gegna vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-m/e-u] møde (ngn/ngt), gå (ngn/ngt) i møde
Skal hofuð þitt oc hals gegna manna fotum oc þeiʀa astigum i hæfnd þeiʀa svica er mænn lutu af þinni flærð oc bliðu
Kgs 8211Vlfr ... scal ... fara sva innan eptir bønum oc gegna þeim er þangat stefna
Sv 838
2) [e-m] angribe (ngn)
Sveitir þeira Birkibeina ... gegndu Boglum æ sva sem þeir comuz við
Sv 14032þeir skulo róa til arinnar ok gegna þeim er a sund laupa
BǫglEirsp 45029jarl var eftir j Bíǫrgyn ... ok skylldí gegna Birkíbeinvm ef þeir færí hít ytra
Huldaᴵᴵ 34024Erlingr jarl var eptir í Bjǫrgyn ... ok skyldi gegna Birkibeinum, ef þeir fœri it ýtra
Hkrᴵᴵᴵˣ 4889
3) [e-u] [við e-n] [fyrir e-n] være berettiget el. forpligtet (til ngt), bidrage (med ngt), tage sig af (ngt), afholde en udgift, betale, råde bod på (ngt)
scal hann segia ... sva at meire hlutr heyre þingheyianda. at hann a bú með þeim manne þott hann gegni eigi tillögom oc verðr hann þar i þingi með ser
GrgKonᴵ 1382þa scal hiɴ gegna costnaðe þeim öllom er til þarf at þeim luta sem hann a i bue. ef hann er mat lav́ne eða betr
GrgKonᴵ 16013Ef þav hafa eigi lagt fe sitt saman þa a hon at gegna þriþiungi fyrir omaga þeirra oc sva at gera døtr heiman eɴ hann at tveim lutom
GrgKonᴵᴵ 4620enda scal sa hafa landit ef hann vill er malaɴ átte. en þa scal hann gegna þvi við þaɴ er landz leigor voro miɴe en verðs þaðan fra er hann keypti
GrgKonᴵᴵ 10613Rett er at boande bioðe avðrom manne vm at hann mvn gegna slíkum skilum sem menn verða a sáttir. á samquamo
GrgStað 1475Nu fær leysingi leysingiu. oc er gort frælsis ol beggia þeirra. þa gegna born beggia arve
Gulᴵ 3325fara (má hann) úøðra megin ellz. oc gegna engum boðburðum
Gulᴵ 3810Nu eigu þau felag saman. oc deyr annattveggia. þa scal sva skulldum gegna sem felag þeirra var
Gulᴵ 5124þau scolu gegna iamt liufu sem leiðu
Gulᴵ 5125Maðr kemr i umaga skipti. þa er hann ór umegð ef hann gerir sér bu. æða lysir þvi a þingi at hann vill aptr i kyn sitt. oc gegna rettom ollom
Gulᴵ 559þuiat þau skulo sua gegna leiðo sem liuvo
Járns 28216i hverio fylki i Þrænda-logum munu bęndr gegna costnaði til bunaþar a eitt scip
Sv 16219gegna þar allum likum. oc syngia þa salo messo firi allra þæirra sal
EiðKrA 39027æigu hiun felagh saman oc dꝍyr annat tvæggia þæirra. þa scal sva skulldum gegna sem felagh þæirra var
Bl 23522eigu hjón félag saman, ok deyr annat tveggja þeira, þá skal at helmingi hvárt þeira skuldum gegna
Jb 902Rétt er at bóndi bjóði ǫðrum manni um, þá er tíundaskiptis fundr skal vera, at hann muni gegna slíku sem menn verða þar á sáttir
Jb 1142Vitum ollum gegna gester iamvell sem gildbrꝍþer
Gild¹ˣ 920veit ek ath ⸢þier munut vilia svara þessu mꜳli [var. þu villt giegna þessu male, og svara AM 177 folˣ “B”] fyrer mik
var. Þiðrᴵˣ 2448: AM 177 folˣ “B”
● gegna þingfararkaupi
Þeir bvendr erv við manna elþi skyldir. er ⸢gegna eiga þingfarar kavpi [var. giallda eigo þingfarar kaúp Grg346 7713]
GrgKonᴵ 2721böndr þeir er þingfarar cavpi eigo at gegna. oc eigi ero einvirkiar
GrgKonᴵᴵ 704Bo᷎ndr allir scolo tivnd gera. þeir sem þingfarar kaupi eigv at gegna af fe sino sculldlꜹso
ÁKr 332Gefa þeim monnom sem minna fe eigv en þingfarar kaupi eigi at gegna. secr er hverr .iij. ꜹrom við byscop. ef eigi gefr sva
ÁKr 464innan reps monnom. þeim sem eigi gegna þingfarar kꜹpi
ÁKr 514ok skal sa vtlagðr er eigi uerðr til þes buinn .IIj. mꜹrkom. hverr sa er þingfarar kavpi a at gegna. fra Hafnar-fiollvm ok til Norðr-ar
Heið 7818Enn hann hafdi aðr latid telia bændr a Islandi, oc voro þa i Avstfirþinga fiorþvngi DCC, en Rængæinnga fiorþungi M h. (ɔ: hundrað), enn Breiðfirþinga fiorþungi ‹IX hundruð, en í Eyfirðinga fjórðungi› MCC. Enn þeir voro utaldir, er eigi attv þing-farar-kavpi at gegna
StuᴵK 24521at hverr sa sem þingfarar kavpi gegndi gę́fi hinvm helga krossi alin vaðmals a hverivm vetri af þessvm .vi.
ÁBp 445Gizurr byskup hafði telja látit bœndr á Íslandi þá er þingfararkaupi áttu at gegna
Hungrvˣ 8713en ótalþer vǫ́ro þeir es eigi ǫ́tto þingfarar caupi at gegna of allt Ísland
Íslbˣ 376gerðu á hendr alþýðu bónda þeira, er þingfararkaupi áttu at gegna í sveit Gizurar, þrjú hundruð, en á hendr inum stærrum bóndum fimm hundruð
StuᴵᴵR11127ˣ 2015efldu þá bændr í Skagafirði bú jarls, gaf honum hverr maðr á, sá er þingfararkaupi átti at gegna
StuᴵᴵR11127ˣ 3055
4) [e-u] være i overensstemmelse med (ngt), svare til (ngt), passe til (ngt), udgøre (ngt)
su hólf stund er otalet er af huerio sol marce. fyller. vi. stunder heilar. á ii. misserom. oc verþa þǽr. umbfram of þat er heilom deógrum gegne
EncCod1812 3625nauþsyn es at þeir meɴ es til himenrikes scolo fara glíke necquat efter engla fylkiom goþs. þuiat gréiner maɴa lífs gegna ser hveʀe engla
HómÍsl²⁸(1993) 41v16Tui eln scolo vað mal. oc scolo rétt boðin ef fingrom gegna a breidd oc se kost góð
GrgStað 28910Þa er Englar riþa at yðr. sciotit niþr í iorð spiotzholonom. en setit eigi hera oddana en gegni miðiom manne
Mork 2735þa er sem ok se lagt a hals þer þat er sva þiar hugenn at hann gair ecke at hugsa þat er viti gegne
Alex 710avll tala minni enn .x. heitir. fingr. enn sv tala avll er tigum gegnir heitir liðr hvart sem hvn er meiri eda minni
Algor 41718Hveria tolo er þv ritar. þa er hun iofn ef tigvm gegnir eða. iafn fingr er um fram
Algor 4182þat tiu manaðar mata bol jarðar er faðer þæirra hafðe gæfit þæim hæiman ok mæira var en moðor arfe þæirra gængndi þa logðu þau þat aftr til skiftis við syzkin sin
DN I (1317) 13238sidan Gruoa ha‹f›ðe suarett æid at hon skilldi standæ ollum kirkiunær ræt setti sira Þorkiæll henne skrippt eftir þui sem heillaghrar kirkiu laghum giændi
DN II (1317) 11119sumír lutír hafue annur ord a atkuæde hælldr en latíno sealfre gægnír j þẏdíngu
SvR 1811þa hefir ek ok ritað oss islendíngvm staf rof bęði latinv stofvm ǫllvm þeim er mer þottí gegna til vꜳrs mꜳls ... ok þeim oðrvm er mer þóttí i þvrfa at vera en or varv teknir þeir er æigi gegna atkvæðvm vꜳ̋rrar tvngv
Gramm¹ 20815hversu hans bein hafa flutt verit oc hit haleita hofuð, þo at ver vitim eigi, hversu færslur hans gegna olldrum
JBapt²A 92610segir hann ljóst at bændr hafi gefit herranum alla sína jörð utan þá skekla sem breiðari vóru í sér en bandinu gegndi
Æv²⁸ 1126(proverb.; cf. FJOrdspr 79) tók svá til orða sem gegnir orðskvið fornum: Einn skal við einn eiga nema sé deigr
KlmA 43022scioter niðr spiozholum yðrum i iorð. enn sætir sva hoot oddana at gæghni miðium manne
FskAˣ 28731
● ‖ impers.: gegnir [e-u]
Enn ef hann a minna fé en þingfarar kaupi gegni þa scal hann veita þeim húsrum. oc selia þeim mat oc hey sua sem bvar virþa
ÁKr 215allzkyns fenaðar do af sua at hundruðum ⸢gegndi [var. skipti Ann1005 39912] a tveim dægrum
AnnSk 20727foru (þeir) a brott med ollum skipum sinum, sva sem vatnfo᷎llum gegnir til Turons borgar
Martin³ 6382þvi telur þu eigi manudum fra sumar malum, at þar gegner eigi manaudum fyri þa daga, er um fram ero, 3 hundrut daga tólfræd i tveim miserum
Encᴵᴵ624 1395féllu nú svá skjótt Englismenn, at mörgum hundruðum gegndi
GHr 35614
● gegnir vikum
þat kunni engi þeim at segia at degi eínom vas meiʀ an vicom gegndi
EncCod1812 713stundum la hann uti a skogum med hird sinni suo uikum gegndi
VSj 519Hiarandj og Vilmundr foru á sko᷎g at ueida dyr. og med þeim marger menn. og uoru á skoginum suo at vikum gegndj
Vilm 1717en þat cuɴne engi segia þeim at degi einom vas fleira en heilom vicom gegɴdi í tveim misserom
Íslbˣ 1938
5) [e-u] (om følge el. virkning) føre til (ngt), betyde (ngt), angå (ngt)
kiosa þeir þann kost til sin er hallzt geghner vanndræðum
Kgs 5337en i þæssom siðarsto‹m› domum er þu hœyrðer hværso Stephanus var krafðr skynsæmðar um alla þa doma er hann hafðe dœmða. oc gegndi soc firi þat at hann þa giof af vin sinum
Kgs 10417litim ꜳ þessu næst, huat fram ferr romuerskum byskupum, fra þui sem soguna byriadi, at þat mꜳl leidiz fram med skynsæmd, þar til er sꜳ nefniz, er sogunni gegnir framaz
Thom² 30128huad mun grepp[urenn vilia ad] hann er heim kominn [sag]di Hra[fn]kell, ey mun þad godu [giegna]
Hrafnkˣ 1117
● ‖ impers.: gegnir [e-t / e-u]
hann ... vissi æigi huat þesso gegndi
Streng 6026Hann var atgerfimaðr mikill um flesta luti þa er iþrottom gegndi
ÓH 25912Er svá nú komit, at ek sé, at tvennum vandræðum gegnir
Gr 22310En Sighvatr dæsti við ok kvað slíkt ekki gegna mundu, ok varð þá ekki ‹skiotlict vm raða-giørð hans›
StuᴵR8ˣ 45623
● gegnir engu [e-t / um e-t] det har ikke ngt på sig, det har ingen betydning, det er ikke sandt
sannaði þetta annarr en annarr syniaði. oc kallaði engu gegna
ÓTOdd 1939sumir mæltu því í móti ok kváðu engu gegna
NjR 4616þat þotti monnom nu likazst at aungu mundi gegna vm ferþir Birkibeina en hann hellt á sinnni saugn
SvEirsp 3229hann skyldi kveða vísu svá at Steingerðr heyrði ok segði, at Kormákr hefði orta, en þat gegndi engu
Korm 27721Þórðr kvað þat engu gegna
Laxd 3814þu beidir mik, at ek mæla þat, er ongu gegnir ... ek vil eigi liuga
Vinc 3239Ekki hefi ek þat ritat, er ek vita víst, at øngvu gegni
Encᴵᴵ731ˣ 36Engu gegner þat, at ek hafa kvæði ort vm Þorbiorgu, en hitt er satt, at ek orta vm þik lofkvæði
Fbrˣ 7212hvat mun slikt at ræða er þu veizt at ongu gegnir
Gíslˣ 1018konunge var sagt at hans menn berðiz a við Verma, oc gegndi þat ꜹngu
Hák AM 42 folˣ 118r28þa gerdi Þorvalldur þat rad at sa er funndit hafdi hualenn skylldi seigia at hualuriɴ hefdi komit ꜳ almenningar ok hefdi hann þar fest logfesti hualeɴ, enn þat gegndi aungv
HrafnAˣ 22316Er svá, Helgi, segir Arngrímr. Engu gegnir þat, segir Helgi, fór Blund-Ketill vel með sínu máli
Hǿnsˣ 176hann varð fár við kvámu þeira ok fann þat til útanferðar sinnar, at hann þóttisk svá helzt mega forðask ómegð sína. Háls kvað þat mundu engu gegna
Reykdˣ 15728kvazk hafa sét yxnin á stǫðli um daginn ok kvað þat engu gegna, er hann sagði
Reykdˣ 1786
● gegnir illa/... [e-m] [e-t] det fører til ulykke (for ngn/ngt), det giver et dårligt resultat (for ngn)
Spurt hafum ver huersu akafr yðarr rikdomr er eða huersu illa þeim gegnir er imoti standa yðru boði
ÓTOdd 353monnom þotti ser illa gegna dvꜹl í einom stad með her sva mikinn
ÓH 42214annat uigi er isunnan uerðum floanum er ek uillda siðr at er hefðit ok yðr gegnir uerr ef er þurfot til at taka
Heið 793þi at ver vilivm fyrir engan mvn hafa hann með oss til orrosto. at æigi snviz hann þa i mot (oss) er væst gegnir
StjC 48829Armoðr l[aust] meyna. ok bað hana þegia. mæler þu þat iafnan [er] vest gegner
EgM(2001) 13637þú kjósir þann hlut til handa báðum okkr, er verr muni gegna
Laxd 13012sá okkarr mun nú ráða, er verr mun gegna
Laxd 2816Þat mun þá fram koma ... er ǫllum mun verst gegna
NjM 3152mællti Æinarr. huert skal nu fara Endride. Ek ætla at flytia Sigride a fund fo᷎dr sins. Æinarr mællti. Þat mun þer ok uest gegnna
EindrErl 19431em ek fúsari at fara með yðr, þat mun lengst uppi ok gegna verst
Án 33612Geingr féid heim i túnit og brytr ofan sætid hennar og giorer margt illt þóttizt hon vita, at illu munde gegna
Krók 515Þann kost kýss þú nú, er þér gegnir verr ok þér mun minnisamr verða, ok ver níðingr, ef þú kemr eigi
Flóamˣ 228talþi Þórþr geller tǫlo umb at lǫgbergi. hvé illa mǫɴom gegndi at fara í ócuɴ þing at sǿkia of víg eþa harma sína
Íslbˣ 2220þann kjósa nú hvárirtveggju, sem verr gegnir
StuᴵᴵR11127ˣ 26535
● gegnir tíðindum [um e-t] det er uden sidestykke, det er sensationelt/uhørt, det er af den anden verden
man þetta ⸢tiðindvm gegna [var. vita tiþenda AM 325 VII 4° “325 VII”, etc.]
ÓH 1782sét hefi ek þat, at ek ætla, at tíðendum muni gegna
Laxd 23116en ef hann uill nidazst a þer þa hæit ek þer þui at þa skal enn meirum tidendum gegna
HalldSn¹Flat 50834⸢ok *ef hann er, mun [AM 471 4° “471”, etc.; non emend. at þar mundi] tíðindum gegna, er hann ferr huldu höfði um heraðit
emend. Þórð²ˣ 19228: AM 471 4° “471”mun tijdinndumm giegnna wmm þijnar ferder
Svarfd(1966)ˣ 1233
● gegnir undrum/... [e-t] det er forunderligt/mirakuløst, det trodser enhver beskrivelse, det overgår al forstand
vrðv þar * margir lvtir þeir, er fra-sagnar væri verdir, oc iartegnvm þotti gegna, þott her se æigi ritnir, bæði þat er biskup atti við flagð þat, er þeir colluðu Sel-kollv, oc mart annat
StuᴵK 29019þeir spurdu enn huat hestr sꜳ skyldi hínn mikli. hann qvadz þat giorla uíta oc qvad þat myclum merkium gegna
TrójS 22422ok a litilli stundu felldu þeir c rid‹d›ara En Remund feller med sinu kra‹n›cdæmi fleire ok stærre ok hærre suo at undrum gegnnde
Rém 10036med suo skiotum atburdum at þat gegner undrum
Rém 17030ollum þiker þetta undrum gegna
Sams 295j hennar fio᷎rbrotum uard suo mikill landz skialfte at undrum gegnde
SigrFr 8818vrdu þau tidindi uti j kirkiu gardinum er gegna þotti storum undrum at margra daudra manna grafir lukuz upp
ÆvMið³¹ 9523tók Ógautan belg sinn ok hristi; kom þar úr mikil óveðran sakir fjúks grimdar, at engi maðr mátti úti vera; þótti mönnum þetta undrum gegna
ÞorstVík 41216hann lærde so vel at monnvm þotte vndrvm gegnna. so sem hans skolameistare bar honvm sialfvr vithne
GregBpReyk 107þetta þyker konge og hans fylgiorvm vndrvm giegna. enn gꜳ þo alldre sin thil þess at snva aptvr
OsvReyk 848þeir seigia þar vered hafa hina mestu orostu, og hafe Gibbon felltt margt lid af drottningu og hanz menn so vndrum hafe giegnt
Gibbˣ 6820er hann nu so fagr og frÿdr at frunne þotte vndrum giegna
Gibbˣ 7818blés nú framan at Sörla svꜳ miklu eitri, at undrum gegndi með svartri svælu
SǫrlaStˣ 4244
6)
● ‖ impers.: hví/hversu gegnir [e-u] hvordan det forholder sig (med ngt), hvad der sker
Menn hlaupa nu til budar Hallbiarnar ok spyria, hve gegnde
Gísl 5622um ǫndverðan vetr kemr Þórðr at máli við Oddnýju ok spyrr, hversu þá mun sýslum gegna; er nú mart á hǫndum, segir hann, ok þyrfti, at allir væri at nǫkkuru nýtir
BjHˣ 13911menn lꜹpa til gꜹngu mannanna, oc fretta eptir hve gegni
Gíslˣ 6211
7) [e-u] skyldes (ngt), være årsag/grund (til ngt)
en þat gegnir þui er þæir hafa æigi a sinom vopnom dyr eða fugla at enn ero þæir æigi sua gamlir at þæir havi værit dubbaðir til riddara. Oc nu mælti Erka drotning gratande Nu hæfi ek buit ykr til vigs mina baða sono
Þiðrᴵᴵ 22420saugdu þar syn elldzinz eɴɴ eingi þottizt vita hui sia syn mundi gegna er þeir sa
HrafnAˣ 2292
● ‖ impers.: gegnir [e-t / e-u]
var þeim ogn at þvi micel oc þotosc vita, at nøcqve miclo mondi gegna
Martin¹ 56911þvi vndrvdvzt mest folket hvat gegna mvnde at j þann pvngt være hringt
AnnaReyk 44523Hann kvaddi Guðmund ok spurði, hví hann reið einn saman. Hann lét *ýmsa vega⸣ gegna
LjósvLˣ 2424Hann kvaddi Guðmund ok spurði, hví hann reið einn saman. Hann lét ⸢*ýmsa vega gegna [non emend. ýmsu þar um gegna]
LjósvLˣ 2424n.
● hverju/hví gegnir [e-t / e-u / um e-t] hvad er grunden/årsagen/meningen, hvad skyldes det, hvorfor
hvi gengnir þat er þu melir
GregDialA 11411en hvi gegnir þat er necqveriar andir verþa sva sem mistecnar fra licꜹmom
~ lat.Sed quidnam est
Dialᴵᴵᴵ 12422 GregDialA 12620Ec veit hvi vm gegnir
Mork 10621Hvi gegnir þat segir hon
Mork 1383spurðo hverio þat gegndi er hann hafþi menn miclo fleire með ser en sva sem orð haufðv um farit
ÓH 3487spurþi hverio gegndi um farar hans
SteinÓH 3756Þa vgleþr Islending oc spuʀ konungr hvi þat gegnþi
ÞorstSMork 19924engi veit hverio gegnir
Þiðrᴵ 943kemr konungi i hug hui gegna mun at þessa somu konu man hann haua funðit i skoginum hia sæuar strœndu
Þiðrᴵᴵ 6414þickiz jarllin æigi *uita hveriu gegnir er ængi maðr kemr til hanns
Þiðrᴵᴵ 1171viꜱo eigi ⸢hvi [var. hveriv SvEirsp 28617] sætti er hinum forsc sva ogreitt er framaʀ foro oc fylcðuz allir saman viꜱo eigi hverio gegndi
Sv 3426spurðu lendir meɴ hvi gegndi um ferþir hans. Sverrir konungr sagði þeim at hann ætlaði til bøiarins
Sv 398Iarl spurþi hana hueriu [var. + þetta Hák304ˣ 982] gegndi
HákEirsp 57030Adonias spurði epter hverio gegndi sia fagnaðr folksins
StjC 55129os sinysc þv odygligr. eþa hvi gegnir er þv ber (kross) a herþom
Niðrst² 816huart er dæmt mal Odds sonar mins. dæmt er þat sem mun segia þeir. hui gegnir þat
BandM 3216sagði honum allt sem farit hafði ok spurði ef hann vissi nockut til hueriu gegndi
EgM(2001) 192spurði (hann) hueriu þat gegndi vgleði su er hann hafði
EgM(2001) 1306*en hveriu⸣ mun ⸢gegna [var. sæta AM 234 fol “A”] um hans ferð?
MarB 963liop hann ut or huiluɴí. ok þottíz æigi uíta hui gegndí
Gyð(1995) 1293kongr ... spyrr hana hueríu gegndi er marianne uissi rada gerd þeirra
Gyð(1995) 1425Menn frettv at, hvi þat gengdi
StuᴵK 11910Siguarðr biskup senði nu Gizur biskups son til nafna sins at vita, hueriu þetta gegnir
StuᴵK 57010spurði konungr þa hueriu gegndi er hann kom eigi til tiða
FinnÓT 1148Moðir hans spvrði hveriv þat gegndí
HrafnG 7616hann kom heím [var. + vm kuelldít GKS 1010 fol “Hr.”] ⸢vkatr [var. okatur GKS 1010 fol “Hr.”]. Moðir hans spvrði hveriv þat ⸢gegndí [var. sætti GKS 1010 fol “Hr.”]
HrafnG 7616fretti konungr þa hueriu gegnde vm hans hag
HelgFlat 36130konungr spurde byskup hueriu gegnndi um farar hans
ÓH1005 8165spurde hann eptir, hvi gegnde
VP 4301Fadir hans frettir þa i annat sinn, hvi gegni þar hans ⸢*kvoma [non emend. kvomu]
VP 62731ferr Gunnar at hitta hana i annat sinn ok spyʀ, hvi gegndi hennar meine
Vǫls 7727hvi gegnir þat
Barb2(2000) 1405Hon frétti Tristram, hverju gegndi um ferðir hans
Trist² 4820hveriu gegnde þyss sia edr klidr, er var hia Þorkeli
Gísl 5612hann uill uita hueriu þetta gegna mundi
Hect 9818þa er hann spurdi hvi þad gegnde, var honum sagtt
ÁBpˣ 910ok spyrr, hverju gegnir
Flóamˣ 326⸢hværiu giægnir um [var. hvi hefir gegnt Mork 21417] brak ok lam
FskBˣ 2741þeir sa lengi elldiɴ ok ætludu at fara ok vita hveriu gegndi enn flod var i anni nidri ok mattu þeir þar ei yferkomazt
HrafnAˣ 22823sjá um síðir, at hann (ɔ: Bjǫrn) hángir upp við siglurá. Þeir vissu ekki hverju þetta gegndi um líflát Bjarnar
IllGr 6599þeir fóru útan ok fundu Bjǫrn frænda sinn ok spurðu, hverju gegndi um ferðir hans
Reykdˣ 15725Nú sér Skúta hrossfjǫlða mikinn ok þóttisk eigi vita, hverju gegna myndi
Reykdˣ 2399Sjá maðr sagði allt, hverju gegndi um farar Þorgeirs
Reykdˣ 23914heyrir hann dunr ok dýnki stóra mjök nærri sér, ok fýsir nú at vita, hverju slíkt gegnir
SǫrlaStˣ 41212sender abotinn munnka aa funnd Risans. þeiʀ spyria hui þat gegner er Aspilian tok þeirʀa bw. Risinn suarar a þessa leid ath hann hefer tekit sitt bw enn ei þeirʀa, og hann er betur tilkominn ath eiga enn þeir
Þiðrᴵᴵˣ 37724Hverju gegnir um ferðir þínar?
Þórð²ˣ 1933
8) [e-m/e-u] gavne, nytte, være passende el. belejlig
Konvngr ... qvaþ ser þesshattar menn vel gegna
Mork 32323Nv byð ek yckr til stadar-forraða oc fiar-vardvæizlo með mer, oc comit sem fyst, þviat þat gegnir betr staðnvm oc ollvm oss. Valete
StuᴵK 26412Vera ma ... at yðr þicki eigi karlmannliga við orðit minnar hanndar; enn mic ma miok vgga, at eigi se vis gistingin, sv er mer gegnde. Siþan mælti hann við prest
StuᴵᴵK 22025þá stemni hann honum þing til þess fylkisþings er eignin liggr í um svá margar nætr sem fiarvist hans gegnir
Frostˣ 23725
● gegna ráði
þriðia raáð er þat at biða her, sem nu haufvm ver um buiz, ok sennda einn-huern góðan mann i móti liði voro, þann er bæði kunni at skunnda ok skipa reiðinni, sem hellz gegnir raáði
StuᴵK 56114bað [þat] hvern til leggía er hellzt sa at raðí gegndí
Huldaᴵᴵ 2923bað þat hvern til leggja, er hann sá at ráði gegndi
Hkrᴵᴵᴵˣ 40418
● ‖ impers.: gegnir [e-m/e-u]
láte sér i hug koma. hue honom mon gegna at sofna sva er haɴ skyle vacna aɴars heims
HómÍsl³²(1993) 50r25sva at (maðr) værðr ómattogr hugar sins gerande þat er æigi gǽgnir
~ lat.faciens, quæ non convenit
12133 Alk619 12115⸢hann sá, at konungdóminom gegndi [var. sa hann hvat konvngdominom hfþi Mork 29123], ok ero mǫrg hans verk góþ at inna
Ágr 431at maþr hafi at varþveita klyfia hroꜱ eitt. eþa .ij. menn .iij. ef sva ⸢gegnir heldr [var. gengr betr GrgStað 297; gegnir Grg135 16916; geingr helldr Grg50 25224]
GrgKonᴵ 2414En æf þat skal gaman yrðe heita þa gegnir þat at þau se hvartvæggia fogr oc sœmiligh
Kgs 6416baþ haɴ fa þat nockot raþ er gegndi
Jvs291 2814þa er þat uppnæmt konunghi till handa en han sellde. nema hin vtlenski fai þar full vitni til æða skilriki annat att han færðe æigi meira j þæim varninghi att þui sinni. þa er hann sektalaus en hann selur sin uarningh sua mikin j hveriv sæm hann hæfir fært. þo att þat se minna saman en gegnir. en hann selur allt saman. þui att han selldi þatt ein tima sem hann hafði mest til af þeim uarninghi
RbHM (*1316)⁴a 12322Mæiri uolk oc vandræ‹d›i oc hormuleger bardage hafua a oss legett oc a varo lande. vm langhar stundir. en þyrft vare mundi gegna ef gefua fylgdi
RbHS (*1202) 44422hyɢiþ at er at er velit þat er yþr gegnir
~ lat.quod vobis expediat
Milit 19b30 Ridd623 263með því at hamingjan studdi at, vóru þeir næstir sem þeim gegndi
Æv¹⁷ 6311þau kómu austr í Vík, ok eru þar þá stund, sem þeim þótti gegna
ǪrvM 66ok let hann þeim gegna at haugva treit, sem diofli var eignat
Martin² 58130Huort gegner þad nöckru ... at sa madr sie med Þorgerdi, at fe voru banni þa haga, er þad hefer haft þessi sumur
Krók 414gekk Bjǫrn þá fyrir jarl ok bað orlofs at fara í Austrveg. Jarl bað hann fara, sem honum gegndi
BjH488ˣ 1204spijr jarl huortt þad gegnndi nockurru at hann hafdi bodizt til at leijsa hann vndann ok gannga aa holm vid Mollda
Svarfd(1966)ˣ 1418
● framar/... en (fullu) hófi gegnir mere end rimeligt/forsvarligt, i overdreven grad
eigi hefi ec meira gott af fiɴscattinom en hofi gegnir
Þing¹Mork 37114bið ek goða ‹menn› eigi fyr lita þessa fra so᷎gn oc grvni eigi framaʀ eþa ife so᷎gnina en hofi gegni
ÓTOddS 210hann hneigir vvarliga sitt hvgskot til holldligrar astar við sitt afspringi framar en fvllv hofi gegnir
Mar655XXXII 44522●●● (proverb.) Hier mun sannazt hinn forni ordz kuidr. ath sꜳ sem sig hefir hęra enn hofi gegnir mun lagt nidr lęgiazt
Hect 14421
● gegnir vel/... [e-m/e-u] [e-t / um e-t] det er passende, det er til gavn (for ngn), det er til ngns/ngts bedste, det er hensigtsmæssigt
þa es betr gegner at mæla an þegia
●Hóm237¹ 989þat skilr guþs ástar halld oc maɴz eɴs ástar. at guþe scal sva uɴa sem honom þvcker batst. þuiat þaɴveg es batst. en maɴenom scal sva uɴa sem honom gegner batst. en oft eige sem honom þyᴋer batst þuiat oft er honom aɴat betra
HómÍsl³³(1993) 53v5Olafr var manna vitraztr oc sa hvat bazt gængdi ef hann lec i tome um at hyggia
ÓHLeg 2731tak þat rað er bazt hœver oc sœmelegazt er Oc yðare tign byriar oc yðr er mestr frame at oc vænstr er. Oc bazt giægni hvarotvæggia rikínu
ÓHLeg 3835bað hann geva rað til þat er uel gegndi um þetta mal
ÓTOdd 5017kusu þat flestir sem betr gegndi oc tocu þeir trv
ÓTOdd 5125varð þat þa at lycðom er þeim gengdi betr at þeir gengu til handa konungi
ÓH 3122scꜹt til gvðs sino mali oc bad hann lata þat vp coma er hann sęi at bazt gegndi
ÓH 5156Scal ec aɴat hvart sigraz a bvꜹndvm eþa falla her elligar. Vil ec þeꜱ biþia at sa lvtr comi vp er gvð ser at mer gegni betr
ÓH 5522kvro margir þat er betr gengdi at taca trv oc scirn
Jvs291 315Opt hava oꜱ þín raþ vel gefiz. segir haɴ oc scal þetta eɴ hava er þv hefir til lagt oc man oꜱ þat ollvm bezt gegna
Jvs291 8418Nu geri hveʀ maðr sem syniz oc hann ætlar ser bezt gegna muno
Sv 444leyfið þér honum at fara sem honum gegnir bezt
NjR 2018Nú er sem jafnan, at þa mun bezt gegna, at þín ráð sé hǫfð
NjR 4323eptir man ganga. at þeir sumir er nv vilia ecki annat heyra en konungdomr i Sviðioð gangi i langfeðga ętt þa mono þeir sialfir lifa og iata er konungdomrenn man i aðrar ętter koma oc man þat betr ⸢lyða [var. gegna AM 68 fol “68”]
var. ÓH 22611: AM 68 fol “68”sa er vꜳ̋ʀ faðer en ver hans born. var ok faðerinn vęnligr til at stiorna sinvm bornum sva sem bezt gegndi
Gramm²W 5420Þa bad hann gvð lata þat vpp coma, er ollvm gengdi bestz
StuᴵK 25626biðía at þeir hefðí gagn er betr gegndí
Huldaᴵᴵ 3213sva sem jarl var þa kominn keyri hann þann af er betr gegndi at taka retta tru
ÓTᴵ 2209‹sem guð láti eigi vera› her i dag, ‹þat er framkvæmd, sem hans er vili til, en ǫllum› gegndi bezt
StuᴵᴵR 1519siait nu til allz sem þier þeinckit at bezt gegni
IslDipl (1450) 41015Letu þeir bestz gegna mundu, at ollu uæri j helminga skipt þeira millum ... Kongr ... mælti sua, at þat mundi bezst gegna, at Gud skipti. Ok eyddiz þat sua, at eingi var skipan a gior
Hák81 6441skal ek þinum raadum fylgia þuiat þat mun mier vel gegna
Vikt 4419hann var radgiafe keisarans; ok gegndi honvm þat vel, þviat hann var godgiarn ok vinsæll
Mág¹B 111farid þid heim þann veg, sem yckur gegner best
Fljˣ 4410Þórný bað hann taka slíkt, er hann vildi, ok sagði þat mundi bezt gegna, at hann réði fyrir
Flóamˣ 618bid eg ad þü veitir þeim skïr andsvǫr, og þann orskurd ad þier se heirelegr, og os megi ollum vel ⸢gegna [var. lijka AM 152 fol]
~
Rafn 1830 602 HG AM 590 b-c 4°ˣ 10v33biðja, at þeir hefði gagn, er betr gegnði
Hkrᴵᴵᴵˣ 4534bauð Klœngr byskup ǫllum þeim er sér þótti þat betr gegna
Hungrvˣ 1108Blund-Ketill þakkar mǫnnum vel sitt liðsinni ok bað hvern mann riða heimleiðis, sem bezt gegndi
Hǿnsˣ 2328hann bað lið‹s› lærða menn, at biðja skyldi fyrir þeim til guðs, ok þess, at mál þessi lykiz með góðu ok svá yrði nǫkkurs háttar, sem (ed. som) bezt gegndi ǫllum landsbúendum
StuᴵR440ˣ 3311
9) [e-u] beherske (ngt), mestre (ngt)
10) [e-u] høre efter, lystre
B. gegna + præp./adv.
til: gegna til
[e-s] passe til (ngt), være velegnet (til ngt)
um: gegna um
[e-t] tage sig af (ngt)
Form.: gegna (86); gegndi (47); gegnir (42); gegni (9); gegner (9); gegnde (7); giegna (6); gegndí (5); gengdi (4); gegnndi (3); gegnna (2); giegnna (2); gegne (2); gegndj (2); giegnt (2); gængdi (1); gæghni (1); gegnþi (1); geghner (1); giægnir (1); gængndi (1); gægnír (1); gegnnde (1); gegnði (1); gǽgnir (1); giægni (1); gengðu (1); gengnir (1); gegɴdi (1); gegndu (1); giændi (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP ¹,²gegna; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr (gegn adj.); Fr4 _; NO; Walter _; ÁBlM (¹gegn); Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Hægstad 1899 36; Johannisson 1947 128 n. 3; Lundeby 1947 [ANF 62] 50; Seip 1932 352; Seip 1944 [ANF 58] 148; Seip 1955 78, 276
Genre. (expected): historical works [his]: 53 (40); family sagas [isl]: 50 (28); religious works [rel]: 40 (62); legal works [jur]: 29 (22); contemporary sagas [bis]: 23 (17); romances [rom]: 21 (24); legendary sagas [fas]: 16 (10); þættir [tot]: 9 (5); charters [dip]: 3 (18); learned works [div]: 0 (7); unclassified [ ]: 0 (1);
AS (red.) — February 2021
ÞH (strukt.) — November 2010
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
geðvõrðr - geiga
gátt - gørva
...
...