breiðr adj. [compar. -ari, superl. -astr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) bred ⫽ broad
●●● orkin var oc niþr bréiþ oc víþ. en upp mió oc þrǫng
~ lat.ampla
GregHom 12872 ●HómÍsl⁴⁴(1993) 76r29●●● Breitt lerept iii. alnir fyrir ii.a avra
GrgKonᴵᴵ 19418●●● Nu scal þioðgata væra sva breið. at maðr skal sitia a heste soðrlaðom. oc setia a iorð niðr geirskapt. taca up þumalfingri til fals. oc se spiot spannarlagnt fram i fra. þat scal leggia niðr um þvera gotu. scal hon væra eigi breiðare
Gulᴵ 4418●●● Hann segir: Hér er Kaupa-Heðinn. Hǫskuldr segir: Breiðari mun um bakit: ek get verit munu hafa Gunnar frá Hlíðarenda
NjR 658●●● þriar alnar af breiðu lerepti nyio þui er vel se klæðhæfpt fyrir storleiks sakir. ok se halfrar þriðiu alnar breitt
Grg347Kon 2473●●● Gunnarr var í rauðum kyrtli ok hafði um sik ⸢breitt [var. digrt GKS 2870 4° “Z”] silfrbelti
NjM 15018●●● Hann skyniar her med hans likamligt form, huerssu þat er fagrliga skapat med ꜳsionu *uel fallinni, med breidv enni ok fogrum augum
Thom² 35935●●● (þeir) fylkja liði á þann hátt, at mjóst er framan, en breiðast aptan, ok kalla menn þat svínfylkt
Mág² 16722●●● blꜳleitur og breidur millum augna
SigÞǫgl 1086●●● x. alnum ij. stikur med sto᷎ckbreidan striga. Enn .xx. alnum med albreitt lerept smatt
Búal³ 3821●●● Þeir sjá, at fjǫrðrinn er ákafliga breiðr ok langr ... Þórólfr gaf nafn firðinum ok kallaði Breiðafjǫrð
Ebˣ 81●●● (proverb.; cf. FJOrdspr 174) Eɴ fyrer þui at litid er nef vor enn breidar fiadrar, þa ox oþykkt med þeim Markusi ok Jnga
HrafnAˣ 19222●●● Hann hefer breitt skegg og sítt
Þiðrᴵᴵˣ 3863÷ breid gata leidir til davþans
~ lat.ampla via
Epigram 51930 Prosper677 164÷ varar felldr fyrir ii. avra sa er *fiogoʀa þvmalalna (ed. þv mal alna) er langr. eɴ .ii. breiðr
GrgKonᴵᴵ 19217÷ Nu scallt þu a þvi marka at væghr solarennar er einkum breiðr. oc eʀ eighi ros hennar sva mio. eða beín sem hon renne iafnan at einum strængh
KgsFrgβ 13929÷ viðr vegr oc breið gata
~ lat.spaciosa uia
JDamBarl 345 Menota: 19vb21 BarlA 3621÷ a veg hans la eitt mykyt vatn oc breit
Menota: 30va29 BarlA 5516÷ Nu scal þioðgata væra sva breið. at maðr skal sitia a heste soðrlaðom. oc setia a iorð niðr geirskapt. taca up þumalfingri til fals. oc se spiot spannarlagnt fram i fra. þat scal leggia niðr um þvera gotu. scal hon væra eigi breiðare
Gulᴵ 4421÷ Þat skrimsl ... ræðilect í anndliti mæð hvorsu ænni oc bræiðum augum
Kgs 2734÷ um alla Sviðioð fellr hvert rennanda vatn i Laugenn. en einn oss er til hafs or Leginom oc sva mior at margar ár ero breiðari
ÓH 3713÷ þat er i norðan verðom floanum vatn þat er nes liggr i. ok ei breiðara at ofan verðo en .ix. menn megv standa iam fram
Heið 7827÷ Gliufrin varo æ þvi breiðari er ovaʀ varo
Sv 2120÷ uegrinn var æigi breiðari en V mattu ganga iafn fram
SvEirsp 41725÷ gerþv iotnar maɴ a Griotvnagorþvm af leiri, ok var hann IX. rasta hár, en þriɢia breiðr vndir hꜹnd
SnE 10214÷ ⸢*Breitt [GKS 3271 4° “i²”, etc.; non emend. Albreitt] lérept .iii. álnar fyrir .ii. aura
emend. Jb 2174: GKS 3271 4° “i²”÷ Þriggia alna svaler ma þola ifir bryggium en eigi breiðare
Bl 2442÷ brautin liɢr þar framm i milli ok er eigi breiðari en gotu breidd
EgM(2001) 14324÷ ‹S›ua heita hǫlðar. halr drengr haulldr. þegn. smiðr. breiðr bondí. bundinskeggi bui ok boddi brattskeggr
SnEW² 1043÷ Stofan uar VI *alna ok XX long ok XII *alna breið; sexfallt var setit i stufunne
StuᴵᴵK 19028÷ Haʀalldr konvngr híellt þa ínn í fíǫrðínn þar sem breiðaztr er. þar heitir Lvsbreið
Huldaᴵ 2147÷ tignadi ok auðgaði með breidum bygðum, bæium ok storum kastolum
MMA 5323÷ Fugl sa sem psitacus heitir ... hefir miklu størri tungu. einkannliga uidari ok breidari enn adrir fuglar
~ lat.ceteris avibus latiore
IsidEtym XII 7,24 Stj¹ 7010÷ ⸢*Breitt [GKS 3271 4° “i²”; non emend. Albreitt ...] lérept .iii. álnar fyrir .ii. aura. Enskt lérept tvíelnt .ii. álnar fyrir eyri
Jb 2174n.÷ þat breidazsta torgh, er finnz i þeire borg
JJFrg 63920÷ henni syndiz sem eitt pell einkar uęnt ok sꜳmanbrotid lægi ꜳ piltinum i uoggunni, hon þottiz æra ok girnaz miok at siꜳ, huersu þat uæri uidt ædr breitt
Thom² 29831÷ kom hann a breidar gautur
Sams 165÷ steinninn uar .V. alna langr ok halfrar fimtu breidr, enn alnar þyckr
MarE 63622÷ morholldur ... syndízt ⸢breidur [var. rauðr Trist¹ˣ 5331] j andlíte
Trist¹Frg1878 2105÷ kom hann á sannda no᷎ckura sletta. þar uar mork breid audrumegen
Vilm 1539÷ bað hann senda sér øxi nǫkkura breiða ok mikla ok bitrliga
StuᴵᴵR11127ˣ 32122÷ stod þa vt vr fyrr sogdu säre, holld fingurs þykt og iija breytt, og varla spannar langt
ÞBpC³ˣ 35529
● [gen.+] breiðr (så og så) bred ⫽ (...) wide
●●● var barmrinn þverrar handar breiðr
Laxd 23511●●● Hon (ɔ: ǫrkin) uar ok .ccc. alna lo᷎ng .l. alna breið ok .xxx. aalna diup
~ lat.latitudine
HistSchol 3638 Stj¹ 5717÷ Nu skal þioðgata uera .viij. alna breið
Landsl 1315÷ scal oc stræte huert iamhat oc .xij. alna bræit vera oc sva bryggiur
Bl 24310÷ ver ... skipadum herbudir LX. milna langt ok breitt
~ lat.in ... latum
Epistola 299 AlexBr226 16227÷ Nú er lǫgeyrir .vi. álnar vadmáls gilds skulu vera í eyri nýtt ok únotit, .ii. álna breitt
Jb 21411÷ su er mest er ath vidattu allra borga, hon er þriggia dagleida lo᷎ng en eina breid
Encᴵ 99
● á breiðan i bredden ⫽ in breadth
●●● skulo .iiij. menn haugua faðm a langann ok .iiii. a ⸢breiðann [var. breidd Sv 18035]
SvEirsp 42329÷ þat (hús) var nirætt at lengð en .lx. ⸢alna a breiðann [var. ꜳ breidd Hák81 59313; alna breiðt HákFris 5293]
HákEirsp 62010
2) bredende sig, udspredt ⫽ spread-out, widespread
●●● sat hann ꜳ knacki breitt vid elld ok hellt upp klædum sinum ok bakadiz
~ lat.diuaricatis pedibus
DialMartᴵᴵᴵ 2135 Martin² 60017●●● Ligg þú sem breiðazt, kvað hann; hú‹n› gjörði sem hann bað
BósC 5114÷ þriar rætr tresins halda þvi vpp ok standa afar breítt
SnE 226÷ hversu valld ok viðerni Mikhaelis er langt ok breitt himneskum hofðingskap firir þa fylgd ok faðmlag, er hann veitir allri kristni
Mich 71227
3) bred, omfattende ⫽ extensive, comprehensive
4) (om forsamling) stor, talstærk ⫽ (of an assembly) big, well-attended
●●● halldande mikit þing ok breitt i þeim stað, er Claremons heitir
MarS 2124●●● skipar Heinrekr konungr breida mꜳlstefnu med sinu stormenni, radgiofum ok hirdfolki
Thom² 34330●●● Ferr síðan til ok býðr öllu stórmenni af landinu; varð þá þing harðla breitt
Æv⁷⁸624 21110÷ at skalf olldunga sueitin íRom⸌a⸍ er sitr þat breida þing med oðrum lẏð
~
PS 60917 JJ SÁM 1 56va17÷ setr hann mikit þíng breiðt i borginni
~
PS 67516 JJ SÁM 1 72va1÷ Skoli Parisiensis er breidr safnadr ok inni margir burdugra manna synir
Thom² 30010÷ er lesit at hann fœri á fund Theodosii keisara, at hann lögtoeki fyrir alt Rómverja vald, at engi stórþing né breiðar stefnur héldi þess háttar villumenn
KlmBˣ 54831
II. (cogn.)
●●● faðir Ofeigs grettis ok Oleifs breiðs
LdnHauksb 11911÷ þessom vitnum neruerandum ... jone bræið oc gamale
NoDipl (1297) 8212÷ Erlingr bræiðr
DN I (1312) 1218÷ Óleifs sonar breiðs
NjR1908 12510÷ Óleifs sonar breiðs
NjM 1414÷ faðir Ketils ⸢breiðs [var. viðbjóðs AM 173 folˣ “E”]
GrL 15524÷ Hann var bróðir Óleifs breiðs, fǫður Þormóðar skapta
Gr 711÷ giartth breidhe
DI VII (1505) 77116
Form.: breitt (11); breiðr (6); breiðs (5); breið (5); breiðari (4); breid (3); breiðann (3); breidur (2); Breitt (2); breida (2); breidr (2); breidar (2); breiðare (2); breit (1); breidari (1); bræiðum (1); breiðt (1); breiðast (1); breidum (1); bræit (1); breiðar (1); breítt (1); Breiðari (1); breidv (1); breídu (1); bræiðr (1); bréiþ (1); bræið (1); breidhe (1); breiða (1); breidazsta (1); breiðu (1); breiðazt (1); breytt (1); breiðara (1); breiðaztr (1);
Comp.: alnar- (1), bringu- (2), ein- (2), enni- (6), half- (2), herða- (4), herði- (23), hnef·alna- (1), il- (9), mundar- (2), skut- (1), spannar- (2), stokk- (3), tví- (5), þrí- (3)
Gloss.: EJ; ClV item (afar-) afarbreiðr, albreiðr, (jafn) jafnbreiðr; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item albreiðr; FrErr1; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb item jafnbreiðr; HertzbLat _; HertzbTill; Suppl4 jambreiðr; Fischer _; Anm _; Bin item Breiði, -breiði, -breiðr; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4 item jafnbreiðr; NO item albreiðr, jafnbreiðr; Walter _; ÁBlM; Bl ²breiður; WPA _;
Litt.: Falk 1919 60; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 72; Guðrún P. Helgadóttir 1987 67-68; Heidermanns 1993 136-137; Holtsmark 1955 70; Iversen 1957 [KLNM 2] 148; Mawer 1932-1933 [APS 7] 12; Tarsi 2022 168; Torfing 2012 [Gripla 23] 327
Genre. (expected): religious works [rel]: 20 (19); legal works [jur]: 12 (7); historical works [his]: 11 (12); family sagas [isl]: 9 (9); romances [rom]: 7 (7); contemporary sagas [bis]: 4 (5); learned works [div]: 3 (2); legendary sagas [fas]: 3 (3); charters [dip]: 3 (5); unclassified [ ]: 0 (0); þættir [tot]: 0 (2);
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net