grimmr adj. [compar. -ari, superl. -astr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) [í sér] [e-m / við e-n/sik/e-t / til e-rs] [at e-u] grum, grusom, ondsindet, hadefuld
Sa es miscuɴsamr es. sér es haɴ góþr. af þui at sa es griᴍr viþ sic es illa gører
●HómÍsl⁶⁰(1993) 100r2Sǿkiom traust oc hald þeirra (ɔ: postula). þuiat þeir mego øꜱ veria gínanda ulfe. þat es grimmom diofle
●HómÍsl⁷(1993) 9r15litþu til vesals oc grims
●HómÍsl¹⁷(1993) 24v13Sa es grimr es heite haɴ miscvnseme
~ lat.crudelem
PsAugSerm 197934 ●HómÍsl¹⁷(1993) 25v6●●● hann (ɔ: Paulus) snere i keɴingom sinom grimmom hugscotom til mildi
~ lat.crudelissimae cogitationes
Dialᴵᴵ 3424 GregDialA 9819Sꜹlus var eɴ þa grimr viþ cristna meɴ
Hóm677 6822Gørþisk ... svá grimr ok greypr viþ lýþ sinn, at hann þóttisk varla bera mega
Ágr 1124●●● iarl grimr oc drapgiarn
Martin¹ 57028til husa ens grima iarls
Martin¹ 57031þar er sa maþr, er mer hevir mioc a mot gingit oc veret enn grimaste avalt
Niðrst¹ 323Saulus var grimr viþ lęrisveina Cristz
Páll¹ 21610●●● efter brautfør mina muno coma olmer oc grimer vargar til hiarþar þessar
Páll¹ 22517þa synez mer þat eigi sizt vndr at smair meɴ mege temia þa ena storu flugdreca er þar (ɔ: í Indíalandi) ero i fiǫllum eða i eyðimorcom ... til þess at þeir mege riða þeim hvert sem þeir uilia sva sem hestom iamgrim kycquende sem mer ero þav sǫgð oc eítr fvll
KgsFrgα 1338Enn Maximianus naþi eigi lengi at fagna grimum sigri ... með grimum dauða
MauritApp 6585su þioð er þat land (ɔ: Írland) byggvir er bæðe grim i ser oc sva drap giorn. oc mioc osiðug
KgsFrgβ 1366eða fo᷎r þu grimt sár með þinum hattum
~ lat.seua ... uulnera
Pamphilus 2185 Pamph 9818Milun kom þa fyrstr þar allra. Grimr ok vapndiarfr
Menota: 37va17 Streng 1909Naboreis var ... grimr uvinum
Menota: 43rb18 Streng 2484er grimir ero oc ranglater
~ lat.impij et iniqui
JDamBarl 247 Menota: 12vb27 BarlA 2316af dyrum grimum rifnir. oc i elldi brenndir
BarlA 4135●●● lœyst fra fianndans vallde. oc hans hinum ⸢grimaztum [var. grimmazta AM 232 fol] pinslar ellddi
BarlA 7920veit ec mer visan. hinn ⸢grimazta [var. grimmazta AM 232 fol 15vb12; grimligsta AM 230 fol 47v3] dauða
Menota: 46rb28 BarlA 842refsinga. með grimum dauða
BarlA 9138maklegr ... refsinga með ⸢grimum [var. grimmum AM 232 fol] dauða
BarlA 9138refsa þeim. með ymssum pinslum. oc ⸢grimum [var. grimmum AM 232 fol] dauða
Menota: 56rb15 BarlA 10215af bolfaðre villu. hins ⸢grima [var. grimma AM 232 fol 47ra33; grimasta AM 230 fol 68r13] anndzskota
Menota: 92vb23 BarlA 17621●●● þo at þeir hafi værit grimmir sin amillum
Kgs 2213Sva er fra sagt. at vm alla þa menn er mycþvz til M. (ɔ: Magnúsar) konvngs. þeim var hann allom linr. en hinom er imot brvtvz þeim var hann grimmr
Mork 10310eigi iafn grimr sem M. (ɔ: Magnús) Sigvrþar s. (ɔ: son) frendi hans
Mork 4114agiarn maðr. harðr oc grimr
ÓH 23212●●● haf alldregi verit grimmari ȷ́ orþvm viþ haɴ en nv́
Jvs291 514firir hinum ⸢grimazta [var. grimmazta AM 232 fol] andskota
var. BarlA 732 → Barl AM 232 fol 11vb12⸢grímr [var. grimmr AM 232 fol] vikingr
Menota: 58rb9 var. BarlA 1066 → Barl AM 232 fol 23ra7lat eigi firir leggia mik. ⸢grima [var. grimma AM 232 fol] vuíní mina
Menota: 80rb28 var. BarlA 15020 → Barl AM 232 fol 38va19hin ⸢grimv [var. grimmv AM 232 fol] dyr
Menota: 97va23 var. BarlA 18524 → Barl AM 232 fol 49vb17●●● su hin sœta vinatta, er nu er millem min oc yðar, man skiott i hit grimmazta hatr snuaz
~ lat.in atrocissimum odium convertetur
1426 Thom¹ 144biðande sua þæirrar grimmo grunsæmðar
Thom¹ 2733●●● grimmr sem lion ok slœgr sem vargr
Bret 26212grimr var hann við sina vvini
Bret 26622hann var vvitr maðr ok grimr við sina menn
Bret 29525ok er allra dreka grimaztr
TrójHb 1314grimir ok ogvrlegir
TrójHb 1316hinn grimi dreki
TrójHb 1624engi man vera þer grimari
TrójHb 18925með stvld til hins grimmasta vikings
~ lat.ad saevissimum ... tyrannum
6132 Eluc675(1989) 6110●●● sva grimr sem Hakon konvngr var vm daginn við sina ovini. Þa var hitt eigi með minna móti hversv miskunnsamr hann var siðan i griþagiofum
HákFris 51917skaltu hafa með þér mat ok bjóða tröllinu; má vera, at þat liniz þá heldr við menn ok sé eigi jafngrimt
HG 6816rann i mot þeim einn leo grimmr oc graðvgr
~ lat.saevus
Vulg Judic 14,5 StjC 41112hinn grimmi hæiðingi
StjC 46231Antiokvs het konvngr grimr ok illr
VerA 4114●●● illr konvngr ok grimr
VerA 447hann var madr vandr ok grimr
VerA 529þa er morginn com como grimmir sporgꜹngo menn heruikings
~ lat.venerunt impij tyranni
Milit 21a65 Ridd623 316Þa mælti Þriþi: Sva sem kallt stoð af Niflheimi ok allir lvtir grimmir, sva var ‹alt› þat, er visi namvnda Mvspelli, heitt ok liost
SnE 1216faþir Vetrar ... er Vasaþar son, ok voro þeir attvngar grimmir ok svalbriostaþir, ok hefir Vetr þeiʀa skaplyndi
SnE 278hæiftugh ræiði með ⸢grimmu [var. grimu AM 304 fol] langræke
Hirð 4177hann var grimr við guðs kristni a unga alldri
Páll²A 23713læit hann til hans með grimmvm avgvm
KlmAFrg 5597Augustinus segir svá: Grimr er sá ok illgiarn, er hann gleymir eða órœkir siálfs síns frægð, ok þickir ecki undir hvat til hans er mællt
MarS 343sv grimma moðir tekr hann iafnfram sem fyrst er hann var greiddr, kiefir hann ok kastar honvm dꜹðvm niðr i einn divpazta kamar
MarS 1613hann rak brott fra oss ⸢griman [var. grimman Mar240f 47824] ovin
MarS 18528●●● hann var góðr vinum sínum, en grimmr óvinum
NjM 2879var hon orðin grimm Brjáni konungi eptir skilnað þeira
NjM 4421hann var grimmr madr ok skapstorr
Rómv226(2010) 1012Eirikr var ... grimmr vþyðr ok fꜳlatr
ÓTᴵ 1912Gunnhilldr ... var kveɴa uænst ... glaðmælt ... ok hin grimmazta
ÓTᴵ 1914sem hínn grimme leo
TrójS 13316svaraði fyrstr kynstorr maðr ok go᷎fugr. þo at heiðinn væri ok grimmr
ÞorvVÓTᴵ 2937grimmir ok storir rackar
Stj¹ 721Þessir hinir grimmu ok uto᷎mdu asnar
Stj¹ 9419Þessi man uera einn grimmr madr ok hardr
~ lat.ferus homo
Vulg Gen 16,12 Stj¹ 11321hinna ⸢grimaztu [var. grimmaztv AM 230 fol 36r23; grimmu AM 231 I fol 7vb20] vuina
var. BarlA 5134 → Barl AM 230 fol 36r23En aullum þeim grimmr oc þungr er imoti stodu hans uilia
BarlC 20018●●● grimmr ok graðugr i bloð ok bana kristinna manna
Jón⁴ 48625at leoni þa er teknir ero fra henne huelparnir er hon þa grimmuzst j sinu edli
FbrFlat 1652muntu grimr þeim at þer syndi ekki nema illt a þeim fundi er fadir þínn var drepínn
Fær 527var æinge (hundr) suo grimmr at þyrde a hann at rada
ÓTFlat 3872jattade sig med tarum miog hafa misgert j guds auglite þetta grimma uerk
ÓTFlat 38712Keisarinn ... talar sidan þott eg væra grimr j mer mætta eg sia Jon huer þv ert vid þann er þinv blodi efter leitadi
DrJ 5311fra þeim degi var Avicianus iarll alldri iafngrimr sem adr
Martin² 59533grimmir illir ydrir ouinir hafa samhleype gert i mot ydr at geyma hafnir med uæpntu lidi ok forsat
Thom² 42615Þessu nęst hlaupa fram skędir uargar ꜳ milldan hirdi, afkyniadir synir ꜳ faudur eiginligan, ok grimuztu manndraparar ꜳ meinlausa forn Jesu Kristz
Thom² 44119Eptir þetta kallar Vilhialmr grimri raudd ꜳ sina feelaga
Thom² 44126eru þar fyrir sakir mikils solar hita eitrkvikendin einkannliga grimm
VP 4636grimmr daudi er viss gripandi manninn optliga med skiotum at burd sua at hann getur eigi sina tilheyriliga skipan gert verandi allt eins oviss nær er hann kemr
IslDipl (1417) 19836nu sakir þess at grimmr daudi er viss gripandi manninn optliga med skiotum at burd
IslDipl (1417) 19836sa hinn ⸢grimi [var. grimme AM 668 4°] andskote
Menota: 78ra20 var. BarlA 14529 → Barl AM 668 4° 4ra27fadir hennar ... spurdi hírdana ef þeir sæi hana annar duldi ok kvedz eigi hana hafa sied enn anar sa er grimarí var retti fíngr sínn ok visadi til hennar
Barb2(2000) 13626hann ... var alldregi sidan iafngrimmr sem adr
Ben 16824Zalla for a braut ... ok var eigi iafngrimmr sidan
Ben 17537grimmr hervikingr
Martin³ 60940Leidi hingat nu hinn sterkazta ok enn grimmazta gridung
~ lat.ferocissimum
VitSylv 52552 Silv 27014se ... huersu grimr og ranglatur gud er
~ lat.crudelis
2230 Dugg681a 228þessir tueir hofdingiar uoro grimer j lifi sinu
~ lat.crudeles
8726 Dugg681a 875⸢grimman [var. griman Holm perg 16 4°] lyd ok illan vidreignar
~Þórir bað opt Án, at hann skyldi vægja til við konúng: ok stoðar þér ekki, bróðir! af því ek sé gjörla hans skaplyndi grimt til þín
Án 34726sua grimur, sem Hakon kongr hafdi verit vm daginn at fyrirkoma sinum ouinum, þa var ok eigi hitt midr fra moti, huersu miskunsamur hann var j gridagiofum
Hák81 5708ætla aller at grimm dyr muni hafa drepit hana
Sams 145kongr er bædi grimmur ok fiolkunnigur
SigFót 24620sterker ok storer ok grimazter allra her konga ok reynder j framgongu
Vikt 133⸢Grimmr [var. allgrimmr AM 533 4° “C”] ert þu oc illgiarnn
var. ElisA 119: AM 533 4° “C”eigi sem grimmr vikingr, helldr sem hæverskr haufdingi
KirjA 832grimur illum monnum, en godur vinum
KirjA 1413Hann (ɔ: griffon) er miclu grimmare ok sterkari en leon
KirjA 716hár at vexti ok grimmr at reiði
Klma 30139Þessi madr uar ... miok grimmr uid sina undirmenn
~ lat.crudelis
HelChron 106255 MarE 53917enn hann uar grimmur ok metnadamadur
Trist¹Reeves 30417hann drap þa grimmu gylltu sem menn ætludu at alldrj mundj sigrud uerda
Vilm 1837Huersu má myskunn wænta af gudi, sꜳ̋ er grimmur er wid samþrela sina
~ lat.crudelis
6013 Alk56 6010híðbjǫrn einn grimmr hljóp ór híði sínu ok varð svá ólmr, at hann eirði hvárki mǫnnum né fé
Gr 749Natturuna ma ok sigra fyri gagnstadligan vana, sem synizt i þvi, at temia ma grimm dyr, þar til er þau tyna sinni natturu
Physiogn435 10432fader hans var grimr ok heidenn
Vitus 32713hefir hann þath dyr tamit ser til reidar er hyrela heitir og er allra dyra grimazt
Hect 15310Ofmetnadar menn og avfvndsam[er]. flærdar fvller menn ok otrver. of dryckiv menn. og galavser eda grimmer
~ lat.crudeles
12532 Eluc238XVIII(1989) 1259oþauck hafi sꜳ grimmi daudi er ei tok ockr bꜳda
GibbC 11127ecki eru þeir (ɔ: barðhvalir) olmir nie grimmir. helldur eru þeir hoguærir og firrast sem þeir meigu fund veidi manna
KgsE 1537þaðan af varð hann allra manna grimmastr ok verst skaplundaðr
Hkrᴵˣ 6216inn mesti hermaðr ok allgrimmr
Hkrᴵᴵᴵˣ 2149þeim menn, er grimmastir váru ok þóttusk eiga at reka harma sinna á honum, réðu píslum hans
Hkrᴵᴵᴵˣ 36610Herrann var suo grimmr til hans, at hann hugdizt suo skulu honum hefna
MarD635ˣ 96730harmandi at hann þionadi suo grimmum herra
~ lat.crudeli domino
LegAur 51527 MarD635ˣ 97418Gerduzt vargar suo grimmir
~ lat.feroces
HelChron 106753 MarD635ˣ 119814dyr .ii. akafliga grimm, þau er tigri heita, urðu laus or bondum ok slitu allt ok rifu, þat er ‹fyrir þeim varð ok› þau mattu taka
~ lat.ferocissimæ
PassSJ 62626 SJ¹ˣ 78625grimmr ok metnaðarfullr
Trist¹ˣ 1525fiendur komu oc tóku Salina, oc Dróu hana sem vargar, þá er þeir taka marger ein Sꜹd, nær þeir eru sem grimmaster oc grádugaster
ViðrLaug405ˣ 28925grimmr motgerðar monnum sinum
ÞSHˣ 16522sá átti konungr at vera ... grimmastan hund ætti, þá þeim væri saman sígat
Ǫrv173ˣ 11935
● gjalda grimmu [e-t] [e-m]
þu sendir oss til bruna oc kvala, oc ættim ver þer grimmo at giallda
Jak² 53120Þat skal þer grimmu giallda ef þu flimtir mik
Hallfr61 2619hugsaði hann. at giallda grimmv sína svivirþingh
SvaðaÓT 17910heilradur vinum synum enn ⸢oviner hans þottust helldur kulda kienna af hans radum [var. ovinum sijnum gallt hann Jafnann grimmu AM 446 4°ˣ]
var. Eb447(2003)ˣ 3812 → Eb AM 446 4°ˣ 8v25segi ek yðr þat með sǫnnu, ef Knútr konungr fær enn vald yfir Danmǫrk, at hann geldr grimmu nǫkkurum þeim, er nú efla þenna ófrið
Knýtl1741ˣ 13119
● hefna grimmu [e-m]
● grimmr hugr
fogr rǫða stillir grimman hug
~ lat.animos ... fero
Pamphilus 2236 Pamph 10017voro allir með eino samþycke oc grimvm hvg við iarlinn
ÓTOddS 7326Sveinn ... hafðe griman hvg a O. (ɔ: Óláfi) konvnge
ÓTOddS 19128var hann í grimmum hug ok inn reiðasti
HG 325hofþingi ens grimmasta hvgar
Jón³ 2111Metellus ser enn grimman hug konungs
~ lat.animum ferocem
6922 Rómv595(2010) 697Þat har, er þraungir mioc saman ok hrauckur nocut yfir enninu, synir grimmann hug
Physiogn435 9826ok munu oss ætla með grimmum hug at fá
Vatnˣ 6713
2) ondartet
3) grim, afskyelig
skallt þu nu bæra liott anndlit oc grimt oc aɴdstyggt mannligo kyni
Kgs 826litandí til þeira j fyrstu ⸢grimmum [var. grimum Holm perg 16 4°] augum ok ognanda andlítí
~
4) [til e-s] [á hendr e-m] hård, streng, barsk
Gvðs. vattar toko grimmar pínsler af heiðnom monnom
GregDialFrg³ 5912var (hann) æ þvi grimmari a hendr þegnvm sinvm innan lannz til fear er meira var hanom fœrt
Þiðrᴵ 25411ec ⸢mæ [var. mæli AM 232 fol “b” etc.] við hann ⸢grimum [var. grimmum AM 232 fol 35rb1] orðom
Menota: 75vb31 var. BarlA 14029 → Barl AM 232 fol 35rb1varð þar hin grimmazta atlaga
Jvs7 2825tekz þar nu af nyio enn grimmazti bardagi
Jvs7 2927●●● sialfir hꜹfðingiar giorðuz grimmir i orðum
~ lat.duces feroces
13832 Rómv595(2010) 13814Hon var allra kvenna grimmust ok skaphǫrðust
NjM 2391þau eru fjöll önnur þess lands, er ór sér verpa ægiligum eldi með grimmasta grjótkasti
GBpD 513hǫfðíngiar vílldv þegar láta drepa Sigvrð slembí. En þeir menn er grimmaztir vorv at reka á honvm harma sínna. ríeðv píslvm hans
Huldaᴵᴵ 27023mikils man við þurfua at gera þeim til þæginda til þess at þau vili þiɢia mína þionosto ok snua fra mer sína grimmv reiði
ÓTᴵ 3749●●● var þar þa enn grimmazsti bardagí ok hín ogurligzsta hoggorrosta er verda mattí
ÓTᴵᴵ54 27220er þeir heyrdu þann grimma dom firir sitt starf ... toku þeir at æpa med sarligri sorg vm alla nottina
SvaðaFlat 4363lattu oss nu þat reyna i þessum haska, leys oss fra grimmum sæ
Nik2 2429heitandi grimmum giolldum fyrir, ef hann uill eigi samþyckia henni
MarE 51218Rangliga dømir þu, ⸢grimmir [var. rangir Andr²A 3809] eru domar þinir
Andr¹ˣ 34126
5) (om vejr) voldsom, bidende
ioladag var veðr sva grimt at menn máttv eigi komaz til kirkiv
AnnReg 11115●●● hardar hridir sno᷎ruz i blitt logn. Grimt frost i hæitan þæy
JBpBFrg(2003) 1074ok brott reknum grimmum nordan vindum komu i stadinn hæitir sunnan vinndar
JBpBFrg(2003) 1075þꜳ snuum ver sidan nordr j þꜳ œtt er kaullduzt er ok vedr koma grimmozt
Mess²625 3918þꜳ gerir enn ꜳ̋ grimma hrijd med kynstrum
SigÞǫgl 2079var ꜳ̈ lannd nyrdingur og hid grimmasta vedur fyrer kulda saker
JBpC(2003)ˣ 15428
6) ødelæggende, altfortærende
II. (cogn.)
Form.: grimmr (26); grimr (20); grimmir (10); grimmum (9); grimmu (7); grimt (6); grimmazta (5); grimma (5); grimum (5); grimm (5); grimmasta (4); grimmv (3); grimmur (3); grimman (3); grimmi (3); grima (3); grimmari (2); grimmom (2); griman (2); grim (2); Grimr (2); grimme (2); grimazta (2); grimur (2); grimer (2); grimmaztv (2); grimir (2); grimmo (2); grimri (1); grimazter (1); grimvm (1); grimarí (1); grimaztum (1); grims (1); grimmastan (1); grimmvm (1); grimmazti (1); grimmust (1); Grimt (1); grimmastir (1); grimmastr (1); griᴍr (1); grimaste (1); grimari (1); grimmare (1); grimmann (1); grimmaztir (1); grimmazsti (1); grimmaster (1); grimazt (1); grimuztu (1); grimmuzst (1); grimmer (1); grimmr (1); grimmar (1); grimaztr (1); grimmozt (1); grimi (1);
Comp.: ó- (7)
Gloss.: EJ; ClV item (all-) allgrimmr, (jafn) jafngrimmr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item allgrimmr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin Grimmi; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 324; Heidermanns 1993 258-259; Salvesen 1968 40
Genre. (expected): religious works [rel]: 85 (45); historical works [his]: 29 (29); romances [rom]: 28 (18); family sagas [isl]: 9 (20); legendary sagas [fas]: 8 (7); contemporary sagas [bis]: 4 (12); þættir [tot]: 3 (4); learned works [div]: 2 (5); charters [dip]: 2 (13); legal works [jur]: 1 (16); unclassified [ ]: 0 (1);
ÞH (red.) — July 2017
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net