kona sb. f. [-u; -ur/-r(KlmA1980 116¹¹), gen. pl. kvenna/kvinna]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) kvinde
●●● Discipulus Huar vas kona scopoþ. Magister I paradiso ór riue souanda mandz
●Eluc674(1989) 463●●● Maclega tóc karlmaþr oc kona viþ drótne þa es haɴ vas i kirkio boreɴ. þuiat haɴ kom hingat i héim at hiálpa bęþe korlom oc konom
HómÍsl²⁶(1993) 39r3Mær sia en helga er it ioakim munoþ geta mun vera bletsoþ umb fram of aþrar konor
HómÍsl³⁶(1993) 59v26engi cona mon þuilica miscuɴ oþlatsc hafa hingat til
HómÍsl³⁶(1993) 60r8Bletzoþ ertu af guþi umb aþrar conor
HómÍsl³⁸(1993) 63v25Sva sem lilium reɴr upp a miþli þyrna. sva es oc vincóna mín a miþli queɴa
HómÍsl⁴⁴(1993) 76r11kona sé her son þiɴ
HómÍsl⁵²(1993) 87v14kona sé her þu son þiɴ
Theol15²(1993) 80r16kallar oc konor meiʀ eɴ fiogor hvndroþ manna
Eras 1833●●● Siþan es Martinus com til eínseto þa barsc hann þat fvrir at sia aldregi conor. eigi af þvi at hann fvrliti conor. heldr af þvi at hann ugþi freistni
GregDialA 9530●●● Ðat vitni bar honum sialfr droten Iesus Cristr at engi vǽre bettri fra karle ok cono boren an Iohanneꜱ baptiste
HómNo²⁵ 1079cuna sú er brotfallz-sót hafðe
ÓH619 12314Adamr myndi oc æigi syngasc ef æigi vǽre ormr oc a æggian kono
ViðrLaug619 2869Arinbiorn spurði huer cona su uę́ri er hann orti mansꜷng um
Eg162θ(2001) 9011Ec [m]un segia þér þat er þ[u] spyʀ um hueria cono ec yrkia þar er Asgerðr fręndcona þin
Eg162θ(2001) 918Ef yngri menn eiga kirkiv bölstað enn .xvi. vetra gamlir. karlar. eþa konvr yngri enn .xx. oc a sá maþr at halda kirciv vp. er lograþandi er fiar enna vngv manna
GrgKonᴵ 1716Nv ero fleire menn iafn nánir þeir er taca eigo. þa scal iafnt scipta i knéruɴa alla. eɴ þat er kneruðr at telia fra systkinom. Ef iafn naenn er karl maðr oc kona. oc scal karl maðr a valt þar taca
GrgKonᴵ 2206ef eigi er bróþir þa scal fastna moþir dóttor sina. þar at eins fastnar kona kono
GrgKonᴵᴵ 2910Ef fiɴz af like cristins manz at syngva scal lík söng allan yfir ef ser merki á hvart verit hevir carl maðr eða kona
GrgKonᴵᴵ 2161gerðiz þar gratr mikill oc syting bæþi quinna oc karla
ÓTOdd 1167Ec em með æinni fru harðla friðre ... ec scal nu bratt syna þer hana. ef þu ert til kuænna fœrr lat hana æigi komazc i fra þer
Menota: 29vb34 Streng 1147skapaðe hann konona
Menota: 7rb18 BarlA 1416þar nest aller riddarar. oc rikiss menn. oc siðan vt i fra vtalulegr fiolldi. karlla oc quenna
Menota: 88ra3 BarlA 16621●●● ef þat er konom kent at þær fare með golldrum oc gerningum. þa scal þar nefna konor .vi. þriar a hvara hond henne huspreyiur þær er menn vitu at goðar se. þær scolo vitni bera at hon kann eigi galldra ne gerningar
GulKrᴵ 1725Sva scal kono sꝍkia sem karlmann. ef hon er ein firi sér. en hon a kost at selia sokn sina oc vorn
Gulᴵ 2621●●● þat er oc fullrettes orð kono ef maðr vener hana hore. oc kallar hana horo
Gulᴵ 7015þeir menn eigu bót saman at taca er þeir ero systkinna synir karls oc kono
Gulᴵ 7931Hvessug iorð scal undan kono brigða
cap.Nu ero þær konor er oðals konor ero
Gulᴵ 9212scolv convr tivnda fe sitt sem karlar
ÁKr 336Nv skal barn huert bera til hafnengia sa kalmaðr oc su kona er gera ma guðsifiar uið faður barns oc moðor
BorgKr¹ 33917Nv liðr opt at barne a uæghum uti sua at hætt er við dauða. af skulu þau klæðe rækkia. mæla kalmaðr firer en kona æftir. næfna barn a nafn. ek skiri þik i nafne faður oc sunar oc andans hælga
BorgKr¹ 33919þa forv meɴ imoti þeim fra bǿnvm beði karlar oc kon[vr]
Eb162E(2003) 2812sv het ok Alof. hon var vitr kona ok fostra Barða ok þeira Gvðmundar sona
Heið 706þar var uti karlmaðr ok kona. ok þo hon hꜹfuð hans ok voro þau Þordiꜱ þar ok Oddr ok var at vanlycðom nockvt er hon þo hꜹfvð hans. ok hafði hon eigi þvegit lavðr yr hꜹfði honum
Heið 712Barði tok vel kueðiv hans ok biðr konv lvka uerki sinv. ok uaska honum betr
Heið 718Þa kemr ut kona ok kallar a Barða ok mælti at hann skyllde aptr riða. þangat til dyranna
Heið 7622●●● Nv þickiz hann eigi uita uist hvart kona er hinn .iij. maðrinn er hvitt er til hꜹfvðsins at sia. eða mvn þar vera Gisli
Heið 859þær heyrðo konur hvat mælt var ok sendi Ketill þær vt a Froða-staði ok Siðv-mvla at segia tiðindin
Heið 8719●●● Su kona bio þar it næsta er Þorfinna het. hon var kꜹllvt skalld kona
Heið 8811●●● Nv ferr Barði i Asbiarnar-nes. ok er þeir riða vt eptir heraði ætla menn at konur riði
Heið 9624kemr [Þorðr(?) eptir þeim] segir kynliga við bregða segir konur þangat riða
Heið 972kona ein ok gamall maðr mvndi bera svein a bake ok anaʀ sveinn mvnde ganga hia
ÓTOddS 824for or landi með honum dottir hans er Vþr hét. oc var allra kvenna venst
ÓTOddS 1428●●● þa se sa konongr at Noregi hin elzti ein er mæð erfðum er þa nestr eftir þvi sem landz boken vattar j almennelego erfða tale. karl en ei kona
HirðB 39323●●● Ermofrodite heita menn er geir vortu hafa hína hꝍgri sem kallar en hína vinstri sem konor
EncHauksb 16618●●● ero þer konur ecki vstyrkare ne hug mínní en kallar
EncHauksb 16634var hennar skaplyndi sem margra kuo᷎nna
HákEirsp 47720þeir toko illa kalla oc argar konor
HómHauksb¹ 1597eigi reis ædri madr up Joani baptista fæddr fra karli oc konu
JBapt¹ 84616Hvart er sv kona allvén, herra?
KonrA 5129Eptir þetta settiz Josve með sinn her vm Macedam oc vann hana. drapv þeir konvng hennar oc slogv með sverði hvern mann er bygði borgina, sva konvr sem karla
StjC 37032Ek em sv kona
~ lat.ego sum illa mulier
Vulg 1Reg 1,26 StjC 42919hon var ⸢kvinna vitraz [var. kuenna uitrvz AM 227 fol “B”]
StjC 4822varð hann dreginn til slikrar vhęfo oc illzko af ofmikilli heiðinna ⸢kvinna [var. kuenna AM 227 fol “B”] ast
StjC 5777Bana skal kona fenaðe hælldr en suidda liggi oc þat skal eta er hon banar ef eigi er karlmaðr til
FrostKrᴵ 14423Atta eru þær konor er vskylldar eru at frendzemi oc maðr utlægezt a ef hann tekr. en þriar skylldar
FrostKrᴵ 14822ef kona hefir nauðgað til veret oc hefir eigi hænnar uili fylgt siðan. þa seckizt hon eigi en bꝍte þo uið guð at vmræðe biskups
FrostKrᴵ 1495sua megu oc fleiri mænn mann ættleiða sem nu er talt. oc sua kona sem kalmaðr
Landsl 854uǫro margir cristnir meɴ oc gíngo þeir margir undir pislir fyrir gvþs nafni. bęþi karlar oc conor
BlasA623 3325En sv kona var ein a‹f› ása ætt; hon er nefnd Gefivn
SnE 84ok sva er sagt, [at] þa er hann svaf, feck hann sveita, þa ox vndir vinstri hendi honvm maðr ok kona
SnE 1314het karlmaðriɴ Askr, en konan Embla, ok *olz þaðan af mannkindin, *sv er bygþin var gefin vndir Miðgarþi
SnE 1618ok er sv ꜹlld kavllvð gvllaldr, aðr en spiltiz af tilqvamv ⸢qviɴaɴa [var. kuennanna SnEW¹ 1620]; þær komv or Iotvnheimvm
SnE 2017ok er sv ꜹlld kavllvð gvllaldr, aðr en spiltiz af tilqvamv ⸢qviɴaɴa [var. kuennanna SnEW¹ 1620]; þær komv or Iotvnheimvm
SnE 2017●●● Bragi heitir eiɴ ... ok af hans nafni er sa kallaðr bragr karla eþa kviɴa, er orðsnilld hefir framaʀ en aðrir, kona eða karlmaðr
SnE 3215Bragi heitir eiɴ ... ok af hans nafni er sa kallaðr bragr karla eþa kviɴa, er orðsnilld hefir framaʀ en aðrir, kona eða karlmaðr
SnE 3216hann (ɔ: fjǫturrinn) var giorr at *vi. lvtvm, af dyn kattarins ok af skeɢi konvɴar ok af rotvm biargsins ok af sinvm biarnarins ok af anda *fisksins ok af fogls hraka
SnE 368●●● set mvntþv ‹hafa›, at konan hefir ecki skeɢ
SnE 3611●●● Vii. (ásynja) Siofn, hon gætir mioc til at snva hvgvm manna til ásta, qviɴa ok karla, ‹ok› af hennar nafni er elskvgiɴ kallaðr siafni
SnE 3821●●● Viii. (ásynja) Lofn, hon er sva mild ok goð til aheita, at hon fær leyfi af Alfꜹðr eða Friɢ til manna samgangs, qviɴa ok karla
SnE 3824●●● Ix. (ásynja) Vár, hon lvþir a eiþa maɴa ok einka mal, er veita sin amilli konvr ok karlar; þvi heita þav mal varar; hon hefnir ok þeim er brigþa
SnE 392(proverb.) þat er orðtak, at kona verþi vꜹr þes, er hon verþr vis
SnE 395Xiii. (ásynja) Snotra, hon er vitr ok latprvð; af hennar heiti er kallat snotr kona eða karlmaðr, sa er *hoflatr er
SnE 3912Gymir het maðr, en kona hans Avrboða; hon var bergrisa ættar; dottir þeira var Gerðr, er allra qvinna var fegrst
SnE 4016er hann leit i norðrætt, þa sa hann a einvm bæ mikit hvs ok fagrt, ok til þes hvss geck kona
SnE 4019Þa svarar Freyr ok sagþi, at hann hafði set konv fagra ok firir hennar sakar var hann sva harmsfvllr
SnE 416Þa spyʀ Friɢ, ef sv kona visi, hvat æsir hofþvz at a þinginv
SnE 645Þa spyʀ konan: hafa allir lvtir eiþa vɴit at eira Baldri?
SnE 648Þvi næst hvarf konan abrvt; en Loki toc mistiltein ok sleit vpp ok geck til þings
SnE 6411Hiunskaps band uar af andværðu firir syndena skipat millvm karls oc kono
JKr 36714aller þæir men bæðe konor oc kallar er með mange fara
Bl 20411i bꝍ varom skulu aller frealser men oc fultiða raða kaupum sinum. sva konor sem karlar. nema konor skulu æigi hus kaupa ne iarðir. nema bonde þæirra lofe þæim eða sannr ærvingi
Bl 2554foru menn þa til bæði kallar ok konur ok toguðu rofuna ok fengu ekki at gort
EbWolf(2003) 25917●●● Kona sú fór þar um herað, er Oddbjǫrg hét, gleðimaðr, fróð ok framsýn
Glúm 415●●● Einn dag spurði Þórðr Ingunnarson Guðrúnu, hvat konu varðaði, ef hon væri í brókum jafnan svá sem karlar
evt. def. 2 Laxd 1191hon er með sealfri ser hin liotazta ... allra ⸢qvinna [var. kuenna Holm perg 1 4° “E”]
MarS 1639●●● Bði ero þar karlar ok konvr syngiande með hverskyns strengleikvm, framarr enn mannz eyra heyrði nøckvrn tima
MarS 2163●●● því at margir vitu eigi, er hann (ɔ: Njál) sjá, hvárt hann er karlmaðr eða kona
NjM 3144sꜳ̋m ver karla ok konur
AlexBr226 1635þar varu bædi konur ok karlar
AlexBr226 16415Arnbjörg hét ein úrík kona
GBpD 16634●●● Sa scap-lavstr sotti Guðmund, at hann elscadi conur fleiri enn þa, er hann atti
StuᴵK 17325Conor ‹urðu þar við riðnar ok› gatv comit Olafi *undan í mat⸣-bvr oc þar vt i vindavga, enn a var vti fiuc-renningr neþan eptir dal
StuᴵK 1869Þeir dæillðv bądi vm tafl oc conor, oc stalvz fra, oc skilðvz við þat, at hvarigom licadi vel
StuᴵK 20817Þær voro badar enar gerviligstv conor oc vel mentar. Þær þottv þa bestir quenkostir af vgiptvm konum
StuᴵK 24815Þeir Kalfr ‹váru fyrir í virkinu ok› bioggvz * til varnar, bæði konor oc karlar
StuᴵK 29622henni líetz þyckía agasamlikt. ok kvað þar eigi ⸢kvinna [var. kvenna HkrFris 35813] víst
Huldaᴵᴵ 30421hun ein er sva kuinna at mer þickir þer fullkosta
ÓTᴵ 35414skal soknarprestr ... kenna soknarfolki sinu. at þegar barn uerdr fætt sva sem dauduænt. at æigi ma til prestz flytia. edr sva siukt uerdi ꜳ leid. þa skiri sꜳ karlmadr er næstr verdr. ok ⸢kona [var. konur AM 354 fol “C”, etc.] ef karlmanni næʀ æigi
StatEi² 51517●●● hverr madr karl eda kona er samvitzku alldr hefir til skal it minzsta einn tima a .xij. manvdvm til skripta ganga vid soknarprest sinn
StatEi²C 54529●●● ermofrodite ... er af þi ero sua kalladir. at þeir synaz bædi uera karlkindar ok kuenkindar. þiat erma upp aa girzku er karlmadr upp i norrænu. enn afrodi þydiz konan
Stj¹ 7910●●● hon (ɔ: Ysis) uar sua klok kona. at hon kendi egiptzkum monnum nockura þa bokstafi ok ritzháttu. sem þeir kunnu eigi aðr
Stj¹ 16423philosophi sogdu. at hun uæri *sua sem hurð eðr port allra⸣ þeirra ⸢kuinna [var. kuenna AM 227 fol “B”] sem ...
Stj¹ 16428þar næst systkina bǫrn, þá systra bǫrn, fyrr karlmaðr en kona
Jb 861Ef mær eða kona utan ekkja giptiz utan ráð fǫður síns eða bróður eða móður eða þess er giptingarmaðr er fyrir ráði hennar, hafi fyrir gert arfi sínum eptir giptingarmann sinn
Jb 2843●●● fiorar þusundir ok XX ok C manna, ok ero þa otalt connur ok bo᷎rn
Encᴵ 485●●● Scal prestir skira ... fo᷎r en leikmaðir. fo᷎r leikmaðr en kona. kona ef ey er kalmaðir till. faðir ef ey er hinna till. oc fo᷎r modhir en oskirt do᷎yr
StatÁrni 83926Werðir maðr karll eða kona hia staddir þer sem kona pinazst i barnburðe. oc synist þet likare at hon meghi ey laus við verða oc opinbaraz einhuer limir a barneno ... þa ause sa sem hia verðir staddir vatni a þen lim til varygðar
StatPáll³ 75712sua var Sunnifa elskulig ollu folki at fiolde mannz uillde fara brott med henni, bæde kallar ok konur ok firirlata sina odaliord
ÓTFlat 24233At þessi somu ueitzslu talade konungr marga hluti til sidbotar monnum þeim er þar uoru samankomnir ok gerde þat opinbert firir alþydu at þeir menn allir suo kallar sem konur ef sannir yrde at þui at færi med galldr ok gernningar ... skylldu allir fara af landi burt
ÓTFlat 37330jall er kona kendr j skalldskap
ÞorlJ 21021Þorsteinn ser at kona liggr j sænginne ef konu skylldi kalla. hon uar bæde ha ok digr ok at o᷎llu trollzlig
ÞUxaf 25814Þa runnu til hans kallar ok konur, bædi ungir menn ok gamlir
CecB 28227Hertuginn unni henni yferuættis mikit skipandi henni margt þionustufolk ser til heidurs kalla og kuinnr
Saulus 83enn þo grunadi kong huat konu hun mundi vera
VSj 713þar *mvn ei fleira manna enn ⸢karlmadur ok kona [var. karl og kerling Hem1010 92]
Hem1005 915Hann sagdi hann hafa viliad fiallskerda konu sina; þar hefer hann viliad huila med henne, þuiat þa er kallad, at konur se giliadar, en gilin eru fiallskörd
Krók 3526Hann elskadi miok konur
~ lat.Amavit mulieres
HelChron 106250 MarE 53910Harma þat ok margir at sǫnnu ok einkanliga ⸢konurnar [var. konur ok frúr AM 574 4° “C”]
var. Rémˣ 308: AM 574 4° “C”þar uar huersskonar tegund kalla ok kuenna ok uoro klædder hverskonar *bwnadi er menn bera þessa heims ꜳ sijnum likam
Dugg624 5113þessi er svo fagurliga ok giptuliga skapadur sem holld ok blod matti uerda jmilli kallmans ok konnv glediligaz
evt. def 2 Æv238XXI² 31714eg liet eina kunu (“sic, read ku‹i›nu ...”, ed. note) syngazt j sinu barndæmi
Æv696¹ 2025●●● hann var suo mikill til kuenna at eingi hafdi nꜳder fyrer honum
Nit 915dæmdum vier fyrrnefnder domsmenn med fullu doms atkvæde optnefnda Sigridi Biarnardottur skyllduga ad sveria sio᷎ttareid epter sinum frammburde. ef hun være þar kona til
DI IX (*1525›Lbs 62ˣ) 20212hann forsmaade allar konur og jömfrur j verølldinne
DínDrˣ 109huarke karl ne kona
DN II (*1276›apogrˣ) 1420eingen þyker þier kona nema G‹e›yrydur ein
Eb447(2003)ˣ 404Menn ‹spy›ria, huar hann mundi vera; konur sogdu, ad hann ...
Fljˣ 813Jamt sculo conor bera vitni þeim manni sem carlmaðr til ættleiðingar at fullu
Frostˣ 2094Siálfr scal hverr ráða fé síno meðan hann má sitia í öndvegi síno. svá cona sem carlmaðr
Frostˣ 21326Alldregi má carlmaðr cono í ætt leiða oc eigi cona carlmann
Frostˣ 21332Kona scal eigi carlmanni iörð bióða ne carlmaðr cono
Frostˣ 23731Álfr átti konu ... ⸢kvinna [var. kvenna] fríðust
Hkrᴵˣ 3811hon var allra ⸢kvinna [var. kvenna HkrFris 2618] fríðust
Hkrᴵˣ 684þeir voru sem ⸢bǫrn [var. konur AM 9 folˣ “9”] hiä honum þä reina ätte nǫckud
var. Hrólfˣ 1154: AM 9 folˣ “9”at hverr maþr scylldi giallda conungi halfa mǫrk. sá er fǿre á miþli Norvegs oc Íslaɴz. nema conor. eþa þeir menɴ es hann nę́mi frá
Menota: 2r13 Íslbˣ 931konan sitr æ um þat at blekkja manninn
KlmBˣ 25115otalligr fioldi karla ok kuenna
~ lat.innumerabili virorum ac mulierum
HFars 178038 MarD635ˣ 6609A þeiri nott, er þessi kona feck sina syn
~ lat.hæc femina
HFars 17871 MarD635ˣ 6683Enn hin konan er eptir i kirkiunni
~ lat.matrona
LegAur 5147 MarD635ˣ 118629þa toku margir tru bæði konur ok karlar
Pétr²Aˣ 17130hverr karl ok eigi síðr konurnar báðu honum góðs
Rémˣ 66Tvennir váru þeir hlutir, er Þórðr bauð mestan varnað á, at þeir skyldu eira konum ok kirkjum
StuᴵᴵR11127ˣ 403(Því) vildi hann konu eiga. At ekki ásakaði Ísodd hann
evt. def. 2 el. 4 Trist¹ˣ 14626
‖ (propr. comp.) :
at mer uorum hia er þau kæyptuz með Ormr suarti Þoress son ok Guðrun Køijv kona
DN I (1312) 12028allar Jsraels konvr komv saman i einn stað a hverio ari oc grietv dottvr Jepte af Galaað .iiii. daga
StjC 40718dœmæ millum Eylifs Þorbiærnær sunar ok Margreto Gulœyru kono
DN II (1358) 27816af brynhilldi holltakonu
DI III (*[1352]›Bps A II 1ˣ) 701
● farandi kona
Sá atburðr varð, at ⸢farandkonur [var. farandi konur NjR1908 9818] kómu til Hlíðarenda
var. NjM 1121 → NjR1908 9818●●● Fra honvm er þat sagt, at han gaf eiɴi farandi konv at lavnvm skemtvnar sinnar eitt plogs land i riki sinv
SnE 82
● hafandi kona
2) gift kvinde, hustru, kone, vordende brud
●●● At maðr unni kono sinni. Oc kona manne sinum
●Mth² 82433Hafeþ hréinlife viþ vþrar (sic) conor þegar (ɔ: um alla jólafǫstuna)
HómÍsl⁶¹(1993) 102r4Kona hans varþ hrvɢ viþ þat
GregDialA 13729Grat eigi þu cona
GregDialA 13732●●● kona þin hefir gipsc manne þæim er hon kaus sér meðan þu lát á nastrám
ViðrLaug619 28415Guɴhilldr cona mín sagði hann er dottir Biarɴar oc Alofar þeiʀar [c]ono er Biꜷrɴ hafði lꜷg fengit
Eg162θ(2001) 965Guɴhilldr cona mín sagði hann er dottir Biarɴar oc Alofar þeiʀar [c]ono er Biꜷrɴ hafði lꜷg fengit
Eg162θ(2001) 966scal engi eiga frendkono sina at kono ser
GulKrᴵ 1511tecr (maðr) annars mannz kono. æða kono undir sina kono ... þa scal hann bꝍta .iij. morcom biscope oc lata af kononne oc ganga til scripta oc bꝍta við Crist
GulKrᴵ 1518þat barn er hann við þeirri kono getr. er hann siðarr tecr. þa scal enskis mannz arf taca nema leysingia sins eins
cf.ef hann kaupir tvær konor mundi. þa scal hann af þeirri kono lata er hann siðarr tóc
16¹‡-.¹ˆ GulKrᴵ 1617ef maðr hever ambótt sina við sina kono. oc hever inni areneliu. æða hveria sem hann hever at meinkono við sina kono ... þa scal hann beꝍta... oc lata af kononne
GulKrᴵ 1621Messoprestr scal engi leiðangr gera. ne kona hans. ne klercr hans
Gulᴵ 9723drottning kona hans het Olimpias
Alex 19Niall er uti vm kvelldit ok kona hans. ok bva vistir gesta sinna
Heið 813Hann atti þar magvm at fagna var þar kominn Þorarinn Þverhliðingr faðir Astriðar konv hans
Heið 8727riðr hann vt til sattar fvndar ... ok for með honum Gvðrvn kona hans
Heið 9628siðan talar Barði við Goðrvnv konu sina
Heið 9726Ok þa melti Astriðr kona Trygva konungs
ÓTOddS 53●●● hítt var þo rꜹnar at þat voro lꜹg Svia ef konungs misti viþ at konv skyldi setia i havg hia honum
ÓTOddS 1519En sa Iupiter var sua quensamr. oc daðalaus at hann hafðe systur sína at kono ser
HómHauksb¹ 15817Ek em kona Njáls, segir hon
NjR1908 837ef maðr a kono vndir kono sina eða kona mann vndir bonda sinn þa seckizt huartueggia þeirra .iij. morkum uiðr biskup ef þau værða sonn at
FrostKrᴵ 14920ok at vari byr hann ferð sina kaupir skip ok ferʀ vtan ok kona hanꜱ með honum
Heiðy 1079Þann kalla iotnar Bergelmi; hann for vpp a lvdr siɴ ok kona hans ok hellz þar, ok erv af þeim komnar hrimþvrsa ættir
SnE 1414Kona hans het Friɢ Fiorgvinsdottir
SnE 1624Iorþin var dottir hans (ɔ: Óðins) ok kona hans; af henne gerþi hann hiɴ fyrsta soninn, en þa‹t› er Asaþorr
SnE 176Oþiɴ er æztr ok ellztr asaɴa ... en Friɢ er kona hans, ok veit hon ꜹrlavg maɴa
SnE 2715Kona hans er Iðvɴ
SnE 3216Kona hans heitir Sigyn; sonr þeira Nari eða Narve
SnE 3414Gymir het maðr, en kona hans Avrboða; hon var bergrisa ættar; dottir þeira var Gerðr, er allra qvinna var fegrst
SnE 4015Þoʀ bavð til matar með ser bvandanvm ok konv hans ok bornvm þeira
SnE 498eitrit skyldi drivpa or orminvm i andlit honvm, en Sigyn, kona hans, stendr hia honvm ok heldr mǫndlav́gv vndir eitrdropa
SnE 701þen lut sem min kuna Sibborgh ok ek attum i Remme
DN III (1347) 20628frá þessum degi skal ek aldri þín kona vera
Glúm 6825Miok erv þeir menn frȧmėr er æigi skammaz að taka mína konv frȧ mé̇r
Gramm¹ 2208Ert þú nǫkkurs hér ráðandi? Ek em kona Njáls, segir hon
NjM 962Eptir þetta tekr biskup prestinn til sin, enn cona prestsins gaf Kolbeini fe til, at bv þeira skyllði i friþi
StuᴵK 27628vrðo margar greinir i með þeim Vrækiu, aðr Snorre stavck i brøt með Grimv konv sina fyrir iol
StuᴵK 46821hann gerði ser allar konur iafn heimilar. huart sem voro mæðgur eðr systr. meyiar rik bornar eðr manna konur
ÓTᴵ 22611*var skirðr Koðran bondi ok kona hans Iarngerðr ok aðrir heima menn vtan Ormr son hans villdi eigi skiraz lata þat sinn
ÞorvVÓTᴵ 2888eigi skaltu girnazt conu naungs þins
Boð194 3416[Otkell] var reikvnar-madr, for med konv ok bar kerǫlld [af] [Strond]vm til sǫlv
StuᴵR 45132będi konr ok bo᷎rn ok meyiar
evt. def. 1 KlmA1980 11611eingi kona edr mær munndi sik annann ueg kiósa enn suo sem Gud hafdi hana skapat
Dám 5125Ketill átti dóttur við konu sinni, er Hrafnhildr hét
Ket 12413þa er david kongr hafdi elli tekit þa nalgadizt kuldi horund hans suo at hann matti eigi af klæd yl uarmr uerda. Þa var abisag vng ok meyia fegurzt j rikinu ok af ennj beztu ok stæstu ætt. Enn hun uar leidd til sængur davids kongs til þess at liggia ner honum ok uerma hann ok þiona honum ... Enn david elskadi hana suo sem fostur modr sina enn eigi sem konu
KgsA 11935felur sig ok sina konu a hendi gudi
Rém 36328þetta er konna Eluijdus Glebula
Hect 12111er riddarar spvrdv at þær Trifonia og Cirilla hofdv thekit vid trv. þa komv þeir med konvm sinvm og fiellv til fotha Jvstino presti og beddezt skirnar
LaurReyk 26821(proverb.; cf. FJOrdspr 103) god konan er gulle betri
Not604² 15922●●● segizst ... at herra Paall. hefir tekitt Predikara-bunad .j. Oslo en kona hans se j þæim sama stad nunna
DN VIII (*[1338]›apogrˣ) 13115Ferr Illugi nú, ok snýst at konu sinni, ok er nú allra blíðastr við hana
IllGr 65522hann keypti vid Holmstaʀa bœdi londum ok konum ok fe aullu
LdnHb105ˣ 1723hin wersta puta þin kona leitadi mer at koma i hordoms glæp med ser
~ lat.coniunx tua
SpecH 254a37 (VII 90) MarD635ˣ 11062þin kona gerdi mer margar meingerdir
~ lat.uxor tua
LegAur 51416 MarD635ˣ 11875var hánum mjök kalt - ok mælti við konu sína, at hón görði eld at verma sik
Trist¹ˣ 1864Sva seigir Dares at Antromada kona Ectoris sagdi drauma sina ok þőtti vera őgurleigir
TrójOˣ 1743hann var umsýslumaðr, en Hildr kona hans fyrir innan stokk
Vatnˣ 1004enn hinn gamli skytur skilldinum vpp hꜳtt og skyndiliga og mællte. þetta slagh mun þier kient hafa þin kona enn æigi þinn fader. ok sæker hinn gamli suo fast ath nv fellur hinn vnnngi til jardar og hinn gamli ꜳ hann ofann og setur sitt sverd fyrer hans brióst og mællte ...
Þiðrᴵᴵˣ 35023
‖ (propr. comp.) :
Gudrun Naruakona
DN I (1374-1375) 32632af Ran‹v›æighu Landzakono
DN II (1320) 11718olæðhæ ek Gunnoro Þolfs kono
DN I (1330) 1721Bergliot Vþyrms kona
DN XII (*[c1300]›AM 902 a) 2112
● biðja konu [e-m/sér]
●●● Þat vilda ek, bróðir, at þú bœttir ráð þitt ok bæðir þér konu
NjR 716þa bað hann seʀ konu. su het Auðr. ðottir Snorra goða. ok er hun fostnuð honum
Heiðy 10621Þa for Skirnir ok bað honvm konvɴar ok feck *heit hennar, ok nio nottvm siþaʀ skilldi hon þar koma, er Barey heitir
SnE 4114
● dugandi kona agtværdig hustru
hann hefir ecki sva vel gyrt hest þinn at þat myni dvga. er þat skꜹm mikil at fa slict til fylgiv uið dugande konvr
Heið 7519Æilifver Sigurdarson ok Ragnillder Arnæ dotter hans dugande kona
DN IV (1354) 29433
● eiga konu [sér]
●●● ef maðr verðr at þvi kunnr oc sannr at hann a kono nanare ser. en i logum er mælt þa scal hann bꝍta firi þat morcom .iij. biscope. oc lata af kononne
GulKrᴵ 1512þat er nu þvi nest. at várr scal hverr eina kono eiga. þa er hann hever mundi keypt oc maldaga. En ef hann kaupir tvær konor mundi. þa scal hann af þeirri kono lata er hann siðarr tóc
GulKrᴵ 1614●●● þv attir þer kono. ok mister hennar. ok sva mikils fekzs þær. at þv grezt sva hatt at heyra matti vm alla Noregs bygð þin harm
ÓTOddS 3627prestrinn atti konu unga ok fagra þa konu glappti. Philippus Iarl
SvEirsp 41234Eina kono skal huær kristin maðr eiga. En ef hann tekr aðra meðan hin lifir skilfengna. þa skal hann af lata hinni siðare
FrostKrᴵ 1512Nio‹r›ðr a þa konv, er Skaþi heitir, dottir Þiaza iotvns
SnE 3012þeir men sem hiunscaps lifnað vilia byria oc till hiunscaps seer kuenfangs leita tale fyrst uið foður oc modur oc adhra giptingar men þeirra mo᷎yar edir konu oc einkanlegha við sialfua hona sem han vill med guðz loghum eiga
StatÁrni 8381Grane kuad þad osæmiligt, at gamall madr ætti vnga konu, suo frida og fagra
Krók 338
● eigin kona
maðr scal eiga eina eigna kono
cap.Nu er þat æinfallldr hordomr ef madr tækr æinlꝍypa kono vnder sina ⸢æighna [var. ÷ BorgKrNY 17329] kono sua ok ef kona tækr seer æinlꝍypan man vndir sinn ⸢æighin [var. ÷ BorgKrNY 17329] mann
BorgKrNᴵᴵ 30123
● fá konu [sér]
●●● En huær maðr er fær kono a þeim tiðum allum sa er sekkr .vj. aurum uið biskup
FrostKrᴵ 15024Hann feck þeirar konv, er Bes‹t›la het, dottir Bolþorns iotvns, ok fengv þav iii. sonv
SnE 143hann hafdi ... seer ⸢konu [var. kuenna AM 227 fol “B”] fengit
var. Stj¹ 16914: AM 227 fol “B”hann hafdi ... seer ⸢konu [var. kuenna AM 227 fol “B”] fengit
Stj¹ 16914Nw er þet þui nest ath allir men mughæ seer quenna fa, æder konor men
BorgKrNY 17228Hann hefir fengit sér nú konu á öðru landi
Trist¹ˣ 15230hann hefir svikit þik ok hafnat þinni ást ok fengit fríðari konu
Trist¹ˣ 15232
● festa til konu [sér] [e-a]
● kaupa konu mundi (ok máldaga)
●●● En ef hann kaupir tvær konor mundi. þa scal hann af þeirri kono lata er hann siðarr tóc
GulKrᴵ 1615ef maðr kaupir kono mundi oc maldaga a utiðum. æða a þeim tiðum er biscop hever kviðiat oss konor at taca sunnu nott. æða frea nott ... þa scal beꝍta firi þat aura .iij. biscope
GulKrᴵ 1633
● láta konu af [!]
●●● ef maðr verðr at þvi kunnr oc sannr at hann a kono nanare ser. en i logum er mælt þa scal hann bꝍta firi þat morcom .iij. biscope. oc lata af kononne
GulKrᴵ 1513ef hann vill eigi af lata þeirri kono er siðarr toc hann. þa scolo þau bæðe fara or landeign konongs várs. oc hava firigort hverium penningi fiar sins
GulKrᴵ 1619
● taka konu
●●● Konor scal taca a tiðum. en eigi a utiðum
GulKrᴵ 1633engi maðr skal taka kono a friadags nott oc a engri nott þeirra er fastu dagr er eptir vm morgonenn eða messo dagr
FrostKrᴵ 15022
3) (om kvinde som ikke er jomfru, ?enke)
þar bio kona sv er Þordiꜱ het. ok var kꜹllvt gefn. ok var ekkia
Heið 6415Þickir nv ongvm annat skemtan, nema a hann (ɔ: Bæring) at sia. En þat er konvm ok meyiom sva mikit avgna gaman, at hver þickez sǽl, meðan a þan fagnað ser; ok esti hver ser at eiga hann
Bær 11550●●● su var sok til þeirar tortrygðar, at þvi sem virðuligr prestr Beda segir, at þeir hugðu Crist mundu fæðaz fra konu enn eigi fra meyiu
JBapt²A 88527Er ok alþingis fyrirbodit. at iungfrv edr kona þioni presti til alltaris i messum
StatEi² 53715Sva er ok firirbodit ... at syngia pvsanar messv yfir ⸢konvm [var. eckium StatEi² 53312] er þær giptaz ok yfir eingvm vtan ivngfrvm einvm
evt. def. 2 StatEi²344 5514Suo er oc fyrirbodit sub pena suspensions at syngia pvsvnarmessu yfir konum er þær giptaz oc yfir eingvm nema iungfrvm einvm
DI II (*1345›AM 39) 80435
● festa konu [sér]
4) elskerinde, konkubine
●●● Þa melti konvngr. Fai mer kono. Þeir como iɴ i hollina oc hofþo cono meþ ser ... Konvngr ... leit á oc melti ... montv vera pvta ein
Mork 39424ef dryckrenn gerir þeim úsparan peninginn er ser vill kono kaupa. þa pytir hann hana nauðga er fala lętr. ef hon vill eigi losteg
Alex 857●●● Herrað het frœnkona þiðrecs konungs. hana fœr hann til at binda sar hans. oc um kuelldit melir hogni við þiðrec konung at hann fae hanum konu. oc segir at hann vill sova með um nottina. oc sua gerer þiðrecr
Þiðrᴵᴵ 32614þer baðar dꝍtr sinar hafðe hann at kono ser
HómHauksb¹ 15819●●● En þer ero sumar konor er gera drycki oc gefa gilmonnum sinum. til þess at þæír skili þa unna þeim væl. oc hafa þer at konum ser. en hinar af hendi lata er rett fengnar ero
HómHauksb² 16820Ef maðr gerer brullaup til kono þeirrar er hann hafðe fyr born uið getet. þa hællga þau er eptir brullaup eru fꝍdd hin til arfs er firir brullaup uaro
cf. cap.Ef maðr gefr fe til frillu sinnar
1519 FrostKrᴵ 15110er eg þui hier kominn ... at eg vil mier konu kaupa
Krók 336mun hann hafa farid vm herbergi at leita sier kuenna; má vera, at þá hafi fyrer ordit kona Narfa þessa
Krók 3521
5) tjenestekvinde, ?hofdame
●●● Hvsbonde a kost at taka starfs men .v. karlla .ij. en konor .iij. i garð sin ef han uil
Bl 24423tokv þadan j brott Helenu naudga oc nockurar konur med henne
~ lat.mulieres
ExidTroi 1224 TrójS 5417
6) nonne
7) (om mand der forvandles til kvinde hver niende nat)
●●● kveðr hann væra kono niundu nott hveria. oc hever barn boret. oc kallar gylvin. þa er hann utlagr
Gulᴵ 5716ef þú ert brúðr Svínfellsáss, sem sagt er, hverja ina níundu nótt ok geri hann þik at konu
NjM 31414var hann ecki i ædi sem adrer karlar, helldr var hann kona hina niundo hueriu nótt og þurfti þá kallmanz, og var hann þui kalldr Refr hinn rage, og geingu á-vallt sögur af hans fá-dæmum endimligar
Krók 1616hann skal ... bera þar up rogmæli um Þorstein Hallzson með þvi moti at Þorsteinn væri kona ena ix hveria nott, oc atti þa viðskifti við karlmenn
ÞSHˣ 16929
8) (om navn på borg ≠ lat. mala mulier)
II. (proprial.)
(om stjernebilledet Kassiopeia, lat. Cassiopea)
III. (y. isl.)
Huernin fara skal med þær konur sem sin eigin baurn deyda
DI 12731gangi fyrst jnnar mennirner. enn epter ꜳ ⸢konurnar [var. kuennfolkid DI 19836]
DI 1431
IV. (y. no.)
Form.: kona (75); kono (32); konu (27); konur (21); konor (12); konv (11); conor (8); konan (8); cona (7); konvr (6); Kona (6); kuenna (5); kvinna (5); konum (4); cono (3); konvm (3); quenna (2); kuinna (2); qviɴaɴa (2); konurnar (2); qviɴa (2); konom (2); konvɴar (2); qvinna (2); Konor (1); kononne (1); kuna (1); konnv (1); kuænna (1); kuo᷎nna (1); connur (1); conu (1); Conor (1); kuinnr (1); kon▹vr◃ (1); conv (1); kviɴa (1); cuna (1); queɴa (1); convr (1); kunu (1); kvenna (1); konr (1); konna (1); quinna (1); konona (1); ▹c◃ono (1); conur (1); (1);
Comp.: á·burðar- (1), á·kvǽða- (1), alf- (12), al·mennings- (1), bað- (1), bakstr- (2), barúna- (1), barúns- (1), bát- (1), bjór- (1), blót- (2), bónda- (4), borgar- (1), bróður- (15), brúð- (8), búanda- (1), búðar- (1), byrgis- (8), dándi- (3), dramb·lǽtis- (1), draum- (8), eiða- (1), eigin- (54), eiginnar- (2), eignar- (22), einga- (1), ein·setu- (8), fals- (2), farand- (4), far- (2), fárs- (1), fé·lags- (1), festar- (32), finn- (1), fítóns·anda- (3), fjall- (1), fjós- (1), fjǫl·kynnar- (1), fjǫl·lyndis- (1), flagð- (19), for·gangs- (1), for·ráða- (1), for·ráðs- (1), frǽnd- (46), fulgu- (1), fylgi- (1), fylgis- (12), fylgju- (9), fyrir- (1), fǫður- (1), fǫru- (3), galdra- (1), gasta- (1), gerðar- (1), gerninga- (3), góð·lifnaðar- (1), grann- (2), grið- (27), gǫngu- (11), heima- (16), heit- (4), helminga- (8), helmingar- (3), heraðs- (2), hirð- (7), hjá- (1), hjalps- (1), hjals- (2), hór- (15), horn- (2), hrein·lífis- (3), hugganar- (1), hús·gangs- (1), hǫlð·manns- (2), hǫlðs- (1), hǫlðs·manns- (1), ill·rǽðis- (1), ís·lendinga- (2), jarls- (3), júða- (2), karar- (1), karl- (1), keisara- (1), konungs- (1), kunn- (2), kunn·leika- (2), kurteisar- (1), kurteisis- (4), kǿju- (1), lags- (1), land·náms- (1), lands·manns- (1), laun- (1), lausungar- (2), leigu- (2), leir- (1), lends·manns- (2), létta- (2), létt·lǽtis- (8), leysingja- (1), leysings- (1), lǫg·skuldar- (2), mág- (13), mála- (21), manna- (9), manns- (3), máts- (1), meðal- (3), meina- (1), mein- (2), metnaðar- (1), mið- (1), mjað- (1), mjǫð- (1), mjǫl- (1), ná·veru- (1), ná·vistar- (1), noð- (1), nǽr- (5), óðals- (1), ó·gǽfu- (1), ó·ráða- (2), ó·vǽndis- (1), port- (22), presta- (2), prest- (2), prests- (3), próventu- (5), ráða- (3), ráðs- (9), rausnar- (1), rekkju- (1), riddara- (2), ríkis- (3), rǽðis- (2), saum- (1), saur·lífis- (2), seið- (7), sif- (13), skála- (1), skáld- (4), skarts- (1), skemmu- (4), skjald- (1), skuldar- (2), skyld- (1), skyndi- (1), smíð- (2), sona- (1), sonar- (8), spá- (21), stýri·manns- (1), synða- (1), sǽ- (5), sǽngar- (1), sǽngr- (1), taðs- (1), tíð·leika- (1), tolf·marka- (1), troll- (31), trú- (2), trúnaðar- (1), vef- (1), vegs- (2), veiði- (1), veraldar- (1), verka- (4), verk- (1), vin- (19), vinnu- (2), virðinga- (1), vís·dóms- (1), vísenda- (8), vǽndis- (1), yfir- (1), yfir·setu- (3), þinga- (1), þjónustu- (47), þófa- (1), þokka- (1), þriðjungs- (1), þrǽls- (1), þvátt- (1), ǫl- (2), ǫlmusu- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1; Suppl2 _; Finsen; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin -kona, Kvenna-; Rím → álf-, dándi-, eyja-, flagð-, seið-; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO item kuna; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Dennis, Foote & Perkins 2000 402; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 103; Gering 1916 [ANF 32] 10, 22; Grøtvedt 1939 122; Gunnar F. Guðmundsson 2000 253-4; Gunnar F. Guðmundsson 2000 26,42,151,177,179,208,210-11; Hægstad 1915 68; Hægstad 1916 88, 104; Inga Huld Hákonardóttir 2000 190, 230; Inga Huld Hákonardóttir 2000 52-3, 74, 188-9, 266; Krijn 1935 [ANF 51] 75; Kværness 1995 97-102; Mawer 1932-1933 [APS 7] 13; Mundal 2001 [NBerg 25] ; Nordling 1930-1931 [NB 18] 163; Seip 1926-1927 [APS 1] 190; Seip 1955 67 71 114 134 255 256 304; Vilhjálmur Finsen 1849 [ANOH 1849] 204; Vilhjálmur Finsen 1883 628-630; von Friesen 1934 30; Ásdís Egilsdóttir 2000 254
Genre. (expected): religious works [rel]: 60 (72); legal works [jur]: 57 (26); family sagas [isl]: 41 (33); learned works [div]: 34 (8); romances [rom]: 24 (28); historical works [his]: 21 (47); charters [dip]: 14 (21); contemporary sagas [bis]: 10 (20); legendary sagas [fas]: 5 (12); unclassified [ ]: 4 (1); þættir [tot]: 4 (6);
AS (red.) — October 2012
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net