íss sb. m. [íss; dat. ísi/ís; ísar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) (om stoffet) is
●●● Raki gerir onga scirn. Iss eða snǽr gerir oc ønga scirn nema þat þiðni sva at þar verþi vatn af
ÁKr 209snęr oc íss
Ridd623 2917Rake gerir enga skirn. iiss eða snior gerir oc ænga skirn. nema þat þiðni sua at þar uærði uatn af
JKr 34112●●● han skall bræða snio eða iiss sua at værði at vatni
JKr 34113⸢eda af is bræddum [var. ok isi þiddum (var. af ise AM 347 fol “G”, etc.) eda snio bræddum AM 351 fol “B”, etc.]
StatEi² 51615
2) (item pl. ísar) is, isflade, ismasse
hann gek siþan til vatz. I hvern dag. of scamdegi. oc sat a ísé allan dag. i allmiclom cvlþa oc veide eki
●ÞBpCod645 253voro marger fatøker menn viþ óna. oc móᴛo non ifer comasc af þvi at ís var á óɴe. oc non gengr. En scipeno maᴛe oc non viþ coma
●ÞBpCod645 3313la íseɴ siþan nøcqer dǿgr ogengr. bøþi v́p oc niþr. fra
●ÞBpCod645 3323léto eftir skikkio hans ok svá sverþ á ísinom
Ágr 168Olafr ... let fælla mork mikla oc let fꝍra a isenn oc let laða bal umhværuis skipen a isinum. En er isalogen varo mest ... þa let Olafr læggia ælld i balen oc brænna
ÓHLeg 1523●●● Nu fiɴr maðr hval i isum sva nær landi
GrgStað 5337Nu leigir maðr þræl mannz. hann scal hann abyrgiasc at hann visi hanom eigi a ár ufꝍrar. æða a isa ufꝍra. ne til biarnar hiða
Gulᴵ 355þægar er orsœkir hinum mæsta haleic hafsens þa er sva mikell gnotr isa i hafino at ec vita æigi dœmi til þvilicra annan staðar í allum heiminom
evt. def. 3 Kgs 288at isarner oc frostit drage sva mykit afl unnder sec
Kgs 3311læiðir maðr a iss vfꝍran
BorgKr¹ 34122at isi
Sv 7324isinum
Sv 17611a isinum
Sv 1776●●● aflaði hann ser at vinno sem hann matti hellzt oc sat a isi a vetriɴ oc væiddi fisca
ÞBpE 38120Engi skal dauðan mann længr inni hafa en til fimtar. nema nauðsyn liggi uið. isar ufꝍrer. eða ofsniar
EiðKrA 3928var þat .vij. nottvm eptir miðia favsto ok voro þa enn orvggir isar vm alla Foldina
HákFris 45326let hann hꜹggva isinn or Oslu allt v́t vm holma
HákFris 46830ut éptir ⸢ísinom [var. isnom HkrFris 23717]
HkrEirsp 8421Þeir ... námu staðar upp frá spǫnginni á ísinum
NjR1908 21111á þessv ári vorv sva mikil frost. at vargar rvnnv at isi milli Noregs ok Danmarkar
AnnReg 10820⸢Is [var. iss AnnGott 32123] mikill
AnnReg 11417þa var lagiþr ís mikil á vatn eít
Ridd623 2827þeír er bęþisc hofþo fyrir lifþo í isinom
Ridd623 3010Þa mælti Hár: Ar þær, er kallaþar erv Elivagar, þa er þær voro sva langt komnar fra vpsprettvɴi, at *eitrqvika sv, er þar fylgþi, harðnaþi ... þa varþ þat is
SnE 129þa er sa is gaf staþar ok raɴ eigi, þa heldi yfir þaɴig, en ‹vr› þat, er af stoð eitrinv *, frꜹs at hrimi
SnE 129Þa mælti Iafnhár: Giɴvnga gap, þat er visi til *norðrættar, fyltiz með þvnga ok havf[vg] leic ís ok hríms ok iɴ ifra v́r ok gvstr
SnE 1213Hvernig skal sæ keɴa? Sva at kalla hann ... land ... skipa ok sæskips heita, kialar, stala, svþa, sygiv, fiska, isa
SnE 1168Þeir stefndv orrosto milli sin á isi vatz þes, er Veni heitir
SnE 1402var þetta skilord gort a isinum millum Grofuu ok Fyris
DN II (1335) 1782sva snoriz skiott rað manna ꜳleiðis. at a þeiri somv vikv vorv ibrottv isar þeir allir er þetta hallæri hafði af staðit
JBpA(2003) 2414Jss uar lagðr a Hofstaða uág ... ok gengu þeir þar jnn eptir isinum ok suo inn yfir eiðit til Uigra fiarðar
EbWolf(2003) 20519Jss uar lagðr a Hofstaða uág ... ok gengu þeir þar jnn eptir isinum ok suo inn yfir eiðit til Uigra fiarðar
EbWolf(2003) 20521İ sa skyia deilld þa er ver komvm í isa
Gramm¹ 2183Þeir Þráinn námu staðar upp frá spǫnginni á ísinum
NjM 23225●●● þar er íss ínóg bæði lands ok lagar
GBpD 55comz Þorsteinn vndan a vatnit oc gecc þar yfir is ein-nættan
StuᴵK 20915var íss lagðr vm skípín sva þyckr at ganga mattí vmhverfís
Huldaᴵᴵ 305ok eigi greína þeir huart þeir riða at þiðu vaði. eda godum isi
~
PS 70815 JJ SÁM 1 81ra4var iss ꜳ ꜳnni miok vo᷎kottr
ÓTᴵ 2308lꜳgu þeir i mꜳstro᷎ndum fyrir isa sakir
Hák AM 325 X 4° 8ra3Nú finnr maðr hval í ísum nær landi
Jb 2062Komo þa i moti þeim niosnar-menn þeira ok segia, at Ǫlfus-á er ofan hlavpin med isi, ok væri langt vm ofæra
StuᴵᴵR 16839hann skylldi fara til vatz med honum ok sitia ꜳ isi
ÓH1005 6904áin var ísuð, ok var ótraustr íssinn á ánni
Reykd 19923En þo at jss væri tueggia rasta langur ꜳ einhueriu vatni
Hák81 4035Þat er godr vegur ok slettur, þa er jsar liggia
Hák81 40321Þat er ok sogn sumra manna, at hafit se fullt af eilifum isi nordur fra oss under leidar stiornu
evt. def. 3 Encᴵᴵ624 10315innan þriggja nátta skal lagðr svá sterkr ís á vatnit, at ríða skal mega hestum, þótt vilí
ÞorstVík 4128●●● þikiumst eg oflijtils spurt hafa wm jʀland. jsland. edur Grænland. og vndur þau er þar eru ... skrijmsl þau er þar vafra j hofum vmhuerfis. edur vm gang ijsa bædi j hafi og suo ꜳ þessum londum. edur þat er grænlendingar kalla nordur lios. edur hafgirdingar þær sem verda j grænlandz hafi
evt. både def. 2/3 og 4 KgsE 1314Sa hann þa, ad þeir oku sunnann epter isinum og ofann i vok eina
Fljˣ 346Hui snijr þu ꜳ ijsana; ecki er þar von riupna
Fljˣ 4010máttu þeir eigi burt leita fyrir ísum
Flóamˣ 412en er konungr ók þar um, þá brast niðr íssinn
Hkrᴵˣ 972var íss lagðr alt um skipin svá þykkr, at ganga mátti umhverfis skipin
Hkrᴵᴵᴵˣ 18121hljóp maðr út eptir ⸢ísinum [var. isnom HkrFris 23712]
Hkrᴵᴵᴵˣ 1824Grégóriús lá í ⸢ísnum [var. jsinom HkrFris 35722]
Hkrᴵᴵᴵˣ 42013fyllir hann þa veslu menn ... med suo miklum kulda, sem þeir se i ise
evt. def. 1 MarD635ˣ 65526vǫtnuðu hestum sínum, er vatn fell á ísinum
StuᴵᴵR11127ˣ 2515En er þeir Ásbjǫrn kómu til Staðar í Hrútafjǫrð, var flæðr sæfar, var þá eigi reitt ‹yfir vaðal; var fjǫrðrinn eigi ruddr af ísum›, en árnar ófærar it næsta emend. Stu 4514: AM 114 fol “Ip”
emend. StuᴵᴵR11127ˣ 4514: AM 114 folˣ “Ip”Þetta haust váru íslǫg mikil, ok er menn gengu á ísana, þá fundu menn birnu eina
Vatnˣ 3610
‖ (propr. comp.) :
aa Berufiardar isi
GullÞ 711komu þa vigilia sancti Laurentij inn i grænlandz jsa
DI IX (*1522›Steph 27ˣ) 9827Þeir áttu orrostu á Vænis ísi
Hkrᴵˣ 563
● ísa/ís leggr á [e-t]
er vetra tꝍke oc is lægði a vatnet
ÓHLeg 1521leið a vetriɴ oc lagði a frost oc isa
Sv 18914En er ísa lagðí a vǫtn. þa reið Ingí konvngr ofan
Huldaᴵᴵ 15112huert haust er frosta tok ok isa lagde a uo᷎tnn
Fær 3214
● ísa leysir [af e-u]
Oc er vara tok oc isa tok at læẏsa. Samnaðe Olafr konongr ser liði
ÓHLeg 2414er varaþi oc isa leysti
ÓH 5215●●● Þa er var kom ok snæ leysti ok isa
EgM(2001) 262Þegar er varaðí ok ísa leystí. for Magnvs konvngr með liði sínv avstr til Elfar
Huldaᴵᴵ 1525þegar isa leysir af uotnum
~
ÓH 14310 ÓH AM 61 fol 89rb13um várit, þegar ísa leysti
HálfdEyst 13314þegar isa leysti, bió Gunnar ferd sina
Krók 215þa er vara toc oc isa lꝍysti
FskBˣ 1793Um várit, er ísa leysti
Hkrᴵˣ 12013
● sem á einn ís sǽi
Hér eptir sá þeir margt fólk, tygjat til handa ok fóta sem ‹á› einn íss ‹liti›
Rémˣ 1234allir til handa ok fóta tygjaðir, sem á einn ís sæi
Rémˣ 1805XI menn, - mjǫk stóra ok sterkliga ok geysi hermannliga, til handa ok fóta brynjaða, sem á einn ís sæi
Rémˣ 2193þeir váru allir albrynjaðir til handa ok fóta, sem á einn ís sæi
Rémˣ 2385
● tekr ísa/ís af [e-u]
3) (oftest pl.) drivis
Ðeir isar ero sumer sva flater sæm þeir hafa frosit a hafino siolfu annat hvart fiuguʀra alna þiucker eða fim. oc liggia sva langt unndan lannde at þat værðr annat hvart fiuguʀra daga færð eða fleiri er mænn fara at isum
Kgs 289þeir isar liggia mæiʀr i lanndnorðr eða til norðrs firi lanndino
Kgs 2812Isar þæsser ero unndarleger at natturo
Kgs 2822er hann kom austan firi Nesiar rak at honum isa ok varþ hann at snua til meginlandz
HákEirsp 52711●●● rak at honom isa
HákFris 44522er hann kom austr (!) fyrir Nesiar, rak at honum jsa
Hák81 39921Hón fylgdi þá ísinum, en hann rak svá ört, at innan vij daga kom hón með ísinum til Grænlands
Bárð158ˣ 98
4) (pl.) (om gletscher, isbræ)
5) navn for i-runen
‹J› norenv stafrofi ærv .v. lioðstafir sva kallaðir: v́r (runen u), oss (runen o), iss (runen i), ár (runen a), ýr (den isl. y-rune)
Gramm³748 428Biarkan . iꜱ . ar . nꜹd . stunginn iꜱ (lønskrift ⫽ cipher for Bia(r)ne, cf. ed. note)
DI VII (*[1495]›Adv 21 7 14ˣ) 24133Biarkan . iꜱ . ar . nꜹd . stunginn iꜱ (lønskrift ⫽ cipher for Bia(r)ne, cf. ed. note)
DI VII (*[1495]›Adv 21 7 14ˣ) 24133
II. (cogn.)
Form.: isa (16); isi (9); ís (7); iss (7); ísinum (6); isinum (6); íss (5); is (5); isar (5); ísa (4); ísum (3); jsa (2); iꜱ (2); íssinn (2); ísinom (2); ijsa (2); iiss (2); ijsar (2); Jsa (1); isinom (1); ísnum (1); íseɴ (1); ise (1); ijsana (1); jsar (1); Iss (1); ísé (1); isarner (1); Jss (1); isinn (1); ísi (1); isum (1); ísana (1); Isar (1); jss (1); Is (1);
Comp.: ár- (7), fjarðar- (3), gler- (1), haf- (20), hross- (1), hǫfuð- (5), sǽvar- (1), vatns- (12)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin Ísa-; Rím -s; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM (ís); Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 183, 190; Bjorvand 1994 89, 91, 92, 165; Finnur Jónsson 1910 [ANOH 1910] 306; Grønvik 1989 [MM 1989] 35; Grøtvedt 1939 25; Marstrander 1928 161-163; Sigurður Þórarinsson 1963 [KLNM 8] 80; Wood 1914 [JEGP 13] 500
Genre. (expected): historical works [his]: 44 (18); family sagas [isl]: 14 (12); religious works [rel]: 12 (27); contemporary sagas [bis]: 10 (8); legal works [jur]: 9 (10); learned works [div]: 5 (3); romances [rom]: 4 (11); charters [dip]: 4 (8); legendary sagas [fas]: 2 (4); þættir [tot]: 1 (2); unclassified [ ]: 0 (0);
ASK (red.) — September 2011
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
ísarnkol - ítrmenni
...
...