freista vb.
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) [e-rs] [í e-u / með e-u] friste (ngn) (med ngt), sætte (ngn) på prøve, udfordre (ngn)
svndi þat heɴe at Gvþi mislicaþi þat er (!) hon freistaþi þrels hans
GregDialA 967vildu (þeir) vist fræista í sva mykilli nauð-syn styrcs ok veldis hins hælga Olafs konungs
ÓH619 12421hann villdi freista postola sins i þeꜱo male. þviat hann viꜱi sialfr hvat hann mundi gera
~ lat.temptans eum
Vulg Jhs 6,6 Theol655XXI 17110þat sem. konongrenn mælltte til þin. þa freistaðe hann þin at þv myndir rikit vilia vndan honom svikia
~ lat.tentando te dixit ea quae dixit
JDamBarl 45 Menota: 1rb2 BarlA 318Nv var ec kominn i þionasto með goðom konongi oc feck hann mer litla þionasto oc vildi hann sva min freista
Þiðrᴵ 868Þessi rembiz mikit Islendingrinn. ok uæri vel at vær freistadim ⸢hans [var. hann (!) AM 557 4° “B”] nockut
Gunnl 206skvlvm ver enn gera þeim harða hrið. ok freistvm þeirra
Huldaᴵᴵ 24721Kalladi Moyses þann stad fyrir þann skylld af þeirra kifan ok kallzi sua sem freistnanar stad. þiat þeir freistadu þar gud drottins
Stj¹ 29519ef þu vill meir freista þin i meinlætum, þa far þu fra frændum þinum ok vinum
MEg¹ 48225Hvat mun þat, er eigi þorir þu at gera i gegn mer, er þu þorir at freista drottins mins
~ lat.attentare
PassVinc 26622 Vinc 32322vær friettum til þessara jlluirkia og hugdum ad ⸢freista med vorri frægd [var. frelsa med vorri frægd þessa vegu ErBˣ 5320]
ErAˣ 535þű sagdir ad eg skylldi slyka freistnne taka sem Jobb, enn nű sie eg ad sonű ad minn er meir freistat enn hanz
PlacA(1998)ˣ 393Þá íhugaði konungr at freista drottningar ok vill heyra svar hennar ok bar þá hégóma fyrir hana
Trist¹ˣ 11122þér kunnið ekki at leynast. Konungr hefir freistat yðar ok hefir fundit, at þú kannt ekki sjálf at leynast
Trist¹ˣ 1137
2) [e-rs/e-s] [í e-u / með e-u] [fyrir e-t] (især relig.)
at biþia at vér staɴdemsc fréistne. þuiat her verþr vár freistat
FV15²(1993) 16r20þat es hveriom maɴe verþléika ꜹke. at hans se fréistat oc standesc haɴ vel fréistne
FV15³(1993) 93r23hverso fór of til mǽli hans viþ dróttin várn. at haɴ scylldi lofa honom at fréista ióbs
HómÍsl²⁹(1993) 43v13haɴ (ɔ: fjándinn) myɴdi eigi freistat hafa hvártki drotteɴs várs. þa es haɴ vas her í héim. eþa sva héilagra maɴa hans. ef haɴ vissi fyrir skemþ sína oc yfirstigning af þéim
HómÍsl²⁹(1993) 44v17guð er trvr ... ok lætr æigi fræista vár yfir þat er vér megom. hældr mon hann gera fulting með fræistni
~ lat.non permittit nos tentari supra id, quod portare non possumus
9429 Alk619 952fastaðe sialfr Iesus Cristʀ ... .xl. daga. ok xl. natta. En þa hungraðe hann. ok com fiande at fræista hans í þrennum lutum. þat er í átgirni. ok í ofmetnaðe. ok í fegirni
HómNo¹⁵ 744hans scallt þu þo fyrst með mikilli frǽstni frǽista
~ lat.multo temptamine tempta
Pamphilus 2661 Pamph 1177þeir mvnndv eigi fræista heilagra maɴa ef þeir vissi sig mega iver stigaz
~ lat.Justos autem nequa quam temptarent
3728 Eluc675(1989) 3716hann var borinn fra meyio oc skirðr, oc freistaði diofull hans, oc var hann pindr oc dauðr oc grafinn oc reis upp a enum þriðia degi oc ste til himna
Mth³ 82622þa er hann var fravmvaxsti þa freistadi gvd hvesv lyþin Abraham villdi honvm vera
VerA 187ec freistaþa hans (ɔ: Jesú). oc ęɢiat gyþínga lyþ fiandscapar viþ hann
Niðrst² 216þviat sa er freistar var kemr optliga ok kveinkar sin sǫmu vandræði
Mich 6859kom hann freistandi sealfs hans medr þeim þrennum greinum. huerium er hann freistadi hins fyrsta forfedrs uars Adam
Stj¹ 14518Af ofneytzlu freistadi hann Adams
~ lat.Ex gula ... tentavit
GregHom 11365 Stj¹ 14520þar fastadi gud, ok þar freistadi diofull hans
Encᴵ 2229Herrar, kvað hann, hræðizt ekki, nú freistar guð yðvar
KlmA 36123Annan tima er hans var freistad, for hann enn til ins alldrada manz
VP 63811Þvat dagh let hann freista sin, ok lauk hann þa fostu sinne
Encᴵᴵ625 424ok hallda þic suo at þín verdí alldri vm þat fram freistad er þu matt uel um standazt sialfur
Mess⁵ 7926Eingell freistade sveinsens ok mælte vit hann: Til hvers herads vilit þier fara? Vitus svarade: Þangat sem drottenn vill oss senda
Vitus 33025þá er hofdingi daudans villdi freista jobs. þá átti hann þo eigi framar velldi en hann bad lofs til
KgsE 2014freista
~ lat.Pʀoba me domine et tempta me
2817 (Vulg Psalm 25,2) GlossPsalt 2913þessi hinn úngi maðr freistaðr en eigi yfir-stiginn
Magn¹ˣ 25322almattigur Gud ender oll syn fyrer heyt sa er þui hefur heytid ad ... hann mundi einskis framar freista, enn huor mundi bera mega
PBpˣ 42510Fyrir hví freistaði andskotinn sva hiarta ⸢þins [var. þitt SÁM 1]
~ lat.cur tentavit Satanas cor tuum
Vulg Act 5,3 Pétr²Aˣ 16625
3) [e-s] [at e-u] forsøge (ngt), prøve på (ngt), give sig i kast med (ngt), afprøve (ngt) ⫽ try
leitaþi. hann þess at logbergi at et. vii. huert sumar scyldi auka vico. oc freista huesso hlyddi
●EncCod1812 85fýstisk Óláfr at ⸢*freista [non emend. frę́sta] þess
Ágr 215n.um morgonenn bað konongr þa fara til urðarennar oc fræista ef þæir mætte koma vegenom ivir urðena
ÓHLeg 6829sem þǽim er mart er at mæíni Þorf gerir margs at fræista
~ lat.quaerere
Pamphilus 2122 Pamph 9612fræistaða ec or at rinda minu hiarta þessa rǫct
~ lat.temptaui
Pamphilus 2178 Pamph 9811vill hann at uisv freista. ef hann megi þessa dagleið upp inna
Menota: 33va26 Streng 15027En ei at siðr ec skal freista ok viðrleita. ef ec mætti koma þer a funnd hennar
Menota: 37ra25 Streng 18625þui freistaðe hann at friælsa hana. af þessom dauðlegom. synnda bondum
Menota: 44va24 BarlA 8027þessa skolum ver herra firir huetuitna freista. at ver mættem na. þessom hinum vtrua karlle
BarlA 9233Nu þo at þu freistir at pina hann. eða kuelia. þa man þat þo ekki tia
Menota: 86rb18 BarlA 16329hann bað hana freista hværso sœtt væri. eða væl þæfiat fróðleiks æpli þat er hænni var bannat
Kgs 8034Freiste læcnarner fyrst ef þeir mege mer nockora bot vinna
~ lat.queant
Alexandreis 473 (II 212) Alex 2519Ægill freistar fyʀi fiaðrhamsens
Þiðrᴵ 1264mælti konungr, at lið hans skyldi sitja uppi á bakkanum - ⸢freistum [var. (ms.) frestom AM 39 fol “39”] fyrst, ef þeir vilja á ráða
var. Hkrᴵᴵᴵˣ 17920: AM 39 fol “39” → ms. 28vb33fræistar Thomas ærkibyskup eina nott at fara leynilegha suðr um sio
~ lat.attentavit
7929 Thom¹ 7821þæir er fræista draugha vpp at væickia æda haugbua
GulKrNA 3086Þa svarar Vtgarþaloki: iþrott er þat, ef þv efnir, ok freista skal þa þesar iþrottar
SnE 5411spyʀ Vtgarþaloki, hvat sa hiɴ vngi maðr kvɴi leika, en Þialfi segir, at hann mvn freista at reɴa skeið nokqvor við einhvern þaɴ, er Vtgarþaloki fær til
SnE 5420en þo lætr hann skiott þesa skvlv freista
SnE 551en þa er æsirnir freistvþv at mæla, þa var hitt þo fyʀ, at gratrinn kom vpp
SnE 651spvrþi, hverr sa væri með asvm, er eignaz vildi allar astir hennar ok hylli ok vili hann riþa a helveg ok freista, ef hann fai fvndit Baldr
SnE 658bað þa freista ef Eirikr konungs son villdi fara með honum
EgM(2001) 5227baðu sendimenn Olaf konung at gefa ser tom til at þeir hitti enn Aðalstein konung. ok freistaði ef hann villdi enn meira gialld af hendi reiða
EgM(2001) 8019þotti honum ser vuént til vndankuamu þótt hann freistaði þess at leynaz
EgM(2001) 11330[fr]eista skal ek þessa raðs e[r] þu vill en ecki hefi ek við þui buiz at yrkia lof vm Eirik konung
EgM(2001) 11613Egill seger at þat var þa vuænt at hann munde þa yrkia mega þott hann leitaðe við. En freista ma ek þess seger hann
EgM(2001) 1495Þessa ráðs var freistat ok dugði eigi
Laxd 509Þá spyrr Kjartan Bolla, ef hann vili freista sunds við bœjarmanninn
Laxd 14411Nv er þar comit, at þessor mein verða alldri með ordsendingvm sloct; ver hofom ⸢þess [var. það BLAdd 11127ˣ] freistad, oc hafa yfir-bætr frestaz, oc vellðr þvi vansi trvar, of-kapp oc þralyndi þeira, er i illv þra-lynðaz
StuᴵK 29218Enn ef Sturla væri i hólminum, þa munda ek freista at þeim at leggia
StuᴵK 51120Eíndriði sagði at þess mundi kostr þo at hann ⸢freistaði [var. reynde EindrFlat 4634] aðr
EindrÓT 22518skulom ver þa freista at ver faem drepit þa
ÓTᴵ 95ræddi Kiartan við Bolla ... ef hann uilldi freista svndz við bæiar maɴiɴ. hann svarar. Ekki ætla ek þat mítt færi
ÓTᴵ 35916eigi hrædumz ek ad mín hægri hond freiste afls mot vuínum oc ast Helene ad hon sialf fylgi þeim ockrum er sigrinn uegr
TrójS 1178gakk ut ok freista. at þu fair fengit nockut af ueidiskap
Stj¹ 16510ef þess hefir freistat werit i nockurum stað. þa skal vnytaz ok vndir kirkiunnar valld ok forræði aptr kallaz
StatPáll¹ 70727skulu vit þa freista, at ek kunna at segia þer nockura hluti, þa er þig forvitnar
Orkn 9622farim badar sꜳmt ut ꜳ uidan uǫll, ok freistim, huersu tekzt
Thom² 29839byskuparnir hafa freistad at bannfæra konungana
Thom² 39233Enn er heilagr Thomas fregnar til fara konungsins, ridr hann i Turon, þuiat honum er forkunnr at freista enn, huersu at fari med þeim
Thom² 42128mun ek freista fra at segia þa luti
~ lat.enarrare tentabo
33936 VP 33915nw skulu wær aller saman freista at guds uilia at wær getum rofit fylkingina
Rém 30226ath snwa þangath j moti þeim ok ⸢*freista [non emend. freistadi], hue ferʀ
Sv81 23815n.kongs son ... bad Iulianum freista sinns riddaraskapar og lata eigi hinn okunna mann lengr eiga ath hlacka yfir þeirra ofo᷎rum
Hect 14623ef wer mættum nockura lækning til kunna ydur til lettis og heilsu þꜳ uilldum wer þess freista
SigÞǫgl 21919ymízt uerdr at freista
FriðB 456enn þő med þui ad oss byriar og stendur vel ad hefia yduarn heidur .. þä munum vier freysta ad fylla yuarn vilia hier vmm
Adonˣ 12112villda eg ⸢giarnann ei þess freista [var. þess ei fresta (!) Holm papp 1 folˣ “C”] lȧȧta
var. DínDrˣ 1615: Holm papp 1 folˣ “C”eg verd fyrer uijst þar ad koma, j borgina, eda huad veit sä er einkiz freistar
ErAˣ 629ýmiss verðr at freista
FriðBJSˣ 1216mælti konungr, at lið hans skyldi sitja uppi á bakkanum - ⸢freistum [var. (ms.) frestom AM 39 fol “39”] fyrst, ef þeir vilja á ráða
Hkrᴵᴵᴵˣ 17920leitaþi hann þess ráþs at lǫgbergi at et siaunda hvert sumar scylldi auka vicu oc freista hvé þá hlýddi
Menota: 3v3 Íslbˣ 207freistadi (hann) optliga at reka brott fra ser þetta vanmegn
~ lat.tentaverat
HFars 17839 MarD635ˣ 66410Hann freistar optliga at mykia hennar hug
~ lat.crebrius attemptaret
MirMar1896 19a22 MarD635ˣ 9055hann vill freista, ef hann mætti nökkut yndi fá móti þeirri ást, er hann hefir svá lengi haft
~ fr.assaier
Tristan 731 Trist¹ˣ 14619kongur liet freista ꜳ marga vegha hversu vel Egill kunni ath skióta
Þiðrᴵˣ 12325Ek ræð þér ... at sem skjótaz miskunnir þú þeim unga manni ok gjörir þat er hann biðr þik, ok þú ⸢*freistir eigi slíks vandkvæðis [non emend. frestir eigi lengi slíkt vandkvæði] sem mín dóttir
Æv⁶⁷ˣ 18223n.Hann átti einn nýjan nágranna þann er mjök freistaði at kaupa húsit
Æv⁷⁰ˣ 18811
4) [e-t] erfare (ngt), prøve (ngt)
* (for fresta, cf. ed. emend.)
B. freista + præp./adv.
á: freista á
[!] [e-s] forsøge (ngt), prøve (ngt)
til: freista til
[■] forsøge, gøre et forsøg
Þorsteinn ... bað hann (ɔ: Helga) freista ef Biorn villdi gera firir hans orð at lata af tali við Þordisi. hann var ofuss þessa ok hét þo at freista til einn tima
Dpl 1537þat ... sem æigi uar her til freistad ne uant
~ lat.attemptatum uel consuetum
4634 Sættarg 4696hann var ófuz þessa, og hiet þó ad freista til einu sinne
Fljˣ 1125
um: freista um/of
[e-t] forsøge (ngt), prøve (ngt)
ec scal at riða oc fræista um æitt hogg
ElisA 810Þa mælti Vtgarþaloki: Avðset er nv, at mattr þiɴ er ecki sva mikill, sem ver hvgþvm, en villtv freista vm fleiri leika?
SnE 576Þoʀ svarar: freista ma ek enn of nockvra leika
SnE 577
við: freista við
[e-n/e-t] [e-rs/e-s] prøve kræfter med (ngn/ngt)
Var Óláfs þó of lítla hríþ viþ freistat, þvíat hann lifþi eigi lengr en tólf vetr eftir fráfall fǫþor síns
Ágr 504segir monnom sinom at þeir mono freista viþ þesa borg
Mork 34417Nu hafa menn ⸢ymist [var. ymiss AM 325 VII 4° “325 VII”, etc.] við freistat her i landi. var Hacon Aþalsteins fostri konungr. oc unðo allir þvi vel
ÓH 7611þat er manne nytsamlegt ... at freista fleira við en þess eina er fagr orðromr falle til
Alex 8122vilia þeir enn fleira við freista fyʀ en á dette dauðenn sialvr
Alex 8810Ásmundr ... eggjaði mjök, at þeir freistaði við þá Svíana
HG 214þo mattu freista þessa vid fodur þinn og uita huat rad hann uill til leggia
SigÞǫgl 12128og bera siddan sin rad til saman hvat þeir skylldv giora. annat hvortt at sigla heim aptvr so bvner. eda freista vid vmmbodzmennenna meyiarenar
HenKunReyk 4523ymist verdur vit ad freista
FriðBˣ 7123
C. freista sín
[í móti e-m / við e-n] forsøge sig (med ngn), prøve sine kræfter (med ngn)
svðr verð ec at fara oc freista min við þiðric
Þiðrᴵ 13515her freistar viðga sin við þessa .xij. kappa
Þiðrᴵ 1488i aðrom stað vill hann sin fyʀri freista en við ecca
Þiðrᴵ 1766kallaþi (hann) vtar a beckiɴ, at sa, er Logi heitir, skal ganga a golf fram ok freista sin imoti Loka
SnE 5412Hann reizt j hernat ok uilldi ⸢reyna sic [var. sua freista sinn GKS 2845 4° “B”] fyst
var. Yngv 3116: GKS 2845 4° “B”
II. (y. isl.)
Form.: freista (52); freistat (8); fræista (8); freistaði (7); freistadi (6); freistar (6); freistad (6); freistaðe (2); frestom (2); freiste (1); freistaðr (1); fræistar (1); freistim (1); freistvm (1); fréista (1); fr◃eista (1); freistadar (1); freistadu (1); freistaþa (1); freistir (1); freistvþv (1); freistadim (1); fresta (1); Freiste (1); fræistaða (1); fræistat (1); frǽista (1); frestir (1); frę́sta (1); freysta (1); freistade (1); freistaþi (1); fréistat (1);
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Seip 1944 [ANF 58] 148-149; Seip 1955 73, 108, 142, 259f.; Sørensen 1993 279; Ásgeir Bl. Magnússon 1950 [ANF 65] 125
Genre. (expected): religious works [rel]: 41 (32); romances [rom]: 23 (13); historical works [his]: 18 (21); legendary sagas [fas]: 11 (5); family sagas [isl]: 10 (15); learned works [div]: 9 (4); legal works [jur]: 4 (12); contemporary sagas [bis]: 3 (9); þættir [tot]: 1 (3); unclassified [ ]: 0 (0); charters [dip]: 0 (9);
SB (red.) — May 2021
ÞH (strukt.) — September 2010
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
fregna - fremja
...
...