nafn sb. n. [-s; *-]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) navn (på person/sted), betegnelse
Eigi hafa englaʀ af þvi nomn at þæir þurfi namna með guði. þvi at sva mykil er speke allra á himnum at hvær væit annars hug ok vilia ón nꜵmn
HómNo³⁰ 13631●●● Arinbiorn spurði huer cona su uę́ri er hann orti mansꜷng um. Eða hefir þu folgit nafn heɴar i uiso þeꜱi
Eg162θ(2001) 9012Ritaðv oc þessa nafn er ser oss
GregDialFrg² 6210Siþan for hann aptr til Miclagarz oc hafþi nafn sitt it sama oc geriz þar þa margra manna ꜹfund til hans
Mork 795ef ec hræddomz eigi nafn Aristotilis meistara míns. þa munda ec freista at likia nakkvat eptir slikum storvírkiom
Alex 31tveir lvtir með hvgleyse bonnoðo Besso mest til at raða. hvatleicr Grickia oc nafn Alexandri
Alex 10610man þo með mino nafni lifa lof hans ... meðan heimrenn stendr
Alex 11110hvert er namn þitt goðr maðr
Þiðrᴵ 14111Namn mitt er hildibrandr
Þiðrᴵ 1551meðr nafni mynda ec yðr heilsa ef ek vissa ⸢yðavr nofn [var. yduart heíti AM 178 folˣ “A”, etc.]
Þiðrᴵᴵ 416sv het ok Alof ... hon var kꜹllvð kiannꜹk. ok voro sva skilit nꜹfn með þeim
Heið 708Hafit natstaði a heiðinni. þa fecc hon þat nafn at hon var Tvido᷎gra kꜹllot
Heið 7822tok borgin nafn af hanvm ok heitir æ siþan Tvrons borg
Bret 2436skipti þa landit nafni ok var siþan kallat England
Bret 2965●●● þar varv þeir þann vetr ok hofðv eigi nofn sin
LdnHauksb 7712Otto keisari hinn þriði með þvi namni
Hamb415 6118fornafn ær sett i stað nafnsins ... ok merkir þriar personvr, ænn nafn mærkir eina
~ lat.Proprium est pronominis pro aliquo nomine poni et certas significare personas
5733 Gramm³748 577Spyrr hinn norrni maðr hverr Jslendingr vri at namni
HkrFris 1494Auðseð er nafn a mer, segir hann; ek heiti hinn Halfliti Maðr
Mág¹A 3455er læiði hans i Hiervsalem ... er þat merkt vndir hans nafn oc hæitir Absalons læiði allt til þessa dags
StjC 5355þenna stað. sem þv hefir hæitið at þitt nafn skylldi her byggia
~ lat.super domum de qua dixisti: Erit nomen meum ibi
Vulg 3Reg 8,29 StjC 56629Hon ritar nv bref vndir nafni Achab konvngs oc innsiglar meðr hans fingrgvlli
~ lat.ex nomine
Vulg 3Reg 21,8 StjC 60033hann brot Rvmaborg af missætti þeirra Gregorivs pafa ins setta með þvi nafni
VerA 729fyrir nanf (!) þitt
~ lat.propter nomen tuum
VitAlexis 22433 Alexis 4910skaltv þa sialfr spyria hann nafns
SnE 914Þa spvrþi hann, hvert nafn hꜹfþingia þeira væri
SnE 923Hár segir: Sa heitir *Alfꜹðr at voro mali, en í Asgarþi envm forna atti hann xii. nǫfn
SnE 1013gafv (þeir) þeim klæþi [ok] nꜹfn
SnE 1617Ok þesi segir hon navfn þeira
SnE 213þesi erv navfn þeira
SnE 2119ok þat veit trva min, at þetta mvn vera mikill froþleikr, sa er her kaɴ skyn ok dæmi, hverir atbvrþir hafa orþit ser til hvers þesa nafns
om Odins navne SnE 2812en þo er þer þat skiotaz at segia, at flest heiti hafa verit gefin af þeim *atbvrð, at sva margar sem erv greinir tvngnaɴa i veroldvɴi, þa þickiaz allar þioðir þvrfa at breyta nafni hans (ɔ: Óðins) til siɴar tvngv
SnE 2815Þa mælti Gangleri: Hver erv nꜹfn aɴaʀa ásaɴa
SnE 2820hon er naqvæmvz monnvm til a at heita, ok af hennar (ɔ: Freyju) nafni er þat ‹tignar› nafn, er rikiskonvr erv kallað‹a›r frovor
SnE 3120Bragi heitir eiɴ ... ok af hans nafni er sa kallaðr bragr karla eþa kviɴa, er orðsnilld hefir framaʀ en aðrir, kona eða karlmaðr
SnE 3214Nǽr lagþi þat vfærv einv siɴi; kvɴa mvn ec þar af at segia, en þv skalt nv fyrst heyra fleire nꜹfn asaɴa
SnE 3222dottir þeira er Hnos; hon er sva favgr, at af hennar nafne erv hnosir kallaþar, þat er fagrt er ok gersimlikt
SnE 3815Freyia a mǫrg nǫf‹n›, en sv er savk til þes, at hon gaf ser ymis heiti, er hon for með vkvɴvm þioðvm at leita Oðs
SnE 3817Vii. (ásynja) Siofn, hon gætir mioc til at snva hvgvm manna til ásta, qviɴa ok karla, ‹ok› af hennar nafni er elskvgiɴ kallaðr siafni
SnE 3822firir þvi er af hennar (ɔ: Lofnar) nafni lof kallat ok sva þat, er lofat er mioc af monnvm
SnE 3825Af Gnar nafni er s[va] kallat, at þat gnæf[ar], er hatt f[e]ʀ
SnE 3924Þesi nofn himins erv ritvð, en eigi hofvm vær fvndit i qvæðvm ꜹll þesi heiti
SnE 16612Eɴ erv þav heiti, er menn lata ganga firir nofn manna; þat kꜹllvm vær viðkeɴingar eþa saɴkeɴingar eða fornofn
SnE 18811nu ma ho᷎ẏra nomfn þeira er villu menn hafua værít mædr ẏmisum hattom
SvR 1823Arinbiorn spurði. hver kona su væri er hann orti mansaung vm. hefer þu folgit nafn hennar i visu þessi
EgM(2001) 9027ma mer þat mest sæmd ok minum frændum. at sua agætr maðr taki nafn eptir mik
Finnb 1915●●● her með. segir konungr. vil ek lengia nafn þitt ok kalla þig Finnboga enn ramma
Finnb 414nær er þat mínu hugboði, at þetta gangi eptir, at lengi sé hans nafn uppi
Laxd 8515Þessi ‹haleiti› staðr fekk nytt nafn, siðan hann efldiz, ok er kallaðr Tumba
Mich 71034ok þat er viðrkvæmiligt, at einkanlig se verk Mikhaelis til þess, at hann sanni nafn sitt
Mich 71113at bædi megi vel skilia af nafni ok verki, at þat er guð aflar ma engi iafnb‹i›oða
Mich 71121Síðan Jón páfi var andaðr, var kominn i hans stað Martinus annarr með því nafni
Æv¹² 4413⸢Droguz [var. Eignudust AM 380 4°ˣ “C³”, etc.] þeir merkiliga þau naufn ⸢undir [var. ÷ AM 380 4°] er almꜳttigr guð kalladi sina postola. lios þessa heims
ÞBpA 1877Þa mælti Sturla: seinn vartu Þorir suefn ok sannaðir nafn þitt
StuᴵK 43910Uóru þa grið gefin Snorra Loptz syni ok Áni Aaskels syni, þviat hann nefndiz nafni Þorðar broður sins
StuᴵᴵK 7710þo at með ualldi vyrði (þeir) i fyrstu til skylldaðir at taka skirn ok kristiligt nafn meiʀ en þegar með fullri guðs ast ok eigínligum goð uilia
ÓTᴵᴵ 19712●●● nafn skal hann taka af lít kyrtils sins ok heita Rꜹðr
RRÓT 3206þat er huers kuikendis nafn allt til þessa dags sem Adam gaf þi
Stj¹ 3318Þessi skal kerlingh heita. þiat hon er af karlmanninum komin. Uard þetta fyrir þa sǫk hennar eiginlight nafn
Stj¹ 3410Eigi man þitt nafn hedan af kallaz Abram. helldr skalltu heita Abrahám
~ lat.nomem tuum
Vulg Gen 17,5 Stj¹ 11426Sent þu sueininn medr mer ok undir minu nafni
Stj¹ 21517uale af honum tok nafn valland
GenealSnE 63613skulo þau ok yfuir seaz ok innuirðuliga skodaz sua i riti sem innsighli at þau séé æigi fꝍlsut. æinkannliga þar sem nꝍfn standa j eðr huern tima gort war
som underskrift RbHM (*1303)² 594sa er skirir barnit scall nepna sliku nampne sem fadhir eða modhir seghia till ellighar gifui sialfuir cristeligt nampn
StatÁrni 83930sa er skirir barnit scall nepna sliku nampne sem fadhir eða modhir seghia till ellighar gifui sialfuir cristeligt nampn
StatÁrni 83931þar bio Heriulfr fadir Biarna a þui nesi. ok af þui hefir nesit nafnn tekit ok er sidan kallat Heriulfsnes
Grǿn 43211ertu Hroi hinn heimski. segir hon. hann suarar. ek ætla þat nu vera ærit mikit sannefnne en att hefui ek ædri no᷎fn en fẏrr
HróF(2019) 7413●●● ek uil ok sagde Suia konungr æigi æiga nafnn uid þann digra mann
ÓH1005 7665er Hallvarðr kendi Rognvalld iarl, heilsadi hann honum med nafni
Orkn 3109A dogum Urbani pafa, annars med þui nafni
Thom² 2962Hun segir, at hun se husfreyia: ok nafn mitt uvanth. Ek heiti Grima
Ragn 12213var hann vattne aussinn med Sigurdar nafne
Vǫls 3115Hann átti kjǫrvápn, einn br[y]nþvara, ok mátti kjósa mann fyrir, þegar hann vissi nafn hans
cf. ed. note m. exx. på navnets magt EgÁsm 494nafnn mitt er v vænt eg heiter Elena
Rém 14530Remund sagdi þar til nafns sinns
Rém 23433skal hann Leo heita ... og ef hann likizt nafni þiki mier uon at hann muni afla sier ei minna rikis
VSj 12810oc uisse hann fẏr an hann scapade heim þenna allra eíngla ok manna nǫfn
~ lat.et angelorum et hominum nomina
1628 Eluc685d(1989) 1623Nafn muntu þó eiga sagdi Þorbiorn. Eg heite Refr
Krók 613mun eg leingia nafn hans og kalla hann Króka-Ref
Krók 3813ok nafn mitt er i honum
~ lat.nomen meum
Vulg Exod 23,21 Stj² 3052skolu þeir ok skra setia namfn miitt
DN I (*1335›DonVar 1ˣ) 18720menn høfdu þa og mioc ij. nofn, þotti þad lijklegt til langlijfis og heilla
EncHb281ˣ 5045Nu giorid suo uel og seiged mier yduart nafn, ad eg meigi uita huor mig hefur sigrad
ErAˣ 6613●●● Atli kvað þat vel boðit ... ok lét eigi ørvænt, at þat fylgdi nafni, at hann dæi af sárum sem Atli jarl fǫðurfaðir hans
Flóamˣ 1115konongrenn fostrfaðer hans unni hanum um framm alla menn oc sva oll alþyða er hans namfn kunni
FskAˣ 255wid þetta var leinngtt naffnn hanz ok kalladur Freÿrsgode
Hrafnk156ˣ 314Haɴ gaf nafn landino oc kallaþi Grǿnland. oc qvaþ menɴ þat myndu fýsa þangat farar at landit ætti nafn gótt
Íslbˣ 2631*Þessi ero nǫfɴ byscopa þeira es verit hafa á Íslandi útlender
Íslbˣ 326En þá vas namɴ haɴs rǿtt at hann hét Gisrøþr
Íslbˣ 3625Þeꜱi ero nǫfn langfeþga Yɴɢlinga oc Breiþfirþinga
Íslbˣ 411ek hefi þat nafn i sid varn borit at ek hefir drengr verit kalladr
KlmB1980ˣ 2214mundi þeira nafn frægt hafa wordit
~ lat.grande nomen habituri essent
SpecH 260b61 (VII 107) MarD634ˣ 88112⸢*Nꝍfn þeirra manna sem [AM 115 b 4°ˣ “B”, etc.; non emend. at iafna þeirra manna j millum (ved læsefejl, cf. ed. note)] af werða teknir bioðum wer ok at þer syslumenn latið skoða
emend. RbHM (*1308) 766: AM 115 b 4°ˣ “B”Eða hvert er þitt nafn?
Rémˣ 3413því vill hann (ɔ: Tristram) fá hana (ɔ: Ísodd hertuga systur), sakir nafns, frægðar ok meðferða
Trist¹ˣ 14627því vill hann fá hana, sakir nafns, frægðar ok meðferða
Trist¹ˣ 14627●●● Var þat þá átrúnaðr manna, at þeir menn myndi lengr lifa, sem tvau nǫfn hefði
ÞHvítˣ 1915
‖ (propr. comp.) :
gafo Sviar honom Aunvndar nafn. oc var hann sva kallaðr siþan meðan hann lifði
ÓH 22613Hákon konvngr gaf Óspaki svðréyska konvngdóm i Svðréyivm. ok ⸢Hákonar nafn [var. konungsnafn ok Hakonarnafn AnnFlat 5285]
AnnReg 12824þa hafði varr herra honum Petrs nafn gefit er hann skipadi hann fẏrstan itolu .xíȷ́. postula
~
PS 229 Pétr SÁM 1 1vb5Skilz ok undir Egiptalandz nafni ok telz allr timinn vpp fra þi er Abraham ok allt hans afkuęmi utlægdiz af sinni fodurleifð ok fostrlandi Challdea ok til þers er logmálit gafz
Stj¹ 28228gefr hann honum Helga nafn
Vǫls 2014A þui þinge gaf hann Ospaki kongsnafn ... þar med gaf hann honum Hakonar-nafn
Hák81 4639Yngva nafn var lengi síðan haft í hans ætt fyrir tígnar-nafn, ok Ynglingar váru síðan kallaðir hans ættmenn
Hkrᴵˣ 2313
● at nafni
réþ þá fyrir Danmǫrko bróþir Sveins, Hǫrþaknútr at nafni
Ágr 365Sa svarar oc læzk ǫle. heita at nafne
Jvs291 2722Sveiɴɴ heiti ec at nafne. segir haɴ
Jvs291 12520Sva er kallat sem þrídeild sé jörð at nöfnum. Einn lutr heitir Asía ...
Enc736I 28314huerr er þersi at nafni er bygguir þetta herbergi eda kantu nockut mitt mal
DínDr 4016sagdr hirdstiorj Ablauius at nafni
~
HMSᴵᴵ 10221 Nik AM 640 4° 27bisv14
● eiginligt nafn
En þeir (ɔ: englar) ero af þvi eiginligom nofnom nemndir at þeir merci i nofnom hvat þeir mego i vercom
~ lat.privatis nominibus
GregHom 125052 Hóm677 6115Eigi hafa englar af þvi eiginlig nofn at eigi megi hverr þeira vita aɴars vilia ǫn nofn. En er þeir coma til var. þa taca þeir her nofn af þionosto siɴi
~ lat.propria nomina
GregHom 125055 Hóm677 6117Þæssar figvrvr (ɔ: moytacismus, etc.) tokv nafn af æiginligv nafni: cismvs, þat er brvgðning æða spell
cf.af borginni ... cismvs
735-6 Gramm³748 697snorri qvað: / Byskop hæyr a bæran / bragþátt gǫfvgs máttar. / her er sameiginlikt namn, byskop, sætt fyrir æiginligv nafni Guðmvndar
~ lat.proprium nomen pro appellativo posuit
7633 Gramm³748 769henni syndiz ... sem madr nockurr stigi nidr af himninum ... kallandi hana medr sinu eiginligu nafni
Stj¹ 20810uar hans eiginligt nafn Amenophiꜱ
Stj¹ 24621eg mundi med eginligv nafni þig kuedia ef eg visse þitt nafn
Adon 1486med eiginligu nafne
~ lat.proprio ... nomine
1925 Dugg624 1912‹A› þessum thima var þar j Romaborg einn agætvr doctor. og er hans nafn er hier ecki eiginlegt. en þꜳ sem thil hans var nockvt thalat. þa var hann idvlega kendr vid kardinalen sancti Angeli
RochReyk 1388
● gefa nafn [sitt/e-rs] [e-m/sér/e-u]
Sva sem konongr sę́ siukan liggia í saure oc lete þua hann oc lauga oc scrvþa clęþom sinom oc gefe honom nafn sitt oc gerþe sér at oscmege
~ lat.nomen suum ei imponeret
15433 ●Eluc674(1989) 1549os er oc geuet annat nafn í varre skirn. Ðvi at vér collomc cristnir
HómNo⁸ 5411Asta ... er ... æigi lettare orðen ... gef þat rað at lægg bælltit um hana. En mik vænter at þat lẏði. Sæg at þu villt þa ambun firir haua at þu raðer hvat namn er geva skal svæininum
ÓHLeg 37Hann scal gefa nafn barninv. sem þat scal heita
GrgKonᴵ 62Enn þeir scolo biðia lofs at i lögretto oc segia vpp at lögbergi. oc scolo þeir nafn gefa þingino oc queþa a þing morken
GrgKonᴵ 1085Ef maðr gefr manne nafn aɴat en hann eigi aðr. oc varðar fiorbavgs garð ef hann vill reiðaz við
GrgKonᴵᴵ 18219com til Noregs um hꜹstit. oc gaf ser nafn annat oc forunaut sinum
ÓTOdd 16814scolo þeir menn er með þvi barne fara. geva þvi nafn oc drepa i vatn. oc mæla þesse orð ivir barneno. Ec skiri þic. N. i nafne faður. oc sunar. oc anda heilax
GulKrᴵ 1227Hacon konungr ios vatni sveininn. oc gaf honom nafn sitt
ÓH 193Konongs dottir feʀr at hvila oc fœðir sveinbarn hanom er namn gefit
Þiðrᴵ 1323þar fedde hon barn. oc var þat sveift kleðvm. ok var nafn gefit oc vatni avsit oc kꜹlloðv Olaf sveininn
ÓTOddS 617Mærin var vatni ausin ok þetta nafn gefit
NjR 467Lopthæna bað fœra fǫðurnum, kvað hann skyldu nafn gefa
ǪrvS 514Þá var þessi sveinn vatni ausinn ok nafn gefit ok kallaðr Oddr
ǪrvS 514gefa þui (ɔ: barni) ⸢nafn [var. nafmn ok næmfna þatt OsloUB 317 4° “B”]
var. EiðKrA 37514: OsloUB 317 4° “B”Þar setti Gefi[vn landi]t ok gaf nafn ok kallaþi Selvnd
SnE 89En æsir setiaz þa a tal ok raþa raþvm sinvm ok miɴaz a þesar frasagnir allar, er honvm voro sagþar, ok gefa nǫfn þesi hin sꜹmv, er aðr erv nefnd
SnE 7624at menn skyldo ecki ifaz i, at allir væri einir þeir æsir, er nv var fra sagt, ok þesir, er þa voro þav somv nꜹfn gefin
SnE 774●●● þa skall skyra ... oc gefa barne namfn. oc dꝍypa þui i vatn
JKr 3419ól Gunnhilldr son ok ios Haralldr konungr vatni ok gaf nafn sitt
EgM(2001) 1061vil ek gefa þer nafn mitt. ok er ek ecki spamaðr. en þo get ek. at þitt nafn se vppi. meðan verolldin er bygð
Finnb 1912Jngibiorg fæddi þa sueinbarn ok het sa suein Hallfreðr ok gaf faðer hans þa honum nafn sitt
Hallfr 966Sá sveinn var vatni ausinn, ok nafn gefit, ok var kallaðr Hrútr
Laxd 1813Þeim sveini var nafn gefit, ok kallaðr Þorleikr
Laxd 1987var þá þat nafn gefit sveininum
NjM 14930mvn ek eigi beiða yðr fiár. En þat vílldí ek at þer gefit mer nafn yðvart
Huldaᴵ 1655þat var þa miok siðr vm rikra manna born. at uanda miok menn til at ausa uatni ok gefa no᷎fn
ÓTᴵ 1410fæddi Bergliot kona jarls suein barn. En eptir vm daginn ios Hakon konungr þann sueín uatni ok gaf nafn sitt
ÓTᴵ 3011Otto keisari ueitti guðsifiar Sueíni syni Haralldz konungs ok gaf honum nafn sítt
ÓTᴵ 14415skar Ro᷎gnualldr jall af Mære hár hans ok gaf honum nafnn ok kallade hann Haralld hinn hárfagra
HarHárf 5759nafn mun ek gefa þer med sendiferdinni. skaltu hedan j fra heita Styrlaugr inn starfsami
StSt335 1713var báðum bǫrnunum gefit nafn af þeim degi, er þau váru fœdd á
FlórM 7913þat villda eg ath þu gæfir mer nafn þitt. Konungr suarar. godra hluta erttu verdr fra mer Þorsteinn ... og vel vnna eg þier nafns þessa ath þu gefir þinum syne
MHFlat 33025gaf jarli nafn ok kallaði hann Auðun geit
Gr 1825Þau áttu son, er Haraldr konungr gaf nafn sitt
Hkrᴵ37ˣ 8815Guthormr hertogi hafði vatni ausit inn ellzta son Haraldz konungs ok gaf nafn sitt
Hkrᴵˣ 12712Sá var siðr um gǫfugra manna bǫrn, at vanda menn mjǫk til at ausa vatni eða gefa nafn
Hkrᴵˣ 15515Haɴ gaf nafn landino oc kallaþi Grǿnland
Íslbˣ 2630
● nefna á nafn [e-n]
Ðes er læitanda fyrir hvi Petrvs var hældr nęmdr á namn en aðrir lǽre-svæinar
HómNo¹⁷ 8317Goþi scal ganga i hamra skarð. oc setia niþr þar domanda siɴ. ef hann vill dóm nefna. ok nefna ser vatta .ij. eþa fleiri. nefni ec i þat vætti. at ec nefni þeɴa þegn i dóm. oc nefna hiɴ a nafn
GrgKonᴵ 3912oc nefna hann a nafn
GrgStað 2534hann ... nefndi þá ⸢báða [var. á nafn AM 468 4° “X”]
var. NjM 3855: AM 468 4° “X”kallaði á menn mína ... ok nefndi þá á nafn
NjR1908 31618doypa barn i vatn oc mæli þesse ord medan oc næmfni barn a namfn
BorgKrNᴵᴵ 29325Konongs nafn þæt sem guð ler þer oc þu ert til boren oc af landz folkinu till tækin æftir loghum hins hælgha Olafs konongs. leg ek a þik. oc nefni konongs æfni a nafn
Hirð 39615er haufuðit flo af bolnum, þꜳ mællti tungan i haufðinu, nefnndi ꜳ nafnn drottin Jesum Krist a ebreska tungu
Páll²A 27711kallaði á menn mína ... ok nefndi á nafn
NjM 3473þu kennir mik ok nefnir mig a nafnn
EVíðA 862hann þackadi þeim ok bad Blauus nefna sik a nafn ef hann þyrfti nockurs wid ok kuezt þa mundu þar vera
Vikt 282Svá scal manni heim stemna. nemni þann mann á namn oc mæli svá ...
Frostˣ 21819
● spyrja at nafni [e-n]
Þeir spurðo þann mann at namni
Niðrst¹ 28konungr hugði vandliga at manninum ... ok spurði hann at nafni; hann nefnir sik
NjR 1324Hon spurði þenna mann at nafni
NjR1908 8219sa spvrþi hann fyʀ at nafni
SnE 910Þór varþ bilt einv siɴi at sla hann með hamrinvm, ok spvrþi hann at nafni, en sá nefndiz Skrymir
SnE 515en eigi þarf ec, sagþi hann, at spyria þic at nafni, keɴi ec, at þv ert Asaþorr, en hvart hefir þv dregit abrꜹt hanzka miɴ?
SnE 517hon spvrþi hann at nafni eða ‹at› ætt ok sagþi, at hiɴ fyʀa dag riþv vm brv́na v. fylki dꜹðra manna
SnE 6617Hon spurði þenna mann at nafni
NjM 9516Remund tok uel kuediu hans ok spyrr hann at nafne
Rém 5232
● ǫðru nafni
Freyr hét Yngvi ǫðru nafni
Hkrᴵˣ 2315Þá borg reisti forðum Antonius keisari, öðru nafni Pius
KlmBˣ 5482Noreghs kononghar hafva ader leitt i sinum loghum nokora sęto svęina at hafva trulofvada eidzsvara eder hvęiriu odru nafne sem þeir vilia kalla þeim
RbME (*1332)ˣ 16025Físón heitir á ein, ǫðru nafni Ganges
Rémˣ 3201
● ǫllu nafni
Heðinn heiti ek ... en sumir menn kalla mik Skarpheðin ǫllu nafni
NjR1908 2735Heðinn heiti ek ... en sumir kalla mik Skarpheðin ǫllu nafni
NjM 29928
2) (om guds el. helgens navn)
firir þins hælga. ⸢nams [var. nafns AM 231 VII fol “i”] sakar
Menota: 59vb8 BarlA 1098Nu ætla ec firi þvi sva skipat at kvæðum i hælgum bœnum at hælldr se æinfalldat en margfalldat akall guðlegs nafns at aller þeir er a guð trua skili þat til fullz at ver truum a æinn guð sannan en æigi a marga falsguða
Kgs 4838Þa callar hann a Halstein styri-mann oc spyrr: kann tv nafnit hæsta? Hann svarar: væit gvð, at ec ætla mic nv eigi mvna þegar, oc er þat þo illa; oc man kvnna Þorþr kraka
om troen på navnets magt, cf. Kålund 1904ᴵ 128-129, note 1 StuᴵK 13710sialfs sins nafn tedi gud her Moysi
~ lat.Dixit ei suam appellationem
HistSchol 11628 Stj¹ 25930nafne
~ lat.et nomini ... psalmum dicam
1012 (Vulg Psalm 17,50) GlossPsalt 1115nafn
~ lat.protegat te nomen dei iacob
148 (Vulg Psalm 19,2) GlossPsalt 157
● nafn guðs/dróttins
Þa helgasc nafn goþs í oꜱ es ver erom scírþer
~ lat.nomen dei
CaesASerm 57019 FV15²(1993) 15v6Roddin melti. far þu til Griklanz. ok mvn þer þar kvnnigt gert nafn drottins
ÓTOddS 4025til þess kom ek a þinn fvnd at kenna þer sana trv ok boða þer nafn drottins ok helga skirn at margir trvi guðe fyr þin boð
ÓTOddS 4519Þa ræþir Havarðr styri-maðr vm við Ingimund prest, ef hann kynni nafn guðs it hæsta. Kann ec noccor naufn guðs, oc trvi ec þvi, er segir Pall postuli, at eigi se anat helgara enn Iesus; enn hitt veit ec eigi, hvert þv callar hæst
om troen på navnets magt, cf. Kålund 1904ᴵ 128-129, note 1 StuᴵK 1375fann hann marga ꜳ giæta kennimenn. þa sem honum [gerð]u kunnigt nafn drottins Iesu Kristi
ÓTᴵ 1549Hver nefndi fyrst nafn guds? M. s. (ɔ: Magister segir): Fiandi giorde þad
Encᴵᴵᴵ624 3819
● (í) nafni guðs/dróttins/...
blæzaðu ok hælga hus þetta er ec smiðaðe [var. + i HómÍsl³⁰(1993) 45r5] þino namfne
HómNo²¹ 9511Hvatki er ér biþeþ føþor i namɴi mino. þa mvn hann gefa yþʀ
cf. Vulg Jhs 16,23~ lat.omnia quæ in nomine meo petieritis a Patreo meo, dabit vobis
PassMatthFabr 6516 Mth²Cod645 11527●●● scolo þeir menn er með þvi barne fara. geva þvi nafn oc drepa i vatn. oc mæla þesse orð ivir barneno. Ec skiri þic. N. i nafne faður. oc sunar. oc anda heilax
GulKrᴵ 1228Ek skirir þik .N. i namfne foður oc sonar oc hæilags anda
JKr 34110J guds nafne amen
IslDipl ([1332-1340]) 1029ek sigraða þær i nafnni drottins mins
~ lat.in nomine Domini
VitAnt 13413 Ant 6035I nafni foður ok sonar ok heilags ‹anda›
ÞBpB 2415dæmum sannan biskup sæmdum tilheyriligan í nafni várs herra Jesu Christi
GBpD 996Ok þa ‹mælti hann: prestsfund vilda ek› i guðs nafne, segir hann
StuᴵᴵK 23817J nampne guðz amen
StatPáll³ 76020stafkarlinn ... quaz enn vilia þiggia þessa ku i Petrs nafni
HÚ 45923þui j guds namfni amen sagdi ek med fullum lagha orskurðe sagða fimtar stemfnu kirkiunnar veghna med loghum gio᷎rfua
IslDipl (1401) 15016hvar sem þann gamli ovinnuren sier mic, hann flye fra mier i vors herra Iesu Christi nafnn
Med434 3717huad er þier bidit faudr j nafni minu. Þꜳ̋ mun hann gefa ydr
cf. Vulg Jhs 15,16~ lat.Quodcumque petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis
5820 Lausn433c 582i nafni foður ok sonar ok anda heilags
~ lat.in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti
MirAndr 82823 Andr¹ˣ 32125j nafni guds vors
~ lat.et in nomine dei nostri magnificabimur
1415 (Vulg Psalm 19,6) GlossPsalt 1515at trúa á einn guð fǫður, son ok heilagan anda, ok láta skíraz í vatni í hans nafni
Vatnˣ 10813
3) navnebror
4) [e-s] betegnelse (for ngt), benævnelse
J nafne himens scal skilia andlega hlute alla oc ósynelega. en iorþen iartéiner alla likamlega hlute oc synelega
Játn²(1993) 68r17●●● æino nafne callasc á bocum kirkian ok *allr saman cristin lyðr
HómNo²¹ 964●●● gaf þat nafɴ at þetta veri vingiof. en eigi scattr
Þing¹Mork 3671Stafr hæfir ⸢.iij. [var. þrenn AM 242 fol “W”] tilfelli: Nafn ok figvrv ok vælldi æða mátt
~ lat.Accidit igitur literae nomen, figura, potestas
4033 Gramm³748 407Þriðia tilfelli stafa ær máttr. Oc ær þat sialf framflvtninng stafa ok merking þeirra. fyrir þann sama matt stafanna ærv bæði fvndin nǫmn þeirra ok figvrvr
~ lat.Potestas autem ipsa pronunciatio, propter quam et figurae et nomina facta sunt
4538 Gramm³748 458Hvernig erv nofn gvðaɴa? Þav heita * bavnd ... Ok havpt
SnE 16517●●● rꜹtt gull ok bleikt gull a ecke saman nema nafn eítt
Rauð4 67711svmir sam hlioðendr hafa sin likneskí ok nafn ok iarteín en svmir hafa hofvðstafs likneskí ok nafn ok iarteín
Gramm¹ 2321svmir sam hlioðendr hafa sin likneskí ok nafn ok iarteín en svmir hafa hofvðstafs likneskí ok nafn ok iarteín
Gramm¹ 2322
● sameiginligt nafn
her er sameiginlikt namn, byskop, sætt fyrir æiginligv nafni Guðmvndar
Gramm³748 768Antonomasia setr sameiginlikt nafn fyrir eiginligv nafni
Gramm³748 10618
5) tilnavn, øgenavn
Ecki hefi ec þetta nafɴ haft her til at heita þiofr
Þing¹Mork 36731lagði sva rikt við ef nockurir tæki Norðmenn við spotti eða hæþiligom nofnum
HákFris 55222munu þer heyrt hafa at þeir hafa kallat Sverri bikciu ok maurgum auðrum illum naufnum
SvEirsp 43520Heðan af skolo almennilegar putur æigi uitni bera. enn þat ero putur er þat uerðr uitnisfast. at þær meta sik. ok taka með þui nafni a ser
evt. def. 6 DI II (*1313›AM 350) 38522
6) titel, rang, værdighed
Biscops sunr oc iarlssunr. oc stallara sunr oc skutilssveins sunr. oc prest sun. oc armannz sunr scolo taca slican rett sem þeir eigu kyn til. ef þeir fa eigi slict nafn. sem faðer þeirra fecc
Gulᴵ 7120Tac nv þenna kyrtil ... oc þar með nafn þat oc slican soma með sem þeir hꜹfþo
Mork 19316þo at ec siacc otignari at nafni en Steinkell konungr þa ma yþr þo vera at mer eigi minna fulting
Mork 22719var (hann) sem konungr veri ifir Davlom. oc var hersir at nafni
ÓH 2717●●● hegomlig er heimsins dyrð ... oc harðla vollt. oc tomt nafn er at heita hofðenge
~ lat.nomen inane
Alexandreis 21412 Alex 1259sialfr gvð virðiz at kalla sik með þeirra nꜹfnom
ÁKr 1711Nafn þat sem ek legg a þik. oc næfni hertogha æfni .N. af guðs halfu
Hirð 4002oll þau priuilegia ok frealse sem ver ok vaarer forælldrar konongar j Noreghi hafuum þeim gæfuit j huerri grein ok namfne sem huert er
DN II (1348) 24010●●● Elfraðr hinn riki hafði tekit alla skattkonunga af nafni ok velldi
EgM(2001) 7735Maðr er nefndr Kollr, er einna var mest verðr af fǫruneyti Unnar; kom mest til þess *ætt hans⸣, hann var hersir at nafni
Laxd 87Riks mannz nafn er mer oskaplict i dag, þviat ek var rikr, enn nv fatkr
MarS 28324skeyttr ok skylldr til allrar þíonvstv. Þeirrar er þvi nafni byriar
Huldaᴵᴵ 3348(þó at) eg sie med minna nafne enn kongssyner, þa er eg þo ecki minne hattar enn þeir
FriðBˣ 649Haralldr þottiz nermær konongdomenom er hann hafðe nafnit oc stolsættr
FskAˣ 27918jock hann (ɔ: konungr) nafnbot Skúla jarls oc gaf honum hertoga nafn, þat nafn hafþi eingi fyʀ borit i Noregi
Hák AM 42 folˣ 145v26skeyttr ok skyldr til allrar þjónostu, þeirar, er því nafni (ɔ: jarlsnafni) byrjar
Hkrᴵᴵᴵˣ 4765
● fyrir nafns sakir
þat hafþa ec ǽtlatt ... at ec mvɴda hana þeim maɴi gefa er tignari vœri fyrir nafns sakir en þv ert
Jvs291 866þo at ek hefdi ætlat at gipta hana enn tignara manni fyrir nafns sakir. helldr en þu ert
ÓTᴵ 17413
● bera/hafa hǽrra nafn
ecki myndi trv-leicr hans vaxa þo at hann hefði hæra nafn en þa hafði hann
Sv 11829þeir letuz þat æigi heyra vilia at þiona honum sua at hann ⸢bæri æigi hæra nafn en þeir [var. veri ei hæʀi at nafni enn einhverr þeira AM 42 folˣ 78r17; eigi hefdi meiri nafnbot enn einnhuerr þeirra SvFlat 54313]
SvEirsp 26510hersar hafa uerit fyrri frændr minir. Vil ek ekki bera nafn hæra en þeir
RRÓT 3254hersar hafa verit frændr mínir, vil ek ekki hafa nafn hæra en þeir
Hkrᴵˣ 36819eigi er makliga með yckr Vapnfyrðingum ef þu skalt eigi bera hæʀa nafn enn einn bondi
ÞSHˣ 16719
7) (gramm.) navneord, tillægsord
Þvng lioðsgrein ær sv, ær af litilatv lioði hæfz ok drægz niðr i ænn lægra lioð, sæm hin fyrsta samstafa i þæssv namni: háreysti
Gramm³748 398Umbæygilig lioðs grein ær sv, ær hæfz af litillatv lioði ok þænz vpp sæm hvǫss lioðs grein, ænn fellr niðr at lyktvm sæm þvng lioðsgrein, sva sæm þetta namn: ravstr
Gramm³748 3911hin fyrri samstafa þæssa nafns: þvrrvm
Gramm³748 3915sæm viðrlæggianlig nǫfn gera við vndirstæðilig nǫfn
~ lat.quod adjectiva nomina appellativis nominibus adjuncta
5822 Gramm³748 583Aristotiles en spakí kallar tva parta mꜳlsgreinar nafn ok orð. þviat þeir giora meðal sin samtengðar (!), fvllkomna mꜳls græín sem her maðr reinn (!)
Gramm³W 1028nafn ok fornafn orð ok viðr orð. hvttekning samtengíng fyrer setning ok meðal orpning
Gramm³W 1031her er þetta nafn hravstan sett fyrer þessv viðr orði hravstlíga
Gramm³W 1716
● samjafnanligt nafn
8) reference
9) navngivet/nævnt ting (på liste/oversigt)
10) det at nævne ngt formelt el. i teorien
● með nafni
var þo miok með nafni einu cristnin i morgum stoðum
ÓTOdd 1559var þat (ɔ: góz) svá sem spakr gat með nafni innlagt, en síðan með ávinníng út heimt
GBpD 471
11) det som er værd at nævne
● at nafni
fontur med Bvnadi ad nafne
DI III (*p1394›Bps B III 3ˣ) 55223Tiolld ad nafni vm kor og vtar bädum meginn
DI III (*p1394›Bps B III 3ˣ) 55822iij alltarisklæde. ad nafne eitt med pell
DI VI (*[1375]›AM 262ˣ) 281Suart messuklæde. ein ad nafne bæde bætt og slitinn
DI VI (*[1375]›AM 262ˣ) 283Ducatus a̋ alltare. ad nafne Cantaracapa
DI VI (*[1375]›AM 262ˣ) 285
● ekki nafn
ok ekki nafn er annat undir himni. þat er monnum er gefit at hialpaz fẏrir nema Kristr Ihesu
~
PS 2532 Pétr SÁM 1 6rb3þeir fiskto ecki ⸢nafn [var. ÷ SÁM 1 4rb13]
Pétr AM 639 4° 6r27
12) betydning (som tillægges ngt)
Fiandr vilia ⸢þessv ecki nafn gefa, kalla þetta tomt ok ønga framqvemð hafa [var. þui ecki sinna Holm perg 1 4° “E”]
MarS 26516hverr madr er ranngliga fiaʀins aflar. litanndi þat eina. hvat hann tekr. En ge᷎fr þui ecki na᷎fn er hann lætr vt
~
HMSᴵᴵ 10229 Nik Holm perg 16 4° 29v31hann var hardla heyrinkunnigr ok mikils nafns
VP 66324
13) aftale
vndir þui nafne ok skilorðe at vm tilgiof þa sem Þrondr a [Rœ]ttin[...]ok alla luti aðra þa sem hon kærðe j hans garð
DN III (1311) 9435þæir gierdo saatmalæ sin jmedall med handarbande. af æinni halfuu Arne Bryniulfs son ok af annære Andres Sigurdæson. j þui nafne at fyrnæfder Arne skall lukæ adernemfdum Andrese firir goz þet sæm Haldor Æiuindæson tok a Lautini. eftir sira Sigurd Andresson fadur oftnemdz Andres. þretighi markæ peningha
DN IV (1358) 30723ost‹t›oll fiordung ostz eda eyre oc vndir þvij nafnne gafu adrir bønndr osttoll thil kirkiunnar
DI III (*1308›Bps A II 1ˣ) 98hann sagdist ætla Solveigu dottur sinni Jo᷎rdina Vatzfio᷎rd epter sinn dag. og hann skylldi nafni fylgia. og hier eptir vil eg sveria ef þurfa þykir
DI V (*1475›Kr 2ˣ) 77515
14) berømmelse, godt ry, omdømme
Frægð lofs þíns. oc nafn gǫzku þinnar. sendi mik hingat
~ lat.Fama tue laudis nomenque tue bonitatis
Pamphilus 24510 Pamph 1101●●● sem fyʀ sagdi Salomon hinn spaki. at betra uære gott nafn en mikil audæfui
~ lat.Melius est nomen bonum quam divitiae multae
Vulg Pro 22,1 ÞBpA 1787betra er gott nafn. en dyrdlig smyrsl
~ lat.Melius est nomen bonum quam unguenta pretiosa
Vulg Ec 7,2 ÞBpA 17812þér skulut vera helgir martiris, ok þér skulut eignast nafn í hinni góðu paradísu
Klma 5084
Form.: nafn (114); nafni (56); nafne (21); nafns (11); nofn (7); nafnn (7); namn (7); nǫfn (6); nꜹfn (5); namni (4); namfn (4); namfne (3); Nafn (3); nafnit (2); no᷎fn (2); nampne (2); navfn (2); nafɴ (2); namfni (1); namɴi (1); nǫmn (1); nafnum (1); nafnsins (1); namɴ (1); Nꝍfn (1); naufnum (1); nams (1); nöfnum (1); nǫfɴ (1); nafnne (1); nofnom (1); naufn (1); nomn (1); (1); nafmn (1); Namn (1); nampn (1); nanf (1); nomfn (1); nofnum (1); nafnni (1); naffnn (1); na᷎fn (1); nǫfn (1); nꜹfnom (1); nꝍfn (1);
Comp.: ábóta- (1), átt- (1), auka- (2), barúna- (5), bónda- (2), borgar- (1), brúð·guma- (3), byskups- (2), djǫfuls- (2), dróttningar- (3), eignar- (16), einka- (1), einkar- (1), ekkju- (1), embǽttis- (1), engla- (2), fimmtar- (1), fjarða- (1), for- (7), fǫður- (1), grið·bíts- (3), grið·níðings- (2), guð·dóms- (3), guð·lastanar- (1), guðs- (16), gǿzku- (1), harra- (2), hé·góma- (1), heiðrs- (1), heim·draga- (1), helganar- (1), herra- (4), hersis- (1), her·toga- (16), hirðis- (2), hirð·manna- (3), hirtingar- (1), hús·karls- (3), hǫfðingja- (9), hǫfuð- (1), illsku- (1), jarls- (34), karla- (1), karl·manna- (1), kaup·manna- (1), keisara- (6), keisera- (1), kenni·manna- (1), kenningar- (34), klerka- (1), klǽkis- (1), konunga- (6), konungs- (78), lang·feðga- (1), lendra·manna- (1), manns- (1), meistara- (1), móður- (2), munks- (1), náttúru- (1), níðings- (5), páfa- (2), píslar·vǽttis- (1), reglu- (1), riddara- (6), riddera- (1), sið·lǽtis- (1), skinnara- (1), skíringar- (1), skírnar- (5), skóla- (1), sonar- (1), staðar- (1), stafa- (1), stallara- (1), sútara- (1), svikara- (3), sví·virðingar- (2), sǿmðar- (2), tígnar- (44), vinar- (1), virðingar- (2), þjófs- (2), þrǽls- (4), ǽttar- (6), ǽtt- (2), ør- (1), ǫldunga- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 -mn; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Brodeur 1952 129 ff.; Faulkes 1994 172-173; Haraldur Bernharðsson 2004 [Gripla 15] 209; Holtsmark 1960 [KLNM 5] 416; Hægstad 1915 33; Kjellberg 1974 [KLNM 18] 395-401; Nygaard 1917 24; Seip 1944 [ANF 58] 149; Seip 1949 [ANF 64] 158-159; Seip 1955 53, 78, 164, 180, 184, 299; Tryggvi Gíslason 1971 [KLNM 16] 536
Genre. (expected): religious works [rel]: 73 (75); historical works [his]: 54 (49); family sagas [isl]: 32 (34); learned works [div]: 31 (9); romances [rom]: 24 (29); legal works [jur]: 23 (27); charters [dip]: 15 (22); legendary sagas [fas]: 14 (12); contemporary sagas [bis]: 11 (21); þættir [tot]: 8 (6); unclassified [ ]: 1 (1);
SB (red.) — December 2012
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
n - nagbræðir
...
...