fjǫrðr sb. m. [fjarðar, dat. firði; firðir, acc. fjǫrðu]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) fjord, vig, flodudmunding ⫽ fjord, inlet, firth
om spec. no. forhold ⫽ for specific Norwegian usages, cf. Hertzb; note also Finnur Jónsson 1916 (Navne) 73 on Icelandic usages
●●● þar er firþir ero fyrir eða sund. þa scal boaɴdiɴ fa þeim scip
●GrgKonᴵᴵ 7012Recr hval i fiorðu inn. sva at koma ma orvar odde út um. af hvarotveggia lande. þa ...
Gulᴵ 5920Nu scal tre ór fara i fiorðu inn. af þioðleiðu
Gulᴵ 10227helldr þessvm .iii. skipum þangat ok siglir hann af hafeno i fiorð nockvrn með mikille list oc cvrteisi
ÓTOddS 4619En iarlinn var kominn or hernaðe ok la i firðinvm fyrir með .iii. skipum. ok var þa til hafnar kominn
ÓTOddS 4620var Eysteinn konvngr þa i brottv. ok kominn yfir fiorðinn ok sa Skiolldr segl þeirra
HkrFris 3030at stiga a skip oc fara fyrir ser of fiorð nockurn
PP 28421ef ifir fiorðu eða ar eða fioll er at fara
FrostKrᴵ 1422norðan fiarðar
cf. Hertzb Landsl 1114⸢sunnan fiarðar [var. austan fiarðar Holm perg 29 4° “Gp”]
cf. Hertzb Landsl 1114Hver ro sævar heiti? Hann heitir ... Fiorðr
SnE 1779er þeir koma i ⸢*fiorduna [NRA 35 B “D”; non emend. fiordana] til þæira
emend. RbHM (*1313)³ˣ 1084: NRA 35 B “D”innan fiarðar sionhending
Bl 26516Norðr a Haloga heiter fiorðr *Vefsner
EgM(2001) 1015þar liɢr ey i firðinum
EgM(2001) 1016gengr haf firer vestan ok þar af firðer storer
EgM(2001) 204en er þeir komu firer Reykianes. ok þeir sa firðinum vpp lvka. þa stefna þeir inn i fiorðinn baðum skipum
EgM(2001) 4115hann flutti vm varit epter skipit suðr til fiarðarins
EgM(2001) 425til arinnar Rodanvm. Hon er eitt stort vatnfall, sva at eigi ma þat siðr fiørðr kallaz sakir mikils breiðleika
MarS 2698●●● hít rauda haf skiptiz ok sundr skilz í tua fiorðu stora
~ lat.sinus
HistSchol 13016 Stj227 12412Nu rekr hual i fio᷎rð ínn sua at skíota ma o᷎rfar odde vt vm hual af huarutueggia lande
Landsl1154 1722Þeir foro ifir fiorð til Vatz-fiarðar oc gengv þar vpp. Enn er þeir komo i tvnit, heyrðv þeir, at hvndr kvað við
cf. III StuᴵK 3614for siþan heim, ok dvaldiz litla hrið heima, aðr hann for vt i fiordv með fiolmenni
cf. III StuᴵK 36513‹Þ›etta havst foro Vatzfirðingar vm alla fiorðv at fa til bvsins
cf. III StuᴵK 42126stigu þeir ꜳ skip sin ok helldo vt eptir ⸢firði [var. fyrdí AM 325 IX 1 a 4° “C¹”]
ÓTᴵ 6316Þar er eigi skylt at ganga til merkja er firðir deila eða ár þær er netnæmir fiskar ganga í
Jb 1253Í fjǫrðum eða sundum, þar er maðr flytr hval svá at sjá má fisk á borði frá fleirum lǫndum en einu, þá ...
Jb 2055ef skip er í ørhœfi þar er firðir eru fyrir eða sund
Jb 23815styrde jnn ath ⸢*fiʀdi [non emend. fiʀni]
Sv81 18627n.coma þeir á fiord einn nordarliga i óbygd
Krók 1320Enn þessi hinn mikli fiskur lætur standa munn sinn opin medann og er þat hlid ecki minna en sund mikit edur fiordur og kunna fiskarnir eckj at varast og renna þar med fiolda sijnum
KgsE 1730inan fiardar
DI V (*1467›tr 1526) 5114innann fiardar
DI VI (*1483›tr 1526) 48627utan fiardar
DI VI (*1483›tr 1526) 48629... hann var addrꜳttar-madur mikill ad buenu, bædi af ⸢fiordumm [var. fiörum Kall 616 4°ˣ “B”] nedann og af fiollumm ofann
Fljˣ 58innanfiarðar
cf. Hertzb FrostÁMˣ 2521utanfiarðaʀ
cf. Hertzb FrostÁMˣ 2521ef þeir menn eigo við at sciptaz er innan fiarðar ero. oc aðrer utan fiarðar menn. þá scal stemna þing um mánað oc innan laga várra
Frostˣ 17427ef þeir menn eigo við at sciptaz er utan fiarðar ero oc innan fylkis. þá scal stemna þing um hálfan mánað
Frostˣ 17429ör scal láta fara oc komi til þings á .iij. nátta fresti innan fylkis. en .v. nátta fresti ef fiör‹ð›r bannar
Frostˣ 25421fær æinskipa ut oc inn æftir hværium fyrði
FskBˣ 8911Hann sá þar fram undan ganga nes löng, en skerast inn í landið fjörðu marga
GunnKˣ 3578Óláfr konungr kristnaði fjǫrð þann allan, ferr síðan leið sína
Hkrᴵˣ 4021Síðan safnaði hann liði þar um ǫll heruð ok fór út *fyrir Hafnarfjall⸣. Þorleifr safnaði liði um nes út ok sunnan um fjǫrð, þat er hann fekk, ok ætlaði í mót
“Torleiv boede på Akranæs syd for Borgarfjord”, Kålund 1904ᴵ 435 note 1; cf. III StuᴵR8ˣ 48719Þar kómu vér á land, sem iij. firðir gengu af landnorðri ok vǫtn váru mikil fyrir innan einn fjǫrðinn
Vatnˣ 3026
● fjall eða/... fjǫrðr/firðir
ef iorð liggr eigi samtynis. þa scal hann þo at hvaro hava. ef hann hever sina iorð alla fyrr en hann a. oc liggr samheraðrs. oc banna eigi fioll ne firðir. ne ár ufꝍrar
Gulᴵ 443ef ifir fiorðu eða ꜳr eða fioll er at fara
JKr 3676æið hvern scal bióða til heimilis hins er heyra scal. oc bióða .iij. nottum fyrir ef fiörðr eða fiall bannar eigi
Frostˣ 1612ef fiall eða fiörðr er ámeðal
Frostˣ 2194
● á firði eða á foraði
ef maðr værðr staddr a firði eða a foraðe. mæinar honom sua ueðr eða vaghr at han ma æigi till bygða koma. þa ...
BorgKr¹ 3429ef maðr verðr staddr a fyrði eda a foraðe. mæinar honom sua veðr ok vaghr. at han ma æigi till bygða koma þa ...
BorgKr²ᴵᵛ 681
2) (om åbent vand ⫽ of an open expanse of water)
Mik hefir skipari minn a firðe firir latið. oc ec hafnar lǽita. oc ma ec æi finna
Pamph 1031þar sem a su fellr ... i fiꜹrð þann er Adriaticus heiter
Rómv595(2010) 2833Roddbert prior af Oxeneforð var staddr i Sikiley ... ok for leið sina fra borginni Katania ok til Siracusan. ok la vegrin fram með firðinvm Adriatikvm
Thom³G 54431A annarri tið bauð Jesus lærisveinum sinum at stiga a skip oc fara fyrir ser yfir fio᷎rð no᷎kkurn, en hann sialfr for landveg
Pétr²Aˣ 16016
II. (cogn.)
III. (propr. topogr.)
En er hann kom við land. þa for hann þegar sem skyndiligast i Fiꜷrðo
●Eg162θ(2001) 894kallaði hann fiorðinn Patrex fiorð
LdnHauksb 1115Þessi eru fjarðanǫfn á Íslandi. Í austfjǫrðum: Finna fjǫrðr ...
Encᴵᴵᴵ415 411Solvi klofi for svðr i Fiorðo a fvnd Avþbiarnar konvngs
HkrFris 4315for Rognvalldr iarl it iðra. ok sva svðr of Fiorðo
HkrFris 4416i Fiorðom
HkrFris 5625átti Hrútr fǫr í Vest fjǫrðu at heimta fyrir varning sinn, en áðr hann fór heiman, talar kona hans við hann ... Síðan reið hann heiman ok vestr í fjǫrðu ok byggði allt féit
NjR 228átti Hrútr fǫr í Vestfjǫrðu at heimta fyrir varning sinn, en áðr hann fór heiman, talar kona hans við hann ... Síðan reið hann heiman ok vestr í fjǫrðu ok byggði allt féit
NjR 2215Hrútr fór í fjǫrðu vestr ok bað henni virkða áðr
NjR 265Ek fann þá í Skotlands fjǫrðum
NjM 20514Skotar munu hafa tekit sýslumann yðvarn af lífi ok tekit njósnir allar, at engar skyldi ganga yfir Péttlands fjǫrð
NjM 2067er atti Þorhallr Finz son avstr i fiordvm i Fliozda‹l›s-heraði
StuᴵK 5325Nv dro at ferans-domvm, oc sottv menn langt til. Þa com avstan or fiordvm Teitr Oddz son, magr Þorvarðs, at veita honom
StuᴵK 1602Vm vorit bioz Sturla at fara i fiorðv vestr
StuᴵK 4197vm vorid eptir for hann til eireks. fiardar. ok tok ser þar bustad
Eir557 31a17er biskup ... visiteradi vestfiordu
IslDipl (1450) 4079í firði þeim, er heitir í Hafrsfirði
Gr 58j Þorgeirsfirdi
DI XII (*1391›c1770-1780ˣ) 2915epter þat for Rafn heim i Vestfiordu. ok vm vored epter for Rafn vestan vr fiordumm nordur til skips i Eyiafiord
HrafnAˣ 2053oc (hann) nam þar land er síþan es kallaþr Eiríksfiǫrþr
Íslbˣ 2630Ok eptir páskaviku sendir Hafliði Grím austr í fjǫrðu í Hofsteig
StuᴵR440ˣ 2429Þenna tíma kom austan ór fjǫrðum Magnús Jónsson
StuᴵᴵR11127ˣ 24624
Form.: fiarðar (6); fiardar (5); fiorðu (5); firðir (4); fjǫrðu (4); fiorð (4); firði (3); fjǫrð (3); fjǫrðum (3); fiordvm (2); fiorðv (2); fiörðr (2); fio᷎rð (2); fiordumm (2); fyrði (2); Fiorðo (2); firðinvm (2); firðinum (2); fiord (1); fiordu (1); fiarðaʀ (1); fjǫrðr (1); fiʀni (1); fiarðarins (1); fiordv (1); fjörðu (1); Fiꜷrðo (1); Fiorðr (1); fiꜹrð (1); fiorðr (1); firðer (1); fiörðr (1); fiorðinn (1); firþir (1); fiordur (1); firdi (1); fiǫrþr (1); Fiorðom (1); firðe (1); fiørðr (1); fiorduna (1);
Comp.: eyði- (2), leyni- (2), stór- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer _; Anm _; Bin -fiǫrðr; Rím; LP item ¹Firðir; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH item firðir; AJ _; deVr; Fr4; NO item Firðir; Walter _; ÁBlM _; Bl ¹fjörður; WPA _;
Litt.: Bandle 1977 [Rit 12] 50; Finnur Jónsson 1916 (Navne) 73; Hægstad 1899 54; Hægstad 1899 58; Kiil 1958 [MM 1958] 103; Lindblad 1952 183; Marwick 1952 114, 115; Seip 1952 [APS 21] 31; Seip 1955 25; Sköld 1966 [ScriptIsl 16] 41-42, 43
Genre. (expected): legal works [jur]: 23 (7); family sagas [isl]: 16 (9); historical works [his]: 15 (13); contemporary sagas [bis]: 10 (6); religious works [rel]: 7 (21); charters [dip]: 5 (6); learned works [div]: 1 (2); romances [rom]: 1 (8); unclassified [ ]: 0 (0); legendary sagas [fas]: 0 (3); þættir [tot]: 0 (2);
CS (red.) — June 2010
ER (omred.) — September 2019
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net