duga vb. [dugir; dugði; dugat]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
A.
1) yde indsats, gøre sit bedste, vise hvad man duer til, vise sig dygtig ⫽ make an effort, do one’s best, demonstrate one’s worth
●●● Eigi þicki mer ... sem ver berimz við menn eina enn þo er nauðsyn at huerr dugi sem ma
Jvs7 306●●● bad (Sturla) þa dvga sem best
StuᴵK 8919●●● Dugi þu enn ok leið hestinn
cf.gefr hann upp fyrir gaunguna ok setz i vagninn
158 ǪgmÓT 159●●● nu skulum ver duga sem drenger medan no᷎ckr stendr vpp
KlmA1980 12413●●● dugum manliga edur deyum ro᷎skliga. þuiat suo hafa fyrre menn gert
SigÞǫgl 16613●●● badu (þeir) þann alldrei þrïfaz er ei ⸢digdi sem mætte [var. gengi vel fram HG 5220]
~÷ farom i mot þeim oc dvgi hveʀr sem drengr er
Þiðrᴵ 2081÷ skulu uer ut riða oc ueria uart land. oc dugi nu hueʀ sem drengilegast
Þiðrᴵᴵ 1806÷ dugit nu mannliga
Sv 5121÷ at hverʀ dugi sem bezt
Sv 5922÷ Reis þa upp margr ... oc dugði hverʀ sem matti
Sv 6018÷ Dugi nu hver[r] sem dreíngiligazt!
Mág¹A 2557÷ Juɢurtha hliop þegar á þa ... toku þa sumir Romueriar fra enn sumir dugdu
Rómv226(2010) 7515÷ Hann eggiaðe menn þegar at duga vel, quað ecki mundo til saka
StuᴵᴵK 19610÷ dugvm vel til at hialpa þeim
Hallfr61 4617÷ mundi þa eigi hofudnaudsyn at duga sem frengiligaz
HákFlat 14923÷ dugi enn ella mun Freyrr upp standa at þer
ǪgmFlat 33816÷ dugi nú hverr sem drengr er til
KlmA 38427÷ (Skefill) þakkaði honum, hvé hann hafði drengiliga dugat ok svá sverðit haft
Reykd 21313÷ með því ... at vér fallim, þá er betra, at eiga þat orð eptir at ‹vér› höfum drengiliga dugat
Trist² 4014÷ nú væri ráð, frændi! at duga vel, ok aka heyi í dag, þvíat allir eru í önn nýtir
Ket 1103÷ drottning fylger lidinu þuiat hun þottizt þa giorzt uita huersu huer dygdi
Vikt 3312÷ sigurdr torfa fostri dugde all hraustliga. sem hann uar ꜳ uallt uanur
Harð 16215÷ báðu (sveinar) Gretti nú duga, - því at oss kólnar á klónum
Gr 516÷ þeir Sigurdur og Randuer dugdu allmannliga
SigÞǫgl 1709÷ er nu heidur at duga er mekt og heidur liggur uit
SigÞǫgl 1821÷ Þeir fóstbræðr dugðu mannliga, en er áleið bardagann, snéri mannfallinu á Íngjald
ÞorstVík 39920÷ Þorsteinn dugði lengi vel, ok kom þar um síðir at hann þreyttist á sundi
ÞorstVík 4358÷ Helgi ... sér, at þeira graðungr dugir verr
Vápnfˣ 244
● ‖ præs. part.: dugandi duelig, kapabel, habil, agtværdig, brav, god ⫽ able-bodied, capable, worthy, honourable, good
●●● hinn dugande ræðes maðr var arlla uppstaðenn
cf.ekuitan ... let ser ... bloð ... ok at hallda honom felagscap þa let bloð með honom ræðis maðr hans
7620-24 Streng 7631●●● Oc enn ero her fleiri menn dvgandi með hanom
Þiðrᴵ 23714●●● drapu (þeir) af þeim menn alla, þa er dugande voru
Orkn 635÷ hann vildi sjá vild ok vaskleik ... þeirra manna hinna kurteisu ... er öllum þeim dugandum göra sœmdir ok ágætan félagskap
Trist¹ˣ 525÷ þann sem þem lijzt þar til dugandi
DI 14337
● dugandi drengr
1)
●●● mvno ... fair dvgande drenger yðr þiona
ÓTOddS 527●●● hann er ⸢dugande dreingr [var. reyndr at goðum dreng ÞorvTÓT 945]
ÞorvTFlat 37933●●● hugdumz ver gipta hana dugandi dreing og suo ætla eg þig
Krók 179÷ þeir hava drepet Darium er sialva sec monde veðsett hava firer hans lif. ef þeir vere dugande drengir
Alex 1092÷ skalltu oss dyrt kaupa oc lata margan ⸢duganda [var. dyrligann AM 178 folˣ “A”, etc.] dreng
Þiðrᴵᴵ 16811÷ oc mun erminrikr konungr lata marga dugandi drengi
Þiðrᴵᴵ 17322÷ Mvnði sa maðr fa styrk af ⸢*dvgandi [non emend. dvngandi] drengivm, ef hann kǫ́mi hingatt?
Bær 1169n.
2) (i tiltale ⫽ in an address)
● dugandi kona
1) brav/agtværdig kvinde ⫽ honourable woman
●●● hann hefir ecki sva vel gyrt hest þinn at þat myni dvga. er þat skꜹm mikil at fa slict til fylgiv uið dugande konvr
Heið 7518÷ ec dœmda sialfa mec i róp. oc hatr ok amæli. allra dugandi kuenna
Menota: 22rb28 Streng 4636
2) (agtværdig) hustru ⫽ (honourable) wife
●●● Æilifver Sigurdarson ok Ragnillder Arnæ dotter hans dugande kona
DN IV (1354) 29433÷ Þorgyls ... ok hans dughande kona Gudrid Sighurdar dotter
DNᴵᵛ 38827
● dugandi maðr
1)
●●● gerðv (þeir) þat niðings verc er ǫngom duganda manne er geranda
Alex 4727●●● þorkell i nesi ... ok margir aðrir dugandi menn þeir er hafðo umboð mins herra hertogans
NoDipl (1299) 10641●●● þat hꝍfir dvganda manne at kiosa ser rett efni ok vera siþan staðfastr a
~ lat.Justum et tenacem
MorDogm xlv.14 ViðrǼHHauksb 3082●●● eigi veit ek, hvárt hann er þínn jafningi; hitt veit ek, at sá, er berz við hann, at hann kemr í þá raun, at hann er víst dugandi maðr
ÁsmS 9321●●● þar komv kenni menn ok allr borgar lyðr harmandi miog braðann davða hans sem dvganda mannz
~ lat.boni militis
1225 Dugg657a 1216●●● ef þeir ... vanvirða bœndr eða aðra dugandi menn
Jb 2979●●● eru þetta fylur en ecki dugandi menn
FbrFlat 36422●●● ef þu vilder vera einn heidingi þa værer þu ⸢einn dugandi madr [var. dugandis mann BevD(2001) 4316]
~ fr.pruz hom
4210 BevB(2001) 436●●● marger adrer dughandi menn lærder ok leiker samþyckiandi alla þessa gerd
IslDipl (1413) 1845●●● Sꜳ dugande madr harmar þat
Thom²y 4745●●● undir dughandra manna insiglum
DN III (*1311›DonVar 1ˣ) 9416●●● þui bidium ver alla dughande menn ok æinkanlegha lærda menn ok vars virdulegs herra konungsens vmboðsmenn. at þer ser honom gooduiliughir
DN IX (*1340›apogrˣ) 1394●●● ... at ek skula fyrirlata þenna duganda mann
~ lat.nobilem ... patronum
MirMar1896 16a45 MarD635ˣ 9834●●● bjó hann her sinn at fara af landi braut í annat ríki, at kannast við dugandi menn
Trist¹ˣ 514÷ Johan bulsi ... oc marger aðrer duganda menn
NoDipl ([1243]) 3519÷ Ger þat i hug þer æf guð hæfr þec upp til noccorrar sœmðar. at þat skal allra manna gagn væra þeiʀa er minna megho en þu. firi utan þa mænn er hata siðu oc raðvænnde. þeiʀa a þat mein at væra. æf dugannde maðr fæʀ afl oc styrk
Kgs 6718÷ veri macligra at hann veri rettlꜹss. oc *dirfþisc eigi at optaʀ slict at męla við dvgandi menn
Mork 39225÷ hann vill vera vin þiɴ sem allra aɴaʀa dvgaɴdi manna
ÓH 5103÷ hveʀ ⸢dugande [var. dugandis AM 226 fol “B”] maðr í herinom
Alex 2926÷ Engi dugande maðr virðer vin sinn eptir yvirlitvm
Alex 9232÷ hann mvndi eigi vera dvgandi maðr
Þiðrᴵ 16316÷ man hænðir mikin glœp oc finnr hann þat sealfr oc iðraz. oc er þa dugandi maðr alla stund siðan
Þiðrᴵ 3022÷ Af þuí at oss bær at halda oc halda lata allum mannum frið oc naðer þeim ær til vars lanðz koma. oc mæðr retto. vilia fara. æínkanlegha þeim dugande mannum
NoDipl (1297) 8814÷ Eysteinn ... segir at allir dugandi menn mundo vel til viliaþir at styrkia hans riki
Sv 4429÷ flestum ⸢dugandum monnuᴍ [var. dugandi Monnom SvEirsp 36521] man þickia betra at vera með mer i friþi. helldr en vera með yðr i ufriþi
Sv 12322÷ af herra sigvati a leirholvm ok oðrvm dvgandi monnvᴍ
IslDipl (1310) 616÷ hverivm dvganda manne er hvert land sem fostrland
ViðrǼHHauksb 3068÷ engi dꜹganði (!) maðr
Flóv¹ 15457÷ Skerius erkibyskvpsefni qvað hann vera duganda mann
HákFris 55735÷ Þeir dugandi menn sem bruðlaup sin gera æða riddarar uerða
RbHM (*1314)² 1102÷ finn (“herefter udel. ek”, ed note) þat til saka ... ad þu ert myklu meiri nidingr en duganda manni sami, ad eiga þik ad mág
Heiðy 986÷ Vilium ver þæssar rettærbꝍtær gærna haldæ vidær alla dughandæ men
RbHM (*1293) 237÷ dugandi menn
Jb3270 2979÷ þessi kona er fífl ok engum duganda manni við sœmanda
Korm 2336÷ þú þykkir vaskr maðr, hvar sem þú kemr með dugandi mǫnnum
Laxd 2568÷ sama var lans lítillæti, ástúð ok miskunsemi til allra dugandi manna
GBpD 10531÷ gerir sik margr dugandi maðr skyldugan bæði til fjárframlaga ok sæmiligs yfirlætis
GBpD 11918÷ sendir ⸢allum monnum leikum ok lærdum guðs uinum oc sinum þeim sem Noregs konongs riki byggia [var. aullum dugandi monnum i Noregi AM 61 a 4° “I”]
var. RbHM (*1313)¹a 994: AM 61 a 4° “I”÷ Þorsteinn kuez eigi þa ferð mundu undir ho᷎fut leggiaz, ef hann fengi til fleiri dugannði menn með honum
StuᴵᴵK 4712÷ Vęr þorarinn ... heilsum ollum dughandi monnum
IslDipl (1363) 4012÷ dyggra ok dugandi manna sidr
Stj¹ 12120÷ voro vær i hia ok margir ðugandj menn
IslDipl (1368) 42022÷ simon ... ok otkell ok fleiri dugandi menn
IslDipl (1377) 588÷ ok margir adrer dugandi menn
IslDipl (1378) 642÷ huerium manni muntu þikia minne ok verri ok æinge mun bætr þiggia at þer dugande manna muntu huerium manni læidr er þenna burd spyrr
Fbr1005 82737÷ hitt munda ek ætla at þit værit dugandi menn ok frændr minir
Hallfr1005 1021÷ oc morghum odrum dughande monnum
DN XII (*1303-1304›AM 902 a) 3127÷ harmandi ... dauda duganda mannz
~ lat.boni militis
1225 Dugg681a 122÷ Mvntv oc alldri med dvgandi monnvm talinn, ef þu hefnir þessa eigi
ElisC 12122÷ hitt get ek meir til, sagði Sjólfr at hann muni sjaldan verit hafa í samsæti ⸢við dugandismenn [var. með dugandimǫnnum AM 471 4° “B”] og mun hann oftar hafa legit úti á mǫrkum og skógum með fátœki
var. ǪrvA 15229: AM 471 4° “B”÷ Hann ... kvað þat auðsét, at pútuson væri vanari at geyma svína ... en þjóna nökkurum dugandi mönnum
Vígl510 6925÷ S‹t›rid milli Noregs konga og Albrics. fongvdu hvorir tveggiv marga dvgandi menn fyrir odrvm
AnnGott 3611÷ komo þar til flocks margir dugandi menn
FskAˣ 36320÷ i þann flock liopo marger dugande menn
FskAˣ 37528÷ mér er þat sannliga sagt, at hann hafi fá dugandi menn
Knýtl1741ˣ 1121÷ bað þann aldregi með dugandi monnum teljaz, er nú óttaðiz nǫkkut eða hræddiz
Knýtl1741ˣ 13415÷ at hér sé drepnir niðr allir dugandi menn
Knýtl1741ˣ 14216÷ (þeir) sǫgðu svá, sem var, at þetta var et mesta níðingsverk, ok engi dugandi maðr mundi til þeirra vilja þjóna upp frá því
Knýtlˣ 21518÷ Þat villda ek ... at þú tœkir sættir ... Þat mynda ek þiggja, ef þú ættir eptir duganda mann at bjóða
LjósvLˣ 13410÷ Hann bad ser olmusu af þeim dugandi monnum, sem voru nærr hvsinv, at hann, ok þeir sem hann atti at fæda, mætti þar lifa vid
MarD635ˣ 95924÷ hialpa margir dugandi menn til at ...
MarD635ˣ 120013÷ aldri kvez hann ganga mundu at þeim sáttum, sem dugandi mǫnnum þætti honum eigi sæmd í at taka eptir frændr sína
StuᴵᴵR11127ˣ 2812÷ (hann) kvað mik at ǫllu ósamjafnan dugandi mǫnnum
Vatnˣ 471÷ ei skalltu optar skiemma ⸢agiæta menn [var. dugande menn edur minn førunaut med þvilijkumm jllirdum AM 177 folˣ “B”]
var. Þiðrᴵˣ 16124: AM 177 folˣ “B”
2) (i tiltale ⫽ in an address)
●●● Þú dugandi maðr, segir hann, sel mér þitt ágjæta ess
Æv⁸¹ 2245●●● Einkannliga bidr ek þers dugandi mann sem til er skipadr lesa soguna at þu alla aminnir fyrir mina hond suo giora at j þersum stad segiz ... aue maria
~
● ‖ præs. part.: dugandis [indecl.] (cf. Seip 1955, 327) duelig, kapabel, habil, agtværdig, brav, god ⫽ able-bodied, capable, worthy, honourable, good
● dugandis drengr
●●● (om domsmænd ⫽ of panel-judges) æftir boðskap ... Magnusær. konongs forom ver till með þæim duganðes drengíom sem han hafðe till nefnt at sættæ þa
NoDipl (1270) 4220●●● Hvaðan skyldi hánum koma dáð ok dugr ... er jafnan hefir verit hræddr ok huglauss á meðal dugandis drengja?
Trist¹ˣ 7713÷ æftir bodskap ... herra Magnus konongs forom mer ... med þæim dugandes drengiom sem han hafde til nemft med oss at sætta þa
DN XXI (1308) 86
● dugandis maðr
1)
●●● Ec hugða ... at þer værit lender menn eða ridderar, borgar menn eða kaupmenn, er vel kynni fagna dugandis monnum
~ fr.prodome
Elie 3810 ElisA 631●●● komo þar korsbrœðr af Stawangre oc marger aðrer dugandes menn
DN IV (*1306›vid 1306) 679●●● profadum wer Audun ... Biskup a holum fyrer sealfra várs raun ok margra dugandes manna framsogn
IslDipl (1315) 827●●● iafn mikill háski var þeim er næʀ gengu sem hinum er fiaʀʀi varo. Enn þo skilduz þa deigir fra dugandiꜱ monnum
~ lat.boni
7425 Rómv226(2010) 7413●●● Bidium vær einkanliga virduligan herra hakon konung ... ok alla adra dugandis menn
DI II (*1302›AM 137) 3364●●● Maria egipzka, er sakir sinna synda ok liotz lifnadar var ræk fra ollum dugandis monnum
MarD635ˣ 9729●●● skalltu vera hvers manz niðingr oc alldri siðan ⸢hæita dugandi [var. vera dugandiz AM 177 folˣ “B”] maðr
var. Þiðrᴵᴵ 20116: AM 177 folˣ “B”÷ æinn dugandes maðr fullcomins goðlæiks verðr haufðingi oc hamingia allrar ættar sinnar
ElisA 105÷ af þui at okr oc flæirum dugandis monnum læist Erlendr rettare hafa at mæla ...
DN I (1307) 9914÷ með guðs miskunn erkiskups æfnis i Nidarose hanom sialfum archielecto hiauerande ok þæim flæirum dugandes mannum
DN I (1309) 10930÷ ok margir aðrir dughandis menn
DN XI (1316) 1630÷ sa sem af dꜹða var reistr verðr skiotliga fvndinn af dvgandis monnvm vm þann veg fram farandvm
Mar655XXXII 62827÷ Þessir dvgandis menn flytia hann goðfvsliga með gvðs lofi heim til moðvr sinnar
Mar655XXXII 6291÷ gjör svá vel ... at þá minning sem ek legg til með þér halldir þú sem einn dugandismaðr
Æv¹⁰ 3130÷ fara kaupmenn nökkurir fram hjá honum .... þeir dugandismenn víkja til hans ok leysa hann
Æv⁹⁵ 29918÷ En fyrir þá hræríng, sem nú gengr í héruðin, með úbæriligum ótta dugandis manna, sækir fjölmennt á fund biskupsins
GBpD 6727÷ þeir ... ko᷎stuðu niðr allri tru ... At heyrðri ho᷎rmung þessi allra dugandis manna ...
~÷ Lanngt var fra honum hverskyns vfrægd er af lio᷎tu mannzins life kann oftliga vt beraz helldr var hann sæmiliga hafdr midil allra duganndis manna i kennímanligri stétt
~÷ Egh skil ... at þer dugandis menn ætlít at sækía funnd virduligs hera Nicholaus
~÷ alldri skal hann af mer grid hafa, ef nockurir dugandismenn vilia mer fylgia
Orkn 31328÷ at hann muni sjaldan verit hafa í samsæti ⸢við dugandismenn [var. með dugandimǫnnum AM 471 4° “B”]
ǪrvA 15229÷ huar sem þu kemr með dugandis monnum
~÷ sem vier komum aller samt og marger adrer dugandis menn j nefndann stad og dag
DI XII (*1363›AM 703 Vˣ) 238÷ skǫmm mikil er at fara til þess heiman frá búum sínum ⸢dugandis [var. dugande AM 38 folˣ “J2”] mǫnnum, at draga hér knapa upp jafnhátt sér
Hkrᴵᴵᴵˣ 3069÷ af flestum dugandis mönnum eru þeir hataðir ok fyrirlitnir
KlmBˣ 21834÷ Vémundr ... sitr nú á tali við Þorgeir, svá sem hann væri dugandismaðr
Reykdˣ 1828÷ hann er ... mörgum öðrum löstum lýttr, sem öngum dugandis manni sómir at hafa
Trist¹ˣ 826÷ sá höfðingi, sem opinberliga lýgr ok gengr á eiða sína ok orð, á aldri at hafa vald né ríki yfir dugandis mönnum
Trist¹ˣ 10511÷ ef þessi hirð þín vill rétt dœma ok þessir dugandis menn vilja einörð sinni halda
Trist¹ˣ 10522÷ eg sie ad þu munt vera dugandiz madur j okunnumm stad
Þiðrᴵˣ 20223
2) (i tiltale ⫽ in an address)
●●● Þvílíka úgæfu hefir borit til sem nú hafi þér mátt heyra, dugandis menn
KlmBˣ 16721●●● Byskup segir: Giorr suo uel, dugandis mann
MarD635ˣ 105234÷ Hvert er þitt nafn, ⸢*dugandismaðr [non emend. dugandismann]
Æv² 133n.÷ bid mín duganndis madr
~÷ þat er mítt eyríndi higat medr bænar ordum. til yduars dugandis menn at þer litid godmannliga firir guds skylld ifir hungr ok vesolld þessa folks
~
● ‖ præs. part.: duganda (n. sg. = adv.) med dygtighed, ordentligt ⫽ competently, properly
●●● þat er mer ok sagt ad þv sert ad med henne at greida (ull) ef flokar ero j. en ef þv gerír eigi ⸢dugannda [var. vel fyri henni TrójHb 3322] þa lystr hon þig med snælldv hꜳla sínvm
TrójS 3313●●● Gerðu annathvárt, segir Þorkell, at þú rek ørendi duganda, eða ek legg sverðshjǫltin á nasar þér
Hǿnsˣ 293÷ munu þeir ecki geta ad giortt vid ockur, ef vid neitunst (ɔ: neytumsk?) ⸢duganda [var. duganlega Kall 616 4°ˣ “B”]
Fljˣ 435
2) [■ / fyrir e-u / móti e-u / við e-u / við e-t / með e-t / til e-s] [e-m/e-u] [við e-t] du (til ngt), være til nytte, virke, have gyldighed, gå, være mulig, lykkes, være fyldestgørende/tilstrækkelig, kunne holde ⫽ serve (to a purpose), be of use, be effective, be valid, be feasible, be possible, succeed, suffice, keep (without spoiling)
●●● Sigldv þeir þann dag fire Iaðar oc dvgði veðr et bezta
ÓH 3616●●● (proverb.) sannaðiz her þat sem męllt er at fátt er sva illt at einvge dvge
~ lat.pene malorum omnia cum quodam ueniunt incommoda fructu
Alexandreis 7715 (III 273) Alex 4628●●● bið ec at Alexander ... late þa taka þvilika hefnd sem þeim dugir er drepr foður sinn
~ lat.meretur
Alexandreis 18419 (VII 279) Alex 1096●●● Skal þetta bref. duga korsbrꝍdronom. ok fullkomlegha stannda. æ meðan er þæír. rꝍynazt. j. goðre hollostv ok fullum trulæika til var
NoDipl (1292) 6236●●● þv ættlar at slita festvm við dottor mina ok miok em ek gamall ok orvasi ef þer dvgir þat
Bret 2458●●● varðar honum ekki þat mal siðan ef vitni duga
FrostKrᴵ 13613●●● suerð þat er hann hafði dugði ecki
Dpl 16219●●● miklu hafi þer frændr meira skarð hauggit i ætt vara en þer *muni duga at staðfestaz her i landi
EgM(2001) 12130●●● Ek sé ráðit, þat er duga mun
Korm 2259●●● Get ek, at þér muni þat duga við fullting okkart
Ǫlk 8826●●● Skulu ok þuilik uitnisburdar bref æigi framar duga enn vm æitt ꜳr
RbHM (*1303)² 593●●● mala þetta. alltt saman med stercktt edik. lata sidan j legil. þat dugir um þria manadi
~ da.ær got
HarpK 1964 Mat 13220●●● silfur froda dugir þat sama sem gulldz froda ok þo er gullz froda betri
~ da.dughær
HarpK 10522 MedMisc 5322●●● sylfur dygir vid kallt blod
~ da.dughær
HarpK 10523 MedMisc 5323●●● Malurt dugir ok firir etri ... ok firir eitur bitj
~ da.dughær
HarpK 10617 MedMisc 546●●● dugir þat vid morgum siukleika
~ da.dughær
HarpK 1097 MedMisc 5525●●● dugir hun moti ho᷎ggorms ok spolorms styng
~ da.hølær
HarpK 10930 MedMisc 5611●●● þat dugir at hrei‹n›sa maga ok hofud ok adra limu
~ da.dughær
HarpK 11226 MedMisc 586●●● dugir þat med hverskyns vodaligt ho᷎gg
~ da.dughær
HarpK 12223 MedMisc 7028●●● ef hann er þurr stappadur med krassa. þa dugir hann til þess sama
~ da.dughær
HarpK 14618 MedMisc 953●●● munu eigi bila vápnin, ef þér dugir hugrinn
Gr 6715●●● ef þv ferr til Norigs ok legzt j ofdryckiu dvgir þier alldri dagur ok nytur þa heilog kirkia ecki þinnar mentanar
LBpB 13622●●● hvórt skulum við láta hér yfir drífa? Nei, segir Úlfr, þat dugir ekki
Jǫkulˣ 4719●●● Þá hljóp Svarthǫfði af baki ok bað bróður sinn á bak stíga; ek sé, at oss dugir eigi lengr tvímenning
StuᴵᴵR11127ˣ 243÷ en ef þv vill non gera þat þa mvn þer. at engo dv́ga fiolcyngi þin
Jak¹Cod645 9118÷ ef þu væizt orð mín duga. þa ...
~ lat.prodesse
Pamphilus 2513 Pamph 1121÷ þa fyrnizt su skulld firi vattom. En hann ma koma hanom til eiða at hvaro. þvi at i sallte liggr soc. ef sꝍkiendr duga
Gulᴵ 248÷ dvgir þetta raþ. at foglarnir verþa fastir viþ trein
Mork 7030÷ i salte liggr sok ef sækendr duga
Járns 29416÷ hann fęr eigi á braut komet (ǫrinni). nema mioc se scorit til. oc þyckir honom v́synt at konungenom duge þat (ɔ: at kongen kan klare det ⫽ ɔ: ***). þyckiz hann vita visan bana sinn ef konungr lez af hans atgerðum
Alex 14133÷ Skal þetta bref duga korsbrꝍdronom, ok fullkomliga standa
NoDipl (1300) 11429÷ Solmundr ... baþ nu Kol til leggia þau raþ, at dygþi
Orkn325I 14812÷ fele honom abyrgð a hende er kirkiu garð bannar oc varðar honom ækki þæt mal siðan. ef vattar duga
SvKr 41816÷ mun ek leggja ráð á með þér, þat er þér mun duga, ef þú kannt með at fara
NjR 2428÷ frendr hyggi at ... huersu með er faret. oc fae aðrum ef sa dugir eigi
Landsl 8714÷ frendr ... fae oðrum ef sa dugir æigi
Bl 2365÷ i salte liggr sok ef sꝍkendr dugha
Bl 25713÷ þetta ráð mun þó duga
Glúm 7312÷ Sur erv avgv syr slik duga betr en spryngí yr
Gramm¹ 2164÷ allar godar bꝍnꝍr ... ⸢dughi [var. stoðe LundUB Mh 15 “E”, etc.] honom allz ekki till salohialpar eder likamz hæilsu ef ...
JurEið1642 33726÷ Þorkell kvað veðr duga mundu et bezta
Laxd 28017÷ Dugðe þeim þui lenge drengilig vavrn sva, at einum megin ve᷎re at þeim gengit sva at þeir ke᷎mizt i skalann
StuᴵᴵK 19626÷ hefir oss ... dugat þessi a trunaðr
ÓTᴵ 334÷ æigi munu ver briota likneski Freyss þuiat ver hofum leingi honum þionat ok hefir oss þat vel dugat
ÓTFlat 4019÷ spyr Asper dvergr kongs son hversv þeim hefdi herklædinn dvgat kongs son segir ok badir þeir at alldri hefdv þeir sar feinngit þar sem þav toko
Gibb 635÷ ef þitt huggędi hefdi eigi oss dugat
Seb 22933÷ dugdi brynþuarinn hardla jlla
Vikt 2415÷ þeirra skillder dugdu suo vel at huorgi biladi
VSj 7219÷ dugir þat vid gulu sott
~ da.dughær
HarpK 10614 MedMisc 544÷ Leggr madur ok malurtt j sæng hia ser þa dugir til svefns
~ da.dughær
HarpK 10626 MedMisc 5413÷ dugir hun þat sama ok hreisar (!) ok hiartarætur
~ da.dughær
HarpK 1078 MedMisc 5424÷ med þvi oleo sem hon er j sodenn dreckur madur hana opt þa dugir honum firir spol ormum þat
~ da.dughær
HarpK 10716 MedMisc 5427÷ Abroth stappat med edik ok drukinn dugir þeim er j svefni talar
~ da.dughær
HarpK 10719 MedMisc 5429÷ Mercki frio dugir ok enn meira
~ da.dughær
HarpK 10917 MedMisc 562÷ Dreckur madur hana med vin ok hunang. þa dugir þeim er blodi spytir
~ da.dughær
HarpK 1518 MedMisc 6232÷ Hennar blod ok stappat ok leggiaz dugir vel at leggiaz vid augna sund
~ da.dughær
HarpK 15623 MedMisc 689÷ Eupatorium ... þat dugir motte ridu ok var tanna
~ da.dughær
HarpK 12214 MedMisc 7023÷ Gerir losta til kvenna. þat dugir vid bolna kodda
~ da.dughær
HarpK 12624 MedMisc 744÷ dugir þat vid sinur þær sem hoggnar hafa verit
~ da.dughær
HarpK 12827 MedMisc 7517÷ med edik druckinn. þa dugir þat med rif j kvide
~ da.dughær
HarpK 17223 MedMisc 9519÷ Eiríkr ... kvað þeim ekki mundu duga at vera þar í landi
Gr 1921÷ hlifar Beli dugdu suo uel ath þeim grandadi eckj
Hect 18017÷ bidia menn kong, at hann taki þat rad, sem dugi
Jvs510 1823÷ en sverd þad, er hann hafde, dugde ecki
DplFljˣ 12027÷ at Steinþóri mági mínum mundi þat þeygi vel duga at láta yðr hér niðr koma
Hávˣ 537÷ hafa þeir verit miklu gǫfgari en vér, ok hefir oss þó dugat þessi átrúnaðr
Hkrᴵˣ 1901÷ Adilz kongur bad hana ad heitast ecki vid sig nie bersercki sijna, þui þad skal þier ei duga, enn eg vil bæte þier fǫdur daudann
Hrólfˣ 3617÷ Hafi þit vel jafnan dugat
EgM(2001) 3221
● ‖ impers.: dugir [e-t] [e-m/e-u] [við e-n] det duer, det nytter, det går, det er muligt/sikkert, det lykkes, det forslår (for ngn), (ngn) kan klare sig ⫽ it works, it is of use, it is possible/safe, it succeeds, it suffices (for sby), (sby) manages
●●● Tritolobus ... kallaz a monu hętta at scera til orvarennar ... segir eigi mono duga ef hann (ɔ: konungr) bregðr ser nockot við atgerðena
~ lat.affore
Alexandreis 2464 (IX 473) Alex 1429●●● i þeꜱi ætlan dugir ecki vetta. ef þer gangit fyrir hamra ofan oc farit yþr sialfir
Sv 2216●●● munum vér treysta á yðra hamingju, ef duga skal
HG 2615●●● (proverb.) Hvat skal nú til ráða taka, Íslendingr? Halda fram ferðinni, segir Hrútr, því at ekki dugir [var. + oss var. Njála 173: AM 466 4° “E”] ófreistat
~●●● hann leitaði við at binda fotiɴ ok varð ecki vmbvit sva at dygði
JBpA(2003) 4529●●● kenn mér, ef eigi dugir
Laxd 22124●●● Oꜱ þickir herra ꜳbyrgd ꜳ at rǫra ydr ... byskup suarar. Val man duga at rǫra mik
ÞBpA 22330●●● þinum radum uil eg fram fara um slikt ok mun þa duga
Rém 7932●●● diarfr uar hann i stuldinum, enn uar þo hræddr eptir mannligum hætti, þa er honum þotti ouisazt, huersu duga mundi
MarE 62912●●● hvgse (hann) so fyrer at hann hafe kost og dryck fyrer sitt lid so at þeim dvgi þriv ꜳr j samtt
~ nty.vp .iij. iaer ethen vnde drinken
LegOswPass 102vb17 OsvReyk 785●●● kom hualr j Gudmundar lonj ... og uar etin af almenningi og grandadi sumvm eckj en svmum dugdi (ed. ‹hann›) vm dægr eda skemur og do þar af c manna
AnnGott 36820●●● Monnum hans þotti þad oradligt ad taka hross Asbiarnnar, sogdu þad eigi vel dugad hafa vid fodur hans
Fljˣ 518÷ Raþs mono ver nu leita verþa. þvi at eigi dvgir svabvit
Mork 1676÷ þeꜱi maðr er mannvitvll ... hann hefir ecki sva vel gyrt hest þinn at þat myni dvga
Heið 7517÷ vildi engi hans manna fylgja honum, því at þeir sǫgðu þar engum manni duga um nætr úti at vera
HeiðrH 1726÷ hér dugir engum manni úti at vere eptir sólarsetr, ok vil ek skjótt heim
HeiðrH 1810÷ Lavgarbreckv-Einarr bað nafna sinn fra fara þvi at yðr man eigi dvga at að sœkia
LdnHauksb 2610÷ for Priamvs konvngr ok allir hinir stœrstv hofðingiar ok baðv Ector giæta sin ein dag ef spadomrin sagði at þa man dvga morg ar
TrójHb 17429÷ Þa sa Haralldr konvngr at eigi mvndi ⸢dvga [var. hlýða Hkrᴵᴵᴵˣ 12625] sva buit
HkrFris 21413÷ hafa þeir hesta halfu fleíri. Nu mun þat duga minum hesti, enn eigi yðrum
Mág¹A 1832÷ ek villda hafa sótt bręðr þina, enn þu uilldir þat eigi; ok dugði þat illa
Mág¹A 2037÷ Hann biðr at Guðmundr skyllde fara með honum ... eɴ hann svarar. Ec ueit eigi hue uel þat man ⸢duga [var. hæfa AM 657 c 4°]
GBpA 5414÷ hioz skiolldr Helga Droplaugarsonar miog ok sa hann at honum mundi eigi sua buit duga
Dpl 16225÷ hon vissi lyndi Asbiarnar bonda síns. at eigi mundi vel duga vtan hann reði
Finnb 51÷ (Brandr) let þau orð vm fara. at Finnboga skylldi eigi duga at hallda þann mann er hann villdi sækia
Finnb 8419÷ engum dugir at beriaz við hann
ÓTᴵ 2094÷ segia ma ek þat er mer syniz likaz at duga mvni
ÓTᴵᴵ 28015÷ hann seʀ at eigi man sva buit ⸢duga [var. hlyda AM 53 fol “B”, etc.]
ǪgmÓT 1514÷ hon bad hann skiott j burt ganga ok mun þer æigi þat duga at sofa her inne
EindrErl 1952÷ skaltu ... biodazst til j hauginn at ganga þa er æinge verdr til annarr enda mun þer æinum duga
ÓGeir1005 71721÷ segia sumir, at þetta muni storgott vera, adrir mæla þuers i mot, segia þetta alldri munu uel duga
~ lat.immo malum
1631 Thom² 3145÷ lata þeir fara til nockur hofsamlig ord, huersu leingi konunginum muni duga at hallda þuiliku þralyndi moti kirkiunni
Thom² 3852÷ ef duga skal. er nu naudsyn at legia af ue‹izlur›
Æv238XXIV¹ 30911÷ [Karl sa ‹at› eigi mundi d]uga at hallda kyrru fyrir
HuldaHrokk 425÷ syníz mier radligra ... at ek fari eínn ... en þo mꜳ vera at þat dugi ef vit faurum badir
HuldaHrokk 624÷ Bárðr segir, at þat skal öngum duga, at gera nokkut ómak í herbergjum Hítar vinkonu sinnar, þar sem hón hefir boðit oss með kærleikum
Bárð489 2710÷ med þui ... at uit hofum ei seed allar pislir þa duger þier at uit skyndim at sia þær
~ lat.proderit tibi
5818 Dugg681a 583÷ Sér hann nú, at eigi mun svá búit duga
EgÁsm 153÷ sér hann at þeim mun eigi ⸢duga [var. tjá AM 340 4°ˣ “d”] at berjaz til mœði
HálfdEyst 10910÷ Ketill kvað ekki duga ófreistat
Ket 11511÷ aungum manni dugdi at męla j mott honum ne annann ueg breyta enn hann uilldi
HÍ 623÷ eigi duger þat at ennda eigi heit streíngíng sína. skulu uer enn til profa
Harð 1438÷ þat ætla ek, Vífill minn! at okkr dugi at Víkíngr, sonr okkar, komi fram, því öngvir munu koma í móti
ÞorstVík 38823÷ Hióst nu skiölldur Helga miög, og sá hann, ad honum munde ei so bued duga
DplFljˣ 12031÷ þat er nú reynt, at illa dugir at berjask við Hákon jarl
Hkrᴵˣ 34517÷ flestum mǫnnum dugði illa at mæla í móti honum eða draga fram annat mál, en hann vildi vera láta
Hkrᴵᴵᴵˣ 13315÷ stilltu svá til, at Brodd-Helgi sé eigi heima. Eigi mun yðr elligar duga
Vápnfˣ 407÷ eigi kenni ek kapp föður míns, ef þér dugir at sitja samtýnis við hann svá búit
Þórð²ˣ 19214÷ sagði (Ǫlvir) honum, at konungr var reiðr ok eigi mundi duga nema annaʀʀ huaʀʀ þeira feðga færi til konungs
EgM(2001) 733
● dugir vel/illa [e-m/e-u] det går godt/dårligt (for ngn/ngt), (ngn) kan klare sig, (ngt) kan holde ⫽ things go well/badly (for sby/sth.), (sby) can manage, (sth.) holds out
●●● gerit nu sem harðazsta hriðina fyrstu oc mun þa uel ⸢duga [var. lyða Sv 402]
SvEirsp 2911●●● sua er þat ... at miok hefir a leikiz minn luta. en þo mundi mer en vel duga ef ek fingi at drecka nockot
Gunnl 556●●● nv er þar rett komít, at mik grunar, at skiott dugi mer illa
MarS 18713●●● vedr óx j hond ok bad Biarni þa suipta ok æigi sigla mæira en bæde dygde uel skipi þeirra ok ræida
Grǿn 4325●●● þykkir mér vit hætt hafa á óvænna, ok hefir vel dugat
StuᴵᴵR11127ˣ 26617
● ‖ præs. part.: dugandi som duer (til ngt), brugbar, (tilstrækkelig) god, udmærket ⫽ serviceable, useful, (sufficiently) good, high-quality
●●● heðan af mæghi ænn hvartvæggia næma manvit oc goðar skilningar eða aðra dugannde siðu
Kgs 7230●●● Þat var vist dugandi skickia. en þo er nv spilt ok vnyt
ÓTᴵᴵ 23313●●● Skilldi bryniolfr ... luka ... cc. j hafnar uad ok duganda hest
IslDipl (1377) 582●●● skal þar gefazt dugandi hey hestum stadarens
DI VIII (1509) 25425●●● Þorvarðr skyldi gjalda Sighvati sex tigi hundraða, skyldi vera þriðjungr í gulli ok brendu silfri, annarr í gripum sæmiligum ok dugandi lǫndum
StuᴵᴵR11127ˣ 30714●●● ek mundi mik vel hafua varid ef ek ætta dugannda sverd
Þiðrᴵˣ 16629÷ Oc þo man sa er tæcr við þvi riki þurva langa stunnd oc mykinn kraft oc harðænnde aðr en þat riki komi aptr i sama stað er fyʀr var þo at hann se vitr sialfr æf þat hafðe oc noccora dugannde siðu aðr en slicr ufriðr kœmi
Kgs 5519÷ Þar váru ... margir gimsteinaðir hjálmar, þykkvar brynjur ok panzarar, hvöss spjót ok dugandi sverð
Klma 28424÷ jon skal taka arligha i læigu sina fimm hundrad ... oc dughannda hæst
DI III (*1399›apogrˣ) 6428
3) [e-m/sér/e-u] [í e-t] [í e-u] [fyrir ?e-t/?e-u] støtte, tage sig af, stå bi, hjælpe, bjærge ⫽ support, take care of, assist, help, save
●●● Sva vas hann oʀ oc miscvɴsamr at hann dv̇gþi heiþnum moɴom
●Nik655 727●●● annar (ɔ: sá er leynir sǫnnu) vil æigi ⸢duga [var. biarga Alk685 10210]. en annar (ɔ: sá er segir lygi) girnisc at granda
~ lat.prodesse
10327 Alk619 10311●●● ... ef ver væitum scynsamlega ꜵst ok mænzsco nꜵngum vꜵrum ok dugum í þurftir þæirra
HómNo⁶ 4931●●● dugum nꜵngum vꜵrum fyrir guðs ælsco
HómNo¹⁷ 854●●● bað hinn aumlege ... þann guðꜱ dẏrling duga ser
~ lat.opem ... implorare
ActOlav 13920 ÓHLeg 9715●●● Ef maðr getr barn við göngo kono oc vill eigi duga henne. eða barne. þa á at stefna honom
GrgStað 19715●●● hann dugþi [eigi] at eins moɴom er í sottom uǫro staᴅir *helldr b[ar]g hann oc dyrom
~ lat.hominibus ... curam impendebat
PassBlas 340a64 BlasA623 368●●● flytiaz þeir til landz ... komuz at landi vm siðir ... en ‹litid› kemr a land af fiar-lut ... Margir menn como þangat or næstum heroþum oc villðv dvga þeim oc fe þeira
StuᴵK 14013●●● kallandi hátt. at hinn heilagi Jacobus ⸢skẏlldi duga [var. híálpi AM 651 I 4°] honum
~●●● hann ... bad þeim heill duga (ed. heillduga) ær fyrstr riedi radum til skama Þori
GullÞ 223●●● hun kalladi ꜳ helga eingla ... ath þeir dygdi henni i sinum bænum ok gerdi þægiligan gudi meydom hennar
CecA 27614●●● likneski blind ok dauf, er hvorki mega dugha ser ne o᷎drum
~ lat.prossunt
PassSixt 64938 Laur 4233●●● Þú munt eigi duga honum né björg veita ... þú skalt nú sjá hann dauðan
~ fr.tenser
Otinel1859 3521 Klma 45415●●● ek mun alldri komaz ur þessari pijsl. nema miuk miskunn. Gwds ... dugi mier
~ lat.subvenerit
4324 Dugg624 4315●●● Hann klæddi nakta, og dűgdi øllum þurføndum
PlacA(1998)ˣ 37÷ Jnnan ok utan callasc þæir (ɔ: guðspjallamenn) ꜵgna fullir. þvi at þæir vꜵro scygnir innan at varðvæita hug sin ok orð ok værc. ok scygnir utan at duga nauðsynium nꜵnga
HómNo⁶ 4814÷ hver er hælgan anda hæfir. ælscar nanga sina sem sialfan sic. ok dugir æigi at æins frændum sinum ok vinum. hældr ok utlenzcum ok oscyldum ok u-vinum
HómNo¹⁰ 6429÷ vér cost-gæfum at duga þæim sem vér megom
HómNo⁹ 604÷ Sva sem dufa føðer annarrar unga iamt sem sina. sva sculum ver oc ælsca nanga vara sem os sialfa ok duga þæim í þurftiʀ
HómNo⁹ 606÷ Sva gera oc osatter nabuar hvarer ꜹþrom mein. þar er þeir mætte vel duga hvarer ꜹþrom. ef þeir veri satter
Theol655XXI 17025÷ Þor ... stendr a þeima bø oc oss hefir (hann) iafnan dvgat
ÓH 27210÷ hann sitr ... i fiotrum. oc er þat mannligra at fara til at dvga honom
ÓH 30211÷ viliom ver eigi dvga hanom þa man hann segia at ver havvm svikit hann
Þiðrᴵ 15214÷ ver riðom oc dvgom hanom
Þiðrᴵ 1532÷ nu laupa at honum allir smiðiv sveinar oc vilia duga æckiharð
Þiðrᴵ 30611÷ þar slo i þrætu. villdu sumir til at duga sinum monnuᴍ. En sumir villdu helldr a land upp
Sv 14822÷ riðvm þaɴgat ok dvggvm þeim!
Flóv¹ 15953÷ Hrólfr konungr gerði þá njósn liði sínu ok bað þá eigi dvelja at duga sér
HG 5931÷ hlaupa þeir a land ok uilia duga sinum monnom
SvEirsp 32333÷ stefnir hann moti Fenrisvlf, en Þoʀ fram á aðra hlið honvm, ok ma hann ecki dvga honvm, þviat hann hefir fvllt fang at beriaz við Miðgarðzorm
SnE 7211÷ þat ræð ok þer at þu bið Helga Droplaugarson duga þer
Dpl 1504÷ hann ... bað þa duga ser
Finnb 98÷ dugi þu mer huita Kristr ef þu ert sua mattugr sem Olafr konungr segir
Hallfr 826÷ bidr hann, at Guðmundr prestr skyllði dvga honom, ef ‹hann› væri sva micils radandi við gvð, sem hann hvgði
StuᴵK 23013÷ Enn þeir baro illa sin meinlo᷎te, bǫrn gretu, enn mo᷎dr eþa fo᷎ðr mattu þeim eigi duga, þar sem uoro bvnnðnir sialfir
StuᴵK 31212÷ Þa liop diakni til ok villdi dvga bonða, hann hafði sverþ ok buklara
StuᴵK 3231÷ heyrði hann kall áa bak ser aptr, at hann skylldi drygia dáað ok duga honum
StuᴵᴵK 951÷ eggíaði hann sína menn at leggía ‹ad› díarflíga ok dvga Þrandí
Huldaᴵ 13724÷ Nu duga huarirtueggiu sínum hertugha Troeo menn oc Grickir
TrójS 15319÷ Prestr spvrdi‹.› Hvar do hann. Sveninvm vard seint vm at greina. Prestr bidr menn dvga ser ok leita at svęninvm
GBpB(2018) 22515÷ sa [var. + er AM 657 a-b 4° “B”, etc.] alldri er dygr ne vel duger
DrJ 4710÷ Henne þotti þetta mikit, ef þeir skulu sva fara allir, enn hun matte ecki ⸢*duga [non emend. dyga] þeim
Vǫls 1115n.÷ Vel hafa skalans undir buar ⸢ueítt mer [var. dvgat mer jafnann Holm perg 1 fol “C²”]
var. ÞorvTÓT 9814: Holm perg 1 fol “C²”÷ bad hann þa, at þeir skylldi duga honum, at hann nædi fe sinu
Nik2 398÷ Daner hofdu um krin[gt hann med fl]ota sinum ok mundu þa hafa unnit hann ef eigi kuęmi jarll at duga honum
HÍ 3118÷ bidur hana at hialpa sier. ok doga
KatTransl(2017) 14114÷ Stefnir ... sá ... at þeir sóttu at höggva undan honum (ɔ: Hrólfi) fætrnar; skundar hann nú at duga honum
GHr 35525÷ dugdi honum þad, ad hann kostadi umm ferdina
Fljˣ 7920÷ eru nú komnir at þrotum allir, ef ek dugi þeim eigi
Flóamˣ 378÷ Sydann lagdi ad straumi so ad fossum fiell jnn, enn þad dugdi ad skipid var so gott
FriðAˣ 141÷ legst hann þegar til landz og vill duga Asmundi, so ad þeir eigest eigi ij vid
~÷ þeim er i bondumm voru þotte þunng sin æfe. enn born gretu er bundinn voru. enn mædr edur fedr mattu ei duga þeim þar er aller voru bunndner ꜳ einum bæ
HrafnAˣ 23123÷ bǫrn grietu Enn fedur eda mædur mättu eigi duga þeim
HrafnB²ˣ 5215÷ Ger eigi þetta, Þorvaldr, því at eigi er góðum dreng at duga, þar sem hann er
Hǿnsˣ 2017÷ ráðligra var at gera skaparanum tígn í því at duga gǫmlum mǫnnum ok leggja þar fé til
Reykdˣ 1704÷ Hon kallar á Erkulem. Hann for þegar og dugdi henne enn drap Nessum
TrójO¹ˣ 325÷ herra Þiðrek ... dugi mier nv þui alldrei fyrr kom egh j slijka mannraun
Þiðrᴵˣ 372÷ i þórf skal vinar neita, og duga sumer viner vel, enn sumer jlla
ÆvMið¹⁹ˣ 366
B. duga + præp./adv.
at: duga at
[e-m] støtte, tage sig af, stå bi, hjælpe, bjærge ⫽ support, take care of, assist, help, save
●●● mestr þori var a land rekinn fiarins. let Barðr allt heim færa ok sua at duga. sem hann ætti sialfr
Finnb 239●●● duga þeir þa at þeim monnum er lifs var v́an
Finnb 672●●● sua mun ek sueininum ad duga sem hann se þinn son
JvsFlat 15820●●● Gisli feʀ nu oc folkit til heyia sinna, oc vill duga þeim at
Gíslˣ 2813●●● mier þiker heimskumm manni ad ad duga þar sem þ[u ert]
Hrafnkˣ 197÷ Þat mun þó sannask, Kormákr, at þér mun í síðra lagi mega at duga
Korm 2834
til: duga til
1) [!] yde indsats, gøre sit bedste, vise hvad man duer til, vise sig dygtig ⫽ make an effort, prove oneself able, demonstrate one’s worth
●●● Þuridr husfreyia tekr ok uopnn ok dugir æigi uerr til en æínn huerr kallmadr
Fær 8419●●● vil eg nü ad þü ganger ï þenna bardaga, og veiter fedr mïnum epter megne, og veit eg ad þu munt vel til duga
~÷ Annarr er nøckuro hraustari, ok biðr hann enn vel til dvga
MarS 24927÷ Ion prestr Halldors son hafðe eigi vapn, enn hann dugðe þo drengiliga til
StuᴵᴵK 1973÷ het hun ꜳ heima menn. bað þa duga til ok ho᷎ndla þenna glæpa maɴ er drepit hafði bonda hennar saklꜹsan
Hallfr61 8710÷ ętlar (hann) enn sem fyr at fręndur hans munne til duga
Æv238XXIV¹ 3103
2) [!] [e-m] støtte, stå bi, hjælpe ⫽ support, assist, help
●●● skal ek þer sua ⸢tilduga [var. til stoda AM 178 folˣ “A”, etc.] at þu komer i sætt við Attila konung
Þiðrᴵᴵ 20210●●● hans uillda ek nu hemna. ef nockorr vill nu mer til ⸢duga [var. stoda AM 177 folˣ “B”]
Þiðrᴵᴵ 30718●●● Heimer vill honum ekki til duga og situr hann hia ꜳ sínumm hesti
Þiðrᴵˣ 15829÷ færum þa til herbuda ... en ef eg ma betr, skal eg hverium til duga eptir fremzta megne
KirjA 388
3)
● ‖ impers.: dugir til [!] [e-m] (ngt) er muligt (for ngn), (ngn) kan klare (ngt) ⫽ (sth.) is possible (for sby), (sby) can manage (sth.)
● dugir vel til [!] [e-m] (ngt) går godt, (ngt) lykkes ⫽ (sth.) works well, (sth.) succeeds
●●● mun mér nú vel til duga
ǪrvM 1765●●● vertu varr um þik; þurfa muntu þess. [var. + Hann kvað vel mundu til duga NKS 1181 folˣ “S”]
var. Gísl 1623: NKS 1181 folˣ “S”
við: duga við
[e-m] støtte, stå bi, hjælpe ⫽ support, assist, help
●●● hann mátti eigi til komast at duga þeim við né stöðva flótta þeirra
~ fr.ne ... aidier ne sostenir
AsprWᴵᴵ 13112 KlmA 36712●●● Gisli for ... til heyianna, ⸢at duga þeim vid [var. ok vill hialpa þeim AM 445 c I 4° “B”; oc vill duga þeim at Gíslˣ 2813]
Gísl 196●●● gott er slíkum manni at duga við sem Jǫkull er, því at hann er fára líki
Vatnˣ 792
C. duga sér
yde indsats, gøre sit bedste, vise hvad man duer til, vise sig dygtig ⫽ make an effort, do one’s best, demonstrate one’s worth
Form.: duga (100); dugandi (40); dugir (36); dugandis (27); dvga (14); dugande (14); dugi (14); duganda (12); dugat (8); dugdi (6); dvgandi (6); dugandes (5); dugði (5); duganndis (4); dugdu (4); dvgir (4); dvganda (3); duger (3); dvgat (3); dugannde (3); dugum (3); dughande (3); dughandi (2); Dugi (2); dygdi (2); dugandum (2); dugde (2); dvgi (2); dugannda (2); dvgandis (2); dugandiz (2); dugha (2); digdi (1); dugannði (1); dygir (1); dughannda (1); dugvm (1); dugðu (1); dvge (1); dvgði (1); dűgdi (1); dvgom (1); dvgande (1); dugandiꜱ (1); dughi (1); dygþi (1); Dugðe (1); dygde (1); doga (1); dugit (1); dvngandi (1); dughandæ (1); d◃uga (1); dv̇gþi (1); dughandra (1); duge (1); dugþi (1); Dugum (1); duganðes (1); dygði (1); dugad (1); Dugandi (1); dꜹganði (1); ðugandj (1); dvgaɴdi (1); dughandess (1); dughandis (1); dv́ga (1); dyga (1); dvggvm (1); dugðe (1);
Gloss.: EJ item dugandismaðr; ClV item dugandi- præf.; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 dugandismaðr; Finsen _; Fr item dugandismaðr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item dugandimenn; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 dugandi, dugandis adj., duganda adv.; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH item dugandimaðr; AJ; deVr; Fr4 item dugandismaðr; NO item dugandi, dugandismaðr; Walter _; ÁBlM; Bl item dugandismaðr; WPA _;
Litt.: Bandle 1956 [BA 17] 67, 389, 392, 422; Hofmann 1955 [BA 14] 90-91; Housken 1954 [ANF 69] 26; Hægstad 1915 74, 81; Karker 1957 [KLNM 2] 650; Kramarz-Bein 1999 70; Kramarz-Bein 2000 170; Seip 1955 327, 333; Sturtevant 1933-1935 [SS 13] 81-82; Veturliði Óskarsson 1994-1995 [ÍMAM 16-17] 145 & passim
Genre. (expected): religious works [rel]: 84 (100); family sagas [isl]: 63 (45); historical works [his]: 55 (65); romances [rom]: 54 (39); legendary sagas [fas]: 41 (16); charters [dip]: 28 (29); contemporary sagas [bis]: 24 (27); legal works [jur]: 15 (36); þættir [tot]: 9 (8); unclassified [ ]: 2 (1); learned works [div]: 1 (12);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net