3niðr adv.
(exx. i øvrigt i forb. m. vb. redig. under de enkelte verber)
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) (mobil.) ned, nedad
rǽdosc varðhalz-menn ógn ængils-ens ok fello niðr sva sem dauðir
HómNo¹⁷ 829kom af Iamtalandi til Þróndheims ok kom niþr í Veradali
Ágr 319geyrðiz Egill ukatr. þꜷgull oc drack optast litt. En sat opt oc drap hꜷfðino niðr i felld siɴ
Eg162θ(2001) 901þar er domriɴ var settr var vꜷllr sléttr. En settar niðr hesliss stengr i vꜷlliɴ i hring. En lꜷgð um snǫri utan allt um huerfis. Voro þat kꜷlloð uebꜷnd
Eg162θ(2001) 944Mæren ... lagði þar barnet er hon bar. niðr i hia ser
Menota: 22va37 Streng 4833ef prestr er eigi heima. þa scal þo lic niðr setia. en þa er prestr kemr heim. þa scal staura niðr a kistu. oc steypa helgu vatne i
GulKrᴵ 1425Til skírrar raustar. tak pipar ok tygg ok haf í munni þér lengi og svelg síþan hrákann niðr ok spýt út
Med655 47514Oc nv́ fellr þorlífr scv́ma niþr dꜹþr eptir þetta
Jvs291 12120hon tekr til i huirflinvm uppi. ok þreifar um haɴ ꜹllv megin allt a tær niðr
Heið 778Ia. segir hann. heima liggia nv smiðar emnin eða elligar hafa niðr fallit
Heið 846En Þormoðr snyr niðr til arinnar ok þeir eptir honum Þorðr ok Steingrimr ok ellta hann a ana ok gryta hann fra lande
Heið 866Þorkell ho᷎ggr þann ok fauk af haufuðit enn knifrinn fell niðr
Jvs7 3223fari niðr vm Kopr ok utt æfra ‹veghin› stretis ok niðr j Bryniolfs‹s›garð
RbHM (*1302)¹ 444fari niðr vm Kopr ok utt æfra ‹veghin› stretis ok niðr j Bryniolfs‹s›garð
RbHM (*1302)¹ 445en af hornvm ‹hans› (ɔ: hjartarins) verþr sva mikill dropi, at niðr kemr i Hvergelmi, *ok þaðan af falla *þær ár⸣ er sva heita
SnE 4322ok lavst (hann) þat hit fyrsta havɢ, er havssinn brotnaþi i sman mola, ok sendi hann niðr vndir *Niflheim
SnE 478[var. adrer .ij. skullu ganga norðr till Lafrans kyrkiu oc upp till smiðiu buða. oc sva niðr aftær a torget Holm perg 28 4° “Tb”]
var. Bl 24115: Holm perg 28 4° “Tb”gengr Iungfrv Tecla niðr af tvrninum
ClarA 540Hann gengr á sáðland sitt ok sár þar niðr korninu ok lagði guðvefjarskikkju sína niðr hjá sér
NjM 1348hundrinn kvað við hátt, svá at þat þótti með ódœmum, ok fell hann dauðr niðr
NjM 1867fœrðu menn snemma niðr korn sín
NjM 27920reiddi hann vpp avxina tvæim hondvm oc hio til hans, en hann braz vnþan, oc hio hann nidr avxinni oc steyptiz eptir
StuᴵK 9119Af klæddiz konungr ok sva Eindriði. Lo᷎gðuz þeir fra landi ok lekuz við lengi. færðu ymsir aðra niðr
EindrÓT 2246hirðmenn þinir se drepnir níðr. annaʀʀ at ǫðrvm sem svín
Huldaᴵᴵ 28225konungr laut þa alt niðr at honum
ÓTᴵ 1769Þeir skundudu nu sem o᷎ruggir at taka niðr sekkina
Stj¹ 21810fellu þeir allir framm fyrir hann allt nidr a iord
Stj¹ 21818Enn þegar i stad sem hann [var. + hafðe þe᷎r (ɔ: hendrnar) niðr at ser ok hann AM 227 fol “B”] let þær nidr siga ... þa gekk hinum heidnum betr
Stj¹ 29620[Hann] [ke]mr nidr a Straundum nordr, [þar sem heitir í Ávík]
StuᴵR 811þu uillda ek sizst vera hinn ille Odinn segia menn þa suo verda vid Gesti at hann færi þar nidr sem hann var kominn
ÓH1005 77227sꜳ er nyliga andadiz, skylldi æ taka hit efzta stig (ɔ: á stiganum), enn adrir skylldu þa um reitt ryma nidr undan
Thom² 2978leggr hann af ser nidr guduef ok silkiklædi, enn tekr upp suarta skickiu ok huita slyppu med kanunka uigslu
Thom² 31711Enn fatækra manna fioldi uar sꜳ, er uarla matti telia i motrꜳs ok þionustu, þuiat margir af þeim uerpa sinum klædum nidr ꜳ ueginn fyrir hann
Thom² 42818lagdi Flouent suo hart til hans, ath hann kom fiarri nidr hestinum
Flóv² 18253hann hleypti nidr ꜳ hringnum ok reid veg sin epter, þar er adrer rido vndann
ÞJ 104med þvi at fíoturin var rumr fíeck hann komit honum af sier med þvi moti at hann hío af sier hælbe‹i›ni ok smeygdi af nidr
HuldaHrokk 98þeir hlupu nidr strætit ok ꜳ bryggiur
Hák81 3575þat er eptir er blodsins skaltu hella nidr vit alltarann
Stj² 30933um kvelldit, er hon (ɔ: Þórdís) bar mat fram, feller hon nidr sponatrogit ... ok er hon lytr nidr eptir sponunum, þreif hon medalkaflann ꜳ sverdinu ok leggr til Eyolfs
Gísl 721Tyggr madur kal grøt (“Sic: leg. grønt”, ed. note) ok svelgir lo᷎ginn nidur þat er gott vid raust
MedMisc 6428Sidan skal gera mickinn elld um hverviss ok medan trein brenna. jnnan j pottinum. þa hleypur oleum nidur um boruna j iard filginn pottinn
MedMisc 755Far þu nidr til siofar
Vitus 33020clauf hausinn bukinn og bryniunna og hestin nidur ij gegnum
Hect 17620Þormoðr ... selldi opt ekki langt vpp byttvrnar [var. + ok varð G. (ɔ: Gestr) at seilaz niðreptir AM 142 folˣ “R”]
var. FbrHb 14212: AM 142 folˣ “R”Ef maþr slær niþer mangate (!) sva vitt at ei ma hylia lofa sinum. gialde .iij. penninga
Gild¹ˣ 99Landres stígr niðr af sínum hesti
KlmBˣ 6517oc er þeir voro skamt comnir, leypir maðr eptir ‹þeim niðr frá Auðbrekku› emend. Stu 21323: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 21323: BLAdd 11127ˣ “IIp”Siþan var hann færdr nidr um gard ok sauckt i fen eítt, ok ser þess enn merki
ÞSHDrˣ 2368
● niðr at beini
hafði kelling illa skornar negl ok reif hún hold hans niðr at beini
Bós 294þá lögðu eitrkykvendin at honum ok átu hold hans niðr at beini
KlmBˣ 759
● leggjask (at) niðr
eptir þetta boð lo᷎gðvz þeir niðr ok lo᷎gðv yfir sik kvistvna i cros mark
ÓTOddS 3820lꜹgðvz þeir þa niðr a slætom velli. sem fyʀ i nokvrom skoge
ÓTOddS 3829Þa mælti Skrymir til Þors, at hann vill leggiaz niðr at *sofa
SnE 5118en Loki for firir ok legz niðr imilli steina tveɢia
SnE 694Snorri kom siþan heim ok lagdiz niðr i vti-husi ok gerði ekki vart við þetta
StuᴵK 39524Huskallar geingu ad vokunum og logdust ad nidur og drucku, er þeim var heitt ordit vid gonnguna
Fljˣ 532En síþan es menɴ qvómo í búþer þá lagþisc hann niþr
Menota: 5v20 Íslbˣ 2911
● setjask niðr
En er Egill settiz niðr. þa nefndi Þorsteinn vatta at geyrð hans
Eg162θ(2001) 1695settisk hann niðr hjá honum, en Hrútr sat it næsta Hǫskuldi
NjR 811ok er þeir (“herefter udel. hafa”, ed. note) nidr setz þa melti Snorri. þat er mer sagt Þorgils segir hann at eingi madr meli iam uel firi gridum sem þu ok aunnur logskil
Heiðy 9822
● upp ok niðr
2) (om lig)
● grafa niðr [e-n]
● setja niðr [e-n/e-t]
lík hans var fœrt norþr í Þróndheim ok niþr sett í Krisz kirkio þar sem faþir hans hvílir
Ágr 3917Nu ero dagar .iiij. er eigi scal iorð opna oc eigi lik niðr setia
GulKrᴵ 1025Biorn hafði i klæðum uerit niðr settr
ÓH61 76625Lik skal nidr setia skirdag firir messu. Enn a langa friadag eigi
DI II (*1345›AM 39) 79838
3) (om ødelæggelse af ngt) helt ned, til grunde
● brjóta niðr [e-t]
Skáro i sundr uebꜷndin. oc bruto niðr stengrnar. En hleypðo a brꜷt domꜷɴdonum
Eg162θ(2001) 1002þa a huær til sins garðz at ganga. oc bꝍta sua um. at huarke briote niðr. ræg eða rott
EiðKrA 3889nídur brotid
~ lat.Verumptamen propter dolos posuisti eis: deiecisti eos dum aleuarentur
10833 (Vulg Psalm 72,18) GlossPsalt 10935nídur brutu
~ lat.exiderunt ianuas eius in idipsum in securi et ascia deiecerunt eam
11214 (Vulg Psalm 73,6) GlossPsalt 11316nidur brotid
~ lat.Destruxisti eum ab emundacione
15832 (Vulg Psalm 88,45) GlossPsalt 15933
4) under vand
● fǿra niðr [e-n]
Kjartan fleygir sér nú út á ána ok at þessum manni, er bezt er sundfœrr, ok fœrir niðr þegar ok heldr niðri um hríð; lætr Kjartan þenna upp
Laxd 14417hann lagðíz at Joní. ok færðí hann j kaf. ok þegar hann kom vpp. færðí konvngr hann niðr ǫðrv sínní
Huldaᴵᴵ 22726
5) (om slagtning af husdyr)
● leggja fé niðr slagte
6) (om retning)
Ysaach ætladiz at fara nidr aa Egiptaland
Stj¹ 1624Joseph uar þa. xvi. uetra. er hann uar selldr nidr aa Egiptaland
Stj¹ 1923Farit nidr aptr a Egiptaland ok kaupit oss fæzlur þo at litlar
Stj¹ 2153
● sjá niðr [fyrir sik / undir e-t / undan] [e-t]
sa hann niðr fyrir sik marga hræðiliga staði. fulla af logandi kuolum
ÓTᴵ 15319sér þú niðr undan fleira en flestir menn aðrir, er þú hugsar hvert skrípi jarðarinnar, en þat er kǫngurváfa
HeiðrHˣ 6813þeir koma ofan um *Kluptir ok sjá niðr undir Armannsfelli fjǫlda mikinn hrossa ok manna
StuᴵR440ˣ 377þa er þessi hlutur heÿmz j skugga jardarinnar og þÿker þo sem til solarinnar sie ad sia nidur fyrer sig
VSj527ˣ 5214
● drepa niðr
1) [e-u] lade (ngt) falde, opgive (ngt)
er nauðsyn at drepa niðr illu orði ok bœta honum son sinn ok rífka svá ráð fyrir dóttur þinni
NjR 3914réðu vinir hans honum þat, at hann berðisk eigi við þik, ok *drap þú svá niðr málinu
NjR 6123
2) [e-u] krænke, fornærme
Nv kenner armaðr þat manne at hann have drepit niðr konongs rette
Gulᴵ 7322ek veit eigi, hverr minni sæmð hefir meir niðr drepit en hann
Boll 2991
● falla niðr gå i glemme
● kasta niðr [e-u] lade (ngt) falde, opgive (ngt)
● koma vel/... niðr
var bæði, at ek hafða illa til gǫrt, enda kom ek hart niðr
NjM 2736Belti þetta skaltu eiga, Sveinn! sagði hann, ok lóga eigi, nema þú komir vel niðr, þvíat vant er nú at sjá, hvárt þú þiggr fleiri gjafir at mér
Knýtl1741ˣ 1362
● koma niðr boði holde fest
● vera/... niðr kominn være blevet af
nv *veit Gvnhilldr at þer eroð her niðr komin ok veit hon af fiolkynge sinne
ÓTOddS 629Nv er at segia fra Gunhilldi. at hon leið‹i›r miok at spvrningo hvar Astriþr mvni niþr komin
ÓTOddS 723mun honum eigi ór minni munat huar ek em niðr kominn
Finnb 859Skal eg nu færa þig Skyda bonda þijnumm, þui ek veit nu huar hann er nidur kominn
Svarfd(1966)ˣ 6913
● vera kominn niðr í svefn
● leggja niðr [e-t] opgive (ngt)
● reikna upp ok niðr [e-t] [e-m] ?justere op og ned
● setja niðr [e-t] neddæmpe (ngt), lade falde
● setja niðr [e-n] placere (ngn) ét sted, lade (ngn) bosætte sig
● setjask niðr bosætte sig
● slá niðr [e-u] gøre ende (på ngt)
8) (loc.) nede, i den nedre del
orkin var oc niþr bréiþ oc víþ
●HómÍsl⁴⁴(1993) 76r29ver hafum gefet korsbrꝍðrom j stawangre tuft ser tíll gardz ... níðr fra kirkíugardenom allt tíll beksens
NoDipl (1297) 8230scamt niðr fra hinum nærðra castalanum var bruɴr þeira
Sv 18618en vandir menn fara til heliar ok þaþan [i Ni]flhel; þat er niðr i en nivnda heim
SnE 114toku þeir festina, en or var fiotrinom ... ok drogu hana gꜹgnvm hellv mikla, sv heitir Gioll, ok festv hellvna langt i iorð niðr
SnE 3717hliop fram kavttr eiɴ ... a hallar golfit ... en Þoʀ geck til ok toc hendi siɴi niðr vndir miðian kviþin ok lypti vpp
SnE 5716●●● en niðr ok norðr liggr helvegr
SnE 6623heyrðu þeir manna mal vnder fætr ser niðr
EgM(2001) 6927efter litid. hæyrir hann j hvmino sva sem nockurn kriist eda kryt nidr a golfit fyrir sik
Æv238XXVII 32717Þeir víkja á fram þær flata foldir, er liggja norðr ok niðr frá staðnum
GBpD 6926Flouent hio til heidingians, ok tok fiordunginn af skildi hans ok nidr lærit vid so᷎dull treyiunni
Flóv² 18234ganga þesser kongar ok spazsera vm fagra vollu er lagu nidr til siofar
Vikt 1014þar sem sior er diupaztur nidur at hellu. þa eru niu. c. fadma
MedMisc 538þat varð teinn einn mikill, svá at annarr endir tók jǫrð niðr ok varð brátt rótfastr
Hkrᴵ37ˣ 939Raudabiorn nam Biarnardal ok þa dali er þar gannga af ok atti annad bv nidr fra Mælifellsgili. enn annat nidri i heradi sem ritad er
LdnHb105ˣ 2034þóttuz þeir sjá svip manns niðr við ána
Vatnˣ 10211
● kenna niðr [e-u] kunne bunde
leggiazt nu at landi allir samt og var eigi langt at bida adur þeir kendu nidr og kuomu þui næst a land og urdu nu at huilazt
VSj 4615lyckian er ꜳ var taumsendanum braztt vm hals honum Þorlioti og kendi hann ei nidr fotum
SneglFlat 4221Þórir ferr þegar útá ána, ok er hann kom skammt frá landi, kendi hann ekki niðr; varð hann þá at kosta sunds
ÞorstVík 4274
● upp ok niðr
la íseɴ siþan nøcqer dǿgr ogengr. bøþi v́p oc niþr. fra
ÞBpCod645 3324Hamrar erv vpp ok niðr fra hellinum, ok hvarttveggia illt at fara
FbrHb 1674gerdiz þa þrong mikil a brunne bædi vpp ok nidr
SvFlat 67330
9) i enden
Sumir vilia sva skilia, at su svipa ... væri sva gior, at þar væri ꜳ fiorirtigir blyknappa niðr
Páll²A 2669Kona fór fyrir liðinu mikil ok illilig ok hafði dúk í hendi ok á rauftrefr niðr ok blæddi ór
StuᴵR8ˣ 49421
10) (på krop) forneden
Honocentaurus hefer upp liking mannz, en niþr d[ẏr]s
●PhysFrg² 27721uppi er hann herskrýddr með silfrhvítri hringabrynju, en niðr með björtum brynhosum
Æv¹¹ 371ogvrlickt se kyckendi vpp sem kona enn nidr sem hvalr
ÓH1 75330
*) (for neðarr adv.?)
II. (y. no.)
Form.: niðr (75); nidr (33); niþr (10); nidur (9); níðr (3); nídur (2); niþer (1); nider (1);
Gloss.: EJ ³niðr; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med -d-; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Hægstad 1916 60
Genre. (expected): family sagas [isl]: 33 (16); historical works [his]: 27 (22); religious works [rel]: 23 (34); learned works [div]: 12 (4); romances [rom]: 11 (13); contemporary sagas [bis]: 10 (9); legal works [jur]: 8 (12); legendary sagas [fas]: 3 (5); þættir [tot]: 3 (3); charters [dip]: 3 (10); unclassified [ ]: 0 (0);
SB (red.) — September 2019
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
niðjungr - niz
nátt, nótt - oddaeyrr
...
...