búnuðr, búnaðr (spec.: bonað- BarlA 141³⁴) sb. m. [-aðar, dat. -i/-(ElisD 76³⁷); -ir]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) landbrug, gårdsdrift, husholdning ⫽ farming, householding
●●● hann eflir þar ⸢mikinn búnað [var. bu ꜳ̋ BandK 528] ok geriz rausnarmaðr i buínu
BandM 514●●● Helgi var ... gleðimaðr ok hauaðasamr. hann villdi ecki vm bunat hugsa
Dpl 1454●●● ... þar um fram yxn ok hestar faar ok suin med þeim anbodom ollum sem bunade till hœyrir
DN II (1352) 25536●●● sakir þess at þeir hofdu eigi kuikfe edr annat þat er til bunadar þurfi sigldu aftr j Noreg ok afludu ser þar naudsynligra luta
ÓTᴵ62 26122●●● Hann reyndisk ok vel brugðinn við hvárttveggja, búnað ok farar
Hungrvˣ 9911÷ bunaðarmaðr vm fe sitt oc bv. oc reð sialfr ⸢bunaði [var. umbunaði AM 325 VI 4° “325 VI”, etc.]
ÓH 6814÷ heima i bvnaði þa var Sigurðr i engan stað minni ravsnarmaðr
ÓH 28913÷ vm bvnad
cap.÷ sextighi kyrloghum þæim sem han vil koset hafua af minum bunade a Huale
DN I (*1330›vid 1333) 17029÷ xx. kyrlogh or bunade Suæins
DN I (1332) 17835÷ vilium lata byggia eit altæræ j Hofudœy claustri. þar till hafum gefuet bunad þan sem a Bygdœy attom ver sem os minnir at þat var fiugura lesta korns
DN II (1352) 25533÷ er þat mítt rað sagðí konvngr at þv gefir vpp bvnaðinn ok fylgir mer
Huldaᴵ 1378÷ at han uil fyr bera logunautum sinum niosn en hialpa ⸢bui sinu [var. bunadi sinum Holm perg 34 4° “K”] eða kaupꝍyri
var. Hirð 4487: Holm perg 34 4° “K”÷ en sakir þess at þeir ho᷎fdu æingi kuikfe edr annat þat er til bunadar þurfti sigldu þeir aftr j Noreg
ÓTFlat 24826÷ er þat fra grimí at segía at han fe rakar (ɔ: rakar fe, cf. ed. note) saman j bunadínum suo at .íi. ho᷎fut uoro .á. huíuetna þui er han áttí
Harð564 12630÷ matgiafir skulu lukazt fyrir þa at eins sem prestr eda bondi hallda a sinn kost vm. xij. manudi eptir skylldu sinne. ok hans bunadr ma eigi þarnazt
DI II (*1345›AM 135) 82426÷ gaf hann þa upp stadinn þuiat honum uilldi litt til fiar j bunadinum
LBpB 1133÷ huortt sem andaz fra bonde eda husfreyia efter fardaga og stendur bunadur saman framuegis lukizt ein tiund og einn liostollur
Búal³ 4417÷ hvar sem bonnde eda hvsfreyia anndazt epter fardaga. og stendur bunadur saman fram uegis. þa er ein tiund giord
DI III (*[c1391]›AM 160) 47422÷ ath þeir vorv þar hia heyrdv ꜳ j nessi j havfdahverfvi sem stod og staded hafde bunadur eyiolfs arnfindzsonar
DI VI (*1478›apogrˣ) 1362÷ ‹hann› hafdi ad‹r› ‹skipat eignir Snorra Sturlusonar vinum sínum›, ‹Ey›iolfi Þorsteins ‹syni Skagafjǫrð ok búnað í Geldingaholti› emend. Stu 14928: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵᴵR 14928: BLAdd 11127ˣ “IIp”
● eiga/hafa búnað [á e-u] drive gård ⫽ practise farming, farm
●●● var Laurencius ymist med Þo᷎ranne preste frænda sinum ꜳ Uollum. edur med fedur sinum og modur þar sem þau attu bunad
LBpA 83●●● þui segher ek ... þord ... ok sigurd af oghri. ok odrum sinum utiorðum þeim sem þeir hafua bunat ꜳ
DI III (*1366›apogrˣ) 21129÷ ad herra Arne biskop skyllde þola ad þesser somu brædur ætte bunad a stad
ÁBpˣ 2121÷ oc eigi sijdur prestar þeir sem bunat hafa j *fyrre sogdu takmarke
DI VI (*[c1480]›AM 263ˣ) 3263
● fara búnaði (sínum) flytte (sin) husholdning, flytte ⫽ move (one’s) householding, move
●●● Eyiolfr Þorsteins son for bunaðe sinum ... norðr a Mavðrv-vavllu i Havrgar-dal; fecc Heinrekr biskup honum staþinn til abuðar
StuᴵᴵK 18523●●● keypti Njáll land í Ossabœ ok fær þat Hǫskuldi, ok ferr hann þangat ⸢byggðum sínum [var. búnaði var. Njála 5085: GKS 2868 4° “G”]
var. NjR1908 22413 → var. Njála 5085: GKS 2868 4° “G”÷ (1343) Sira Einar Haflida son for bunade til Breidabolstadar
AnnL 27416
● fǿra búnað sinn flytte sin husholdning, flytte ⫽ move one’s householding, move
●●● Hilldaʀ ætlaði at færa ⸢bunat [var. bustad AM 53 fol “B”, etc.] sinn ꜳ Kirkiu bæ
ÓTᴵ 2766●●● Ef maðr fœrir ⸢búnað sinn [var. bu sitt AM 127 4° “u”] hreppa á meðal, þá skal hann segja til einkunnar sinnar í þeim hrepp sem hann hefir bú ‹í› fœrt
Jb 28613
● reisa búnað stifte bo, etablere husholdning, etablere gårdsdrift ⫽ establish a household, set up a farm
●●● Segir hann bondum i Skaga-firði, at hann mundi bunat sinn reisa vm uarit a Flvgu-myre
StuᴵᴵK 13518●●● (1332) hann reiste þar se᷎milighan bunad sua at þar skorte ongan lut. ok feck þar till margar iardir. ok lamb elde
AnnL 27036●●● þat capitulum er fyrirbýðr, at þeir menn reisi búnað er minna fé eigu en til .v. hundraða
Jb 28313●●● Sá skal skatt gjalda er búnað reisir, en hinn eigi er bregðr búi, ef ...
Jb 28711●●● Reisti þa sira Oddr bvnat a kirkionnar lvt
ÁBp 14614÷ Nú kann veita þat stundum, at bœndr fá eigi vinnumenn, ef ært er vel, því at allir nær vilja þá búa fara, þá viljum vér þat af taka, at nokkurr reisi sá búnað sinn er minna fé á en til .v. hundraða tíundar virt
Jb134 2349÷ eigi þykki mér sem vér munim í þessum dal búnað reisa, ok eigi er elligar jafnkeypi
Vatnˣ 353
● setja búnað saman stifte bo, etablere husholdning, etablere gårdsdrift ⫽ establish a household, set up a farm
● setjask í búnað bosætte sig, etablere gårdsdrift ⫽ set up house, start farming
●●● Hann hafði verit víkingr mikill, áðr hann settizt í búnað
Gautr¹ˣ 2621●●● Eiðr var löngum í kaupferðum ... En er honum leiddist þat, settist hann í búnað
Þórð²ˣ 22512
2) fælles husholdning ⫽ joint householding
●●● ef hiun skiliaz forfalla laust þa skal gera þui þæirra er vældr .iiij. manoðr stæfnu at þæt huerfi aftr til bunaðr
BorgKr¹ 35117●●● þær sæm born missa faður sin eda modor. ok ero þau oll i æinum bunade ok vm æit bord
RbHM (*1293) 2234●●● hefir hon radet lase ok loko at allum hibilum setet æftir aldre vid adrar husprꝍyiar ... þar til skal hon hafa .vj. manna vithni at sua hefir veret bunadr þæira .xxx. vættra eda þui lengr
BorgKr² 35620●●● En er Þorvarðr hafdi ceyft slict er hann villdi, bioz hann i brot oc hafdi Guðrunu við ser. Oc er ‹hann› com til Arnar-nes, let hann Guðrunu fara heim til bonda sins oc bvnaþar
StuᴵK 16719●●● halda feðgin eða mœðgin eða syskin eða aðrir arfar þeim búnaði saman, hversu mikill sem er
Jb 322●●● er búnaðr þeirra tócz
Frostˣ 1831÷ ef hiun ero skilld at. oc er kona til jarðar gipt ... skall hon hafua ... vithni at sua hæfir veret bunadr þæira .xxx. vættra
BorgKrNᴵᴵ 30519÷ huort sem anndazt bondi eða husfreya ... og stanndi bunaður samt framuegis ...
DI II (*1265›AM 137) 1610
3) servering, forplejning ⫽ serving, board, food
●●● Vist var be᷎tri ⸢at bvnaði [var. atbúnaðr Holm papp 8 4°ˣ “H”] a Helga-stodvm, oc var þar betra til eynlæypinga, enn for vm til-fong, sæm verda matti, þa er buit stoðz eigi
StuᴵK 16026●●● Ok nú er breytt var búnaðinum, þá gaf Bjǫrn hundi eigi síðr en áðr, en þeir Þórðr ok Bjǫrn hǫfðu mat at minna, en hjónin heituðuz við í ǫðru lagi at hlaupa á brott fyrir búnaðar sakar
BjHˣ 14617÷ Ok nú er breytt var búnaðinum, þá gaf Bjǫrn hundi eigi síðr en áðr, en þeir Þórðr ok Bjǫrn hǫfðu mat at minna
BjHˣ 14615
4) tøj, klædedragt, beklædningsgenstand ⫽ clothes, dress, attire, apparel, item of clothing
●●● þat mercþe biartr bunoþr sa es engell sa hafþe er sat hia grǫf drotteɴs
●HómÍsl²⁴(1993) 34r13●●● þær varo riculega klæddar. bunaðr þeirra var betri en hunndrat marca brennz féar
~ fr.Vestues
LaisAnon 1953 Menota: 32rb31 Streng 13025●●● hvaðan kom þer þesse bunaðr ... Barlaam svaraðe. ec tok þesse klæðe af einum vin minum
~ lat.uestimentum
JDamBarl 5816 BarlA 7139●●● ... at eigi saurgaðe hann. með synnda livi. þann hinn huita bunað. er guðs miskunn. gaf honom i funtinum
~ lat.stolam
JDamBarl 1015 BarlA 14429●●● hann gaf hinn bezsta bunad sinn byskupi þeim er eptir hann kǫmi. enn annan prestum. en fatokum monnum þann er féminzstur uar
ÞBpA 22219●●● fann hun tua munka meðr utlendum bunaði standandi a ueginum fyrir sér
Stj¹ 15330●●● ... leggiandi af sér bunad þann sem hun hafdi þa upptekit, enn takandi sinn ekkiubunað
~ lat.deposito ... habitu
Vulg Gen 38,19 Stj¹ 19720●●● Signadr Thomas erchibyskup ... hugleidir med ser, huern bunat honum samir bezt at bera millum þuilikra hreinlifismanna
Thom² 37730●●● Engi þeira bar saurgan bunad, helldr birtuz þeir bædi at bunadi klædanna ok heilagleik huganna
~ lat.indumentis
39031 VP 3907●●● maðr var í skrúðklæðum á húsum uppi á Bakka; en þeir vissu, at þat var eigi ⸢búnaðr [var. bvningur AM 446 4°ˣ] Arnbjarnar
Ebˣ 11410●●● vm Artus kong hinn fræga er giefa liet hird sinne og tilkomnum høfdingium og riddorum rijka gangvero og aurugg vópn pruda bunade og bestv vopn og hesta er ...
~ fr.robes molt riches
1019 Mǫtt179ˣ 131●●● tók hon síðan búnaðinn af hǫfði sér ok bjó hann með
Vatnˣ 10612÷ hann hafðe fagrlegan bunað sem hanum somde. en þo hafðe hann undir harklæðe
ÓHLeg 132÷ hon klæddiz þa sua rikum skinnkyrtli hinna huitostu skinna með sua agætum bunaði hals oc handa, at osenn var annarr slikr
~ fr.a vestu .i. hermin engoulé
Elie 5617 ElisA 865÷ oc skiptí bunaðe sinum. ok tok leikmanna bunað
~ lat.mutato habitu suo
JDamBarl 1314 BarlA 924÷ (fig.) oc hugleidda ec með mer heimsíns margfallegan bunað
~ lat.ornatum
JDamBarl 8814 BarlA 12029÷ hinar venaztv konor. með allzskyns sœmelegom bonaðe
BarlA 14134÷ vanði þar eptir bvnað þeira oc hercleþi sem þeir voro aðr reyndir
Mork 18÷ Alla menn er fire varu let hon taca enn bezta bunat er til attv
ÓH 682÷ sva er sagt um bunat hans at hann hafði kyrtil blán oc ...
ÓH 689÷ Asbiornn hafði vandan bunað oc haut siþan forc i hendi. en gyrðr sverði vndir clęðum
ÓH 29813÷ borgarlyðrenn gengr ímot honom. með allre bliðo oc sinom bezta bunaðe
Alex 15020÷ haɴ var þa ȷ́ klǽ̨þvm þeim er haralldr jarl atttte. En sa bvnaþr var sva fe mikill at til komo .xx. Merkr gvllz
Jvs291 733÷ Barði kemr til Nialꜱ. ok þaðan riðr hann vt til Lo᷎kia-moz ok hafa sama bvnat sinn
Heið 9616÷ þeir Barði riða með sama bvnaði. ok viꜱo menn ei tiðendi i fꜹr þeira
Heið 9632÷ er hon reis or reckio þa foro þav i fatekligan bvnað
ÓTOddS 619÷ hafðe konungr. annan bvnað umb v́tan vm tignar kleðe sin. at eigi veri hann kendr
ÓTOddS 18730÷ Ali Hallvarþar-son hafði allan bunað með sama moti sem konungr
Sv 1802÷ barbari varv kallaðar fyrst af lǫngv skeggi ok liótvm bvnaði þær þioðir, ær bygðv a háfvm fiǫllvm ok i þykcvm skogvm
Gramm³748 623÷ asiona þeirra ok bvnaðr var ofægiligr hia hæverskv ok hirðbvnaði romveria
Gramm³748 625÷ afklæddis konvngr vigsluklæðom ok for i annan bvnað sæmiligan
HákFris 5306÷ hann ... dró þau ǫll út ok tók af þeim allan ⸢búnaðinn [var. búninginn NjM 21414]
NjR1908 19312÷ slikan klæðaskurð ok bunað vilium ver att allir hafui sæm uer berum sealfir tiðuligast. En huer sæm onnvr klæðe ber ...
RbHM (*1314)² 1104÷ Konvngr sialfr afclæddr konvngligvm bvnaði oc skryddr litillatligv linclæðvm
StjC 5057÷ tꜹkum ofan bunat uarn ok ridum i flokkinn
Heiðy 9813÷ alldrei var betri bunadur i heiminum helldur enn þær haufdv bvith sinn lijkama med
MǫttFrgβ 2914÷ æin bunadr brændz sylfrs gylltr
DN IV (1335) 19121÷ Mavrgvm synazt þeir (ɔ: djǫflar) i bvnaði gavfvgra mvnka
~ lat.in monachorum nobilium habitu
VitAnt 1397 Ant 6815÷ Dulu‹er›turuꜱ lagdi nídr konungligan bunad. ok tok vpp kaupmannz bunad
Rómv226(2010) 3463÷ Ion var skryddr byskupligum bunadi. buinn til graptrar
JBpB(2003) 9813÷ Slíkan bvnað liet hann konvng hafa. meðan hann var vngr. En þá er hann ríeð síalfr. bío hann sik míǫk ȷ́ skart
Huldaᴵᴵ 33825÷ berr nu ok eigi heilo᷎g kirkia ... þess hattar klædi. sem synaz megu gledibunadr edr skemtanarskrudi. helldr berr hon suartan ok syrgiligan bunad
~ lat.vestes ... lugubribus
DurRat 44314 Stj¹ 524÷ bidiandi at hann sendi honum þuilikan bunat, sem brædr bera i Pontis
Thom² 37736÷ hon ... innte upp bunad mannzins ok asionu ok alla adra luti til kennileita
~ lat.habitum viri et vultum
34422 VP 3448÷ eitt sæti ... klæt jnum agiætuztum pellum og ollum agiætum bunadi
~ lat.omnibus ornamentis ornatum
8924 Dugg681a 893÷ Þa voro honum feingin igangsklædi. alldri var sa konungr ne hertugi, at betra bunad (sic ed., fejl for búnaði?) klæddizt
~ fr.li vest .i. hermin
Elie 491 ElisD 7637÷ byszt kongs dotter med heidarligum bunade. ok eigi munde hun hann setia fyrer et bes[z]ta (ed. corr. p. lxx) kongs rike h[er] j nordr halfunne
Rém 20028÷ Er suo greindr bunadr hennar i ueginum, ath hun hefer eina skickiu yzta klæda, ok þar under ber hun þat saluga barn
Thom²y 47724÷ ser hann ath ser ganga einna uirduliga iungfru ij guduefiarkyrtli miog uęna ath aliti og kurteisligum bunade
Hect 9815÷ Hon hafði tekit sinn bezta búnað
Ebˣ 734÷ urpu þar haug mikinn ok lǫgðu þar í konung með alvæpni sitt ok inn bezta búnað sinn, en ekki fé annat
Hkrᴵˣ 2193÷ fríðleikinum sómir inn bezti búnaðr
Hkrᴵᴵᴵˣ 29220÷ hafði forneskju klæða-bunað ... Slíkan búnað lét hann konung hafa, meðan hann var ungr, en þá er hann réð sjalfr, bjó hann sik mjǫk í skart
Hkrᴵᴵᴵˣ 48415÷ Sem þessi maðr hafði sagt hánum slík tíðendi, þá trúði hann hánum þegar; því at hann kenndi af búnaði hans, at hann sagði satt í frá
Trist¹ˣ 395
5) (om ordensdragt ⫽ of a habit/vestment)
●●● tok hann þa ok þegar munkaklædnad ok fylgdi sva bunadinum, at med guds miskunn vard hann skammbragds inn agætazti einsetumadr
VP 51114●●● ef nockur religiosus ... huort sem helldur leẏniliga eda opínberliga. klædtekín kastar reglunar bunade
Theol AM 672 4°¹ 52r7÷ þeir giora mest j stulde er under hreinlifra manna bunadi ero nema ...
~ lat.sub tegumento religionis
4225 Dugg624 4215÷ áttatigi vetra hafði hann riddaraligum búnaði þjónat
KlmBˣ 16221
6) (klædedragt ɔ:) adfærd, levevis (cf. búa vb. def. 15) ⫽ (dress ɔ:) behaviour, way of living
●●● þat erv olmvsvr fostvr ok vokvr ok oll onnvr miskvnnar verk er þin bvnaðr skvlv vera ef þv villt til hans faðms ok fagnaðar koma
~ lat.quasi quodam uario ornatu decoraris
22832 ViðrLS544(1995) 2281●●● (ordspil ⫽ a play on words) se oft i skvɢsio þina þa mattv sia hvat vel samir i bvnaði þinvm ... þersi skvgsio er heilvg ritning ... hon kennir þer þin bvnað les hana ok fylg þvi er þv heyrir
~ lat.compositio ornatus tui
22837 ViðrLS544(1995) 22821÷ se oft i skvɢsio þina þa mattv sia hvat vel samir i bvnaði þinvm ... Eɴ þersi skvgsio er heilvg ritning ... hon kennir þer þin bvnað les hana ok fylg þvi er þv heyrir
ViðrLS544(1995) 22818
7) [e-s / med e-u] (kamp)udrustning ⫽ (battle) equipment
●●● LXXX hirdmanna voru herklæddir ollum bunadi at ganga at kongsgarde ok Kristkirkiu at ryma veginn
Hák81 59419●●● uar þetta lid miok ualith będi ath mannuirdíngu ok ⸢sęmiligum [var. skartsamligum AM 590 b-c 4°ˣ] bunadi uopna ok clęda
~●●● þæir hofðu bætra lut er aflit hofðu mæira oc bunat bætra með vopnum
FskAˣ 29421
8) (om hests udrustning/udstyr ⫽ of the armour/equipment of a horse)
●●● sel mér þitt ágjæta ess með búnaðinum ok þín vápn ok klæði
Æv⁸¹ 2245÷ hann hafðe þann bunað iamnan. at hann var gyrðr sværði oc hafðe ruddu mikla i hændi
ÓHLeg 3230÷ hann hafði þann ⸢bvnat [var. bvning AM 68 fol “68”] iafnan at hann var gyrðr sverði
ÓH 27810÷ (1118) Vápn ok bv́naðr er oss var i lifi tól til misgǫrða. Þat er oss nv efni til pisla
AnnReg 11221÷ Atli hafði enn sama bunað sem Egill
EgM(2001) 12723÷ (þeir) vissv eigi ... hvadan þeir mvndv at komnir med slitnum bvnade
ElisC 494÷ ek vil gefa yðr riddara XL með ǫllum búnaði sínum
Knýtlˣ 2125÷ hann átti tuennann bv̈nad, bláann kyrtil stuttann og auxi snaghyrnda, og var vafid jarni skaptid. Þa var hann suo bvinn, er vyga hugur var á honum. Enn þa honum lykadi vel, hafdi hann þa brunann kyrtil, og bryntroll rekit j hendi
Vallˣ 112
9) [á e-t] (til skib, bolig, kirke, etc.), udstyr/udsmykning, tilbehør, grej, konstruktion, indretning ⫽ (for a ship, dwelling, church, etc.), fittings/decoration, furnishing, gear, construction, rig-out
●●● Hon let .iiii. konor taca bunat stofunnar oc bua sciott með tiolldum. oc um becci
ÓH 676●●● Allr bvnaðr scipanna var eɴ glęsiligsti
ÓH 4282●●● Feck Calfr þeim brøþrum sinum langscip gott með ǫllum reiþa oc ꜹþrum ⸢bunaþi [var. buningi AM 61 fol “61”]
ÓH 59711●●● (om forstærkning af metal på skib for og agter ⫽ of reinforcements of metal on a ship fore and aft) sva fast lagðe hann at at Ormrin lagðiz fyrir miok ok geck af bunaðrin ok brottnaðe skipit
cf.stafniɴ huarr tueggi þakiðr með miklu iarni
ÓTOdd 21711-12 ÓTOddS 21727●●● i hverio fylki i Þrænda-logum munu bęndr gegna costnaði til bunaþar a eitt scip
Sv 16219●●● hann skal lata gera eitt alteri j kirkiunni ok mœsso fott. kalik ok bunad allan til syslæ
DN II (1302) 5724●●● var likkistan borin hátt ok tialldat yfir með pellom. borin þar yfir merki morg. Enn er þessi bvnaðr var borin inn vm borgarhlið. þa ...
HkrFris 1995●●● templvm domini ... varð algio᷎rt með o᷎llvm bvnaði oc þarfindvm þeim sem þar þvrfti
~ lat.in omni opere
Vulg 3Reg 6,38 StjC 5647●●● bravt hann af bvnaðinn oc allar gvllspæingr er hann sialfr hafði bva latið i mvsteri drottins
~ lat.valvas templi
Vulg 4Reg 18,16 StjC 6418●●● þa eigniz fyrr sagt hus allar gangueriur varar ok sæng vára með ꝍllum bunaði
RbHM (*1308) 796●●● finz þer mikit vm hagleik þann ... ok ⸢dyrligan bunad [var. dyrðligan buning KatA(2017) 169] er prydir hofit
~ lat.ornamenta pretiosa
1727 KatB(2017) 179●●● fontur med uondum bunade
DI V (1461-1510: Bps B II 4) 27816●●● Þeir bera búnað sinn af skipi ok reisa tjǫld sín
BjHˣ 1355●●● voru bord sett med huijtumm dúkum ok sæmilegumm búnade
Dámˣ 717●●● hann lét þann skála tjalda allan nýjum búnaði, en inn forna með fornum búnaði
Hkrᴵ37ˣ 1173÷ hefi ec lagt þa stvnd á vm scip þat oc bvnat þeꜱ at mer mvn leitt at lia vvinum minom fangs a scipi þvi
ÓH 4512÷ en þo vil ek at hann leysi Guðreð af hende með xxx skipa at ꜹllvm goðvm bvnaðe oc vapnvm ok liðe
ÓTOddS 414÷ let hann vanda miog roðr a skiponom ok slegit við ollum bunaði ok farit með hinom mesta pris
HákFris 53811÷ Fylgðar men skulu hafa til fylgðar ... suærð buit ⸢með umbunaðe ollum goðom [var. bunaðe ollum goðum LundUB Mh 15 “E”]
var. Hirð 4243: LundUB Mh 15 “E”÷ let konvngr uanda allan ⸢*bunað [non emend. buna] til skipsins bæðe segl ok reipa reiða ackeri ok strengi
HkrEirsp 7212n.÷ Lét konvngr allan bvnat vanda til skipsins bæði *segl ok reiða ok ackeri ok strengi
HkrFris 22529÷ mikit fe i gvlli oc męnivm oc o᷎ðrvm bunaði
StjC 5088÷ ecki var þat i mvsterino er æigi var sem gvll eitt sæi. þar sem bæta þotti ⸢bvnaðr [var. buningr AM 226 fol “A”]
StjC 56324÷ Þickir yðr ecki rað at hofit standi með sinum ⸢bunaðí [var. vmbvnadi AM 62 fol “D¹”] ... at eigi se spilt sva ꜳ giætu smiði
FinnÓT 10911÷ let hann vanda miog rodur a skipum. Var þa vid slegit ollum bunadi ok farit med ollum pris
Hák81 61617÷ Jnnann kyrckiu ... kyrckiu sär med bvnadi ... ketill og munnlaug
DI III (*[1360-1389]›Bps B III 3ˣ) 1565÷ fontur med allvondum bvnadi
DI III (*p1394›Bps B III 3ˣ) 52230÷ er þar var forn búnaðr, er þér drukkuð, þá veldr þat því, at þér eruð nú gamlir
Hkrᴵˣ 11816
10) [á e-t] [með e-t] (på tekstil) udsmykning, dekoration, ?broderi (med sølv/guld? cf. búa vb. def. 14) ⫽ (on textiles) decoration, ornamentation, ?embroidery (in silver/gold?)
●●● gæf æk til staðarens j Stawangre messo okul. handlin hofuðlin. stola ok bunað a messo særk. af bazsto rauðo exsceme
DN II (1305) 6737●●● (transl. lat. splendor) Engi þeira bar saurgan bunad, helldr birtuz þeir bædi at bunadi klædanna ok heilagleik huganna
~ lat.splendore vestium
39031 VP 3907●●● alltarisdwkur glitadur oc bwnadur ä hofudlijn. med balldur skinn
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 47626●●● J þui räni toku þeir solar stein gödann ok kyrtel brunadann med bunadi
HrafnAˣ 23510÷ gaf hon hænnæ ... stak mædr bunædi, metan firir v. kyrlog, annæt stak firir ii. kyrlog
DN III (1315) 10435
11) (på metal) beslag, udsmykning, dekoration ⫽ (on metal) mounting, fitting, decoration, ornamentation
●●● þa var spillt skilldinum ok kastat i syrv ker. En siðan let Egill taka af bunaðinn, ok voro .xij. aurar gullz i spaungunum
EgM(2001) 15315●●● synt er af hialmi þinum þui af hefi ek haugguid allan bunadin er ꜳ var będi gull ok silfr ok gimsteina
KlmA1980 1566●●● sidan woru stolar fram setter med ag[æ]tum bunadi þeir (ɔ: stólar) woru af brendu silfre ok laugader med gulli
Rém 36733
12) forberedelser (til afrejse, kamp) ⫽ preparations (for departure, battle)
●●● er þessir II vetr varo liþnir, er þeir skylldu til bunaþar hafa
Orkn325I 22416●●● Oddr byr nu skip sitt ok lætr bera voro til ... Oddr þurfti eigi langan ⸢bunat [var. buning BandK 1026] ... ok þa er hann er albuinn. leiða menn hann til skips
BandM 1010●●● byz hann nu aptr til sins fostrlanz. Uar bunadrinn fliotr, þuiat eigi uar rikdom at flytia
Thom² 4238●●● Suerrir kongr hafdi ⸢bwnad fyrir [var. við-bunað Sv 16322] j bænum, ok war walslo᷎ngua reist ... ok medr endilo᷎ngum bænum war þꜳ wmbwizst a husunum wppi, reistur wpp bordwidr ꜳ wtanwerdum þaukunum ...
Sv81 2088●●● ... at almugi skylldi [u]ti at *skipa lidi ok manna *þegar er uoradi Þa uar bunadur mikill um allan Noreg ok brugd[u]zt menn uel uid ordsending konungs
HÍ 231÷ er van at þer mvnvð micils vid þurfa i femvnom vm þenna bunað oc ferþ er þer etliz fyrir
Mork 33929÷ er Þorkell spurði þetta þa frestaði hann bunaðinom oc heimte at ser menn sina
ÓH 2411÷ setr hann herbuðer ... fram við ána. oc letr bua scip er hann etlar at liðet scyle flytiaz á. oc þa er þar var komet bunaðenum. at hann ętlaðez annan dag eptir at flytiaz yvir ána
Alex 1265÷ hann skvnndaði nv sem mest sinvm bvnaði oc for moti konvngi
StjC 53725÷ en øngva ǫnn né starf skaltu hafa fyrir ⸢um búnað þinn [var. bvnaði þinvm AM 162 E fol “E”], skal ek þat annask
Laxd 7517÷ EJrikr jarl ... fretti heit strengingar ok allan bunat Jóms vikinga
ÓTᴵ 1817÷ Kaupmenn skylldu vm nætr at bunadi sinum ... enn ef þeir seinka bunad sinn ok gera mer skapraun i þui þa ...
Grǿnl 45311÷ lætr Kollr standa j bvnadi myklvm med skipvm ok rikdomi saman lesandi oll skip þꜹ er agiætvz vorv j rikinv
Gibb 304÷ ‹Þ›A er miog leid bunadi hakonar kongs hafdi hann almenniligt þing i biorguin vppi a bockum
Hák8B 1949÷ vurdum ver seinazst varir um bunad þeirra godra manna sem nu fara til Jslandz
DN VII (*1338›DonVar 1ˣ) 17027
● halda á búnaði (sínum) holde på med (rejse)forberedelser ⫽ be engaged in preparations (for departure)
●●● Þegar a bac iolvm hellt Olafr konungr a ⸢bvnaþi [var. buningi AM 325 V 4° “325 V”, etc.]
ÓH 52014●●● Hellðu þeir Vrækia þa aá búnaði sinum ok ætluðu suðr at Gizuri
StuᴵK 55626●●● hellt (Hákon konungr) a bunadi sinum sem skíotazt. þegar Magnus kongr hafdi luckt ... erindum sinum ok giort rad fyrir ollum bunadi i rygja-fylki þa ...
Hák8B 1942÷ Halda þeir nú á búnaði sínum, ok þegar er byr gaf, sigla þeir
Laxd 1432÷ er Kiartan hafði fengit orlof af Olafi konungi til Islandz ferðar. þa helldu þeir Kalfr ꜳ bunaði sinum. Ok er skipit var albuit. þa ...
ÓTᴵᴵ 2094÷ Epter þing reyd herra *biskop heim j Skalhollt, enn herra Loden ä Eyra sand og hiellt a bunade
ÁBpˣ 8317
● vera í/at búnaði [til e-s] være ved at blive gjort klar, holde på med (rejse)forberedelse ⫽ be under preparation, be preparing (for departure)
●●● Reið Sturla þaðan v́t til Kolbeins-aar-óss; voro þar tuau skip i bunaði
StuᴵK 51415●●● voru menn þꜳ j bunadi til ymsra landa
AuðFlat 41331●●● Hallbiorn bio ferd sina vm varit at fardogum en er hann var ⸢i [var. at LdnStˣ 17321] bunadi for Oddr fra husi
LdnHb105ˣ 4828÷ er þessi herfor var i bvnaþi. andaþiz Vlfr stallari
Mork 26524÷ konungr spurði eptir erkibyskupi þeir saugðo hann ⸢vera i bunaði a Englandi [var. i Englandi ok buinn til Noregs HákFris 4565]
HákEirsp 53625÷ Þar voru kaupskipin ok voru þa miok i bunadi
Grǿnl 45217
Form.: búnað (15); bunad (15); bunadi (15); bunat (14); bunade (11); bunað (10); bvnaði (9); bunaði (9); búnaði (8); bvnað (6); bvnaðr (5); bunadr (5); bunadur (5); bvnat (5); bunaðe (4); búnaðr (4); bvnadi (3); bunaðr (3); bvnaðinn (2); bunadinum (2); bvnaþi (2); bunaþar (2); bunadar (2); bvnad (2); búnaðinum (2); búnaðinn (2); bunaðinn (1); bwnadur (1); bunaðí (1); búnade (1); bvnade (1); buna (1); bunaðrin (1); bunadrinn (1); bunadin (1); bunædi (1); bvnaðe (1); frestaði (1); bunoþr (1); bunaður (1); búnaðar (1); bunadínum (1); bunaðenum (1); bwnad (1); bvnaþr (1); bunaþi (1); bv̈nad (1); bv́naðr (1); bvnaþar (1); bonaðe (1);
Comp.: á- (5), altara- (1), altaris- (2), at- (2), baldskinns- (1), blóta·til- (1), borð- (40), borgar- (1), braut- (4), brjóst- (2), dróttningar- (1), dular- (1), ekkju- (3), eyrna- (1), far- (1), fá·tǿkðar- (1), font- (1), fonts·um- (11), forneskju·klǽða- (2), fóta- (1), fremðar- (1), fyrir- (7), gleði- (2), grá·munka- (1), hallar- (4), heima- (1), heiman- (1), her- (16), hest- (1), hirð- (1), hrein·lífis- (2), hryggðar- (2), húsa- (2), hús- (22), hvers·dags- (1), hǫfuð- (4), iðranar- (1), jóla- (2), jóla·til- (1), jóla·við- (2), jung·frú- (1), kanóka- (1), kanúnka- (1), karl·manns- (1), kaup·manns- (1), kenni·manns- (2), kirkju- (4), klaustra·manna- (1), klerka- (1), klǽða- (48), klǽðna- (1), konu- (2), konungs- (8), kven- (5), kven·manns- (3), kvenna- (1), kvenna·hǫfuð- (1), kyrtils- (3), leiðangrs- (1), leik·manna- (2), leik·manns- (1), líks·um- (1), mála·til- (24), mat- (8), messu·serks- (2), munka- (8), munk- (1), munks- (2), mǫttuls- (1), nunnu- (1), pells- (1), penninga- (3), pílagríma- (1), plǫtu- (1), predikara- (1), reiðar- (1), rekkju- (4), riddara- (10), sam- (4), sendi·manna- (1), sið·lǽtis- (6), sið·lǽtis·manna- (1), sið·semðar- (1), silfr- (1), skála- (2), skarlats- (1), skipa- (17), skip- (4), skrúð·klǽða- (2), skurð·klǽða- (1), sorgar- (2), stofu- (2), sǽngjar- (1), sǿmðar- (1), texta- (1), til- (21), um- (64), vanga- (1), vápna- (35), vápna·til- (1), veizlu- (3), veraldar- (1), veraldar·klerka- (1), vetrar·við- (1), við- (23), viðr- (39), viðs- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím _; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl -aður; WPA _;
Litt.: Falk 1914 143, 156; Franzén 1957 [KLNM 2] 76; Guðbjörg Kristjánsdóttir 2000 164-165; Seip 1932 354; Valtýr Guðmundsson 1889 177
Genre. (expected): historical works [his]: 55 (32); religious works [rel]: 35 (49); family sagas [isl]: 22 (22); charters [dip]: 19 (14); legal works [jur]: 16 (18); contemporary sagas [bis]: 16 (14); romances [rom]: 16 (19); þættir [tot]: 5 (4); legendary sagas [fas]: 2 (8); learned works [div]: 0 (6); unclassified [ ]: 0 (1);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net