bróðir sb. m. [bróður/brǿðr/bróðurs, dat. bróður/brǿðr/breðr, acc. bróður/brǿðr; brǿðr/bróðr/breðr (brǿðrirnir Jvs291 75¹⁴), gen. brǿðra/bróðra]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) bror ⫽ brother
●●● At enom mesta bavgæ ero iii. menn bæðe bavgbøtendr oc baugþyɢiendr faðir. oc sonr. oc bróþir
GrgKonᴵ 19311●●● Með tru eða felagi kann æigi gǽta frænndi. frænda. ne broðer broður
~ lat.frater fratri
Pamphilus 2453 Pamph 10912●●● scal faðer sialfr festa dottor sina. ef hon er mǽr. en broðer ef faðer er dauðr
Gulᴵ 2721●●● scinanda tungl tok at gleðiaz af bróttfor broðor síns (ɔ: sólarinnar)
Alex 5328●●● (proverb.; cf. FJOrdspr 66) Berr er hverr at baki, nema sér bróður eigi
~●●● broðer konungs skilgetin hinn ellzti ... sa er samfæðra er uið konung
Landsl 2514●●● i ockrom beggia brꝍdra barndome
RbHM (*1302)² 4910●●● Þeir bræðr Þorgils ok Illugi voru syner Ara Olafssonar
Fbr 51●●● brodir haufdingia kastalans
~ lat.germanus
HelChron 101632 MarE 65220●●● hvárr þeira skal hefna annars eða eptir mæla, svá sem þeir sé sambornir brœðr
BjHˣ 19121●●● má þar taca til dꝍma sem bróðer sammꝍðra er. eigi er honum scipat í bót með bróðor samfeðra
Frostˣ 18611●●● bróðir scilgetinn ... bróðir hans frillusunr
Frostˣ 20616÷ Seoner alfei oc Maríe vóro þeir iacobus es callaþr es bróþer domini. oc ioseph. oc simon oc iudas
●Theol15³(1993) 94r11÷ sa hann þa ꜹnd broþor sins sciliasc viþ licamiɴ
~ lat.germani
Dialᴵᴵᴵ 444 GregDialA 13310÷ Er broðer liuir æinn hins dauða
FrostIV 52015÷ [...] taka scal broðer hins dauða af brꝍ[...]
FrostIV 52111÷ En ef ængi liuir ‹fyrir siaundu ærfð i bauggilldi næm›a broðer scilgetenn oc fællr hann ‹i fra. tace þa fyrr broðer hans› frillu sunr i siaundu ærfð
FrostII 51829÷ Maþr scal hefia frændsemis tolv at breþ‹r›vm. eþa at systkinum. eþa at systrum
GrgKonᴵ 471÷ Ef eigi er sonr oc lifir faðir konoɴar eða broþir samfeðre. oc verðr aɴaʀ þeirra þa vigsacar þeirrar aðiliɴ at helminge. við boanda konoɴar
GrgKonᴵ 17016÷ Moþir a þriðiung af vigs bótom eptir born sin við brøðr samfeðra ens vegna
GrgKonᴵ 1718÷ sva a hon þriþiung rétta fars vm døtr sínar við brøðr samfeðra
GrgKonᴵ 17110÷ Oc kona hver sv er fylgir boanda sinom. eða feðr eða søne eða bróðor
GrgKonᴵᴵ 19616÷ trœyztust þeir eigi at segia konongenom sialfum. nema brœðr hans
~ lat.fratri
JDamBarl 1523 Menota: 6va7 BarlA 1231÷ er villtan hefir brøður (!) minn
~ lat.fratrem
PassBarth 1483 Barth¹Frg 75631÷ ef þessir lutir rinda hinum ellzta fra riki þa scal sa hans broðer samfeðra konongr væra er ærkibiscope oc lioðbiscopum þyckir bezt væra fallenn til
GulKrᴵ 311÷ En ef maðr vigr sun sinn æða sun faður ... æða moðor. æða broðor. æða dottor. æða systur. þa er hann ubota maðr
GulKrᴵ 204÷ Nu scolo brꝍðr raða firi systur sinni tveir æða fleiri. þa festir einn þeirra hana manne
Gulᴵ 2733÷ Nu ma leiða broðer oc systir broðor i ætt við sic
Gulᴵ 3124÷ Vm arf .ii. brœðra anauðgra
cap.÷ Nv ero brꝍðr tveir fꝍdder upp anauðgir at eins mannz. oc ero þeir bæðe brꝍðr oc fostbrꝍðr ... þa ...
Gulᴵ 342÷ Su er hin þriðia er tecr broðer efter broðor
Gulᴵ 4822÷ brꝍðra synir takast arf efter. oc broðer sammꝍðra ef til er
Gulᴵ 4826÷ Sv er .xxii. er hin litla erfð heiter. ef brꝍðr tveir ero fꝍddir up at mannz anauðgir ... þa ...
Gulᴵ 516÷ Nu hever maðr oðz mannz vig vigit. vigr sunr faður. æða faðer sun. æða broðer broðor ... þa ...
Gulᴵ 643÷ Broðor baug scal broðer taca ef hann er til
Gulᴵ 7427÷ ef hvárge er til. sunr hins dauða. ne faðer. þa a broðer bót alla
Gulᴵ 7428÷ En broðer viganda scal bꝍta brꝍðr hins dauða broðor baug ef hann er til
Gulᴵ 7510÷ En broðer viganda scal bꝍta brꝍðr hins dauða broðor baug ef hann er til
Gulᴵ 7511÷ Sa er sunr hins dauða er við giolldum tecr. hvárt sem hann er faðer æða broðer
Gulᴵ 7514÷ Nu a faður broðer viganda at bꝍta syni hins dauða halfre morc. En broðor hins dauða .viii. ærtogum
Gulᴵ 7618÷ Nv a brꝍðrongr viganda at bꝍta syni hins dauða .iij. aura. En brꝍðr hins dauða .v. ærtogar. oc .iij. penninga vegna
Gulᴵ 7629÷ Nv scal systrungr viganda bꝍta syni hins dauða .ij. aurum ... En fiorar ærtogar brꝍðr hins dauða
Gulᴵ 7710÷ Þeir aller er morc taca i upnameno fyrsta at viganda. þeir scolo taca þriðiungi minna at brꝍðr viganda
Gulᴵ 7725÷ Nv ero þeir menn þrir er sakaukar ero. er sunr þyborenn. oc broðer þyborenn. oc broðer sammꝍðra
Gulᴵ 7920÷ Nu scal sunr þyborenn hava .xii. aura af viganda. en morc af brꝍðr viganda
Gulᴵ 7921÷ þriðiungi minna af brꝍðr viganda en af siolfum
Gulᴵ 7927÷ þriðiungi minna af faður brꝍðr viganda en af brꝍðr
Gulᴵ 7928÷ Nu reiðir vigande baug syni hins dauða. En tryggvakaup brꝍðr hins dauða
Gulᴵ 8114÷ Nu reiðir broðer viganda baug brꝍðr hins dauða
Gulᴵ 8115÷ tryggvakaup syni hins dauða. en annat brꝍðr hins dauða
Gulᴵ 8118÷ Þeir menn ero .vi. er hverr tecr .xii. aura sꝍc. Einn er faður broðer ... þriði broðor (!) sammꝍðr ...
Gulᴵ 8131÷ upnama menn aller taca tva luti af viganda. en þriðiung af brꝍðr viganda
Gulᴵ 826÷ Siaunda ef maðr skiptir oðals iorðu sinni i aðra iorð. þær scolo oðrlom fylgia oc allar þær er i oðals skipti hava komet. með brꝍðrom oc með frendom þeim. allar aðrar aurum
Gulᴵ 917÷ Nv ero brꝍðr tveir oc andask annar fyrr en faðer þeirra oc livir sunr efter hinn dauða. þa scal hann þann lut leysa oðrla at fimtungs falle. undan faður brꝍðr sinum
Gulᴵ 9626÷ þa scal sunr hins dauða taca .xii. mercr vegnar. En broðer hins dauða .vi. mercr vegnar
Gulᴵ 10434÷ En ef aller ero til. skilgetner dottor synir. oc friðlu sunr. oc skilgetner synir. þa fylgir friðlu sunr brꝍðrom sinum til rettar
Gulᴵ 1058÷ En ef faðurbroðer sammꝍddr er til. oc broðer sammꝍddr. þa tecr broðer sammꝍðra .xii. aura
Gulᴵ 10512÷ En ef faðurbroðer sammꝍddr er til. oc broðer sammꝍddr. þa tecr broðer sammꝍðra .xii. aura
Gulᴵ 10513÷ ec var með O. (ɔ: Óláfi) konungi bręþr þinom a Sticlarstǫþom
Mork 2504÷ at hann metti fa sømð sina af Haralldi brøðr sinom
Mork 2631÷ ímot Olafi brøþr ockrom
Mork 3595÷ Ef faðer verðr sua oðr at hann drepr sun sinn æða sunr fǫðor sinn. eða broðer broður sinn þa ...
Járns 26627÷ En ef broðer gefr þa sǫk þa er hann er fulltiða at þæir have tekit fe a gipting systur hans. þa ...
Járns 2784÷ er hann er skilgetinn oc kominn fra bræðrum samfeðra
Járns 27927÷ bvaz þeir heiman brøþrirnir
Jvs291 7514÷ Fra Gunnari konungi oc hans ⸢*brœðrvm [non emend. broðrvm]
Þiðrᴵ 3241n.÷ oc nu ganga þeir ut brœðrnir (ms. brodrnir)
Þiðrᴵᴵ 444 → ms. 72r1÷ en sterci viddolfr mitt umstangi er ællztr var þeira broðra
Þiðrᴵᴵ 7722÷ en breðr minir mono fa mikinn skaða af minom vǫldum
~ lat.fratribus meis
JDamBarl 5915 BarlB 21514÷ Barði hafði uerksnvð mikinn ok þeir bro᷎ðr ... ok foro vel verk fram um svmarit
Heið 6318÷ leið hann fꜹruneytiss ok brautar gengiꜱ. ef þer er nockuʀ hugr a at fara yr heraði abravt ok hefna broður þinꜱ
Heið 6413÷ broðir hans er Þorualldr. ok er eigi hans uið fꜹrna getið
Heið 651÷ þar bua bro᷎þr .ij. het annaʀ Þoroddr. Þorgisl annaʀ ok voro Hermundar synir
Heið 664÷ Nu eru þeir raðnir bro᷎ðr til farar. iii.
Heið 669÷ Enn eru nefndir bro᷎ðr .ij. er þar voru heima með honum
Heið 6610÷ Barði var uti ok þeir bro᷎ðr er þeir kvomv heim uerkmenninir
Heið 6819÷ En þeꜱ varir mik at þv dragir þinn hala miok leingi aðr þv hefnir Hallz broður þinꜱ
Heið 6826÷ þeir bro᷎ðr mataz skiott. ok stiga undan borðinv þegar
Heið 6828÷ Nv riðr Barði vm aptaninn til Lo᷎kia-moz ok þeir bro᷎ðr
Heið 6913÷ Þuriðr gengr þa innar. ok leggr sitt stycki firir hvern þeira bro᷎ðra. ok var þar þa yxins bogrinn ok brytiaðr i .iij.
Heið 7322÷ mattv þetta ecki vndraz. firir þi at sto᷎rra var Hallr broðir yðarr brytiaðr. ok heyrða ec yðr ecki þeꜱ geta at þat væri nein fvrða
Heið 7329÷ Hon svarar. Mellt hafi þer þat bro᷎ðr er ei er vænna til en steina þeꜱa er þer hafit ei þorat at hefna Hallz broðvr yðars þvilikꜱ manz sem hann var
Heið 744÷ Hon svarar. Mellt hafi þer þat bro᷎ðr er ei er vænna til en steina þeꜱa er þer hafit ei þorat at hefna Hallz broðvr yðars þvilikꜱ manz sem hann var
Heið 745÷ Nv sia þeir þat bro᷎ðr til Þuriðar moður sinnar. at hon var komin a bak hesti þeim er þav kꜹllvðo Eykiarð. ok hon hafði heimt huskarl sinn til fꜹrvneytis við sik
Heið 7419÷ Nv riða þeir i tvn at Borg til Eyiolfs mags þeira bro᷎ðra
Heið 7616÷ ok voro a ꜹðrvm (ɔ: hestinum) uistir þeira ⸢*bro᷎ðra [non emend. #bro᷎ða] ok ætlaðar voro þeim til nestz. ok iarteindo þat þav hin nyio slatrin er Barði let þangat fœra
Heið 7618n.÷ þat mvnv þer ok spurt hafa at þeir bro᷎ðr. synir Þorgavz. hafa syslv firir hꜹndom i sumar. At sla teig þann er heitir Gullteigr
Heið 783÷ En miðleiðis skulo sitia aðrir .v.i. bro᷎ðr
Heið 807÷ En er .vi. skulot ofan fara. þv ok Steinn broðir þinn ok Steingrimr Olafr ok Dagr ok Þorðr. þeir mvnv þer raðhollastir
Heið 8014÷ Þeir bro᷎ðr sa á Ketill ok Þormoðr
Heið 8521÷ Nv koma þeir heim at garðinvm bróðr verðr Ketill skiotari ok stiklar yfir inn
Heið 8610÷ fara þeir bro᷎ðr til Þorgisl a Hꜹggvanda-stꜹðum. þa var ok heim kominn Eyiolfr son hanꜱ. hafði þa ok vt komit vm svmarit
Heið 886÷ hon ati ser son. er het Eyiolfr ok broðvr er het Tanni er kallaðr var hinn hand rami
Heið 8814÷ a aðra hꜹnd Barða stoð Þorbergr. ok a aðra hlið Gefnar-Oddr. þa bro᷎ðr Barða ut ifra
Heið 9010÷ þav tiðendi erv er þer mvnv goð þickia. vig Gísla broður mins
Heið 9030÷ Þorgisl ræz honum imoti. broðir Þoroddz. ok eigvz við leingi. ok ei skortir harðfeingi hvarntveggia
Heið 943÷ þat vil ek dema ykaʀ a mille at Haralldr hafi forreðe fyrir ríkino Noregs velde. þvi at ek mett hann yþarn breðra fremstan
ÓTOddS 412÷ Nv vil ek senda yþr ꜹstr i Garða rike a fvnd Sigurþar broður þins Astriðr. er nv hefir mestan metnað bæðe af ser ok konunginvm
ÓTOddS 2219÷ Cecilie er þegar hafðe buit veizlo amot brøðr sinum
Sv 714÷ (1275) Valldimarr konvngr ok Eirikr breðr bꜹrðvz
AnnVet 4932÷ Hacon Iarl sendi qveðiu Inga konungi ⸢bræðr [var. bʀodr Bǫgl81 26921] sinum
BǫglEirsp 44930÷ i móti breþur sinum
Hák AM 325 VIII 5 b 4° 1v7÷ þar voro þa með Haʀalldi konvngi breðr hans Sueinn ok Gyrðr ok Valþiofr
HkrEirsp 9932÷ Var ek með Halfi konungi. Ok við uorum brǫ́ðr oc Útsteinn Iarl hinn frękni
Mág¹A 2842÷ Oþiɴ ok hans breþr
SnEU 65÷ með samþycki Abisai ⸢brøðr [var. brodur AM 229 I fol “Frag.”] sins
StjC 50024÷ Abner hafði navðigr fellt i bardaga ⸢brǫðr [var. brodur AM 226 fol “A”] þeirra Asael
~ lat.fratrem
Vulg 2Reg 3,30 StjC 50025÷ Jonadab son Semma ⸢brǫðr [var. broður AM 227 fol “B”] Dauids
~ lat.fratris
Vulg 2Reg 13,3 StjC 51924÷ bavð at hon skylldi fara i hvs Amons brǫðr sins
~ lat.fratris
Vulg 2Reg 13,7 StjC 5207÷ Sel fram svn þinn er drepið hefir bręðr sinn
~ lat.fratrem
Vulg 2Reg 14,7 StjC 5239÷ En ef maðr uil taka kono þa er frende hans atte. þa skal telia fiora mænn a huarntueggia uegh fra brꝍðrom tueim oc taka at hinum fimta
FrostKrᴵ 14718÷ Atta eru þær konor er vskylldar eru at frendzemi oc maðr utlægezt a ef hann tekr ... Ein er su er ... þriðia su er broðr manz atte
FrostKrᴵ 14824÷ ef dotter er oc engi son eptir brullaup þa skal hon með sama hætte ganga til iafns arfskiptis uiðr brꝍðr sina firir brullaup getna
FrostKrᴵ 15113÷ En ef bæðe eru eptir brullaup son oc dotter þa gengr hon eigi til arfskiptis með brꝍðrom sinum
FrostKrᴵ 15115÷ faðer hans uar skilgetinn oc komenn fra samfæddum brꝍðrom
Landsl 2621÷ En ef maðr drepr faður sinn eða son. broðor eða moðor. dottor eða systur. þa er hann ubota maðr. nema oðz manz uerk uerði
Landsl 511÷ En ef kona giptiz vttan raðs faður sins eða broðor eða moðor eða þess er giptingar maðr er firir raðe hennar ...
Landsl 754÷ En ef giptingar maðr er faðer eða broðer samfæddr ...
Landsl 7510÷ Sv er hin .xiij. erfð er tekr frillu dotter. Nu er hon eigi til. þa tekr broðer samfeðra frillu son
Landsl 8412÷ broðer sammꝍddr frillu son
Landsl 8414÷ Nu ma leiða broðer broðor i ætt oc faður broðer broðor son
Landsl 854÷ Nv skipta brꝍðr .ij. eða fleiri oðlum sinn i millum
Landsl 938÷ drepr faður sinn [var. + sun] eða broðor
Landsl 17718÷ en Barði sagði at hann var eingi auðmaðr ne þeir bræðr eðr frenðr þeira. ok eigi munu wer biðia oss fiar til bota
Heiðy 1027÷ Barði senðir orð ok þeir bræðr at þeir vilia hafa lanð sitt ok selia þickiaz þurfa lausa fe
Heiðy 1052÷ *Eyiulfr gefr þeim bræðrum vpp foðrleifð sina ok lysti enn stormennzku sina sem fyʀ ok ueitti þeim eingi maðr iafnmikit lið sem hann
Heiðy 1068÷ en bræðr Barða foru til Borgar innar syðri til Eyiulfꜱ magꜱ sinꜱ
Heiðy 10613÷ Nu keypti Eyiulfr allt lanð vnðir þa bræðr ok leyser Barða fra með lausa fe
Heiðy 10615÷ ok er þæt mæstær skade okkar bægghiæ brꝍdrenne at han (ɔ: peningr) er litils værdær
RbHM (*1293) 226÷ finnazt skulum ver ... þa uegho till fa. at sylfær gangren meghe till mæiri nythsæmdær værdæ badom okær brꝍdrom ok þæim sæm rikit bygghiæ allum
RbHM (*1293) 229÷ gud kaus oss til rikist‹i›ornar eftir brodor varn hin kerasta
RbHM (*1318)¹ 669÷ fengv þav iii. sonv; het eiɴ Oðiɴ, aɴaʀ Vili, iii. Ve ... Oþinn ok hans bræðr mvnv vera styrande himins ok iarþar
SnE 146÷ sa er nefndr Loki eða Loptr, sonr Farbꜹta iotvns; moþir hans *heitir Lꜹfey eða Nal; bræðr hans erv þeir Byleistr ok Helblindi
SnE 349÷ Hermoðr ... sa þar sitia i ꜹndvgi Balldr, broþvr sinn
SnE 674÷ brvgþv æsir Vala i vargs liki, ok reif hann i [svndr] Narfa, broþvr sinn
SnE 6920÷ þa er vm alla verold orrostor miklar; þa drepaz bræðr firir agirni sakar ok engi þyrmir favþvr eða syni innaɴdrapvm
SnE 7012÷ heitir ok broþir, bloþi, barmi, hlyri, lifri
SnE 18816÷ lofuade ek Karlle brœder minum at sælia huarium er han vildi
DN II (1331) 15234÷ Þetta ero þær konor er vskyldar ero att frendzeme. ef maðr værðr vtlægr ef han tækr ... Ein er su er ... Þriðia er broðr manz atte
JKr 3752÷ En þo at dottir se getin æptir fæsting en synir firir. þa hælgar hon brꝍdr sina til arfs oc jamns skiptis vid sik
BorgKrNᴵᴵ 30017÷ Sa er en fyrsti hattr er Noreghs konongr gefr sunum sinum skilgetnom iarls nofn. en stundum brꝍðrom sinum skilgetnom eða namaghum
Hirð 40211÷ Nu ber sva til at maðr finnr faður sin i bardaga eða sun sin eða broður ok fær holpet þæim. þa skal engi þæim mæin gera
Hirð 4491÷ Ef faðir eða móðir, ⸢brœðr eða systr [var. broðir eða systir GKS 3268 4° “a”, etc.] koma á fé hins unga manns ... þá ...
var. Jb 925: GKS 3268 4° “a”÷ Bróðir Ásgríms Elliða-Grímssonar hét Sigfúss ... Gaukr Trandilsson var fóstbróðir Ásgríms
NjM 728÷ (proverb.) Berr er hverr at baki, nema sér bróður eigi
NjM 43610÷ [var. + Ef fader edr broder edr faudur broder edr faudur frendr gifta manne mꝍy med loghleghre fæstingh ... þa ... GKS 3260 4° “Gi”]
marg.÷ drap hann fæti ok rasaðe til fallz, ok þá stakk hann niðr öþrvum fætinum hart ok studdi sik sva. Guðine jarll tók til orða ok mælti: hlífðe þar nú bróþer bróður
Játv 2613÷ þess bad hann Ara ⸢brædr [var. broður GBpA 219] sinn
StuᴵK 12410÷ hittvz þeir bræðr Semundr oc Ormr ... Ormr mælti: hefir þv heitið, broðir, at veita Þorgrimi at þessvm malvm?
StuᴵK 2064÷ oc satv þar fyrir honom, þar til er hann com, oc þeir bræðr Þorvalðr broðir hans
StuᴵK 21015÷ ok hefnði sva brædr sins
StuᴵK 24023÷ Þeir Aaron uoro breðr ok Olafr, er siþan var aboti at Helga-felle
StuᴵK 32524÷ Enn Þorðr reið vestr i fiorðv, ok giordiz hǫfdingi ifir riki fǫðvr sins, ok þeir Snorri bræðr
StuᴵK 39718÷ Ion, son Þorgeirs grunda, hafðe þar af landi ok fy‹l›giv-kona hans, ok var illa i bvsifivm með þeim; høfðo þeir Ingimundr breðr tekit af honum hest, ok enn hafðe Skiðe hract hann i fleira
StuᴵK 47418÷ reið Sturla með sina sueit aa Mikla-bǽ, en Kolbeinn broður (!) hans aa Viði-vaullu, Sighvatr i Solheima
StuᴵK 5162÷ þeir bræðr synir Eiriks ... Josteinn ok Karls ho᷎fuð
ÓTᴵ 2057÷ þeir voro bræðr synir Vikinga kára
ÓTᴵ 27512÷ hann hellt um sins brædr il ok rist
~ lat.fratris
HistSchol 7133 Stj¹ 16011÷ Esau hatadi iafnan sidan brødr sinn Jacob
Stj¹ 16811÷ Afsakadiz hann ok lyginni uiðr sinn feðr. enn flærdinni ok prettunum uidr brædr sinn
~ lat.in fratrem
HistSchol 7623 Stj¹ 16819÷ fly til Labans brøðr mins
~ lat.fratrem
Vulg Gen 27,43 Stj¹ 16823÷ Flytit sidan aptr til min þann unga yduarn ⸢brødr [var. broður AM 227 fol “B”]
~ lat.fratrem
Vulg Gen 42,20 Stj¹ 21327÷ hann bad þa sinn hinn yngzta brøðr þangat flytia
~ lat.fratrem
Vulg Gen 42,34 Stj¹ 21424÷ Takit ok nu þar med yduarn brædr
~ lat.fratrem
Vulg Gen 43,13 Stj¹ 21530÷ Gud uitradiz þa brædr hans Aaron
Stj¹ 26226÷ Taladi hann þa sua til brædr sins Aarons
Stj¹ 29413÷ (1275) stridde vidr Valldemar bre᷎dr sinn med styrk Magnus hertoga bre᷎dr þeira
AnnL 25916÷ *Nú er hon⸣ (ɔ: dóttirdóttur frilluborin) eigi til, þá tekr bróðir ‹samfeðri, þá bróðir› sammꝍddr, þá systir samfedd, þar næst systir sammœdd, frillubornar
Jb 8511÷ En af ǫllum tungum ǫðrum en danskri tungu skal engi maðr at frændsemi taka arf hér, nema faðir, son eða bróðir, nema þeir hafi lǫgligt umboð til
Jb 9413÷ Feðgar tveir eða brœðr tveir eru sem einn maðr í hverju vitni
Jb 21111÷ Ef mær eða kona utan ekkja giptiz utan ráð fǫður síns eða bróður eða móður ‹eða› þess er giptingarmaðr er fyrir ráði hennar ...
Jb 2843÷ j bernsku ockarra bræðra [var. + beggia AM 115 b 4°ˣ “B”]
RbHM (*1308) 7416÷ j ⸢krankdomi [var. barndomi AM 115 b 4°ˣ “B”] beggia ockarra bræðra
RbHM (*1308) 789÷ var sagt Almachio, hvat þeir gerdu bredrnir
CecB 28520÷ Brædr hans uoru utignir menn i landi
Thom² 2969÷ ek la a arfe minns brodurs
Vǫls 4329÷ Snorri villdi eigi safna mo᷎nnum moti brodr sinum . En Þordr, brodr þeirra
Hák81 4813÷ til ⸢*bróður síns [non emend. brodurs sins]
Bós 3210n.÷ sidan fellu þeir aller ꜳ kne ok sveria þann eid, at hverr skal annars hefna sem brodur sins
Gísl 726÷ Auðr djúpauðga ... var inn fyrsta vetr með Birni, ⸢bróður [var. brodr AM 309 4°] sínum
var. Ebˣ 1112 → Eb AM 309 4° 35rb20÷ (proverb.) Berr er hverr á bakinu, nema sér bróður eigi
Gr 26021÷ Þorsteinn sagðisk vera bróðir Grettis ins sterka
Gr 27314÷ Brodvr þinn ecki er hann davdvr
LazReyk 17010÷ Slijkan riett ꜳ fader ad taka ꜳ dottur sinne sem ꜳ sialfum sier, og sua broder ꜳ systur
BjarkExcXˣ 83a24÷ Ef faðer verðr svá ꝍrr at hann drepr son sinn eða sonr föður sinn eða ‹broðir› bróður sinn. þá ...
Frostˣ 16733÷ en hverr feðga sem annan drepr. eða bróðer bróður. þá fare fé hans sem scilt var áðan
Frostˣ 1684÷ ef lifer faðer ‹veganda›. syner eða bróðer ... þá heita þeir vísendr aller
Frostˣ 18415÷ bróðer veganda scal bꝍta bróðor hins dauða .ij. aurum minna en *.iiij. mercr vegnar
Frostˣ 18425÷ Bróðer veganda sammꝍðra scal bꝍta bróðor hins dauða sammꝍðra annat slíct
Frostˣ 18510÷ Bróðir veganda scal bꝍta brꝍðr hins dauða einn eyri veginn oc .iij. mercr vegnar
Frostˣ 18716÷ Bróðir veganda sammꝍðra scal bꝍta bróðor hins dauða annat slíct
Frostˣ 18725÷ Bróðir veganda scal bꝍta bróðor hins dauða .xx. aurum vegnum
Frostˣ 18917÷ hann scal bꝍta ... brꝍðr hins dauða sammꝍðra annat slíct
Frostˣ 1902÷ Bróðir veganda scal bꝍta bróðor hins dauða .xv. aurum vegnum
Frostˣ 19128÷ Bróðir veganda scal bꝍta bróðor hins dauða hálfan .xiij. eyri veginn
Frostˣ 19329÷ Bróðir veganda scal bꝍta bróðor hins dauða .x. aura vegna
Frostˣ 19525÷ En ef óðals iörð er í scipti þeirra. þá sculo þeir brꝍðr leysa til sín með slícu fé sem allra manna er mælt ámeðal
Frostˣ 20516÷ En ef missir dóttor eða sunarsunar. þá taci sunardóttir fyrr en bróðir (ɔ: ins dauða)
Frostˣ 20519÷ Nú er hin .iij. erfð er bróðir verðr bróðor arfe. oc ero þeir samfeðra. en ef bróðor missir. þá tecr systir samfeðra
Frostˣ 20521÷ Nú er hin .iij. erfð er bróðir verðr bróðor arfe. oc ero þeir samfeðra. en ef bróðor missir. þá tecr systir samfeðra
Frostˣ 20522÷ Nú er .v. erfð. er tecr bróðir sammꝍðra oc brꝍðrasynir hvártveggia
Frostˣ 2065÷ En ef eigi er bróðir sammꝍðra til. þá eigu brꝍðra synir þann arf allan at taca
Frostˣ 2066÷ En ef brꝍðr sammꝍðra ero eigi til ne brꝍðra synir. þá ...
Frostˣ 2068÷ Þann þýborenn sun scal í ætt leiða er honum er frelsi gefit. oc gefr annarrtveggia faðir eða bróðir
Frostˣ 2097÷ Svá sculo aller bauggilldismenn ættbornir leiða mann í ætt sem faðir eða bróðir ef þeir ero eigi til
Frostˣ 20910÷ Þat scal dóttir taca í arfi móðor sinnar ef bróðir lifir. clæði öll nema guðvefiar sciccior oc óscoren clæði öll. þat á bróðir. En af clæðum scal bróðir taca gullað ef hann vill
Frostˣ 21031÷ En synir leysingia sculo taca .vj. manna arf. föðor oc móðor oc sunar oc dóttor ok bróðor oc systur oc leysingia síns hin .vij.
Frostˣ 21131÷ Svá scal sunr leysingia taca oc sunarsunr oc þess sunr þeir er svá taca oc svá dóttir oc systir sem sunr oc bróðir ef þeir ero eigi til
Frostˣ 21133÷ Svá er systir komin til fiárhallds sem bróðir ef hon er .xv. vetra gömul
Frostˣ 21416÷ En ef ‹mær› er sú er hvárki lifir faðir ne bróðir. þá scal hon bióða um iamnbornum manni feðr sínum
Frostˣ 2263÷ En ef dꝍtr verða föður síns arfar eða móður eða bróður ... þá ...
Frostˣ 2306÷ Ef mey skal gipta þá er fiárhalld hefir bróður síns
cap.÷ Ef mær hefir fiárhalld bróður síns. þá ...
Frostˣ 23126÷ En ef hon tecr annan veg en nú er scilt þá halldi því at eins at bróðir hennar vili þegar hann verðr fulltíða
Frostˣ 2322÷ Ef bróðir giptir systur sína ... þá ...
Frostˣ 2325÷ quoðoz mist hava broðra sinna oc fæðra
FskAˣ 37529÷ ad hann tæke i syna vmmsiä systur hans Gyram og geingi hennj i brodurstad
Gibbˣ 5615÷ eg skal kunngera nafn þítt brædrum mínum
~ lat.Narrabo nomen tuum fratribus meis
2013 (Vulg psalm 21,33) GlossPsalt 2114÷ sagdi honum, ad Anganntyr ⸢brodur [var. bródir AM 203 folˣ “203”] hans hefdi *syniad honum helmingaskiptis
HeiðrUˣ 14611÷ Þórvalldr ... sá es fór síþan í Austfiǫrþo oc breɴdi þar iɴi Guɴar bróþor sinn
Íslbˣ 1722÷ Þar fell Þórolfr refr bróþer Ólfs í Dǫlom úr liþi Þórþar gellis
Íslbˣ 2216÷ en honom sagþi Þórarinn bróþer haɴs
Íslbˣ 3629÷ Þorlác Rúnolfsson Þorleikssonar bróþor Halls í Haukadali
Íslbˣ 3720÷ logdu þeir Holmstein brodr (!) þegar til orrostu vid þa fóstbrædr
LdnHb105ˣ 616÷ eptir þui sem vattar i rettarbotom vyrdelega herra Eiriks konungs ⸢*brodur [non emend. brodir] vars
RbHM (*1313)³ˣ 10719n.÷ Nu reiddist Heimer suo miogh ath hann bregdur sinu sverdi Naglhring og hoggur þad fyrsta hogg ꜳ hans hꜳls ath af tok høfudit. ok hier med drepur hann alla brædurna
Þiðrᴵᴵˣ 38911÷ þeir bræðr biugguz til ferðar þeirar sem vegligast
EgM(2001) 3829÷ En þott þu sagði hann hafir fengit skaða mikiɴ um broðor þiɴ. þa er þat karllmaɴlikt at beraz slikt uel af
EgFrg² 33611÷ þóra hlað hꜹnd moðir asgerðar var her tekin heiman fra þoris bróðor sins. oc aɴat siɴi af ꜹrlandi fra bryniolfs
EgFrg² 3391÷ ad ÞM. moder hans hefde lyfat SM. broder sinn
IslDipl 2085÷ En ef ⸢bróður [var. brodrs AM 173 a 4 4° 5v29] missir
var. Jb 816 → AM 173 a 4 4° 5v29
● burr eða bróðir
●●● skyllde ok huerr madr heita til fasta ... at hefnna huerr annars sem burr edr brodir uæri
JvsFlat 16616●●● takazt (þeir) nu j hendr ... ok fremia sitt fostbrædra lag epter fornra manna sid. skylldi huor annas hefna sem burr edur broder
Vikt 911
2) (om plejebror el. fostbroder ⫽ of an adoptive brother or blood-brother)
3) (om nær mandlig slægtning ⫽ of a close male relative)
●●● Abram taladi þa til Loths ... uid erom bræðr
cf.Abram ... hafandi medr ser ... Loth brodurson sinn
10619-20 Stj¹ 10634●●● þu ert minn broðir ok systursun
~ lat.frater meus
Vulg Gen 29,15 Stj¹ 17129
4) (i forb. m. åndeligt/kristeligt broderskab ⫽ in conn. with spiritual/Christian brotherhood)
●●● aller helgomsc ver i skírn sunar guþs at ver sém bréoþr andlega i óst crists
~ lat.fratres
PenHomS 2837 ●HómÍsl²⁰(1993) 29v13●●● Sermo ad populum (cap.) ... Goðer brøðr ok systr lydið til hvat hinar hælgu bøcr segia
HómNo³ 3518●●● ⸢bræðr [var. lęrisveinar hans Páll¹ 21719]
~ lat.discipuli
Vulg Act 9,25 PP 29414●●● Petrus ok no᷎ckurir bræðr med honum
~÷ GOðer brøðr lyðið til hvat hær sægir á þesse hinni helgu boc umm þenna drottens dag
HómNo² 3125÷ Heyri þær breðr enir krist‹n›v ok feðr
ÓTOddS 11÷ Ef (vér) holldvm ... goder bro᷎dr taknn ímbrvdagha sem nv er tínt. þa
Hóm114 26319÷ Vertu eigi ryggr, brodir
Nik2 299
5) (om medlem af (munke)orden) broder, munk, kannik ⫽ (of a member of a (monastic) order) brother, monk, canon
●●● brꜵðr þæir er a vegum fara
~ lat.Fratres
9124 ●BenRegB 8823●●● brꝍðr at krist kirkiu
FrostKrᴵ 14529●●● var þat hans vani, þótt hann héldi prioratum, at hafa viku hald í kór með öllu embætti, sem einfaldir bræðr
GBpD 1471●●● gekk aboti til strandar með alla bræðr ok marga aðra klerka ok þionosto menn heilagrar kirkiu. þa er hann atti valld yfir
ÓTᴵ 1643●●● (1353) Ormr byskup bygdi klaustr a Modruuollum einum felausum presti. skylldi hann fæda .v. brædr ok þeira þionostu mann ok ij kennimenn
Ann764 22416●●● Lét Magnús konungr ... fara með hónum bróður Mauricium, ok annan Berfættan bróður
MLag 36216●●● brodir jon med guds miskun aboti j videy
IslDipl (1377) 5823●●● þa skal en skipta i helminga ok taka brædr a modruvollum annan en annan munckar ok feriubacke halft huarer
DI II (*[1296]›Bps B II 1) 3128●●● (Blávus ok Kodér) hofdu þa feingit múnka klædi ok sogduzt wera brædr at vigslu ok kuomu ser j mwnklijfi
Vikt 4118●●● Lafranz ... brodir at Þingeyrum
LBpB 8033●●● brædr j klavstrenv
~ nty.de brodere
LegDomPass 100rb17 DominReyk 29927●●● (1344) Skipt‹i› vm reglu halld j Videy og vigder vj brædur vnder Benedictus reglv
AnnGott 35232●●● I nockuru suartmunkaklaustri var sa brodir
~ lat.monachus
MirMar1896 50a35 MarD634ˣ 118014÷ Hvossu margar sendingar skulu vera at borðe brœðra
~ lat.fratribus
9830 ●BenRegA 984÷ Broðer sa er or claustra feʀ
~ lat.Frater
9033 ●BenRegB 882÷ allar lanðzskyllðar skrar huers broðors
NoDipl (1298) 929÷ skal biskup ... eða brꝍðr at Krist kirkiu ef æigi er han hæima
SvKr 42410÷ geck hann sva inn i klꜹstriþ með bræðrom
HákFris 52215÷ Symon predikari ok Sigvrþr broðir
HákFris 5515÷ Hakon konvngr ok Magnus konvngr hofðo sent vm svmarit broþvr Nicholas til Danmerkr
HákFris 56236÷ komv iafnan sendimenn Skotakonvngs til Hakonar konvngs predicarar eða berfættv bræðr
HákFris 5756÷ teðo herra Eirike abota j Halsno ok ollom brœðrom hans þeim er þa varo heima
DN IV (1316) 1099÷ fek han huarke af herra abota eðr brœdrom tilloghu fyrir þan kost
DN IV (1316) 10938÷ korsbrœðr warer ok capitulum j Stawangre gera sira Eirik vicarium sinn nordr till herra abota ok brœdranna j Haulsno
DN IV (1316) 1141÷ Elldr scal slekter vera siðan ringir ellzslꝍkking oc til þes er rinkt er ⸢iuir [var. at brꝍðra AM 60 4° “Bb” etc.; til ottosongs at hafuðkirkiv eða at brꝍðra AM 31 8° “Xa”; uppi at brꝍdra AM 65 4° “Xb” etc.]
var. Bl 24714: AM 60 4° “Bb”÷ broder Asulfwer supperior ok aller adrer brœder af predicara lifnað j Oslo
DN I (1335) 18819÷ skall sa er æighi nær þionosto. skiota male sinv ⸢till byscups. eða brꝍðra att kristkirkiu [var. undir byskup æða korsbrꝍðr OsloUB 317 4° “E”, etc.]. er byscup er æi hæima
JKr 38420÷ Ho᷎yrit, kieraztu bro᷎dir (!)
MarF 114017÷ bræðvrnir
~ lat.fratres
VitAnt 16244 Ant 1108÷ margir bræðr hia honvm
~ lat.cum fratribus
VitAnt 16254 Ant 11028÷ kallaði hann til sin tva bræðr
~ lat.fratribus
VitAnt 16655 Ant 11739÷ Broðir Gilhelmus lector af sið berfættra bræðra i Marsil
AugA 14816÷ Broðir Jon með guðs miskun biskup J skalahollte
IslDipl (1344) 2111÷ sira Salmundr Styrmisson korsbroder j Stafangre j fullu vmbode brœdranna j þeim sama stad
DN I (1348) 24713÷ budaruaurd af steikara huse ok maldrykkiu af brœdrakellara sua sem einhuer brœdranna æf þeir æte vti
DN I (1348) 24717÷ Gefr reglan þeim broþvr nafn, er þa syslo hefir, ok kallar cellararivm
MarS 2324÷ Gørðiz hann broþir eptir tima ok er hlyðinn abota sinvm
MarS 30912÷ at þeir guðhræddir menn, er þenna bækling hafa með hǫndum, minnizst sꜳlu broður Sokka sonar
Mich 7137÷ þá var yfir lifnaðinum ábóti, er Karl hét, en fremstr í samnaðinum var bróðir, Gunnlaugr að nafni
GBpD 319÷ Margan tíma sótti ek, bróðir Arngrímr, henni þetta vatn í mínum barndómi
GBpD 16936÷ brodir Eysteinn Asgrimsson canonicus regularis de sancta sede Uisitatores Jslandie
IslDipl (1357) 3032÷ ‹Þ›etta sama sumar kómu þeir út Siguarðr biskup ... ok Botolfr biskup; hann var aaðr bróðir at Helgi-setri
StuᴵK 54113÷ (1324) Tekit valld af Þorði abbota at Helga felli. Enn i staðinn vígðr broðir Þorsteinn
AnnSk 20516÷ Þessar skipanir setti ... Eilifr med guds miskunn erchibiskup i nidarosi med radi annarra biskupa i noregi. ok ⸢ver brodir jon med samri miskunn [var. brodir vaar Jon AM 351 fol “B” etc.; ver brodir Jon med samri naad AM 354 fol “C”] biskup i skalhollti
StatEi² 5147÷ broder Gunnar med gudes nad abote at Olafs klaustri
DN XI (1368) 5417÷ sa godi brodir leggr þat til ad nunnan taki upp ei‹n›kannligar bænir guds modur
ElLeizla 9525÷ Lét Magnús konungr ... fara með hónum bróður Mauricium, ok annan Berfættan bróður
MLag 36215÷ (1315) giordiz ok misse᷎tte millum Gudmundar abota ok bredra af Þyngeyrum af annarre alfu. en Audunar byskops af annare vm ...
AnnL 2668÷ þessa iarteignn skrifvadi Nikolaus Olafs son ... til brædra ꜳ Mo᷎dru-vo᷎llum
Jart194 599÷ engi minne maðr en biscop huarke prestir ne broðir hefir vald till þer nakot vmskipte a at gera
StatPáll³ 75116÷ segir brodir Gunnlaugr þat æina skrifat hafa sem hann hefir af sannordum monnum heyrt ok æinkannligazst hafa saman lesit
ÓTFlat 51123÷ Suo segir brodir Oddr er flest hefir kompnat a latinu annarr madr en Gunnlaugr
ÓTFlat 5168÷ Suo hefir brodir Gunnlaugr ok sagt j latinu
ÓTFlat 51630÷ þeir brædr Gunnlaugr ok Oddr
ÓTFlat 51720÷ Vær brodir petr medr guds. ok postoligssætis nað biskup a holum
IslDipl (1393) 4294÷ Nu sem miok lidr aptansaung brędra, er iafnan syngia fyrri, ganga lęrdir menn at erchibyskupi ... bidiandi, at ...
Thom² 43925÷ Enn erchibyskup halladiz a þann silkikodda raudan, er liggr yfir hnie brodurins
Thom² 4593÷ med hinum ⸢brodurnum [var. bredronum AM 232 fol]
~ lat.fratrem
38932 VP 38916÷ Honum brodurnum þotti þetta miok afskapligt
VP 4924÷ varo þesser kaupuattar her i hia. Helgi prior brodhir Þorgils brodhir Petir brodhir Olafuir Gutthormir gafwe
DN XII (*1287›AM 902 a) 819÷ geck hann sua jnn j klaustrit med brædrum
Hák81 57712÷ brodir Sigurdr
Hák81 6511÷ gaf Hakon kongr þann vrskurd brodr Afsalone, ath hann mundi sigla sudr til Danmerkr
Hák81 6601÷ ok er aboti sier at broder færizt allr wr fangi þa ...
Vikt 4218÷ abotinn ... færir likam ⸢brodurins [var. brodrsins Holm perg 1 4° “E”] brott or vatninu
var. MarD634ˣ 85210: Holm perg 1 4° “E”÷ Eingillinn segir þa til brodrsins
MarE 53915÷ Broder jon med guds nad abote ꜳ þingeyrum
DI VI (1479) 22019÷ broder sigurdur prior ꜳ modruuollum
DI VI (1479) 22021÷ var brodir Biorn prior yfir klaustrinv
LBpB 7428÷ uar Jngimundr þa ordinn brodir at Helge setri j Nidar osi
LBpB 9426÷ hefer eg og talad med ⸢brodur [var. brodir LBpB 3030] Biorn. af predicara lifnade
LBpA 3013÷ j einv klavstre var ein godgiarn broder af ordv predika brædra
AnnaReyk 33124÷ j einv klavstre var ein godgiarn broder af ordv predika brædra. þessi brodvrin ...
AnnaReyk 33125÷ j mynd eins brodrs
~ nty.in der staltnisse alze ein broder
LegDomPass 100rb4 DominReyk 29914÷ (1388) (Obitus) ij brædra j klaustri
AnnGott 3663÷ Vær broder Einar med Gudz na̋d a̋bote a̋ Munkaþvera̋
DI VII (*1496›apogrˣ) 30722÷ broder einar med gudz nꜳ̋d abote ꜳ̋ mukaþuera
DI IX (*1522›apogrˣ) 9712÷ Wirduleghom herra oc sinum anleghom brœdr herra Katle
DN I (*1306›DonVar 1ˣ) 9620÷ undirstoðom ver eftir viðrgaunga broðor Jons at hann hefir mikit brotet mote ydr
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 9928÷ han ... jaðe at bætra sik i allre þionastu ok æftirlæte við yðr ok brœdena
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 9932÷ letor þer honom þat at sinni eftir varom ok brœdranna bœnastað
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 9933÷ siti hann yzster af allum lærðom brœðrom
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 1002÷ Skal hann ok þa siau dagha taka disciplinam af yðr ok brœðrom yðrum
DN III (*1313›DonVar 1ˣ) 1005÷ Af hiarta þokkum ver ok yðr gerna þat bod er þer budur oss vm brœde vaara
DN VII (*1338›apogrˣ) 1709÷ Hakon ... biscop j Biorghwin senðr gudrœknom brœðer brodor Bjarna j Haulsnu q. g. (ɔ: kveðju guðs) ok fodurleghan kærleika
DN VII (*[1338]›apogrˣ) 17418÷ Eilifr með guðs miskunn erkibiskup j Niðarosi sendir virðuleghom broðor ... q. g. ok sina
DN VIII (*[1320]›apogrˣ) 8912÷ En þo at ver ok brœðr varer mættem þæsso samþykkia ... þa hyggium ver at lærðer menn j varo biskupsdœme ganga aldri onauðighir vndir slikar bæidzslur
DN VIII (*[1326]›apogrˣ) 10020÷ skal sa er eigi nær husli skiota male sinu til biskups eða ⸢kors brꝍðra [var. brꝍðra at kristkirkiu AM 312 folˣ “A”, etc.] ef biskup er eigi heima
var. FrostKrᴵ 14413: AM 312 folˣ “A”÷ reiddist klerkrinn, sá er verr gekk taflit, svá segjandi til biskups: betra er þér, bróðir Bótólfr! at fara út til kirkju ok sjá yfir ræðíng þinn
GBpDˣ 18634÷ mælti aboti til brædra at vista fꜳtt væri at stadnum
KlmB1980ˣ 3073÷ var þat siduani i fyrr sogdu klaustri, at brædr helldu med einkanligum goduilia framarr burdartid vors herra Jesu Kristz
MarD634ˣ 114721÷ sem þessi dyrdliga hatid mundi nalæg vera, biuggu brædrnir sik ok alla þa hluti, er i kirkiunni voru
~ lat.fratres
SpecH 263b9 (VII 114) MarD634ˣ 114728÷ Nockur brodir - þat var sialfr hann - sa i nott modur myskunnar hallda sinn son
~ lat.frater
SpecH 263b16 (VII 114) MarD634ˣ 11485÷ Diofullinn ... hleypr ofan ꜳ hann ok berr hann suo fast, at blod sto᷎ck or no᷎sum brodursins ok munni
MarD634ˣ 11636÷ Sem þessi nykomni brodir kallar hatt, vakna brædrnir
MarD634ˣ 11637÷ Sem þessi nykomni brodir kallar hatt, vakna brædrnir
~ lat.fratres
HelChron 106059 MarD634ˣ 11638÷ ⸢*Brodirinn [non emend. brodurinn]
MarD634ˣ 116315n.÷ Brodirinn þickizt nu fylgia honum
MarD634ˣ 116316÷ Ek er brodir Benedictus, fylg mer!
~ lat.frater
HelChron 10618 MarD634ˣ 116316÷ Hinn sæli Benedictus gengr inn i kapelluna ok bydr brodurnum, at hann skal standa at hurdarbaki
MarD634ˣ 116331÷ þessi munkr geymdi kiallara brædranna
MarD634ˣ 118016÷ brodirinn sagdi suo i dag, at vor frv er suo dreinglundut, at i mot einu utlagi leggr hun hundratfallt
MarD635ˣ 10502÷ Halldórr fór at finna Guðmund umboðsmann til Helgafells ok sendi ‹hann› bróður Þórhall ok beiddi, at Þorgils léti rakna rán þetta, en setti hann af kirkju elligar ok alla þá, er af neyttu ráninu
StuᴵᴵR11127ˣ 17634÷ ábóti kallaði til með sér bróður Heming ok Bǫðvar ór Bæ
StuᴵᴵR11127ˣ 2543÷ Ábóti kallar á bræðrna ok aðra kennimenn ok bað þá frá ríða, því at ekki vinnum vér hér
StuᴵᴵR11127ˣ 2674÷ ver hafum fengit erlighum manne sira Sweine Þorgylssyni korsbrœder j Stafwangre mædr samþykt vara brœdra
DNᴵᵛ 25615÷ brodor Olafue a Æliasætre gefer ek spanyan plaukkiurtel
DNᴵᴵ 3662÷ jtem vpp till brœdra. austr till brœdra. till Clemetz kirkiu ok Mari kirkiu. halft pund vax
DNᴵᴵᴵ 32829÷ jtem en vp till brœdra halft fimta pund saltz
DNᴵᴵᴵ 32832
● inn at/fyrir/til brǿðra ved (klosteret tilhørende) brødrene indenfor (ɔ: minoritterne/franciskanerne i Bergen, hvis kloster lå inde i byen, cf. Lange 1856, 339-340) ⫽ at (the house of) the brothers within the town boundaries (ɔ: the Minorites/Franciscans in Bergen)
●●● (1393) Mækinborg ... var iardadr inn at brædra
Ann1005 42222●●● (1393) mættus almugin jnn fyrir brædra
AnnGott 3686●●● Ek ... leggr so mykit til testamentum mins ... mork brenda in til brœdra ok mork brænda upp til Nunnusetrs mer ‹til› skrasetninghar ok salotiida
DN I (*1337›DonVar 1ˣ) 19518●●● segiande sik ‹eigi› vera ut sætta af þeim kirkium ... sem þeir sæghia at er, ut at brœðra æda inn at brœðra
DN II (*1309›DonVar 1ˣ) 8413
● út at/til brǿðra ved (klosteret tilhørende) brødrene udenfor (ɔ: prædikebrødrene el. dominikanerne i Bergen, hvis kloster lå uden for byen, cf. Lange 1856, 329) ⫽ at (the monastery of) the brothers outside the town boundaries (ɔ: the Dominican friars in Bergen)
●●● i klaustrinnu Vtt at brœdra ... i Bœrguin
DN IV (1333) 18026●●● (1405) hann liet byggia tornit ut til brædra. þa hann var þar prior
AnnLy 28735÷ Inprimis wt til brœdra mork brenda, ok adra mork brenda in til brœdra ok mork brænda upp til Nunnusetrs mer ‹til› skrasetninghar ok salotiida
DN I (*1337›DonVar 1ˣ) 19518÷ segiande sik ‹eigi› vera ut sætta af þeim kirkium er ver hofum ekki valld ifir sva sem þeir sæghia at er, ut at brœðra æda inn at brœðra
DN II (*1309›DonVar 1ˣ) 8413
6) [til e-s] (om person, der er medlem af et klosterfællesskab uden at have aflagt ordensløfte (cf. brǿðralag sb. n. def. 4) ⫽ of an associated, but not professed, member of a monastic community)
●●● arnbion bonde ... er vín var oc broðr til klaustersens
NoDipl (1295) 787●●● at aller þæir mænn sem fyrnæmfð[om] brœðrom (ɔ: af Sancti Spiritus spitali í Rómi) hialpa ... Jtem at aller þæir mænn sem þæirra brœdr gerasz ...
DN VIII (*1325›apogrˣ) 9515
7) (om anden prælat ⫽ of a fellow prelate)
●●● møta honum hans brøðr byskuparner
Thom¹ 9713●●● tækr ærkibyskupenn ... sva til orða ... viðr þessa tva mina brœðr ok fullkomna fælaga byskupana Gillibert ok Jocelin er nu huerium manne fyriboðet at mæla viðr
~ lat.duobus sociis meis his
22638 Thom¹ 2272●●● Jnnocencius paue ... sændir sinum wyrduleghom ⸢brꝍdrom [var. brodur DonVar 1 Barth D folˣ “B” etc.; brædr AM 350 fol “D” etc.] S. (ɔ: Sigurði) erkibiskupi ok hans liodbiskupum quædiu guds ok sina pauælegha blædzsan
StatInnoc 4572●●● veik herra páfinn í þat minna herbergi með sínum bræðrum
GBpD 1234●●● skipum ver med papalighv ualldi ok med radi cardinaalium brædra uarra
StatEi³ 62628÷ kerða ek þo mest ok flæst af minum brœðrum byskupunum, er þess dirfðuz at fyridiarfa mina virðeng
Thom¹ 2451÷ var vyrduleghær brodær Viliamær sabinensis biskup ... er ver sændom till ydar
StatInnoc 4579÷ Ekki er þess getid at Þorir erkibyskvp svaradi fyr greinvm Gvdmvndar byskvps enn her var komit malinv ok þa svaradi hann. Sva miklar ok faheyrdar erv þinar greinir brodir at ...
GBpB(2018) 13615÷ settu sira jon ok sigurðr kanunkar af berguin virðoligs broðurs vꜳrs ok herra herra hakonar ... biskups af þeim sama stað ok hans capituli einuirðoligr procuratores ... sin innsigli firir þetta bref
StatPáll² 7142÷ Sem hann þagnar, suarar erchibyskup: Liost er þat, brodir, huat þer leggit til
Thom² 34431÷ oss (ɔ: Ǫgmundr byskup) hefur saman komid vid vorn brodur biskup jon
DI IX (1533) 67322
8) (om medlem af gilde/lav ⫽ of a member of a guild)
●●● brodher eller systher som talar nokrom sinom gildhbroder eller gyldsyster illa til i tesso gildhe
Gild² 1215÷ skal hwar brodher (í sankti Óláfs gildi) gywa twa engilska i saala skoth fo᷎r karl ok kono i hwarth aar
Gild² 1125÷ skal efther Mario minne aa hwariom qweldh wp læsasth aldra brodhra ok systra namn som liwandis æro
Gild² 123÷ er allom forbodhet i samsæthe brodhra ok systra ath nokor vmseghe annan til lifs eller limme lathe som gudh for biodhe
Gild² 1226÷ tha som nokor do᷎r af gildeno tha skolo bro᷎dher ok syster komma til liksengs ... ok latha singia sala messo ok ofra med gildis-lyusum
Gild² 1231÷ hwar som nokor do᷎r af gildeno wthlennestz eller inlendes tha som man spo᷎r hans saligt endheliktz tha skolo bro᷎der ok syster haldha allan liksangh ‹w›ppe
Gild² 1235÷ kan nokor broder eller systher krankær liggia tha take kanno hwariom deghi af kællaranom
Gild² 131
9) fælle, kammerat ⫽ comrade
●●● hafiz vel við goðir brøðr
Sv 12812●●● Bróðir riddari, þú á enum grá hesti
KlmA 3368●●● herra Valuen ok herra Iuent skyldu vera brædr sem fyʀ hofdu þeir verít
cf.skyldu ok vera Jafnir riddarar kalladir
14114 ÍvA 14111●●● Skilðu þeir með vináttu, ok lofuðu, at þeir skyldu brœðr hittaz, hvar sem þeir fynduz
EgÁsm 4013●●● [var. gerir hann (ɔ: Rollant) bœn til guðs fyrir öllum sínum brœðrum, er fallit höfðu í Runzival AM 180 d folˣ “B”, etc.]
var. Klma 52422: AM 180 d folˣ “B”÷ uurdu sua mikil myrkr ... at enginn saa sinn bræðr edr kompan ne nockurskonar mann
~ lat.fratrem
Vulg Exod 10,23 Stj¹ 27622
II. (cogn.)
●●● (i propr.comp.) þeir skipuðu yfir Haða land Gunnbirni Ions broþur
HákFris 5019÷ Reiðulfr Barðar broðir
BǫglEirsp 45213÷ Þórarinn átti þat kenningarnafn, at hann var kallaðr Ragabróðir
NjR 4018÷ Þorarenn Raga broðer
EgM(2001) 444÷ (i propr.comp.) þar fell Nichulas Reidars brodir
HákFlat 775÷ (i propr.comp.) sem Haulsnu brœðr seghia
DN X (*1327›apogrˣ) 2636÷ Þórareɴ Raga bróþer sonr Óleifs hialta tóc lǫgsǫgo nę́str Hramni
Íslbˣ 1731÷ (i propr.comp.) Þórareɴ Raga bróþer sonr Óleifs hialta tóc lǫgsǫgo nę́str Hramni
Íslbˣ 1731÷ Þorkell máne Þorsteinssonr Ingolfssonar tóc lǫgsǫgo epter Þórarin Raga-bróþor oc hafþi xv. sumor
Íslbˣ 2230÷ Þoʀarinn Raga brodir
LdnStˣ 16020
Form.: broðer (27); brodir (25); bræðr (24); bróðir (22); brꝍðr (22); brædr (15); bro᷎ðr (13); broder (12); bróður (12); brøðr (11); broðir (11); broðor (10); brædra (7); brœðr (7); Bróðir (7); broður (7); breðr (6); bróþer (6); brœdra (6); brꝍðrom (6); brꝍðra (5); bróðor (5); brodur (5); brœdranna (4); brodr (4); broþvr (4); brœðra (4); broðr (3); brœðrom (3); bróþor (3); brǫðr (3); brodor (3); brꝍdrom (3); brodurnum (3); bræðrum (3); brædrum (3); bro᷎ðra (3); bróðer (3); broþir (3); Broðir (2); brœdr (2); brødr (2); brodrs (2); broðvr (2); bræðra (2); brodrsins (2); brodhra (2); brodurs (2); broðra (2); brodher (2); brædrnir (2); brœðrum (2); bręþr (1); bræðrna (1); breþur (1); brꜵðr (1); brœdena (1); bræðrom (1); brøður (1); brꝍdr (1); bro᷎þr (1); Brodvr (1); brǫ́ðr (1); brꝍdrenne (1); broðrvm (1); bréoþr (1); bræðvrnir (1); Brodirinn (1); brædranna (1); bro᷎dir (1); brędra (1); bróþir (1); broþor (1); breþrvm (1); brøþrirnir (1); brœdrom (1); broðors (1); broðurs (1); bro᷎der (1); broþur (1); brædur (1); brodurinn (1); brodirinn (1); brodær (1); brœder (1); bróðr (1); brædurna (1); bre᷎dr (1); bredra (1); brodursins (1); brodurins (1); brꝍdra (1); Brædr (1); breþr (1); brodvrin (1); Broðer (1); brœde (1); bro᷎dher (1); Bróðer (1); brodrnir (1); bro᷎dr (1); Broder (1); brodhir (1); bredrnir (1); brøþr (1); breðra (1); bręðr (1);
Comp.: ábóta- (1), bar·fǿta- (2), ber·fóta- (1), ber·fǿta- (9), byskups- (3), conventis- (2), eið- (8), eignar- (1), ein·setu- (1), fals- (4), fé·lags- (1), fóst- (42), fóstr- (4), fǫður- (29), gilda- (1), gild- (2), gildis- (1), half- (1), hefndar- (1), hensa- (1), hirð- (6), hvirfings- (2), kapellu- (1), kapítula- (3), klaustra- (1), klaustr- (1), kolls- (1), kommúns- (2), kommúns·kórs- (5), konungs- (11), konventu- (17), kór- (3), kórs- (35), leik- (5), leik- (2), leiks- (1), lǫg- (1), með- (1), messu- (1), móður- (26), munka- (1), predika- (1), predikara- (8), prest- (5), príors- (1), ref·hvarfa- (1), reglu- (7), sam- (21), sel·nasa- (1), skóla- (9), smá- (1), spítala- (3), spítals- (1), stall- (13), svara- (10), svar- (1), svari- (2), templum- (1), veð- (4), ver- (2), vígslu- (1), ǫmmu- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4; NO; Walter; ÁBlM; Bl; WPA _;
Litt.: Björn M. Ólsen 1886 [ANOH 1886] 193-194; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 72; Gjøstein 1934 [ANF 50] 95-96; Grøtvedt 1939 122; Hastrup 1985 76-77; Hægstad 1915 46, 52; Hægstad 1916 40; Jansson 1958 [KLNM 3] 121; Kuhn 1954 [APS 22] 69; Kuhn 1954 [APS 22] 69-70; Lange 1856 329, 339-340; Magnús M. Lárusson 1961 [KLNM 6] 511; Sigurður Líndal 1976 [KLNM 20] 591-592; Tarsi 2022 196; Walter 1976 68
Genre. (expected): legal works [jur]: 135 (38); religious works [rel]: 75 (106); historical works [his]: 53 (69); family sagas [isl]: 48 (48); charters [dip]: 38 (31); contemporary sagas [bis]: 22 (29); romances [rom]: 12 (41); learned works [div]: 8 (12); legendary sagas [fas]: 8 (17); unclassified [ ]: 5 (2); þættir [tot]: 0 (9);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net