nǽrri adj. compar. [superl. nǽstr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I. A.
1) [e-m/e-u] [at e-u] (rumligt) nærmere (ngn/ngt), tættere på (ngn/ngt), i nærheden (af ngn/ngt)
þa andaþisc nacquaʀ valaþr buandi i nę́stom husom
GregDialA 9716Scyldir ero menn at fylgia goða til ferans doms. allir þeir er næstir ero ef hann vill þa quatt hafa hvárz þeir ero hans þing menn eða eigi
GrgKonᴵ 8425scal þangat hafa quatt bva v. ... þa er næstir bva þvi er domriɴ scal vera
GrgKonᴵ 853a sa maðr cost þess er land a þar et næsta at veria land hans lyrite ef hann vill þriþiung utan garða þess lutar er til hans landz liɢr
GrgKonᴵᴵ 8311þuiat fair varo nu heima nema þeir einir er nestir gengo. ok hinir kærazto varo konungi
Menota: 40ra2 Streng 2209þa scal setia manngerð fra landzenda. oc væra þeir sér er nester bua
Gulᴵ 985●●● hann vill eigi her fara i nęsta hvs til min
ÓH 2978þæir sem næster verða
Járns 27517þa beiddiz Iuarr konungr, at þat riki væri honum gefit til forraða, ok allir þei‹r›, sem næstir voru, gengv undir hann
Fornk 91●●● svmir þeir er fystir komv v́t bygðv nestir fiollvm ok merkðv at þvi landzkostina at kvikfeið fystiz fra sionvm til fiallanna
LdnHauksb 10312hann sitr nestr honvm a hegri hond
Bær 10731hann hafði Ingi aðr settan nǽstan ser ok gert marga luti vel til hans
BǫglEirsp 43921ok kom á næsta bœ Hrútsstǫðum
NjR 6313til ⸢hins [var. ÷ AM 56 4° 61vb19] nesta bꝍar
Landsl 1414ok þaþan af falla þær ár, er sva heita: Svavl, Gvɴþra, F‹i›orm, *Fimbvlþvl, Sliðr ok Hriþ, Sylgr ok Ylgr, Við, Leiptr; Gioll er næst helgrindvm
SnE 1117●●● Næsti maðr Ægi sat Bragi
SnE 7814skal boð upp skera sá er ⸢næstr [var. nærstr GKS 3271 4°] býr
var. Jb 19315 → Jb GKS 3271 4° 35v4þan odinsdagh er nestr er krosmæsso
BorgKrNᴵᴵ 29826i Gallia enu nærra
~ lat.in ulteriore Gallia
19622 Rómv595(2010) 1961auallt i orrosto er þæim næstr haskinn er hræddaztr er
Rómv595(2010) 2174er þeim bezt at fylgia er manndomriɴ er næstr
Rómv226(2010) 25014navcorir menn af næstvm bægiom
StuᴵK 8214vil ek at allr herrinn fari i skog þann er næstr er Danauirki. ok skal hueʀ maðr ho᷎ggua ‹ser› lim byrði
ÓTᴵ 1416Hinn nærri ok hinn nordarri partr af Zeugis er miok aauaxtasamr
Stj¹ 9415●●● skulu þier vera .ij. daga fyrir nærri konungi
RbHM (*1308) 7714j namunda ok næstum gordum hea mer
ÓTFlat 40429nú høggr hann til þess kappa, er næstr honum var
FlórKon 14914●●● Olafur het sa madur er næstʀ geck konginum. hann kalladi Asmundr skosuein sinn
SigFót 23412þa ottuduzt margir þeir, er nærri voru
KirjA 514Hér er næsta veiðarefni, eða eru nǫkkur vápn, þau sem neyt eru?
Gr 676svdur j lækin stæsta og næstan gili og vt j næsta læk midgili
DI IX (1532ˣ) 62727●●● Ef maðr er drepinn i o᷎lldrhüse. þá sculu þeir bera annattveggia af eða á er næster ero honom
Frostˣ 16324Haraldr ... var jafnan innan hirðar inn næsti maðr um alla þjónostu, ok hafði allar féhirzlur konungs at gæta
Hkrᴵᴵᴵˣ 18717Þat váro þá lǫg at vígsacar skylldi sǿkia á því þingi es nę́st vas véttva‹n›gi
Íslbˣ 2214hafa ættgóða menn sér næsta, ok þiggja af þeim gjarna heil ráð
KlmBˣ 21736þá segir hann, sem satt var, at hann sat nærra lagi þeim Norðlendingum, þegar er hann væri í nǫkkurri fjándsemi við þá
StuᴵᴵR11127ˣ 1427
● it nǽsta [e-m/e-u] tættest (på ngn/ngt)
oc sitr et nesta Einriþa vm vetrinn i goþo ifirleti
Mork 1132grimr stoð ⸢ið næsta [var. at baki EgM(2001) 3620] honvm
Eg162δ(2005) 12810Su kona bio þar it næsta er Þorfinna het. hon var kꜹllvt skalld kona
Heið 8812þar var Hrútr ... ok sat hit næsta honum
NjR 615●●● settisk hann niðr hjá honum, en Hrútr sat it næsta Hǫskuldi
NjR 812þeir hǫfðu látit sitja slík illmenni et næsta sér
Laxd 1327sat maðr þar et næsta þessum enum sterkliga manni
Laxd 23518It næsta Gunnari utar frá sat Njáll
NjM 8821Kalfr het maðr, er bio ‹á› Gvnnars-stavðvm in fra Holmlætri id næsta
StuᴵK 10021Þora‹r›inn sat hit næsta Rafni, þa er hann saa þenna at-burþ
StuᴵK 31126sá sem sat hit næsta honum
Stj¹ 25226geck Rosida henni hit næsta
Vikt 476og leidir hann til hꜳsætis hit næsta ser
SigÞǫgl 1755hann bio ꜳ þeim bæ, er heiter ꜳ Nollarstodumm, þad er hid næsta Arnneydarstodumm
Fljˣ 468Þorariɴ sat id næsta Rafni jnnar fra
HrafnAˣ 23016‹Hann galt lǫnd tvau fyrir vestan heiði, annat heitir í Hálfdanartungu, en annat at Uppsǫlum, it næsta Silfrastǫðum›, oc reifdi þa alla giofum, er þeir foro i brot emend. Stu 1699: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 1699: BLAdd 11127ˣ “IIp”vísaði Markis konungr þeim til sætis, Kanelangres hjá sér hit næsta, enn félögum ok förunautum hans skipaði hann út í frá
Trist¹ˣ 629
● setja [e-n] it nǽsta sér sætte (ngn) ved siden af sig
oc nu er þeir finnaz fagnar huaʀ odrum uel. Nu riðr þiðrecr konungr með Attila konungi heim i susam. oc setr Attila konungr hann et nesta ser. oc ollum hans riddœrum skipar hann ueglega
Þiðrᴵᴵ 1796setr Konraðr Rodbert ser it næsta
KonrA 4528
2) [e-m] som er nærmest (ngn) (i alder)
3)
● it nǽsta på det nærmeste, så godt som
snóri hann til trv rettrar i keɴingo siɴi ꜹllom lvþ et nę́sta
GregDialA 14519hefi ek þó svá fyrir lagt, at ek kom aldri á sund it næsta
ǪrvS 1551sagdi at hann villde latha. hafa hofvdit af biskvpe. þviat vthe være ed næsta sꜳ thime er þeir hofdv thil sett
JerReyk 22919En er þeir Ásbjǫrn kómu til Staðar í Hrútafjǫrð, var flæðr sæfar, var þá eigi reitt ‹yfir vaðal; var fjǫrðrinn eigi ruddr af ísum›, en árnar ófærar it næsta
StuᴵᴵR11127ˣ 4514
● á þat nǽsta på det nærmeste
● nǽrri (n. sg. = adv.) nærmest, på det nærmeste
4) [e-m / eftir e-m] (om rækkefølge) næste (efter ngn)
af cristiɴa manna liþi uar fvrstr talþr siluester papa. þar nestr prestr
SilvFrgIV 1214hann var hinn valldugazte nestr konongenom
BarlA 9218hann var hinn valldugazte ⸢nestr [var. nest AM 232 fol] konongenom
BarlA 9218Fra attila konung brœðrum Grimilldar (cap.). Attila konungr sitr nu i sinu hasete. oc setr a hœgra veg ser Gunnar konung sinn mag. oc þar nestr sitr ivncherra Gislher. þa gernorz. þa Hogne. þa folkher þeirra frœnde
Þiðrᴵᴵ 30010Rambertus var biskup nærstr eptir Ansgarium
ÓTᴵ 11911Eptir hans dag uar Rodbert næstr ok tok riki at olldrum
Thom² 29630þui tekr hann konungdom eptir modrbrodur sinn frafallinn ok rikir, medan sa uegs upp, er næstr uard honum
Thom² 3029þu skallt byskup vera næstr mer
Martin³ 63423uard hann erchibiskup ⸢næstur [var. epter LBpA 9216] herra Pali
LBpB 9232meta scal hönd manns. ef maðr höggr þumal fingr af manne. hann scal bꝍta honum aurum .xij. hálfa mörc at næsta fingre
Frostˣ 1725Því nę́r tók Hramɴ lǫgsǫgo ... nę́str Ulflióti oc hafþi xx. sumor
Íslbˣ 1728●●● Þórareɴ Raga bróþer sonr Óleifs hialta tóc lǫgsǫgo nę́str Hramni
Íslbˣ 1732Marcús Sceɢiasonr hafþi lǫgsǫgo nę́str Sighvati
Íslbˣ 3626móþor Þorlács es nú es byscop í Scálahollti nę́str Gizori
Íslbˣ 4022fǫþor Eyiolfs fǫþor Þorsteins fǫþor Ketils es nú es byscop at Hólom nęstr Ióaɴi
Íslbˣ 4026
5) (om forgangen tid) forrige, foregående, sidste
en nęsta aptan hafþi hann clappat nuɴoɴi af bliþlę́ti
GregDialA 924á enom nęstom poscom. oc voro allra nofn gollstofom ritin
~ lat.in paschali festivitate
Dialᴵᴵᴵ 9028 GregDialA 13620hann hafði aðr orðit sekr fiorbaugs maðr hit næsta sumar um guðga
ÓTOdd 12811●●● ecki fortv at þvi meþ vęgð nęsta siɴi. er þv slott niþr i halm silfrino. oc onyttir
HalldSn³Mork 15116Sunr Nu er þætta væl raðet at ec ioc mina spurning í næsto rœðo þvi at ec hæfi bæðe fængit af yðr siðan froðleg svor oc þo nytsamleg. ollum þeim er vit hafa til at skilia
Kgs 3718hvar scilþez þv viþ þetta sceyte nǽsta siɴɴe
Jvs291 609ef stendr a odens dægi þa ma bioða a hinum nesta sunnu dagh
BorgKr¹ 3489gerði oc sva illt veðr hinn næsta dag fyrir allra heilagra meꜱo
Sv 2134oc com til Biorgyniar nesta dag fyrir Petrs-meꜱu
Sv 533●●● Nesto natt fyrir þenna fund dreymer Thomas erkibyskup draum
~ lat.Nocte vero proxima
16932 Thom¹ 16915a þæim nesta funde, sem þer, herra, helldut
Thom¹ 1946Spakerling ... anðaðiz nestv nott fyri palmsvnnvdag
FbrHb 1335þær .iij. uikur. er nestar ero iolom firi
EiðKrA 38118minniz æigi a mina illzkv. er ec synda yðr ... þa er þer forvð næsta sinni af Hiervsalem
StjC 5382Cross hinn helgi kom til Niðarós nę́sta dag firir Olafs messv hina fyrri
AnnReg 12931er sua vitnodu at vm vetren nestan ader firir ioll hæirdu þæir a er Ommundr talade sua
DN III (1321) 11724er þa sua vitnodu at vm vetren nestan adr firir ioll. hæyrdu þæir a er Ommundr talade sua til Gudlæiks
DN III (1321) 11732a friadagen nesta firir huita sunnodagh
DN III (1322) 12810●●● Havstmanvðr heitir iɴ næsti (mánuðr) firir vetr
SnE 17911Nv kom drottinsdagʀ næsti þrettanda degi
JBpA(2003) 3220er yðr hefur fylgt, angrat ok vroat vm allt þetta nęsta ꜳ̋r
ClarA 2341hefir þv nokkvt byriat þat erindi, sem þv bꜹðz vndir næsta sinni
Mar655XXXII 6162Þegar sem þv vart i brottv næsta tima
Mar655XXXII 6164●●● ok hvgðu vera þa sømv konv, sem nv vattar sic vm nęsta ár i iørðu legit hafa
MarS 31413vátta ... hverir siðir þá vóru er hinn næsti ábóti fell frá eða hvat nú er eptir orðit
Æv²⁶ 1073En mær take landnam eptír feðr sínum en ekkia eptir þeim er næster atte hana
Landsl1154 15117Þorðr uarð lanndfastr laugar-[dag] hinn næsta fyrir Mariu messu siðarri; hun var aá auðrum degi vikv
StuᴵᴵK 59●●● sem þeir jarl ho᷎fdo rað til sett aðr Þorir for næsta sinn af Noregi
ÓTᴵ 2228Skal þetta erfda tal græinast oc ut skiliazst af þeim er þa hefir ⸢nest [var. næstr Holm perg 34 4° “C”, etc.] veret konongr iuir Noreghe oc sidazst fra fæl
var. RbHM (*1302)² 491: Holm perg 34 4° “C”ok andadiz þvatdagin nęsta paskum at aptni
GregDialB 19739Timi er nalægr, at þer fram leiðit þat sama, er guð ok ver þer i valld gáfum næstu várri visiteran
Jón⁴ 48639Skal þetta fé gjaldaz ... þar ... sem hann hefir heimili átt fyrir næstu fardaga
Jb 326●●● Nv var greind i næsta capitulo svirirðing dio᷎fulsíns
Nik Holm perg 16 4° 24v23þessum tueimr iardteignum næstum er audsyniliga birt sem væ᷎r fyrr sogdum
~minn kran‹k›do᷎mr. er sua þungr at innan næstu fiogura mana᷎da matti egh alldri nadir hafa
~næ᷎sti da᷎gr firir festum. sæls Nicholai
Nik Holm perg 16 4° 58v1Þeir gistv at Stad i Rvta-firdi nęstv nott firir Pals messo
StuᴵᴵR 17118●●● tru ok vilea uors drottins þeim er ek grunduallada her vm næstu .iij. ár
ÓTFlat 51313hefir nu sua fram farit hinn næsta manut
ÞUxaf 25424Næstu .xxx. ꜳra hefir ek hreinan hug haft a husfru minni
VP 44510●●● hvi fyrirlez þu mik a þessu næsta ꜳre
~ lat.præsenti hoc anno
62222 VP 6223næfndi virduligr herra herra Jon biscup villialmsson til ath sea athur mæta huer spell hafua wordit a kirkoni oc stadnum j laufasæ vm næsto x aar adr
DI IV (1431: Bps B II 3) 46632fimtu d‹a›gin næstan fyrer gagndaga uiku
IslDipl (1447) 38322skrifath ... lavgardagin næsta eftir dyra dagh
IslDipl (1449) 3952●●● áðr en Oddr kœmi til Hólmgarðs, þá hafði Kvillanus lið safnat um hina næstu þrjá vetr
ǪrvA 18721þá er hann fór sendiför þína til Marsili konungs í næsta sinni
Klma 50020nu um næstu vij aʀ um lidin
DI VII (1499) 42420Epter þad liet hann lesa biskopa brefid þad sem giort hafde vered a næsta þinge j Bio‹r›gvin
ÁBpˣ 7917●●● allur sa hualur er þar rak um hid næsta haust ed var
DI IV (*1438›AM 264ˣ) 57912sunnodagin næstan fyrir sancte botolfsmesso dagh
DI VI (*1478›apogrˣ) 11322allan þann skatt, er hann hafði tekið af fyrrgreindri sýslu í þessi næstu þrjú ár
DI VI (*1480›NKS 1945ˣ) 31324vm næstu .xx. ar forlidin
DI IX (*1524›apogrˣ) 23528faustudaginn nærstan eptir pieturs messu og pals ꜳ̋ almenniligu auxararþingi uorum uier
DI IX (*1531›AM 238ˣ) 57913eg heffe feingid eina sterka sturlan j mitt hiarta aff fräsøgn þeirra kaupmanna er næsta tijma voru med ydur, aff einumm köngs syne j Egiptta lande
DínDrˣ 166a freadagin nesta eftir Nicolaus messo
DN III (*1305›DonVar 1ˣ) 707er gort var j Biorghwin .iij. nattom nestom firir Margarette mœsso
DN IX (*[1338]›apogrˣ) 13210þá vas þat mę́lt et nęsta sumar áþr í lǫgom at menɴ scylldi svá coma til alþingis es x. vikur vę́ri af sumri
Íslbˣ 2833hann hafþi áþr secr orþit fiǫrbaugs maþr et nę́sta sumar á alþingi of goþgǫ́
Íslbˣ 2837●●● En hann vas enn nę́sta vetr í Norvegi
Íslbˣ 3433●●● hinn næsta dag, adr þeim veittizt þessi himneski læknidomr
~ lat.pridie
HFars 177943 MarD635ˣ 65813●●● Næsta tíma ... sem vér skildum við yðr, vendum vér heim aptr í Saxland
Rémˣ 2253Þá var it næsta kveld fyrir Michaelismessu
StuᴵᴵR11127ˣ 128kom hann þar laugardaginn fyrir hádegi, þat var inn næsta dag fyrir Andreas-messu
StuᴵᴵR11127ˣ 2530Þetta var næsta dag fyrir Þorláksmessu um sumarit
StuᴵᴵR11127ˣ 26626Þath var einn dag ath Þidrek kallar Attila kong aa tal vid sigh og mællte. Manntu nockud þat herra hve mikla vsæmd þu forst næsta sinn j Ruzi lannd af Walldimar kongi edur willtu hefna þin edur hafua suo gert
Þiðrᴵᴵˣ 21012þenna son atte Hogni wid ⸢þeirre konu, er Þidrek kongur feck honum *næstu nótt adur hann feck bana [AM 177 folˣ “B”; non emend. dottur Jrungs riddara hofþingia]
emend. Þiðrᴵᴵˣ 3694: AM 177 folˣ “B”
● at nǽstu for nylig
● it nǽsta på det sidste
6) (om kommende tid) næste, næstkommende
gek hann ... VI. daga ena nęsto
~ lat.per sex continuos dies
Dialᴵᴵᴵ 11020 GregDialA 1419En inn ⸢nęsta dag eftir [var. annan dag Martin² 59918] for hann a braut or borgenne
Martin¹ 57330iɴ næsta dag rumhælgan þvi er rað scylldo tacaz
GrgKonᴵᴵ 335a hann cost at segia af abyrgð sina eɴ næsta dag hælgiɴi eptir ef þa er heillt feet oc ohǽtt
GrgKonᴵᴵ 1529ef eigi kemr þu þann næsta lꜹgar dag til hvers þeira er .v. vikur erv til uetrar
Heið 6518borgaðe han ... firir þa at þæir skilldu luka tiund sina at nestre allra hæilagra mœsso
DN I (1309) 11018a tysdagen nesten œyptir Halvarsvoku
DN V (1319) 591Skal drotnengen oc vera i uruggri gꝍymslu .ix. manaðe þa nesto eftir frafall konongs
RbHM (*1302)² 5411⸢næstu [var. nærstu GKS 3271 4°] .xii. mánaði
var. Jb 1066 → Jb GKS 3271 4° 20r19skilddi þæssor x kyrlogt vanmals nu voræn lokkæn i var æn x kyr at vari næstæ þær æpptær
DN IX (1333) 12431æinkanlega huat alykt a fel þæirra manna mal er þa skipaðozt a þui nesta logþingi
Bl 1913till Olafsuaku nesta er kꝍmr
DN II (1345) 22424at Suiptuns voku nestre
DN IV (1345) 23536●●● munda ek bíða þín enn næsta vetr, ef at sumri væri lausligra um þína ferð en nú
Laxd 15516á þá næstu nótt sem þeir myndi koma í borgina eptir um daginn
Æv⁴ 2110Oc eptir messo-dagin en nesta dag siþ of aptanin, þa er flestir menn hofþv lagst til *svefns, þa ...
StuᴵK 425Þessir menn skylldo fara af lanði brot ok koma alldri aptr ... ok vera brot or Vestfirþinga fiorþvngi a hinvm no᷎sta halfvm manaði, þaþan i fra er þeir spyrði
StuᴵK 31619Næstv nott eftir kom eín rik hv́sfrv ofan a díflizvna
Huldaᴵ 1201Rett iþann tima sem predicom Johannis stendr med þessum ordum er siðarst varu skrifut inæsta capitulo. goriz likfẏlgia i borginni Pergamo
~hinn nærsta uetr er ek kem til Islands
ÓTᴵ 36612a nestaðagh eptir assumpcionem sancte marie
IslDipl (1368) 42020fiora vetr nestu eftir se᷎ttina
AnnL 25817kraftr astaʀinnar striddi mo᷎ti honum hvat er en man be᷎tr liost verda med næstum æve᷎ntyʀum
Nik Holm perg 16 4° 35v5drottningin mælti þenna dag er næstr kæmr byd ek ydr ... at reynna ‹vid› mig horpo slatt
Gibb 457ꜳ̋ þridiu dagin næstan eptir kalixtus messu
IslDipl (1409) 17726●●● settu þeir sínar herbúðir, ok sofa í náðum ena næstu nótt
FlórKon 1445ꜳ faustudaginn næstann efter conversionem pauli apostoli
DI VII (1492) 9025nu a næstre prestastefnv
DI VII (1493) 19325faustudagin næstann epter festum purificacionis
DI VIII (1509) 2716þridiadagen næstan epter octauo petri et pauli
DI IX (1534: AM 191) 69926ꜳ laugardeiginn næstan epter michaelis messo dag
DI IX (*1526›AM 238ˣ) 38117●●● morguninn næsta epter er hann heill og kyrinn gaungufær
GBpB204(2018)ˣ 23514þesser íííȷ́. menn skylldu utann fara ok koma alldrei vt ... ok vera vr Vestfirdinga fiorþungi at inumm næsta halfum manudi þadann frä er þier spyrdi geyrdina
HrafnAˣ 23616En et nę́sta sumar epter fóro þeir austan
Íslbˣ 2830scylldi þav segia upp et nę́sta sumar epter í lǫgrétto
Íslbˣ 3713fór hann útan þat sumar. en kom út et nę́sta epter oc vas þá vígþr til byscops
Íslbˣ 3723en síþaɴ vas hann enn nę́sta vetr í Danmǫrco
Íslbˣ 3725●●● ⸢Bar nú svá til, at þenna dag næsta gengr hon til kirkju [var. nu bar suo til at hun atte þenna hinn næsta til kirkiu at ganga Rém 12123]
Rémˣ 1212Magnús biskup andaðiz þat sumar ⸢*it næsta eptir, degi fyrir [AM 114 folˣ “Ip”; non emend. næsta dag eptir] Máríu messu fyrri
emend. StuᴵR8ˣ 49224: AM 114 folˣ “Ip”giefa mork vax ad Thorlaks messu a næsta sumre
ÞBpC³ˣ 36013
7) [e-m/e-u] [at e-u] nærmere berettiget (til ngt), som er nærmest beslægtet (med ngn)
Eɴ ef ván er at synir hliote allir iafn micit fe sem dötr hafa. þa er rétt at maðr gøðe þær sem hann vill fyrir þeirra saker þott þeir se næʀi arfe
GrgStað 8519A þingi scal skulldarmann taca at bioðasc frendum fyst. sa er nestr er nanastr er
Gulᴵ 365þeir menn er nester ero brꝍðra sunum. þa taca oc .xiii. aura
Gulᴵ 10530●●● engi maðr er her nalegr fyrir frenðzemis sakir vtan við .ii. oc ert þv þo nerri oc nanari
StjC 42522varð þat at sę́tt með þeim. at Heinrekr skylldi vera nę́str konvngdómi eptir hann i Englanndi
AnnReg 11515sa ... er honum var ⸢nester [var. nest AM 68 4°] at oðale
Landsl 963sa oðalsmaðr er boði er nester
Landsl 979Skutilssvæinar ero nester merkismannum at nafnbotum oc ollum rette innan hirðar
Hirð 41215Niotum nu. Ver ho᷎fum fengit niosn ok ver erum næstir sigrinum
ÓTᴵ 18513njótum vér nú, en vér hǫfum fengit njósn, ok verum næstir sigrinum
Hkrᴵˣ 32810
I. B. nǽsta (superl. gen. pl. = adv.)
1) [e-u] ved siden af, tættest på (ngt)
Leggit fram vart scip ⸢nesta [var. hid næsta MHFlat 3628] konungs scipino
Mork 2098sigldu i austnordaust og þad næsta uinde er þeir kunnu ad hallda
DI IX (*1522›Steph 27ˣ) 9832
2) næsten, nærmest, lige ved
þuiat ver sióm eige sialldan þau en sǫmo dǿme sem postoleɴ siálfr [miɴti] á hue mioc a vensc bǽþe sótter vaweifelegar eþa sva baneɴ bráþr. eþa nǽsta alzkyns angr
●HómÍsl²⁴(1993) 36v5sumir fylgia synþa lífi nǽsta allan alldr siɴ
●HómÍsl⁴⁴(1993) 76v34Þa gerþisc þat minnilict oc merkilict, at nęsta vaveifes scein þar lios fagrt oc biart
Niðrst¹ 115Sva at næsta var þæim við bana
ÓHLeg 1931quað hann næsta gratraust i kværkunum
ÓHLeg 456Ger firir þinnar tignar sakeʀ At hialpeð mannenom er nu er næsta at dauða komenn
ÓHLeg 4920qualduzt oll rað firir konongenom. Oc orvilnaðest hann þa næsta undan quamo
ÓHLeg 9412hon ... myndi nesta i ‹u›vit falla
Menota: 21ra1 Streng 3421riddarenn ... lagðe hana niðr ok myndi nesta hava læikit ser við hana
Menota: 29vb27 Streng 1142sva hygginn er nesta skildi. flesta alla luti af natturu rinni
Menota: 2rb19 BarlA 533ma næsta. sua mæla. at þeir ero sialfum ser dauðir. þui at þeir dœyða næsta likam sínn
BarlA 4330hevir þu ... oc næsta rænnt likam minn allu afle sinu
BarlA 1015mioksua þykkiumzt ec. hava hapat. halfre salo minni oc næsta livinu
Menota: 57va5 BarlA 10421þa kastaðu þeir næsta niðr. allre varre fylking
BarlA 13919en næsta iamnan mæð o kunnum þioðum
Kgs 417oc er næsta i hvæʀri aminning sæm hvæʀr æggi sinn hofðingia
Kgs 532erkibyskup, er nesta er nyr i sino vallde
Thom¹ 7210var havɢit til mín sva hart at nesta varð mer illt við er ek bra lofanvm fyri
Skáld 45120tokz þar hin snarpazta orusta ok veitti Birkibeinom þyngra. sva at næsta komv þeir a flótta
HákFris 4729hann er ⸢nesta [var. nær Holm perg 7 fol “B”] allra manna venstr
KonrA 5042hann var þa miok ellihrvmr oc nesta blindr
StjC 43217þæir ero nesta flestir allir fra fallnir
RbHS (*1202) 44424Ok nesta kalla sua allir. at ...
RbHS (*1202) 4457oss till marghra valka. oc mykilla vandræda. ok nesta þæim mest er minstan lutt hafa i att
RbHS (*1202) 44510Þa er þu satt quiðeɴ fire neðan gerðína. þa var hann litr sem ne᷎sta gull. eða bleict gull
Rauð4 6776Mer høfgaðe ne᷎sta um messona
GBpA 7321prestrinn var næsta gior at fyrir sion af monnvm
JBpA(2003) 87var næsta raðít vm stund at þeir mundu sæ̈ttaz
Rómv226(2010) 27912rykti hann sua at ... nesta gek han til iardr
DN II (1364) 30229ok næsta uirðiz mer sem þu hafer naturunni glæymt. ok tekit imot skomm. ok háð
BarlC 20329næsta sem þu uæínter af mer nokkorra nytra luta
BarlC 21320þá var næsta myrkt orðit
ǪrvM 2623Næsta sýniz mér, sem ek sjá Blankiflúr hvert sinn, er ek sé þenna mann
FlórN 4319sva at ver drucknadum næsta
~ lat.pæne
48733 VP 48715næsta sperda ek þik ecki til at fa suo mikla u uirdíng af sem ꜳ̋ horbizt
BandK 3130er þeir funduzt, tokz bardagi med þeim, ok veitti Birkibeinum þyngra j enni fystu atlogu, ok sua, at næsta voru þeir ꜳ flotta komnir
Hák81 4544væri mér nærsta skömm í því, at bera eigi lángt af honum, þar sem hann hefir vaxit upp við eld ok verit kolbítr
Ket 11427blæs ek at eldi, er ⸢nærsta [var. míog suo AM 471 4° “B”] var slokinn
Ket 13312menn voru miog drucknir þa uar ⸢Einare næsta [var. Einarr ner Mork 17819] suefns
MHFlat 3504ok kalla menn, at þeir hafe illa borit sik, svo at þeim hafe næsta i allt skap komit, adr enn lette
Gísl 3717urdu gaungumenn næsta at giallte
Gísl 5610hun hefir .iiii. kyns ok oll hafa næsta eirn krapt
MedMisc 7613hun (ɔ: jarnytt) er tvenni kyns. ok næsta gera badar eitt
MedMisc 949Lék Þorgeiri næsta ǫfund á um afl Grettis
Gr 1623Nu gátud þier þess. ad nordur frá oss væri sol skiotari þar sem næsta er eckj sumar og vetrar megin stendur suo hátt at sumar þikir ecki vera nema skuggi eirn
KgsE 114ma yfir slic hof hætta næsta í hværn tima er syniz
KgsE 362er Avsvalldr kongr sier Gavdon vera at næsta komenn. Gengr hann med allan sinn her ꜳ mothe honvm
OsvReyk 8215hælldr en þeir være borner siuker eda sarer eda nesta dauder garda i mædal sem adr var gort
DN X (*[1272-1276]›apogrˣ) 1220er þæir voro nesta at comnir borghinni þa sao þæir riða moti ser lið mikit
FskAˣ 28625fengo veðr illt i hafe oc sio storan sva at nesta giek við bana
FskBˣ 1449Kongur spir huǫrt hirdmadurinn hefdi verid saklaus drepinn. Þui var næsta sǫgdu þeir
Hrólfˣ 7618Kom nú næsta ótti í brjóst hans, ok varð hann við hljóðr
Rémˣ 1829Ok verðr at hlátr mikill, ok er næsta gerr at þessu gyss mikill
StuᴵR440ˣ 204leitaði hann ráðs til inna betri manna, hvat upp skyldi taka. Lagði þá næsta sitt hverr til
StuᴵᴵR11127ˣ 221varð hann svá hræddr, at hann mundi næsta af ganga vitinu
Trist¹ˣ 17420Hann liet smïda hest sva stőrann at þat var næsta med fa̋dæmum þvi at i hǫnom matti vera mïkill fiolldi manna med herklædum
TrójOˣ 2188þeir taka næsta at amaz við mik
Vatnˣ 453
● nǽsta til [!]
3) næste gang, dernæst, sidst
Drottning mællti ... þo at þu spenner ok sundrer ollu þessu gulli ... þa geym þess at einn flurinn liggi a botninum þa er hann (ɔ: kistillinn) fullr næsta ⸢tima [var. ÷ AM 471 4°] er þu honum upp lykur
Vikt 515og firrast sem þeir meigu fund veidi manna og nær at vexti sem þeir er nu rædda eg næsta wm
KgsE 1539Ljótr lét næsta þau orð um fara, at Þorbjǫrn ætti ekki í
Hávˣ 4023
4) [eftir e-t] (om rækkefølge) næst (efter ngt)
5) (intens.) temmelig, meget
hestar þeirra bręðra voro nęsta þreýttir
Mág¹A 1916Vidr þessa sogn verda ‹fiandr› næsta hryggir ok fara þoat nꜹdigir fyrir frvinnar kne
MarS² 87025sakir þess ... at regn var geysilegt vti eru Laudounsis ⸢næsta [var. nockut Holm perg 16 4°] tregir vt af kirkiunni
~rauðhærðr ok næsta freknóttr
Gr 3621Ekki varð ástríki mikit með þeim hjónum, ok þóttisk hon næsta vargefin
Gr 27420þær (ɔ: syrpur) vóru næsta ófrýnligar, nefsíðar, og hekk vörrin ofan á bringu
Jǫkulˣ 4911
I. C. nǽstum (superl. dat. pl. = adv.)
1) (om forgangen tid) sidst, sidste gang, for nylig
þa nestom er ec bauð þer. at ec skillda sennda. nokkora fiarlutí brœðrom þinum ... tak nv af mer litla minninng. til þinna einna nauðzynia
BarlA 8711josaphat kenndi þegar anndlegan faður sinn. þui at hann hafðe ekki skipt sínní asyn. oc aliti. þui er hann hafðe þa. er nestom sa. Josapat hann
BarlA 18724meþ slicri svivirþing sem hann for meþ malanom nęstom
HalldSn³Mork 15127næstum, er ek var her i þessi borg
Jón¹FrgA 44111Enþa ero ænn þæiʀr luter er mic forvitnar um þæssaʀra manna þionosto er nu rœddur þer næstum um
Kgs 4223Hvi kunnu þit nu hælldr at skammazk en næstum i vaʀri viðr rœðu
Kgs 8221Nu skilz mer þat at yðr þycki or lausn þeiʀar spurningar er ec spurða næstom hælldr væra glosor oc þyðing þeiʀa rœðna er fyʀr talaðum vit um
Kgs 8411þo virðiz mer sialfum at bætra se spurt en æigi þeiʀa luta er ec spurða næstum
Kgs 8627ec melta nestom hart viþ þic er þv lezt leysa menn or fiotrom
Mork 1399Her fvndumc ver nu Fiðr en ⸢nestom [var. næst MHFlat 36418] aþr í Noregi
Mork 21317Nestom herra er ver vorom nordr. þa hittom ver Islandz far eitt
SneglMork 24212þat lið er vndan komz með honom nestom er þeir borðoz
Alex 8918kvað þat uið nema er nestvm kom Svia konungr eigi at her kom a land hans
ÓTOddS 19332hvat ætlar þú, hvers fylgja göltrinn sé, sá inn illiligi, er þú sátt, þvíat sú fylgja var ecki næstum með dýrunum
HG 2129svá skilðu vér næstum, at mǫrgum myndi þat þykkja líkligt, at hér myndi ekki samband verða
NjR1908 7323Svá reiðr sem jarl var næstum, þá mun hann nú vera hálfu reiðari
NjR1908 19712Torsóttr þótta ek yðr næstum vera, er ek vilda ekki taka undir vendræði yður
NjR1908 34029Næstum fór mér til yðvar lítilmannliga, er ek var yðr erfiðr; skal ek nú því skemr draga fyrir yðr, sem ek var þá erfiðri
NjR1908 3449þat er ætlan mín, at þú megir leita þess ráðs er vit tǫluðum næstum
ǪrvS 1736þæim varom godom monnum af Norege sæm nestom varo komner till vaar till Liodusa
DN IV (1326) 15430leystiz þu sua heðan næstum at þer var engi ván lifs af mer
EgM(2001) 11435en svá skilðu vér næstum, at mǫrgum myndi þat þykkja líkligt, at hér myndi ekki samband verða
NjM 8615Svá reiðr sem jarl var næstum, þá mun hann nú vera hálfu reiðari
NjM 21813Torsóttr þótti yðr ek næstum vera, er ek vilda eigi taka undir vandræði yður
NjM 37018Næstum fór mér til yðvar lítilmannliga, er ek var yðr erfiðr. Skal ek nú því skemr draga fyrir yðr, er þá var ek torsóttari
NjM 37319Klyppr Ketils son suaraði fyrstr ræðu Þorðar. Vel er nu, sagði hann, þo at ver farim til Skaga-fiarðar; eigi munu ver nu skiotligarr áa bravt reknir enn næstum, er ver forum þar með flokkana
StuᴵᴵK 8928þeir villdo næstum gryta þik
MMA 5226Fyrir þers sama kaupeyriss skylld ok fiarlutar uaru uær higat leiddir. sem uær barum næstum i sekkunum
Stj¹ 21613konungrinn sa hann miok olikan þui er hann sa hann næistum. ok hann sæmði hann
BarlC 20318þier megit nu muna ⸢nęstum er uęr uorum hier huerra eyrínnda er uęr forum [var. næst um, er vier komum ä ydvarn fund hvorra eyrenda vier förum AM 590 b-c 4°ˣ]
~Er nú þat fram komit, sem ok (!) sagða yðr næstum [var. + þa er vit skildum AM 590 a 4°ˣ]
Mág² 17013mantu nockud Aslakur huad uid toludust uid næstum er eg uar hier
Hem1010 614konungr Magnus var þa lifuanðe er wer forom nestom af Suiariki
DN VIII (*1319›apogrˣ) 7510þokkom ver yðr ... Namfnlegha ok serlega firir bref þat er ver nestom af yðr fenghom
DN VIII (*[1337]›apogrˣ) 11910þokkum ver yðr firir kærleght bref er neestom fengom ver af yðr med sweini yðrum
DN VIII (*[1338]›apogrˣ) 12114bref ydart kom til vaar nu nestom
DN VIII (*[1338]›apogrˣ) 12411bref ydart, er ver fenghom neestom
DN VIII (*[1339]›apogrˣ) 13312skrifuadom ver yðr nest med erkibiskups gongu suæini. þeim er neestom hædan gek
DN VIII (*[1341]›apogrˣ) 14836þer bvðvt mer næstom min herra er ek var i Biorgwin at profa malefni þæirra sira Hal[dors] a Hvale. oc Gyðu á Fosse
DN IX (*1308?›apogrˣ) 9613
2) (om kommende tid) næste gang
3) [eftir e-t] (om rækkefølge) næst (efter ngt)
II. (y. no.)
Form.: næsta (107); nesta (31); næstum (23); nestom (13); næstu (11); nęsta (10); næstr (9); nę́sta (8); næstan (7); nestr (7); nester (5); næstir (5); nę́str (5); nærri (4); næsti (4); nestan (4); næster (3); nǽsta (3); nærsta (3); næsto (3); neestom (3); nęstom (2); ne᷎sta (2); næstom (2); nestre (2); Næsta (2); nærra (2); næstann (2); Næstum (2); nestir (2); nærstr (2); nęsto (1); nærstu (1); nesten (1); nestu (1); nǽ̨st (1); næistum (1); no᷎sta (1); nesto (1); nę́stom (1); Næsti (1); næstre (1); næ᷎sti (1); nestum (1); næstʀ (1); Næstu (1); nestar (1); nęstv (1); Næstv (1); næstæ (1); nęstum (1); nestvm (1); Nestom (1); nę́st (1); næstur (1); nestv (1); nerri (1); nærstan (1); næstvm (1); nęstr (1); næst (1); Nesto (1); nǽstan (1); næʀi (1);
Gloss.: EJ ¹nærri; ClV adv./adj. compar., item næsta adv., næstum adv.; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item næstr, næsta adv., næstum adv.; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item næsta adv.; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP næri adj.; Med nesta adv., næsta adv.; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH item næsta adv.; AJ _; deVr (nærr); Fr4; NO item næstr, næsta adv., næstum adv.; Walter _; ÁBlM (¹nærri) #nę́r(r)i, (næst) næsta adv., næstum adv.; Bl; WPA _;
Litt.: Hægstad 1899 68; Hægstad 1916 94
Genre. (expected): religious works [rel]: 68 (82); historical works [his]: 61 (54); charters [dip]: 42 (24); family sagas [isl]: 34 (37); legal works [jur]: 30 (29); romances [rom]: 29 (32); contemporary sagas [bis]: 26 (23); legendary sagas [fas]: 15 (13); þættir [tot]: 8 (7); unclassified [ ]: 5 (1); learned works [div]: 3 (9);
ÞH (red.) — September 2017
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net