal hafa saɴaðar menn iia. nema sa teli er réttr væri i quiðnom
GrgKonᴵ 6218aþr hann var quaddr at hann var þar heimlis fastr er hann var réttr i quiðom
GrgKonᴵ 6315
9) [at e-m] (jur.) (i overensstemmelse med lovmæssige rettigheder/bestemmelser) lovlig, retmæssig, lovformelig, gyldig
⸢reᴛer [var. rett halldner Mth¹Frg 81033] hivscaper ero þegiliger gvþe
Mth²Cod645 1182er Guɴhilldr rettr erfingi Biarɴar
Eg162θ(2001) 967þar er rett hvartz vill at gera eina grof at beinvm eþa fleiri
GrgKonᴵ 1315enda er jafn rett at lysa annan dag uikv ef meɴ vilia þat i þingskopvm hafa
GrgKonᴵ 3923verðr þat þa iafn rétt er þeir bera sem hinir bæri er frumváttar voro
GrgKonᴵ 5830þa er hann quaddi hann at hann væri þar heimilis fastr er hann væri réttr þing há maðr. oc rettr quiðo at bera
GrgKonᴵ 6317Rett er at böndi fáe grið maɴ siɴ fyrir sec. oc verðr sa iafn réttr þingheyiandi sem böndiɴ
GrgKonᴵ 9815Jafn rétt er at queþia hvarn er vill þaɴ er queðr eða þaɴ er honom selde quoðena
GrgKonᴵ 11925iafn rétt er at stefna sem at lysa. enda er rett at lysa at lögbergi oc søkia et sama sumar
GrgKonᴵᴵ 3723ef hann quangaz at lögum réttum
GrgStað 708vér scolom gera tiund alla oc fulla. bæði af avexti ollum oc viðreldi fiski oc ollum rettom fongum
GulKrᴵ 628biscop várr scal nu presta til kirkna allra setia. þa er hann veit at rettar tiðir kunni at veita monnum
GulKrᴵ 912En ef maðr legst með festar kono sinni. þa scal hann bꝍta rette ervingia hennar. oc ganga at eiga siðan
Gulᴵ 2728kallande aptr stædía brefet oc takande af henní sua hennar frælsí allt er þar var i mott retto
NoDipl (1291) 5813Hakon konvngr ... staðfesti sva oc let a boc setia a Frostu þingi. huerr at rettum erfðum a at vera Noregs konvngr
ÁKr 1730samþyctu þvi allir Noregs menn fyrir sic oc sitt afspringi með retto þingtaki. at ...
ÁKr 183var Hakoni gefit konvngsnafn eftir rettom siðom
HákFris 40023Þat munu Sigfússynir vita, hversu réttir véttvangsbúar þessir eru, er hér eru kvaddir
NjR1908 3536Hǫfu vér nú allir eiða unnit ok réttan kvið várn ok orðit á eitt sáttir, berum á Flosa kviðinn ok berum hann sannan at sǫkinni
NjR1908 35831ver skolum kristni lyða oc kristnum dome oc konungi uarum oc biscupi til laga oc til rettra mala at fylgia
FrostKrᴵ 13016ef sakar aberi stefnir þeim er hann a mal uiðr til syslumanz undir rett prof
RbEM (*1280) 815hefir oc prouastr rettar sakir a bondum þa skolu þeir skyllda bꝍndr til at gera kirkium rett
RbEM (*1281-1282)² 8415haui sa gvdꜱ hylli er helldur trygdir en sa gremi gudꜱ er ryfr rettar trygdir. en hylli sa er helldr
Heiðy 1006af rettre Noreghs konongs ætt komnar
RbHM (*1302)² 489retvisi er þat sem suaret er. oc loglegt er. oc rett
JKr 37810þa skal han bioða gisla til ranzsaks ⸢rez [var. retz AM 304 fol]
Hirð 40124ma sua vera at konungr vnni oss her af rettz
EgM(2001) 13020Þat munu Sigfússynir vita, hvé réttir vættvangsbúar þessir eru, er hér eru kvaddir
NjM 38412Huer giptíngar maðr er retter er at kono. late allt heímollt vera i heíman fylgíu
Landsl1154 12130loghdu þau. þer. þa. vndir oss. med handærbande ... vndir rett fiartall. ok apterloghu. bædi a. jordum ok lausæ gozze
DN IX (1360) 1648Vrækia uar réttr aþili eptir fauður sinn eptir þeim laugum, er þa gengu i landi her, enn honum voro enngi boð boðin
StuᴵK 55416Nu uænti ek þess at engi maðr se her i þessu landi at rettum logvm iafn nærr konung dominum sem ek
ÓTᴵ 24310eptir norrœnum lǫgum, þeim er hóf hinn heilagi Ólafr konungr ok hans réttir eptirkomendr hafa siðan samþykt
Jb 4017þar sem aðrir taka fyrr arf en erfingi réttr
Jb 8613at fleire se hꝍfðingiar i weralligu valldi j Noregs konungs riki en af rettu ætterni ero komnir
RbHM (*1308) 752hann gerdi optliga heimonliga menn sina at uitia siukra manna herbergi, at þeir ꜳliti med uanduirkt, huersu su renta ok uitværi aktaz inn ok geymiz, at þagat liggr med rettri skipan
Thom² 32328sem þeir vilia ottazst af gudhi hæmd oc af rettom landz høfdhingiom hardha ræfsingh
DN XII (*1287›AM 902 a) 816fyrer mer ok aullum minum rettum epter komindum
IslDipl (1450) 40837ma su synd alldri bætazt nema rettvm eiganda sie aptur lokit med fullnade
DI II (*1345›AM 148) 81838sellde Gudlaugur Lopttsson Pale Jonssyne. er oforsyniu hafde ad skada orded hanz brodur Bodvare Lopttssyne. riettar trigder. grid og æfinlegann frid fyrir sier
DI VII (*1494›Lbs 789ˣ) 20932ef hann segir eigi til samdꝍgris. þá er hann morðingi réttr
Frostˣ 1588ef frá hverfr fiórðungr manna eða fleiri þingmanna réttra
Frostˣ 2248at menn hafa eigi rettar skioppor ok vager i heraðvm
FrostÁMˣ 2425sǫgðu, at þeir fengu eigi réttar skuldir af Ásbirni, ok kváðuz missa mikils fjár við hann
GÞiðrˣ 19725taldi til frændsemi við Kolbein at réttum erfðum, þóttiz nær kominn til ríkis í Skagafirði
StuᴵᴵR11127ˣ 2726
● réttr konungr
meþ þessom formala at þv scallt vera iafnrettr konvngr i ollom stoþom i Noregi sem ec
Mork 9421ef þu þionar retlega ⸢rettum [var. reítum GKS 3270 4°] kononge
var. Hirð 4204 → Hirð GKS 3270 4° 118va2þv skalt íafnríettr Noʀegs konvngr sem ek
Huldaᴵ 13110þessi hofdingi er nu uar firir skemzstu Hakon fall hafdi burdi til þess at hallda fo᷎durleifd sinne ok hafua jalls nafnn ok len af rettum Noregs konungi
ÓTFlat 24123Heinrekr er konungr i Einglandi, ok uer ærum rettr konungr æigi sidr her i Franz, ok megum ver þo æigi þui helldr aftigna einn minzta klerk i ollu voru riki
Thom² 36428með þessom formala at þu skallt vera iamnrettr konongr i allum staðum sem ec
FskBˣ 2406með þeim formála, at þú skalt jafnréttr konungr í ǫllum stǫðum í Nóregi sem ek
Hkrᴵᴵᴵˣ 1082
● rétt mál
ec hefi halldit retto mali fyrir þeim ᴍonnoᴍ er stǫʀi bockar hafa uerit en sua sem þit feðgar eroð
Eg162θ(2001) 1702ekkiur oc faðurlaus bornn. halldda þeir til rettra mala
Menota: 72ra30 BarlA 13318skal sira Siugurðr her firir hafa meðr bræðrom vm sina dagha frialsan kost ‹at› mat ok dryk at retom malom slikan sem sialfer þæir
DN III (1310) 917ef optnæmfdr Arne suær þann æid at hann hugdizst æftir rætto male søkia þa falle nidr af fyrsaghdum dome tuær merkr
DN II (1347) 23736Heʀa ... haf rett mꜳl vid oss
KlmA1980 1821þeir styrkit stadhen oc þa þui frammare til allra rettra mala bædhe om loghlighar sculda hemtingar þerra oc om adhra luthi
DN XII (*1300›AM 902 a) 1910Eckivr fathækar og favdrlavs bavrn thok hann vnder sinna vernd og vardveizlv til allra rettra mala
OsvReyk 716
● svara réttu [fyrir sik]
Hinn svarar rettv fyrir sik. þa er hann færþi lik til kirkio. ef hann bavð þeim at hannsala þat fé. ef þeir attv gialldaga saman. oc eíndaga þar
GrgKonᴵ 915huær sem þriotkazst retto at suara
NoDiplom (1328) BLAdd chart 26050 1r8þeir men ... uilia ei koma til þings oc ei ⸢sektom [var. retto Holm perg 35 4° “H”] suara
var. RbHM (*1310) 891: Holm perg 35 4° “H”huar sæm fyrirnæmst ok æighe ko᷎mar j adarnæmdan stæfnodagh ok þer retto suarar vile suara oss atta ærtoghom ok þrættan markum j brefuabrot
NoDiplom (1355) SRA dipl perg 1r9ꜳ eingan mann skal hann (ɔ: sá er trúir villumanna fortǫlum) kæra mega vm no᷎ckur mꜳl. en neyðaz skal hann til at suara o᷎ðrum ⸢rétt [var. rettu var. NGLᴵᴵᴵ 23419: AM 354 fol “B”, etc.]
cf.þessir atburðer finnaz vpptalder með slikri skipan j guðs logum sem her seger
18122-23 var. StatJón 18114 → var. NGLᴵᴵᴵ 23419: AM 354 fol “B”
● at réttu
oc tøke þeir at retto í ombon ef þeir velþe ser gott
~ lat.juste
3526 ●Eluc674(1989) 354oc sva öll vætte þar fram bera sem a þingi. ellegar verðr eigi at rétto scilnaþr þeirra
GrgKonᴵᴵ 4329Nu scal hann af iorðu fꝍra þat er hann a at retto af at fꝍra
Gulᴵ 3815mat þu ætla mæð þer hværir þer þycki licazter af þeim eʀ nu ero up talðer at vita allmykit af hovæsko eða þeim siðum er i konongs hirð skyllde væra. at retto
Kgs 4210meira ... en hann a at retto
Mork 10813mvnv svmir efa vm hvart þv att þenna hring at retto
HkrFris 20712hann ruddi þá menn ór kviðinum, er at réttu eigu í at vera
NjR1908 35525borg sv er heitir Ramoth Galaath er at ręttv vár eign oc riki
StjC 60211alt þat sem kaupizst af tiundaðo fe framlæiðis till solu. ma at retto kostnaðr af takazt
JKr 3538at þu muner hafa at varðueita. fe þat er ek a at rettu
EgM(2001) 12620hann ruddi þá menn ór kuiðinum, er at réttu áttu í at vera
NjM 38714þo ho᷎fdo þeir ætt til þess at vera konungar ef þeir hefði eigi meira ꜳ girnz en þeir attu at rettv
ÓTᴵ 24221skal faðir minn hann at réttu taka eptir hann
Vígl 10220(konungr) hefur þa menn til rikis og giorer þa at ho᷎fdingium, er ecki eigu at rettu i rikinu
Jvs510 1320ef ver eigum eigi þenna ring at retto. þa veit ec eigi hvat ver hafum ret fengit
FskBˣ 24212hann vill synja mér þess ríkis, er ek á at hafa at réttu
Hkrᴵˣ 26912segir Magnús konungr áhyggjusamliga: ef ek á eigi þenna hring at réttu, þá veit ek eigi, hvat ek hefi rétt fengit
Hkrᴵᴵᴵˣ 11021má engi hann taka síðan af konungdóminum ⸢at [var. með AM 45 fol “F”] réttu
Hkrᴵᴵᴵˣ 46315Sé ek þá, ef þú hefir mitt traust ok II hluti landa, at þú mátt vel halda þínu at réttu fyrir Þorfinni jarli
Orknˣ 4021hann á at réttu öngvan skatt yðr at gjalda
Trist¹ˣ 5922
● með réttu
fekk þat fyrst til ákalls á Gautland austr, at hann kvaþ Dal ok Véar ok Varþyniar meþ rétto eiga at liggia til Nóregs
Ágr 4719i margu lagu lage hauum ver með ofsa oc kappe stẏrt þesso riki. Oc æigi með retto leto ver ræfsa þa luti er guðs rette var raskat
ÓHLeg 7112vitr maðr stendr imoti hæimskum með retto
~ lat.iure
Pamphilus 2535 Pamph 11220þa mego þit með rettu selag (ɔ: felag, cf. intr. p. 16) æíga
~ lat.iure
Pamphilus 2612 Pamph 11511hann sagði Dal oc Vear oc Varþyniar meþ retto eiga at liɢia til Noregs
Mork 32328Af þuí at oss bær at halda oc halda lata allum mannum frið oc naðer þeim ær til vars lanðz koma. oc mæðr retto. vilia fara. æínkanlegha þeim dugande mannum
NoDipl (1297) 8814ek á vart ærkibyskupsefne mæðr retto til byskups at vigia
Thom¹ 2220enge atte meðr réttu at kruna konungenn, nema Thomas erkibyskup
Thom¹ 1992með rettu
Hirð 40717eigi skal ek minar hendr til spara at drepa sialfan konunginn ef hann uill synia mer þess rikis er ek ꜳ með rettu at hafa
ÓTᴵ 903Þæir skulu þa gripu hafa sem æigu með ⸢vitnum [var. rettu AM 350 fol “G”, etc.]
var. Hirð 4344: AM 350 fol “G”hann drap niðr konunga þa er hann atti vndir at þiona [var. + med rettu GKS 1005 fol “D²”] ... svma með suik ræðum sem ek mundi hafa mið ꜳ mer ef hans illuili hefði fengit framkvæmð
var. ÓTᴵ 2435: GKS 1005 fol “D²”heria þeim á hendr, sem med ⸢réttu [var. réttindum AM 567 XV 4° “C”, etc.] hallda sinu ódali
KirjB 2214þar sem kongssetur er ⸢med [var. at Hák325VIII5a 5512] rettu
Hák81 3819og þꜳ sem þar eigu med rettu ath vera
DI IX (1533) 6741●●● Bjǫrn svarar ... ok kvað Þórð nú með réttu ganga ok satt mæla ok kvazk eigi vilja synja laga um þetta mál
BjHˣ 17215svo framt sem þau Born er optnefnd Solveig hafdi a̋tt med pa̋li Jonssyni væri ecki skilgietinn og þau væri ecki med riettu hennar arftakar
DI VII (*1495›Kr 2ˣ) 2577kallaðez hafa litit af þui er hon atte með retto at hafa
FskBˣ 11512
● rétt (n. sg. = adv.)
ef rett lyst er eno meira sáre a hond manne oc geriz þat at vígi siðaʀ þott eigi verðe vigino lyst a hond þeim enom sama manne þa er iofn socn til vm biorg hans sem aðr
GrgKonᴵ 1531ef eigi er rétt at virðingo farit þa verþa at rakna leigornar
GrgStað 7519Ef þenna hring hofvm ver eigi rettliga fenginn. þa veit ec eigi hvat þat er er ver hafim rett fengit
Mork 9617En sa helldr ⸢rett [var. rétlega HómÍsl¹³(1993) 16v27] ímbrudagha ... er truligha þíonar bodordum guds
Hóm114 26117●●● ef ver eigum eigi þenna ring at retto. þa veit ec eigi hvat ver hafum ret fengit
FskBˣ 24212
10) (gramm.) (om versformernes regel) normal
Hvat er setning hattaɴa? *Tvenn. Hver? Rett ok breýtt
SnE 2132Hvernig er rétt setning hattaɴa? Tveɴ. Hver? Tala ok *grein
SnE 2133
11)
● rétt (n. sg. = adv.) (lige) nøjagtig, (lige) præcis, umiddelbart, netop
Snarazk þegar at hanum þore. en hann stoð rett firir konongenom
ÓHLeg 458Fianndenn meðr sino afli oc œþe riss ok rett mer mote
Thom¹ 9812herbvðir hæiðingia vorv þar riett vndir niðri i dalnvm
~ lat.subter in valle
Vulg Judic 7,8 StjC 3939Sv borg er Socchot het stoð riętt við veginn
StjC 39510þeir næita riętt með sama orðtaki sem hinir fyrri
StjC 39524hann ... lagðiz til svefns rætt vndir kornhialminn
StjC 4248þottvz sætia hana (ɔ: ǫrkina) so᷎miliga i mvsteri gvðs sins er þeir ko᷎lloðv Dagon. oc rætt sem næst sialfvm Dagon
StjC 43528Her rętt i þessi borg er æinn agętr gvðs vinr
StjC 4429slo᷎ngði siðan ok slo rætt framan i ennið þæim vanda vikingi Goliath sva snart at þegar festi oc fal stæininn i hans havsi oc hæila
StjC 4651Naboth atti ęinn vingarð mikinn oc goðan rętt hia ho᷎ll konvngs
StjC 60019þar rætt i hofino barv synir. hans vapn a hann oc drapv
StjC 6456uæstar at Petarskirkiu garde ok sudar alt at almenninginum ok austar ret at strætes husunum
DN XI (1343) 3520Þa kalladi hann (ɔ: guð) Moysen rett ⸢*af [AM 227 fol “B”; non emend. aa] midium runninum ... rett medr sealfs hans nafni
~ lat.De medio rubi
Vulg Exod 3,4 emend. Stj¹ 25834: AM 227 fol “B”hann laa þar drepinn rett a veginum
StjB 5422hann bað mik at ek skyllda rett meðr þessum hætti rita honum bockina
JBpB(2003) 969Hvar mvnv þeir beriaz. Annaʀʀ svarar. her riett við ána
Huldaᴵ 4222kemr ꜳ moti honum rett ꜳ̋ ueginum einn uænn madr ok ual buinn
~
PS 71012 JJ SÁM 1 81va16fundu þeir skamt fra sionum þar rett sem þeir ho᷎fðo liosit sieð mannz ho᷎fuð
ÓTᴵ 2486hann stendr rett ꜳ miðiu golfi
ÓTᴵᴵ 23622Kolbiorn var buinn at vapnvm ok klæðum rett ꜳ so᷎mv leið ok Olafr konungr
ÓTᴵᴵ 2862þa kom o᷎r ok stoð faust i kirkiu golfinv rett við ho᷎fuð honum. ok þegar kom o᷎ɴur. sv nisti klæði hans við golfit
ÞorvVÓTᴵ 29217þat (ɔ: Bláland) liggr rett undir sealfu solar sudri ok middegiss skeidi
Stj¹ 9620hon Rebeccha er þar rett i hia þer
Stj¹ 13729uanda ek eigi at sa se drepinn her rétt fyrir augum frænda uárra
~ lat.coram
Vulg Gen 31,32 Stj¹ 18114Geck hvarum þeirra rett eptir þi sem Joseph hafdi draumana radit
Stj¹ 20113kom þa elldr upp þar rett af bordinu ok eyddi ollum þeim seiminum sem eptir hafdi uerit
Stj¹ 21027Se nu kom Joseph ... er hans forrennari her nu rett uid portit aa ydru herbergi
Stj¹ 21111Se rett eptir yduarri bøn ok bodi
~ lat.Fiat iuxta vestram sententiam
Vulg Gen 44,10 Stj¹ 2188leiddi Joseph fo᷎dur sinn fyrir Pharaonem. ok bad hann standa rett frammi fyrir honum
Stj¹ 22329drottinn hafandi sitt sidferdi medr monnum man rett *i miðiu⸣ þeirra i milli vera
Stj¹ 24327gengu allir Jsraels synir þurrum fotum rett um mitt hafit. þar sem þat hafdi skiptz i sundr ok skiliz
Stj¹ 2878kemr rett a veginum einn ungr ok vęnn maðr mot honum, a þat farm ok buning sem einn Jorsalafari
Jón⁴ 5088sofnar fast. rett i flædarmali
~
HMSᴵᴵ 6539 Nik Holm perg 16 4° 9v14Huerium ... hæyra þessi ord? Rett ydr sialfum, minn herra, sagdi hann klerkrinn
Thom² 33825Ok reitt i ueginum berr sua til, at ...
Thom² 3597ek tók nú rétt frá hánum þetta gullker af borði hans
Parc 625miskent hefir þú Elóris, sagði konungr, þvíat hon var nú rétt hér; mun þar kominn nǫkkurr karlmaðr
FlórM 673Huer mun mier myskunna? Rett eingi madr
MarE 4133Huat þiki þier þar mest ꜳ skorta? Þat rett, segir hann, at þu skelfr allr af hrædzlu i huern tima, er þu fer at stela
MarE 62927veitir þrenikyns ut sottum. Su er ein er rett ofse lausnar aunur er su ef madur gengur sialfum ser. Hin þridia er su er ...
MedMisc 10723Hverr er sá hlutr, minn herra? segir ríki maðr. Sá rétt, segir biskup, ef þú villt af mér til heyra, at þú níddiz á frænda þínum ok skart hann á háls
Æv²³624 9117rijdandi suo uij daga ij samt ... riett þar til sem arla um einn morgun kemur hann ij eitt riodr
Hect 1153kom af himne ofan ein mikil þoka. rett þar sem Rochvs hafde sitt hreysse
RochReyk 14125fiell nidr til fotha honvm. og bende med badvm hondvnvm med nidr lvthande hofde rett j þann matha sem hvn vilde mæla og bidia sier myskvnnar
SebReyk 1589hann þolde ꜳ sier ꜳnavder veralldar þessarar med hvngvr þorsta og kvllda rett og adrer fathæker
SilvReyk 38521kom hofudstormur af nordaustre med siogange miklum. so þeir urdu ad hallda rett undann vedre
DI IX (*1522›Steph 27ˣ) 9812mikill maðr ok drengiligr ... ok svá ungr, at eigi mun grǫn sprottin? Sá er rétt inn sami
StuᴵᴵR11127ˣ 14232
● rétt ... sem
Þormoðr svarar ongv, en gerði rett sem aðr
FbrHb 1432sýnir hann þat af sér, at hann er i œði sínu rétt sem aðrir menn
NjR 2426hann ælskaði David rætt sem sialfs sins anda
StjC 47217rætt skal slikt lvtskipti taka sa ær til bardaga ferr sem hinn er eptir dvelz at bera clæði æða annað fargagn
~ lat.aequa
Vulg 1Reg 30,24 StjC 4917(hann) sitr í búi sínu rétt sem áðr
Laxd 8819Ok rett for, sem hann gat
Mich 70528uar hun (ɔ: hǫndin) alheil [var. + rett AM 227 fol “B”] sem annarr hans likami
var. Stj¹ 26027: AM 227 fol “B”reð fire þeim luta ⸢slict [var. rett AM 61 fol] sem anarstaðar i landi
var. ÓH 2298 → ÓH AM 61 fol 96va13Hann býsk við, rétt sem it fyrra sinn
BjH162 1795hvert þeirra retti fingr at ǫdru ⸢rett [var. beint KlmB1980ˣ 2574] sem kuik ueri
KlmBFrg1980 25724mun ek gefa þeim byr í braut heðan rétt þvílíkan sem Finnar gáfu þeim hingat
ǪrvM 4618Rett sem þu ert utan skyn ok skilning, slikum sama hætti leiddir þu higat þetta skynlausa kvikende
~ lat.Sicut
53024 VP 5307Erlingr tok ⸢iafnt [var. riet Holm perg 1 fol “C²”; jafnan GKS 1005 fol “D²”] sem aðr land skyldir alt vm Róga land
var. ÓTᴵᴵ 30112: Holm perg 1 fol “C²”Rétt þykki mér þér fara sem klárnum ... hann sœkir þangat mest, sem hann er kvaldastr
ǪrvA 13413Þride favgnvdr er at allr himneskvr herskapvr heidra mig ... so sem vel verdoght er rett so sem eina modvr hins hæztta konvngs
AnnaReyk 42623fiell hvn þꜳ þegar fram ꜳ golbit j ongvit rett sem hvn være davd
AnnaReyk 42923fieck hann jafnsnartt aftvr sina syn og alla sina heilsv rett so sem honvm hefdi alldreigi mein at ordit
ChrisReyk 29534Solin er nv skinande j heide rett sem solar gvd vor Appolvs vill
GeorgReyk 3315þat sama barn mvn deyia þꜳ þat er nær þrettan vetra og xx. rett so sem eg ꜳ at deyia þegar efter þrettan daga og xx. vmm lidna
KonReyk 124heilsodv hvorer avdrvm sem hvorer hefdv fyrer longv adr þegtt adra med mikillle ærv og verdogheit rett so sem thignvm kongvm til heyrde
KonReyk 524kongarner ... klæddv sigh med konglegvm skrvda retth sem þeir villdv ganga fyrer ein thigvlegan hera eda konvngh
KonReyk 823
● rétt ok slétt
rannsakadi hann sua alla þa [var. + rett ok slett hefiandi sina raunsokn AM 227 fol “B”] fra hinum ellzta til hins yngzta
var. Stj¹ 21812: AM 227 fol “B”let hann koma sua huassan uind. at hann bles aullum locustis rétt ok slétt sua giorsamliga i brott ok bar nidr i rauda haf. at eigi uar * ein eptir i aullum Egiptalandz halfum ok heruðum
Stj¹ 27613
12)
● rétt (n. sg. = adv.) (om tidspunkt) lige, akkurat, netop, just
Koma þæim þessor bræf byskupunum rett i þann tima, er þæir etla at fara suðr um sio
Thom¹ 21520sem þeir Savl komv i miðia borgina. fvndo þeir Samvel. þvi at þa rætt geck hann vt or herbyrgi sinv
StjC 44229rett i þersv gengr frv Serena upp til eins glvgga at skemta ser
ClarA 1129hann fann rett lik Boðuars
EgM(2001) 14736rett aðr þer komut, gengu her inn tv‹e›ir ungir menn
Mich 6849þviat rett a sama deghi er musterit algort i Arena, sem hann fregn heimkvamu senðiboðanna
Mich 7102Rann þa solin [var. + rett AM 227 fol] upp sem hann for brott af Phanuel
var. Stj¹ 1855 → Stj AM 227 fol 44va36rétt í því bili rennir at landi sexært skip með þrim röskum mönnum
GBpD 4720þeir leika sér ... rétt samtíða, sem faðir þeirra prestrinn fæst í umlestri
GBpD 18130ok rett j þann tima er konungriɴ sat ẏfir bordvm. ok ætladi skiott at do᷎ggua sína fæðu med þeirra bloði
~
PS 59033 JJ SÁM 1 52ra20rett sem þeir talaðuz uidr. þa ...
Stj¹ 17114allr sa timi iafnsaman. sem Jacob uar medr Laban. uoru rett .xx. aar
Stj¹ 1801Se rett i þenna punct gekk nidr þann ueg konungsins dottir
Stj¹ 25126rett sama dagh synir hann sik vera þann blezaða mann, er kemr i drottins nafni
Jón⁴ 47918rett i þenna punckt er hiꜳ Heinreki konungi einn af cardinalibus, er heitir herra Heinrekr
Thom² 31217reitt sꜳmtida þessum ordum
Thom² 3628hann skal ⸢rett [var. j stad BevB(2001) 1793] deyia
BevC(2001) 17914rett j þvi bile kom Godert aftvr j morckina wr stadnvm Placenncze
RochReyk 14720Rett j þenna thima kom sanctvs Rochvs þangat
RochReyk 14815En rétt á þenna tíma kemr Balam sendimaðr
KlmBˣ 14827var þetta rétt í þann tíma, er sólin tekr fyrst at rjóða
KlmBˣ 25430
● nú rétt
Nv rętt sa ec Absalon konvngsson hanga i halimvm ęinnar æikr
StjC 53416nu rett á þersum degi
StjB 55021nu rett leggr Thomas af ser sitt yfirklædi sem nykominn i herbergit
Thom² 30836Nu rett i dag ok hedan fra skalltu vera minn lærifadir
~ lat.Ex hodierna die
52827 VP 5289nu rett geck ek fra festarmalunum. ok uar ek uotturin
Ljósv162 5014
● rétt í stað
þi at rætt i stað skal hann drepa sem hann kęmr til min
StjC 47014Hon stoð vpp rætt i stað
StjC 4857rætt i stað vvrðv steinblindir allir heiðingiar
StjC 6206hann vildi nú rétt í stað hafa drepit sik með þessum knífi, en ek kom at í því, ok tók ek af honum
FlórM 2510vpp ꜳ þat at min bæn sie rett drottenn þa lattv staf þenna er eg helld ꜳ. grænkazt og blomgazt hier fyrer ollvm nv rett j stad
LazReyk 1853gieck hann þangat rett j stad og bad hvs meistaran at hann villde giefa honvm leyfe til at þiona þeim sem krancker vorv
RochReyk 1371
13*) (for í rétt, cf. ²réttr sb. m. def. 1: leggja í rétt)
II. (y. no.)
swa wider kendis þær ok þa firir oos Þorder Ellenssun a sina retta tru at han hafde sworetht sem nu er melltt j brefueno
DNᴵ 7234Finken ef han vil til reetz at sea firir spyting þa er ek honom skylduger ij hundrat skræidar
DNᴵᴵ 36625herra Œystein mæder samre naad biskup j Oslo hefuer kiært firir oss ... at han nær ei retto af yker Biærne
DNᴵᴵ 38637
Form.: rett (125); rétt (44); retto (33); rettu (31); rettr (20); réttu (18); retta (18); réttr (14); riett (13); rettan (11); rætt (11); rettir (11); rettara (10); Rett (10); rettum (10); réttir (9); rettar (9); rettv (8); rettom (6); réttum (6); rétta (5); reitt (5); rétto (5); ret (5); réttast (4); rettra (4); rettri (4); rettann (4); riętt (3); ręttvm (3); rętt (3); retr (3); riettara (3); riettu (3); rettare (3); reetto (3); rette (2); retter (2); riettum (2); ríettr (2); réttra (2); rętto (2); rettvm (2); rietta (2); rez (2); reittum (2); riet (2); ręttan (2); rettrar (2); rettvr (1); rettasta (1); retara (1); rèttu (1); reᴛer (1); reitta (1); rezt (1); rét (1); rettazst (1); ręttann (1); réttan (1); réttri (1); ræz (1); riettr (1); reítum (1); reíttan (1); rttar (1); rèttr (1); rettast (1); réttar (1); logvm (1); ręttv (1); ríettara (1); rætra (1); rettz (1); reetz (1); (1); retti (1); rætto (1); ret▹t◃an (1); rættast (1); réttara (1); reet (1); rettur (1); riettar (1); retom (1); retth (1); riettur (1); riettre (1); réttare (1); retari (1); rettre (1); Rétt (1);
Comp.: djúp- (1), fram- (3), ó- (5), skaft- (1), streng- (3), upp- (15), van- (1)
Gloss.: EJ ⁴réttr; ClV item (jafn) jafnréttr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 rétt adv.; Suppl2 _; Finsen _; Fr item rétt adv.; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item rétt adv.; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med rett adv.; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4 item jafnréttr, rétt adv.; NO item rétt adv.; Walter n.; ÁBlM; Bl rje-; WPA _; ; LMNL
Litt.: Gjøstein 1934 [ANF 50] 116, 119; Hamre 1958 [KLNM 3] 165; Heidermanns 1993 441-442; Hægstad 1906 (Harp) 12; Hægstad 1916 89, 95; Maurer 1908 (Kirch) 494, 496; Maurer 1910 150, 174, 189, 250, 253 ...; Seip 1955 148, 175, 289; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 122, 135; Walter 1976 71; von See 1964 26f, 68 f., 70 f.
Genre. (expected): religious works [rel]: 204 (141); historical works [his]: 83 (92); legal works [jur]: 78 (50); family sagas [isl]: 42 (64); romances [rom]: 41 (55); charters [dip]: 34 (41); contemporary sagas [bis]: 20 (39); legendary sagas [fas]: 15 (23); þættir [tot]: 14 (12); learned works [div]: 11 (16); unclassified [ ]: 4 (2);
SB (red.) — October 2017
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
rekkr - reyðr
réttligr - rindr
...