AM 243 b α fol: 1ra¹⁷-68vb³⁰ — Konungs skuggsjá

Sunr Goðan dag hærra minnEc em sꝩa kominn til yðars funndar sæm byriar lyðnum syni oc litillatom at finna astsamlegan foður oc gofganOc ꝩil ec þæs yðr biðia at þer hafer þolenmœðe at lyða þeim lutum er mec fyser at spyriaen litillæti at sꝩara mæð goð fysi spurnum lutumFaðeʀ Mæð þꝩi at þu ert æinka son minn þa licar mer ꝩæl at þu komer opt til mins funndarþꝩi at skyllt ꝩæri tal occat um marga luti oc ꝩil ec giarna lyða þꝩi er þu ꝩilt spurt hafa oc ꝩæita annsꝩor þeim lutum er ec em mæð skynsæmð spurðrSunr Ec heyri þat alþyðu ꝩitni sæm ec ætla satt ꝩæra um ꝩitzku yðra at ꝩarla fai ꝩitrari mann i þæsso lannde en þer erut til alrar spæki þꝩi at til yðarrar orlausnar stunnda aller þæir er ꝩannda malum æigu at skiptaEnnda heyri ec oc at sꝩa ꝩæri þa er þer ꝩaruð mæð konongum at í yðrum munne þotte ꝩæra oll lanndraðsꝩa logmal oc sættar gerðer oc alzskonar spækiNu mæð þꝩi at ec eᴍ hœfilegr arfi yðar til fiargezlo þa ꝩildi ec oc giarna ꝩærða noccors luttakare af arfe spæcðar yðaʀrar oc ꝩilde ec at þer lærðet mec hvært stafrof eða uphaf er ec mæga þat næma af yðr at ec mæga þæðan af læsa allar ritningar monꝩitz yðarsoc sꝩa stiga i yðor fot sporþꝩi at ec ꝩænndti æf yðar ꝩið at margir muni a þat stunnda at þer muner mec lærðan hafa æpter yðrum siðumFaðeʀ þæssum rœðum þycke mær bæðe gott at lyða oc em ec þo fus at sꝩaraþꝩi at þat er mer mikel huggan at ec hæfi til þæss leift æptir mic stor auðœfi at retr sun minn skyli æptir mec niotaþꝩi at ec munnde ꝩarla ꝩirða sæm minn son ꝩæri þo at ec hæfða getinn æf fifl ꝩæriEn æf þu ꝩilt næma monꝩit þa ꝩil ec syna þer þan grunndꝩoll er uphaf er allrar spækeæptir þꝩi sæm æinn hofuð spækingr hæfir mæltÐat er uphaf spæki at ræðaz almatkan guðEn hann skal þo æigi ræðaz sꝩa sæm uꝩin hældr mæð astar ræzloSꝩa sæm guðs son lærðe þann er spurðe hvat ꝩæri uphaf boðorðaEn guðs son ꝩisaðe honum til þæiʀrar ritningar er sꝩa mæltiÆlska ðu guð af ollu hiarta þinu oc af ollu afli þinuoc af ollum mætti þinumNu skal guðe unna umfram hvætꝩætna er ræðaz guð hvært sinne er maðr girniz rangra lutaoc lata þo laust ranga girnð firi guðs sakerþo at maðr hafi dirfð a at hallda firir manna sakerNu mæð þꝩi at þu leitar hvat stafrof eða grunndꝩollr se til spæcðar nams þa er þætta æitt satt upphaf oc æcki annatEn sa er þætta næmr oc getirþa misser sa æigi sannrar spæcðar oc allrar gœzkoSunr þætta ero ꝩist astsæmðar rað sæm af yðr er ꝩan oc er þo gott oc auðnæmlect hværium er gipta fylgirEn þar muno þo marger luter ꝩærða fylgia þeir er til iðrotta heꝩraæf maðr skal ꝩitr heitaFaðeʀ þætta er uphaf allra goðra luta oc stafrofEn af stafrofe kynnaz allar bœcr oc er æ þꝩi bætr er fleiri iðrottir fylgia þæssoþꝩi at af iðrottum ꝩærðr maðr froðr mæð hværio athæfi er hann ꝩil siðan lifa hvart er hældr er at hann ꝩil ꝩæra konongs maðr eða bonnde eða kaupmaðrSunr Mæð þꝩi at ec em nu alettazta aldre þa fysumz ec at fara lannda mæðal þꝩiat ec treystumz eigi til hirðar leita fyʀ en ec hæfða seð annaʀra manna siðu aðrNu er þætta fysi min nema þer læggit annat rað til ꝩið merFaðeʀ þo at ec hafa hældr konongs maðr ꝩærit en kaupmaðr þa ꝩil ec þa iðn æige fire þer lasta firir þꝩi at til þæss ꝩæliaz opt hiner bæztu mænnEn þat ꝩarðar myclu hvart maðr likez hældr þeim er kaupmænn ero rettir eða þeim er ser gefa kaupmanna nofn oc ero þo mangarar eða falsararsælia oc kaupa ranglegaSunr þat munnde mer ꝩæl gegna at likiaz þeim er ꝩæl ꝩærifiri þꝩi at þat man synaz ꝩæʀr en ꝩan ꝩæri til æf yðaʀr son licðez þeim er æigi ꝩæri ꝩælEn hværs sæm mer ꝩærðr af auðet þa fyser mec þo at þer gerit mer kunnaþeiʀa manna siðu er ꝩæl þyckia ꝩæra i þeiʀe iðrottFaðer Sa maðr er kaupmaðr skal ꝩæra þa ꝩærðr hann at læggia sic í margan lifs haskastunndum i hafe en stunndum i heiðnum lonndumen næsta iamnan mæð okunnum þioðumoc þarf maðr iafnan leiða at huga at hann se þar ꝩæl sæm þa er hann staddrNu þarf hann i hafi mikenn ofletleic oc raustleicEn æf þu ert staddr í kaupstauðum eða hꝩar sæm þu ert þa ger þec siðsaman oc lettlatan þat gœrir mann ꝩinsælan ꝩið alla goða mænnVæn þu þec arꝩacran um morna oc gacc þægar fyst til kirkiu þar sæm þer þyckir bæzt fallit at lyða tiðumoc lyð þar allum dagtiðum oc mæsso þægar æpter otto song oc bið þa mæðan firir þer mæð salmum þinum oc þeim bœnum er þu kant En at locnum tiðum gacc þu ut oc skygn um kaup þinEn æf ukunn eru þer kaup i bœ þa skygn þu ꝩand[]lega at hværsu þeir fara mæð sinum kaupum er mæster oc bæztir kaupmænn ero kallaðerÐat skaltu oc ꝩaraz um allan þann ꝩarning er þu kaupir at hann se alr u spiltr oc flærða laus oc fyʀri rannzakaðr en þu fæstir kaup þitt til fulzEn oll þau kaup er þu kaupir þa hafðu iafnan noccora skila mænn ihia þa er ꝩattar se hværso þꝩi kaupi ꝩar keyptNu skalt þu at kaupum þinum fara alt til dagurðar mals eða miðs dags æf sꝩa bærʀ nauðsyn tilen siðan gacc þu til matar þinsBorð þitt skaltu ꝩæl bua mæð hvitum ducum oc reinni fœzlo oc goðum dryccGett þer ꝩæl at borðe þinu æf þu at þæss kosteOc æptir mat þa ger þu annat hvart at þu sofna litla rið eða ælligar gacc þu uti noccora rið oc skemt þeroc sez um hvat aðrer goðer kaupmænn hafaz at eða noccor nyr ꝩarningr komi sa til bœar er þer se nauðsynliger at kaupaEn æf þu kœmr aptr til hærbærgis þa rannzaka ðu ꝩarning þinn at æigi ꝩærðe siðan firi spiollumer þer i hænndr kœmrEn æf spiall ꝩærða a ꝩarningi þinum oc skaltu þann ꝩarning sælia þa leyn þu þann alldri er kauper syn hanum þau spioll sæm a ero oc sæmit siðan kaup yccart sæm þit mægot þa heiter þu æigi sꝩicariMæt oc ꝩarning þinn allan i gott ꝩærð oc þo nær þꝩi er þu ser at taca ma ækki or hofe þa heiter þu æigi mangareEn þat skaltu ꝩist hugleiða at a hvæʀi er þu matt þec til tœma at minnaz a nam þittalra mæst um logbœcr þꝩi at þat er raunar at alra annaʀra er ꝩit minna en þeiʀa er af bokum taca monꝩit oc þeir hafa flæst ꝩitni til sins froðleics er bæzt ero lærðerGerðu þer allar logbœcr kunnar en mæðan þu ꝩilt kaupmaðr ꝩæra þa ger þer sæ kunnigan biarcreyiar rettEn æf þer ero log kunnig þa ꝩærðr þu æige ulaugum beittr æf þu at malum at skipta ꝩið iafnoca þinnoc kanntu at logum sꝩara ollum malumEn þo at ec rœða nu flæst um logmal þa ꝩærðr ængi maðr til fulz ꝩitr nema hann kunne goða skilning oc goðan hatt a ollum siðumþar sæm hann ꝩærðr staddr oc æf þu ꝩillt ꝩærða fullkomenn í froðleicþa næmðu allar mallyzkur en alra hælzt latinu oc ꝩalskuþꝩi at þær tungur ganga ꝩiðaztEn þo tyn þu æigi at hældr þinni tungo Sunr Guð þacki yðr hæʀra minn at þer synir oss sꝩa astsamlega frændzeme at þer synir mer alla pa luti er mer ero nauðsynleger æf ec bæra gipto til at munaæptir æf numit yrðeEn æf yðr synaz noccorer lutir æn nauðsynleger æptir þæssaʀraʀ rœðu þa ꝩil ec giaʀna mæð athygli til lyðaFaðeʀ Ero ænn þeir lutir er æigi ma missa þæssaʀi rœðo oc þo ma ꝩæl luca mæð fam orðum æf sꝩa synizVæn þu þec æ sæm ꝩacraztan mattu oc þo sꝩa at þat spilli æigi heilsu þinniVæn ðu þec sialldan rygganþꝩiat ryggt hugskot er iamnan siuctHældr ꝩærðu iafnan bliðr oc letlatriafnhugaðr oc æigi mislyndrUær þu last ꝩaʀ sialfr sialfr oc kenn hꝩæʀium gott er þat ꝩil af þer næma oc þyz iamnan hina bæztu mænn at til na ꝩistarGet þu ꝩanndliga tungu þinnar oc ꝩit at þat er ꝩircta raðþꝩi at tunga þin ma sœma þec oc tunga þin ma dœma þecþo at þu ꝩærðer reiðr þa mæl þu fatt oc ængi bræðe mæðeleþꝩi at æitt orð ma þat mæla i bræðe æf maðr geter æigi er siðan ꝩilde er siðan ꝩillde mæð gulli keypt hafa at umælt ꝩæriEnnda ꝩæit ec ænga hæfnd þo gœri margir er maðr fræmr minnr sialfan sec áen hann dæili illum orðum ꝩið annan þo at hann æigi usætt ꝩið iafningia sinnÐat skaltu oc ꝩist ꝩita at ængi er æinn œðri craptr eða styrcre en maðr fai ꝩæl hæpt tungu sina fra munn æiðum eða illyrðum oc sogꝩisi eð ollu aðru tungu skœðe En æf þer ꝩærðr barna auðit þa lat þu æcki þitt barn iðrotta laust up fœðaz þꝩi at þa er hællzt ꝩan at maðr halde sec noccot sialfr til monꝩitz eða iðrotta þægar hann tæcr sialfræðe æf hann er noccors askynia í œsku mæðan hann er unnder agaEnn ero þeir luter er þu skalt sꝩa ꝩaraz sæm fiannda sialfan þat er dryckia oc taflportkonor oc þrætor oc cast um ꝩiðr logur þꝩi at af þæssom grunndꝩollum timbraz hinar mæsto ugiptor oc faer æiner munu længe lasta lausir lifaeða glœpa er æigi ꝩaraz þæssa lutiNæmðu oc ꝩanndliga birting lopz oc himin tungla gangdœgra far oc ætta skipan oc kunn ꝩæl marca hvæsso þꝩæʀ eða fæʀ ukyrleicr sioarþꝩi at þat er froðleicr mikelloc þo nauðsynlect at kunna þeim er far mænn ꝩilia ꝩæraGer þu þec ꝩæl tal ꝩisan þæss þurfu kaup mænn mioc ꝩiðEn æf þu ꝩærðr þar staddr sæm umboðs mænn konongs ero annars hofðingia þæss er þar hæfir landstiorn sæm þa ꝩærðr þu staðennþa ger þer þa at ꝩinumoc æf þeir fræmia noccor nauðsynleg ut boð af hænnde lannz hofðingia þa ꝩær þu græiðr í ut boðum allum oc framlogum at æigi hallder þu til þæss smom lutum at þu tynir storumVær þu oc um þat ꝩaʀr at at konongs saker kome æigi i pung þer þꝩi at þu ꝩæitzt æigi næma sa ꝩærðe fe giarn er til saca geteroc er ꝩæʀʀa siðan at biðia en fyr anndꝩærðu ꝩið at siaSit tu oc aldri længi yfir ꝩarninge þinum æf þu matt mæð rettu ꝩærðe brot koma þꝩi at þat er kaup manna aðal at kaupa iamnan oc sælia siðan skynndilega fram a leiðEn æf þu skalt kaupfærð þina yfir haf buaoc at tu skip sialfr þa bræð ꝩæl skip þitt um haustit oc lat stannda unnder braðe um ꝩætrinnæf sꝩa ma ꝩæraEn æf sꝩa siðarlega kœmr skip til lunnz at æigi ma um haustit bræðaþa bræð þat at anndꝩærðu ꝩari oc lat ꝩæl þorna siðanEig ðu oc í goðum skipum iamnan lut eða ællagar æig þu ækkiGer oc skip þitt fysilect þa ꝩæliaz goðer mænn til oc ꝩærdr þa rif skipatBu oc iafnan skip þitt at anndꝩærðu sumri oc far mæðan bæzt er sumars oc haf iamnan uruggan reiða a skipi þinooc ꝩær alldri um haustum længe i hafiæf þu matt sialfr raða Get ꝩæl alra þæssa luta þa er ꝩan at lyðe mæð guðs miskunnÐat skalltu oc ꝩist hugleiða at aldri gange sa dagr yfir þec at æigi næmer þu noccorn lut þann er þer se gagn i æf þu ꝩilt all ꝩitr heitaoc gers æige þeim licr er þat þycki usœmð ꝩæra at annaʀ sæger eða kennir þeim þa luti er þeim ꝩæri miket gagn í æf þeir næmiLattu þer iam micla sœmð at næma sæm at kenna æf þu ꝩilt allfroðr heitaEnn ero þeir luter ismaco er hugleiða þarf hvært sinne er þu fæʀr i haf þa hafðu tꝩau hunndrat ꝩaðmala eða þriu mæð þer a skip þau er til sæglbota se fallen æf til þarf at tacaNalar margar oc þræðr œrnaeða sꝩiptingar þo at slict se smalaegt at geta þa er þat þo opt er til slics þarf at taca Saum þarftu oc mykenn a skip at hafa iafnan mæð þer sꝩa storan sæm þꝩi skipi hœfir er þa hæfir þu hvartꝩæggia ræcsoum oc noðsaum Socnir goðar oc smiða œrnaskolpa oc nafraoc oll annur þau tol er til skips smiðar þarf at hafaþæssa luti alla er nu hæfi ec næfnda þa skaltu minnaz at hafa a skipi mæð þer er þu fæʀ kaupfarar oc attu sialfr skipEn æf þu kœmr til kaupstaðar oc skaltu þar dꝩæliazt þa tac þer þar hærbærge sæm þu spyʀr spakaztan husbonnda oc ꝩinsælaztanbæðe ꝩið borgar mænn oc konongs mænnHaf þec oc iafnan ꝩæl at mat oc at klæðum æf þu att þæss kostehaf oc alldri uspaca mænn eða sꝩarfsama i matuneyti mæð þer eða i sꝩæitVær þu sialfr sæm spacaztr En æf fe þitt tæcr ꝩoxt mikenn i kaupfærðum þa skiptu þꝩi til felax i aðra staðe þangat sæm þu fæʀ æigi sialfr oc ꝩæʀ þo ꝩanndr at felax monnumIafnan skaltu guð almatkan oc hina hælgu Maʀiu lata æiga noccot í felage mæð þer oc þann hælgan mann er þu heitr optazt á þer til arnaðar orðz oc get þæs fiar rœkiliga er hælger mænn eigu mæð þer oc fœr þat iamnan trygliga til þeiʀa staða er þat ꝩar til heitet fyri anndꝩærðuEn æf þu att all miket fe i kaupfærðum þa skipt þꝩi i þria luti lægg æinn þriðiung ifelax gerð mæð þeim monnum er iamnan sitia i goðum kaupstoðumoc se þeir trygger oc kunni ꝩæl ꝩið kaupen tꝩæim lutum skipt þu i ymisliga staðe oc kaupfærðer þa er sitzt ꝩan at alt ꝩærðe sænn firir tionum æf í margum staðum er fe þitt sænn oc er þa hælzt ꝩan at noccorum staðum halldez þo at fiar haskar kunne opt at at bærazEn æf þu ser at alhugat tæcr fe þitt storum at ꝩaxa i kaupfarumþa tac þu af tꝩa luti oc lægg í goðar iarðer þꝩi at sa eyrir þyckir optazt ꝩis ꝩæra hvart er manne er hældr auðet sialfum at niota eða frænndum hansEn þa mattu gœra hꝩart er þer syniz ꝩið hinn þriðia lut at hafa í kaupfærðum længr eða ꝩiltu alt í iarðer læggiaEn þo at þu ꝩilir fe þitt hafa længi í kaupforumþa hættu sialfr at læggiaz i hof eða i caupfarar lannda a mæðal þægar fe þitt er fullꝩaxtaoc þu hæfir rannzakat siðu manna sæm þer syniz oc mun ꝩandliga alla þa er þu ser hvart sæm þeir ero goðer eða illirMun þu alla illa siðu til ꝩiðr synaʀen alla goða siðu þa ꝩæn þu sialfum þer til nytia oc allum þeim er af þer ꝩilia næma oc ꝩæl gœraSunr þat er ꝩist nauðsynlect hværium þeim er forꝩitnaz ꝩil slica luti sæm nu hafir þer um rœttat skilia ꝩæl hvat mælt ꝩærðr oc muna ꝩandliga æptirEn nu mæð þꝩi at þer gatuð litlu fyʀ í yðaʀre rœðu þeiʀa luta sumra er mer skilz æige mæð hꝩærium hætte fram faraoc hæfi ec þo leitt at huga mæð merþat er um birting loptz oc okyʀleic sio.arEn mæð þꝩi at þer buðut þa lute at næma oc callaðut froðleic æf numit yrðe ænnda skil ec æigi aðr en ec heꝩri giorr skilat firi merænnda ꝩæit engan ꝩisan mæistarann þann er iamgoðan ꝩilia man hafa at læra mec um þa lute sæm sialfa yðrFyrer þꝩi ꝩil ec mæð leꝩfi biðia yðr at þer læggir mæð þꝩi þæssa rœðu at ec ꝩærðe noccot froðare um þa luti hværso þꝩæʀr eða ꝩæx birting loptz eða gangr himin tungla dœgra far eða ætta skipan oc allra hællzt um okyrleic sioarhvat er ꝩældr hans mislynnde er hann syniz stunndum i sꝩa mikelli bliðu at mann girnir til at leica ꝩið hann heilum missærum samanEn þꝩi næst synir hann sꝩa micla reiðe oc illzkuat hann þrætir til fiar oc til lifs þeiʀa er ꝩið hann skiptaNu hugðe ec þat þo at solen fyllde raser sinar æptir firi sættri skipan at æcki munnde þat raða rœreng hafsensNu æf yðaʀr er ꝩili til at skyra þæssa lute geʀr firi mer þa ꝩilde ec giarna mæð athygli til lyðaFaðer þat ma ec ꝩæl gera æptir þꝩi sæm ec hæfi heꝩrt or froðra manna munne oc mer þycki likazt ꝩæra æptir þꝩi ꝩiti sæm ɢuð hæfir mer gefetSol hæfir fængit fiolskylt æmbætti þꝩi at hon skal lysa allan heím oc ꝩærmaoc glæðiaz ymsir staðer heimsins ꝩið hænnar nær qꝩamoen sꝩa bæʀr ras hænnar til at hon firrizt þa staðe stunndum er hon nalgazt stunndumEn þa er hon tæcr at ꝩitia austrsættaʀ mæð ꝩarmum oc biartum geislumþa tæcr þar fyst dagr upp at letta austan ꝩinnde silfrligar brynn oc blit andlitEn þꝩi næst ꝩærðr hann koronaðr mæð gullegum roðle oc skryðez hann þa mæð allum glæðe bunaðe sinum lettir sorgum oc harmsamlegum andꝩorpum syner blitt anndlit grannum sinum a baðar hænndr oc biðr þa ꝩæra glaða mœð ser í sinum fagnaðeoc letta ꝩætrligom sorgum Sænnder hann oc skinannda geisla i andlit ꝩæstan ꝩinnde at boða hanum sina glęðe oc fagnaðþat boðar hann oc ꝩæstan ꝩinnde at hann skryðez þꝩilicum bunaðe um aptan sæm austan ꝩinndr hafðe um morgenEn at magnaðum dægi oc firi skipaðum tima þa rosar landsynningr nytæcnum bunaðeoc sænnder ornannda geisla mæð bliðu boði í andliti utnyrðingeEn at miðium dæge syner sunnan ꝩinndr sec æfldan ꝩæra mæð yliar auðœfum sænnder ꝩarmar ꝩingiafer norðan ꝩinnde oc ꝩærmir sꝩalt andlit oc byðr allum grannum sinum at miðla ꝩið þa af gnott sins auðar En at nigannda dæge þa tæcr utsynnengr ꝩið ꝩægiannda skini oc ꝩarmum geislum mæð glaðu anndlitisyner af sinne hænnde sætt oc samþyki at niðr lagðre reiðebyðr stærkum bylgium oc brattum barum at hogꝩæraz mæð minnkannda afleoc kallar fram groðrsamar dogger til fullrar sættar ꝩið sina granna oc blæs hogꝩærliga mæð ꝩarmum annda i anndlit lanndnyrðinge oc ꝩærmer blost sꝩalar ꝩaʀʀaroc þiðer helo kalt ænne yfir bliðu anndlite skryðez mæð pryðe oc kꝩælldligre fægrð sꝩa sæm at hatiðlegom aptniboðar austan ꝩinnde mæð sændum geislum at hann buiz moti komannda hatið um morgenenn æptirEn at sættri solo þa tæcr utnyrðengr at letta fagrum brunum oc bænnder mæð lettre brun allum grannum sinum at hann hæfir i sinne gezlo skinannda roðul þꝩi næst læiðer hann fram skugga ifir andlit iarðar oc boðar þat ollum at þa nalgaz hvilldar stunnd æptir daglect ærfiðeEn at miðre nott þa norðan ꝩinndr ꝩið ras solar oc leiðer hana um fiallegar auðner mote þynnbygðum stronndumoc leiðer fram þiuccan skugga oc hylr andlit sitt mæð skꝩaðum hialme oc boðar ollum at hann er buinn til ꝩarðhallz ifer grannum sinum mæð natlegre ꝩakutil þæss at þeir take orugga hꝩilld oc hœga æptir daglegan hitahann blæs oc ꝩægilega mæð sꝩalum munne i anndlit sunnan ꝩinnde til þæss at hann mæge bætr stanndazt oflgan hita at komannda dæge Hann fæger oc andlit himins æptir brot rækit sky til þæss komannda liose mæge sol auðꝩælliga sænnda ꝩarma geisla í allar ætter mæð biartu skiniEn at komannda morni þa tæcr landnyrðingr at opna saman lagðar brar oc rænner til synar biugt sialldr sꝩa sæm til skygningar um uprisu timaEn þꝩi næst lycr hann upp ꝩacrlega birtannda sioner sꝩa sæm saddr af sꝩæfni æptir tæcna hꝩildEn æptir þat leiðer hann fram liosan dag sꝩa sæm fagran œskomann oc hœfiligan firir rasara i allra tun oc boðar til ꝩis at þa kœmr þægar æpter hann geislannde hvæl oc skinannde sol oc byðr allum at ꝩæra ꝩæl ꝩiðr bunumEn þꝩi næst rænnr upp sol oc skytr geislum sinum i allar ætter at skynia um saman tængt sattmal oc gengr siðan æptir fyrer skipaðum ꝩæg sꝩa sæm fyʀr ꝩar sagtEn at allum algorfum friðe mille þæssaʀa hofðingia er nu ero næfnder þa er ꝩæl fœrt i hværs þeiʀa ꝩælde sæm þa ꝩil farit hafaÐa tæcr haf uti at byrgia allan mægin storm oc gœrir þar sletta ꝩægo sæm fyʀ ꝩar ufœrt firi storum barum oc þiuckum bylgium oc ꝩæita strannder þa þar margum stoðum hafner sæm fyʀ ꝩar œrœfiNu mæðan þæsse friðar gerð stænndrþa er þer ꝩæl fœrt oc hværium annaʀra þeim er sitt skip ꝩilia leiða eða sialfir fara lannda mæðalyfir hafs hascaoc ꝩæri þat monnnnum skyllect oc þo nauðsynlect at kunna goða skilneng a þꝩi nær haska timar ꝩæri oc ofœrer eða nær þæir timar kœmi er ꝩæl er til hættannde allz þꝩi at skilningar sk laus skepna geter þæssaʀa timaþo mæð natturu at æigi se skilning tilþꝩi at manꝩiz lausir fiscar kunnu at geta sin idiupum hofum mæðan hæster ero stormar um ꝩætrennEn at hallannda ꝩætre þa sœkia þeir nær mæir lannde oc samna glæðe sꝩa sæm æptir liðna sorgEn at fængnum rognumoc at ꝩaxannda ꝩare þa giota þeir rognum sinum oc leiða fram fiolða mikenn ungra fiska oc œxla sꝩa ætter sinar hværʀ i sinu kyni oc tigunndEr þat mykel ætlan skynlausrar skepno at sea sꝩa ꝩæl ꝩið komannda stormi um ꝩætrennat hann leiðer fram sitt afspringe til þæss at andꝩærðu ꝩare at hann mægi niota kyrraʀ ꝩæðrattu um sumarit oc leita ser matar i goðum friðe hia ꝩiðum stronndum oc styrkiaz sꝩa af sumrino at þeir hafa yfrit afl at komannda ꝩætre til þæss at hirða sec í calldum diupum milli annaʀa fiskaÞæssaʀre sættargerð fagnar iamꝩæl loptet sæm logrenn þꝩiat á ꝩaxannda ꝩare sœkia fuglar haleic lopz mæð fagrum songum oc fagna nygœʀre sætt milli þæssaʀa hofðingiasꝩa sæm komannda hatið oc glæðiaz þa sꝩa mioc sæm þeir hafe fænget forðan zt mikenn haska oc ꝩaðꝩænligan i hofðingia dæilldþꝩi næst gœra þeir ser reiðr a iorðu oc leiða þar or unga fogla hvæʀr æptir sinni kynfylgiu oc œxla sꝩa ættir sinar oc nœra um sumaret at þeir mæge ænn ser sialfir leita atꝩinno um ꝩætrenn æptirIorðen siolf fagnar þæssaʀre sættar gerðþꝩi at þa er sol tæcr ut at steypa ylsamlegum geislum yꝩir andlit iarðar þa tæcr iorð at þiða frosnar grasrœtren þꝩi næst leiðer hon fram ilmannde gros mæð smaraglegom litoc synir hon sec fagna oc glæðiaz hatiðlega mæð nytækinne fægrd grœns skruðs oc byðr hon þo glaðlega nœreng allum afpsringum sinumþeim er hon syniaðe aðr sacar ꝩætrligrar nauðarTre þau er stoðo mæð frosnom rotum oc driupannda quistumÞa leiða þau nu fram af ser gras grœnnt lauf oc glæðiaz sꝩa æpter liðna sorg ꝩætrligrar nauðarOrein skepna oc leðænnde syma manꝩit sitt oc skilning í þꝩi at þau kunnu at skipta hœfilegum tima til aucningar sinnar ættar oc ut gangu or fylsnum sinumSꝩa geta þau þæss tima ner þau þurfu at flyia kulða oc stormsamlegar ꝩætrar nauðær oc hirða sec sꝩa unnðer steinum eða í storum hællum eða í diupum iarðfollum til þeirʀaʀ stunndar er þau hafa tima til fram gonguUilli dyʀ þau er fœðaz í fiallum eða skogum þa kunnu þau ꝩæl at skipta allum tima þꝩi at þau ganga mæð getnum burð mæðan ꝩætr er kalldaztr til þæss at þau mege sinn getnað fram leiða at nykomnum grasum oc ꝩarmo sumreEinn litell maðkr eʀ mauʀ heitirhann ma kenna ꝩitrum mannum micla hagspækihvart sæm hældr er kaupmaðr eða bonnde oc iamꝩæl konongum sæm smœrum monnumHann kenner konongom nær þeir skolu borger gœra eða castalaHann kenner oc bonnda oc kaupmanne mæð sama hættehvæsso ákaflega eða hværn tima þeir skolo sina syslo framme hafa þꝩi at sa er retta skilning hæfir oc hyggr hann ꝩanndlega at hans athæfi þa ma hann mykit marca oc ðraga ser til nytsæmðarOll annur kꝩikennde hꝩart sæm eru rein eða úrein þa fagna þæssum tima oc leita sꝩa sinnar nœringar a ꝩarmu sumre mæð allre ꝩiðrsyn at þau mæge oruggliga stanndaz allan hasca ꝩætrlegrar nauðarNu ꝩældr þæsse sat mala samtængeng mille þæssaʀa .ꝩiij. ꝩinnda allre bliðu loptz eða lannz eða sioar rœreng mæð boðorðe oc leynilegum smiðꝩelum þæss er firir anndꝩærðu skipaðe at sꝩa skyllde iamnan siðan stannda til þæss er hann byðr at brigð skyli agœrazNu æf þer þycker nocquot þar ꝩanspurt um þa mattu nu mæð mæiri æptir leitan spyria slics er þer synezSunʀ Mæð þꝩi at mer þycki þat ꝩæl raðet at ec hæfe spurt þæssaʀra lutaer ec hæfe sꝩa fogr sꝩor fire fengetþa man þat ænn æggia mec mæð orlofe fleiri luta at spyriaum ꝩoxt solar eða tungls eða strauma sioar eða flœðar hvæsso skiott eða storum þæsser lutir ꝩaxa eða þꝩæʀraNu mæð þꝩi at ec hæfi þa rœðu i munne er hællzt byriar til farmanna oðalsþa þykke mer þat lict at sliker luter um þau þar sæm þau liggiaþa komazc þau alldrigi siðan ut um þann ring oc þar liggia þau oll dauð íSꝩa oc þo at þu taker tre þat er or þæsso lande ersæm nu rœddum ꝩer um oc drager i ring um þau sꝩa at þu skeðer iorðunne mæð treno þa liggia þau oll dauð i þæssom ring Ðat er oc mælt um Irlannd at iam miket œylannd sæm þat er þa ꝩitu mænn þat ꝩarla er iammargr se heilagr maðr i sæm þaʀÐat er oc mælt at su þioð er þat lannd bygger er bæðe grim í ser oc þo drapgiorn oc mioc usiðugen sꝩa drapgiarner sæm þeir ero oc sꝩa marger sæm hælger ero i þeiʀa lannde þa hafa þeiʀ ængan dræpit af þeim oc aller þeir hælger mænn sæm þar ero þa hafa aller sot dauðer orðetþꝩi at þeir hafa heilhugaðer ꝩærit ꝩið alla goða mænn oc hælga þo at þeir hafi ꝩærit grimmir sin a millumVatn æitt er oc þat í þꝩi lannde er unndarlect er sagt ifra natturu þæssþat ꝩatn er callat á þeiʀra tungu Logheehagþat ꝩatn er ꝩæl miket at ꝩæxtiEn su er nattura þæss ꝩatz æf þu tæcr tre þat er sumir calla beinꝩið en sumer hulfr en a latinu er callat acrifoliumoc sætr þu þat í ꝩatnit sꝩa at sumt stænndr niðr í iorðina en sumt i ꝩatnino en sumt upp or ꝩatninoþa ꝩærðr þat at iarni er niðr stænndr í iorðina en þat at steini er i ꝩatnino eren þat tre sæm up stændr or ꝩatnino sæm aðr ꝩar þatEn þo at þu taker annars konar tre en þetta þa hafnar þat æcki sinni natturo þo at þu sætir þat i þetta ꝩatnÐar ero ænn kelldur tꝩæʀ í fialli þꝩi er Blaðma heiter oc er þat nalega æitt eꝩðifiall en þær kelldur hafa unndarlega natturoAnnuʀ kelldan hæfir þa natturo æf þu tæcr annat hvart hvitan sauð eða naut eða ʀoss eða mann þann er hæfir har hvitt oc þꝩæʀ þu æinn hværn þæssaʀra luta i ꝩatni þꝩi þa ꝩærðr þat þægar kolsꝩartEn þat er nattura annaʀaʀ kelldunnar æf maðr þꝩær ser þar í hvat lit sæm aðr hæfir hannhꝩart sæm hann ꝩar rauðr eða hvitr eða sꝩartr þa ꝩærðr hann siðan sniohvitr af hærum sꝩa sæm hann se ælli gamall maðr Ðat ꝩatn er æitt þar ænn i þꝩi lannde er þeir calla a sina tungu Loghicai þꝩi ꝩatni er holme æinn litell sꝩa sæm flota holme se hann flytr um hværfis ꝩatnit oc kœmr hann her oc hvar at lande stunndum sꝩa nǽʀ at maðr ma stiga i holmann oc ꝩærðr þat optazt a drottens dogum ;en su er nattura at holma þæssum æf sa maðr stigr i þann holma er siucr er hꝩatki sott sæm hann hæfir oc neyter hann þeiʀa grasa er í holmanum ꝩaxaþa ꝩærðr hann þægaʀ heillþat fylger oc þeiʀi natturu at alldri kœmr flæiri sænn í en æinn þo at marger ꝩili þꝩi at sa holmi flytr þægar fra lannde er æinn maðr kœmr íÐæssi nattura er oc mæð þæssum holma at hann flytr .ꝩi. ꝩætr samfast i þæsso ꝩatnien þægar ꝩi ꝩætr ero liðnir þa flytr hann til lannz æinhværium stað oc grœr ꝩið annat lannd sꝩa sæm þat hæfðe iamnan þar ꝩið ꝩæritEn mæðan er sa timi er þa heyriz mannum sæm dyn mikell komilicr reiði þrumum oc æptir liðna þrumu þa sea mænn slican holma í ꝩatnino sæm aðr ꝩarmæð sama ꝩæxti oc samri natturo oc fæʀ sꝩa hvæʀia .ꝩij. ꝩætr æptir aðraat æ sæm annnaʀr grœr ꝩið mægin lannd þa kœmr annaʀr oc ꝩæit þo ængi hvaðan kœmrÐa er þar ænn œy æin litil i þꝩi lannde er heitir a þeiʀra tungu Inhisgluerþar er mikel manna bygð í œy þeiʀi oc er þar æin kirkia í þꝩi at sꝩa nockor miket folk er i œynni sæm ꝩæra man æin kirkiu socnEn þo at mænn anndezc þar þa ero þeir æigi í iorð grafner hælldr ero þeir reister umhværfis kirkiuna ꝩið kirkiugarðenn oc standa upp sæm qvikir mænn mæð þornanndum allum limum oc uskaddo allo hari oc naglum oc funa alldrige oc alldrigi sætz þar fugl á oc ma þar hvæʀr fram a leið kenna sa er æptir lifir sinn faður faður oc allar sinaʀ kynqvislir þæʀ sæm hann er af kominnÐa er þar ænn ꝩatn æitt miket þat er heiter Logrien i þꝩi ꝩatni liggr ey ein litil oc ero þar í reinlifis mænn þa er calla ma hvart er ꝩil kanonca eða eremita oc ero þeir mæð sꝩa myclum fiolða at þar er full conꝩænt afstunndum ero þeir fleiriEn sꝩa er sagt fra œy þeiʀi at hon er heilsom oc æcki sottal oc sæinna ælldazc mænn þaʀ í þeiʀi œy en í aðrum stoðum a landinoEn þægar er mænn ælldazc sꝩa mioc eða sykiaz at þeiʀ sia sinn ænndadag ætlaðan af guðe þa ꝩærðr þa or at flytia eynni til lannz þar sæm hann ma dœyiaþꝩiat ængi ma i œynni liflatenn ꝩærða af sottum en sykiaz ma maðr þaʀ í en æigi deyia fyʀr en hann er or flutr eynniÐa er þar ænn æitt mikit ꝩatn er þeiʀ calla a sina tungo loghærne i þꝩi ꝩatni er þæss konar mikell fisca fiolðe er mænn calla laxa en sa fiskr gengr sꝩa nogr um allt lannd þeiʀa at þeiʀ hafa œfrinn til sins borzŒyiar ero oc þar margar í ꝩatni þꝩien æin er su þar er þeir calla a sina tungu KertinaghSu ey ꝩæri hœfileg at byggia firir mikelleica sacar æf menn þœrðe at byggia hanaEn þat er mælt um þa ey at dioflar hafi iammyket ꝩællde yfir hælminge eyiar þeiʀaʀ sæm í sialfo hælꝩitioc þeim sinnum er freistner mænn hafa þat gort til raunaʀ þa hafa þeir sꝩa siðan fra sagt at iam margar þrauter oc pinsler hafa þeiʀ þar þolt sæm sagt er ifra at salor þola í hælꝩitiEn i aðrum hælmingi eyiarinnaʀr þa oc kirkiogarðr um oc er þo nu hvartꝩæggia hælmingr auðrEn sꝩa er fra sagt at yfir þeim hælminge œyiarinnar sæm kirkian stænndr í þa hafa dioflaʀ æigi par ꝩalld yfirÐat gerðez ænn a þꝩi lannde er mioc unndarlect man þyckia at mænn ꝩæiddu í skoge æitt þat kycꝩænnde er ængi maðr kunni fra at sægia hvart hælldr ꝩar maðr eða annat dyʀ þꝩi mænn fængo ækki mal af þꝩi oc æigi urðu mænn ꝩarir ꝩið at þat skilðe manna malEn þat ꝩar þo ꝩaxit at ollum lutum sꝩa sæm maðr bæðe hænndr oc fœtr á oc mannz oc mannzsic anndlit en hari ꝩar ꝩaxinn allr licamr sæm annaʀra dyʀa En at ænndilongu bake þa ꝩar ꝩaxit sæm manstœðe a rosse mæð storo hari oc siðu oc fell baða ꝩæga ryggiar sꝩa at dragnar á íorðu þægar þat gengr biugtÞat ꝩænti ec nu at ec hafi flæstra luta þeiʀa getit er þar ero orðner af sialfri lannzens natturo sꝩa at mænn þyckiaz ꝩist ꝩita sannænnde af Sunr talar snotrlega þꝩi þycki mer ꝩæl raðet at ec hafi forꝩitnaz til slicra lutaþvi at margir manu sꝩa ofroðer ꝩæra at þeir munu hafa heyrt slica lute fyʀ oc man þo nu hvartꝩæggia unndarlect þyckia oc þo froðleicr í flætum er heyraEn mæð þꝩi at mer heyrizt sꝩa í orðum þinum yðrum at ænn munnde þeir luter noccorer æpter ꝩæra er unndarleger ꝩærihꝩart sæm þat ꝩæri ꝩist af lannzens naturu eða mæð æinum hværium aðrum hætti þeim sæm um rœðu þœtti ꝩærðer ꝩæraþa ꝩilium ꝩer hælldr til mæli ꝩæita at æigi liggi sa lutr æptir er yðr þycki umrœðeleger ꝩæra mæð þꝩi at ꝩer hofum til tækit þæssaʀrar rœðoFaðer suarar froðr harðlaEro þeir oc ænn aðrer sumir lutir er unndarlegir manu þyckia oc eru þeir æigi af lannzens naturu hælldr af iartægnum heilagra manna oc ꝩitum til ꝩis at satt erSumir lutir ero oc þeir er ꝩer ꝩitum æigi ꝩist hꝩart sanner ero eða æigi annat en af umrœðu mannaoc þat er almæli þar í lanndinoEn þæssa luti ꝩitum ꝩer ꝩist sanna ꝩæraI ꝩatni þꝩi sama er ꝩer næfnðum fyʀr oc Loghri heitir þa liggr œy æin litil er callat er Inisclodranþar ꝩar æinn heilagr maðr sa het diermicius oc hafðe hann ser þar kirkio þa er hann sat atEn i þa kirkio eða þann kirkio garð er hann ꝩarðꝩæittiþa ma æcki kuæn kyckꝩænnde þar í koma oc kunnu þau oll ꝩið þꝩi at sia hvartꝩæggia fuglar oc aðrar skepnur þau sæm monꝩitz laus ero þa kunnu þætta at ꝩaraz sꝩa sæm mænn oc freistar æcki kuæn kyckꝩænnde þar í at ganga þænna kirkiogarð þat er qvænkent er oc ængu lyðer þo at freistiÐar ꝩar oc ænn í þꝩi lannde heilagr maðr einn sa er Keꝩinus het í bœ þeim er Glumelaga heitiroc ꝩar hann i þann tima sæm æinsæto maðr ꝩæri oc gerðez þæssi at burðr i hans tima er nu ꝩilium ꝩer fra sægiaÐat gerðez sꝩa til at hann hafðe æinn ungan mann hia ser frænnda sinn þænn sæm þionaðe hanum oc unni hann þeim sꝩæini mykitSꝩæinn sa toc at syckiaz firir hanum oc ꝩarð sott hans sꝩa þung oc mikel at hann ꝩar banꝩænnþat ꝩar í þænn tima um ꝩarit í marcio manaðe er sotter mannz ꝩærða sæm hættaztar en þa gerðezt sꝩa til at sꝩæinn bæiddez af Keꝩino frænnda sinum at hann skyllde gefa hanum æpli oc sagðe at sott hans munnde þa ꝩærða lettari æf hann fengi þat er hann beiddiz En til þæss ꝩar þa æcki lict í þænn tima at þa munnde æpli fa þꝩi at þa hit fyrsta toc brum at þrutna um ꝩarit á ollum alldinꝩiði til laufsEn firir þꝩi at hinn hælgi Keuinus harmaðe siucleic frænnda sins mioc oc þat annat at hann matti þat æige fa honum er hann beiddezÐa fell hann til bœnar oc bað þæss guð at hann sænnde hanum nacquora þa luti er frænnde hans tœki huggan af þꝩi sæm hann girntizen at lokenne bœn þa gecc hann ut oc sazt um en skamt fra husi hans þa stoð pill æinn mikell at ꝩæxti hann leít upp i kꝩistu pilsens sꝩa sæm ꝩænntannde miscunnar oc þaðan noccorar hugganarþꝩi næst sa hann at ꝩaxen ꝩaro æpli a pili þeim sꝩa sæm ꝩæra munnde á ápalldre í tima sinn rettan oc toc hann þar af þa þriu æpli oc fœrðe sꝩæininumSæm sꝩæinninn hafðe etit af þeim æplum þa toc sott hans at lettaz oc ꝩarð hann heill sottar þeiʀaʀen pill sa hæfir iamnan siðan halldet þeiʀi giof er guð gaf hanum þaþꝩi at hann bæʀr á hværiu ari æpli sꝩa sæm apalldr oc heita þau iafnan siðan hins hælga Keꝩinus æplioc fara þau allt Irlannd siðan mæð þæssom hættiat mænn eta þar af æf þeir ꝩærða siukir oc þyckiaz þeir mænn fro a finna at þau ero goð ꝩið allum siucleikum manna en æcki ero þau girnileg til atz firir sœtleics sacar æf mænn hæfðe þau æigi meiʀr fírír læcningar sacarMarger luter hafa oc þar þeir orðet er hælger mænn hafa skiotliga gort mæð sinum crafti oc sꝩa munu ænn unndarleger þyckiaEn ꝩer hofum nu þa æina luti rœdda er mæð þeim heilagleic ꝩaro gorꝩer at þeir stannda ænn í dag til ꝩitnis burðar oc iam unndarliger þyckia ænn i dag sæm þa hinn fyrsta dag er þat ꝩarðEn þeir aðrir luter er mænn hallda ꝩist firi satt oc firi sanna luti ero hafðer þa mægum ꝩer nu oc þa ꝩæl synaÐar ero oc ænn i þꝩi lannde sa staðr æinn er Them er callaðr oc ꝩar sa staðr forðum sꝩa sæm hann ꝩæri hafuðsæti oc konongs borg en hann er þo nu auðr firir þꝩi at mænn þora æigi at byggia hannEn þæsse at burðr gerðez til þæssat staðrenn ꝩarð auðr at allt folkit er i ꝩar lanndino truðe þꝩi at sa konongr er þar sæti a þeim stað skyllde iamnan dœma retta doma oc ængan annanEn þo at þeir ꝩæri heiðnir annars costar oc hæfðe æigi retta tʀu til guðsþa hofðu þeir þo þænna atrunað sꝩa staðfastan at þeir hugðu þat hvætꝩætna rettdœmt ꝩæra er sa konongr dœmðe oc alldri hugðu þeir at rangr domr munnde dœmaz af þꝩi konongs sætiEn þar sæm hæð þotti ꝩæra borgarinnar þa atti konongr þar castala fagran oc ꝩæl gorꝩanI þeim castala atti konongr fagra holl oc mycla þa sæm hann ꝩar ꝩan at sitia í yfer domum mannaEn at sinni gerðez sꝩa til at þau mal komo firir konong oc í hans dom er annan ꝩæg atto lut í ꝩinir hans oc kunner mænn oc ꝩillde hann þæiʀra mali fulltingia um alla lutiEn annan ꝩæg attu lut í malino þeir mænn eʀ hanum ꝩar illa ꝩið oc oc hann ꝩar þeiʀa mikell uꝩin oc gerðez þa sꝩa til at konongr hallaðe meiʀr domi æptir ꝩilia sinum en æptir rettenndumEn firi þꝩi at þaðan komo rangdœmi sæm oll alþyða hugðe at koma munnde rettdœmi þa snœri um sæti þꝩi sacar atrunaðar folksens oc snœriz sa castali um oc hollen mæð ollum sinum grundꝩollum oc sꝩa iorðen mæð oc snœriz þat upp a iorðunne er aðr ꝩissi niðr en hus oll oc hallir snœruz niðr í iorðinaoc hæfer sꝩa ꝩærit iamnan siðanEn firi þꝩi at sꝩa mikell unndarlegleicr ꝩarðþa þora siðan æigi mænn þann stað at byggia oc ængi konongr þorir þar siðan sitt sæti at hafa oc er þar þo hinn fægrsti staðr er mænn ꝩitu a þeiri iorðu Ðæt er oc mællt æf mænn ꝩillde þænn stað byggia at ængi munnde sa dagr yfir koma er þeir munndu æigi hværn dag sia nytt unndrÐa er þar ænn æinn sa lutr i þꝩi lannde unndarlegr er mannum man þyckia mioc utrulegr en þat sægia þo þeir mænn er lanndet byggia at hann er ꝩist sannr oc ꝩarð þat sacar reiðe eíns heilags mannzSꝩa er sagt at þa er hinn hælgi Patricius boðaðe kristni í lannde þꝩi þa ꝩar þat æitt kyn er myclo ꝩar hanum gagnstaðligare en annat annat folk er í ꝩar lanndino oc leitaðu þeir mænn ꝩið at gera hanum margskyns haðung bæðe mote guðe oc þeim hælgum manneEn þa er hann bauð þeim cristni sꝩa sæm aðrum monnum oc hann kom a þeiʀa funndoc þar sæm þeir hofðu þing sin þa toco þeir þat til raðs at yla at hanum sꝩa sæm ꝩargar En þa er hann sa at hann munnde sino œrœnnde litlo fram coma ꝩið þætta folk þa ꝩarð hann mioc reiðr oc bað þæss guð at hann skyllde hæfna þeim mæð noccorum þeim bardaga er þær kynqvislir mætti iamnan siðan taca minning moti sinni ulyðniEn þær kynqvislir fengo siðan micla hæfnd oc macliga oc þo mioc unndarlega þꝩiat sꝩa er fra sagt at allir þeir mænn er a þeim ættum komaþa ero þeir iamnan ꝩargar noccora stunnd oc rænna i skogum oc hafa slica fœzlo sæm ꝩargar oc ero þꝩi ꝩæʀri at þeir hafa mannz ꝩit til allra ꝩela sinna en slica agirnd oc graða til manna sæm til annaʀra kyckꝩænndaEn sꝩa er sagt at sumer fa þætta hværn siaunnda ꝩætr oc eru mænn þæss a millumEn sumir hafa þætta sꝩa længe at þeir hafa .ꝩii. ꝩætr um samt oc fa alldri siðan optaʀrÐa er ænn æinn sa lutr er unndarlegr man þyckia um mænn þa er gelt ero kallaðerEn þæsse er soc til æf mænn ꝩærða at giellte at þar sæm lið kœmr saman oc skipat mæð tꝩænnum fylkingum oc œpa hvarertꝩæggia hærop akaflega þa kann þat at hænnda blauða mænn oc œsku fulla þa sæm æi hafa fyʀr í hæʀr komit at þeir lata ꝩit sitt af þeiʀi ogn oc ræzlo er þeir fa þaroc laupa siðan í skoga fra aðrum mannum oc fœðaz þar sæm dyr oc sꝩa forðaz þeir manna funnd sæm ꝩillidyʀEn sꝩa er sagt fra folki þæsso æf þat lifir i skogum .xx. ꝩætr mæð þæssom hættiþa ꝩaxa fiaðrar alikamum þeiʀa sꝩa sæm a fuglum þær er hylia ma licam þeiʀa mæð firir frosti oc kulðaen ængar þær storfiaðrar er þeir mægi flaug af taca sæm fuglaʀEn sꝩa er mykell sagðr fliotleicr þeiʀa at æigi fa aðrer mænn nalgazt funnd þæiʀra oc æi miohunndar hælldr en mænn þꝩi at þat folk ma naliga iamskiott fara hit œfra í oriom sæm apyniur eða ikornar Ðar er oc ænn æinn sa lutr er hælldr man unndarlegr þyckia er gerðez í borg þeiʀri er cloena heiterI þeiʀi borg er kirkia su er ꝩigð er í minning þæss heilags mannz er Kiranus heiteren þar gerdez sꝩa til æinn sunnu dag er folk ꝩar at kirkiu oc lyddi mæssoþa kom þar sigannde or lofti ofan æitt ackerisꝩa sæm þat ꝩæri or skipi castað þꝩi at þar ꝩar strængr ꝩiðoc krœctiz ackeris fleinnninn i bogan a kirkiudurunum en folket alt gecc ut or kirkionni oc unndraðe oc sa í lopt upp æptir strænginumþeir sa skip fliota fliota firi strænginum oc mænn áoc þꝩi næst sa þeir or þꝩi skipi mann æinn firir borð laupa oc kafaz niðr til akkerissens oc ꝩilldi leysa þathans atfærð synndez þeim æptir þꝩi ꝩæra bæði hannda læti oc fota sæm þæss mannz er i sio sꝩimrEn er hann kom niðr til ackerissens þa leitaðe hann ꝩið at leysa þat En þꝩi næst liupu mænn til oc ꝩilldu taca mannennEn kirkia su er ackerit stoð fast íþa er þar byskups stoll æinnbyskupenn ꝩar ꝩið staddr þænna atburð oc firir bauð hann mannum at hallda þeim manne þꝩiat byskup sagðe at hann munnde bana hafa sæm hann ꝩæri í ꝩatni halldennEn þægar er hann ꝩarð laus þa skunndaðe hann færð sinni upp aptr til skipsens en þægar hann kom upp þa hiuggu þeir strængenn oc foro siðan leiðar sinnaʀr or augliti mannaen ackerit hæfer þar siðan legit til ꝩitnis burðar í þeiʀi kirkiuFlæstra allra luta þeiʀa ætla ec at ꝩer hafim nu getit er hællzt ero nauðsynleger at geta or þæsso lanndeEn þo er sa æinn lutr ænn æptir er geta ma æf syniz firir gamans saker oc skemtanarGamans maðr æinn ꝩar í lande þꝩi mioc longu oc þo ꝩar hann cristinn oc ꝩar sa maðr kallaðr Klefsan at nafni Ðat ꝩar mælt um þænn mann at ængi maðr munnde sa ꝩæʀa er hann sæ at hann munnde æi lægia gera mæð sinum gamansamlegum orðum oc þo lygiligumoc þo at maðr ꝩæri ryggr í hug sinum þa er þat sagt at maðr munnde æi latrs binndaz æf þeir han heyrðe þæssa mannz rœðuEn hann fecc sott oc do oc ꝩar siðan grafinn i kirkiugarðe sæm aðreʀ mænnHann la længi í iorðu sꝩa at allt ꝩar holld fuit af beinum hans oc sꝩa morg bein fuin mæð þa gerðez sꝩa til at mænn grofo likami manna i þeim sama kirkio garðe oc grofo sꝩa nær þar sæm Klefsan ꝩar graꝩinn at þeir grofo upp haus hans heilan oc sætto siðan up a steín æinn hoꝩan i kirkiugarðenum oc stænndr hann þar iafnan siðanEn hvæʀr sa maðr er þar kœmr oc þænn haus litr oc ser i þænn stað er munnr hans ꝩar oc tunga þa læʀ hann þægar oc sꝩa þo at hann se i ryggu skapi aðr en hann se þætta hafuðoc lægia nu dauð bæin hans litlu færi mænn en þa er hann ꝩar qꝩicrEigi ꝩæit ec flæiri luti a þꝩi lannde ꝩæra þæir er mer þyckia til þæss fallneʀ ꝩæra at hafa til længðar slicrar rœðuSunr nu mæð þꝩi at ꝩer hafum rœtt um þa luti er unndarleger þyckia á Irlannde þa ꝩilium ꝩer nu rœða um þa luti oc þau unndr er ero aGrœnalannde eða í Grœnalannz hafiFaðeʀ þat er mælt um Grœnalannz hof at þar se skrimsl í oc ætla ec þau þo æigi opt firi augum ꝩærðaen firir þꝩi kunnu mænn þo fra at sægia at mænn munu séét hafa oc ꝩarir ꝩið orðitSꝩa er sagt um þat skrimsl er mænn kalla hafstramba at þat se í Grœnalannz hafiþat skrimsl er mikit ꝩæxti oc at hæð oc hæfir staðet upp rett or hafino þat hæfir sꝩa synnz sæm þat hafi haft mannz hærðar hals oc hafuð augu oc munn oc næf oc hakuEn upp ifra augum oc brunum þa hæfir ꝩærit þꝩi licazt sæm maðr hafi haft a hofðe hvassan hialmAxler hæfir þat haft sꝩa sæm maðren ængar hænndr oc sꝩa hæfir þat synnz sæm þægar hafi þat sꝩængz fra oxlum ofan oc æ þꝩi miora er þat hæfir næðar mæiʀr ꝩærit setEn þat hæfir ængi seð hværso hinn næðre ænnder er skapaðr a þꝩi hvart hælldr er at sporðr hæfir a ꝩærit sæm a fiski eða hæfir hvast niðr ꝩærit sæm hællEn licamr þæss hæfir þꝩi licr ꝩærit at asyn sæm iacullengi hæfir þat sꝩa glogt seð hvart hældr hæfir a ꝩærit reistr sæm a fiski eða huð sæm amanneiamnan þægar þætta skrimsl hæfir séét ꝩæritþa hafa mænn oc ꝩitað ꝩisan storm i hafi æpterÐat hafa mænn oc marcat hværso þat hæfir horft eða fallit siðan a sio þa er þat hæfer steypz en æf þat hæfir horft at skipi oc þængat steypz þa hafa mænn ꝩist ꝩitat ser mann tion a þꝩi skipiEn æf þat hæfir horft fra skipi oc þangat stœypzþa hafa mænn ꝩærit i goðre ꝩilnan at þeir munnde hallda monnum þo at þeir hitti í storan sæoc storma miklaÐat hæfir oc ænn seð ꝩærit þar æitt skrims er mænn calla margygi þæss ꝩoxtr hæfir sꝩa synnz sæm þat hafi qvænmanni lict ꝩærit up ifra linnda stað þꝩi at þat skrimsl hæfir haft a brioste ser stora spænasꝩa sæm konalangar hænndr oc sitt háʀ oc ꝩaxit sꝩa at allum lutum um hals oc um hofuð sæm maðr hænndr hafa monnum synnz myclar a þꝩi skrimsli oc æigi mæð sunndr slitnum fingrum hælldr mæð þꝩilicri fit sæm tængiaz saman a fit fuglumNiðr ifra linnda stað hæfir þat skrimsl synnz lict fiski bæðe mæð reistri oc mæð sporðe oc sunnd fiaðrumþætta skrimsl hæfir sꝩa ꝩærit sæm hit fyʀra at sialldan hæfir þat synnz nema firi storum stormumþætta hæfir ꝩærit at hæfi þæssa skrimsl at þat hæfir opt kafz oc iamnan sꝩa upp komit at þat hæfier haft fiska i honndum seroc æf þat hæfir horft at skipi oc leikit ser ꝩið fiska eða castat fiskum at skipino þa hafa mænn ꝩærit ræddir um þat at þeir munndo fa stor manntionÞat skrimsl hæfir oc synnz miket oc ræðilect í anndliti mæð hvorsu ænni oc bræiðum augum mioc mynnt oc mæð rocnum kinnum En æf skrims þat etr sialft fiska eða castar a haf fra skipi þa hafa mænn ꝩærit i goðri ꝩan um at þeir munnde hallda monnumþo at þæir fængi stora stormaNu er þat ænn æitt unndr i Grœnalannz hafe er ec em æigi froðaztr um mæð hværium hætti er þat er þat kalla mænn hafgerðingaren þat er þꝩi licazt sæm allr hafstormr oc baror allar þær sæm i þꝩi hafi ero samnez saman i þria staðe oc geraz af þꝩi þriar baror þær þriar gerða allt haf sꝩa at mænn vitu hværgi lið a ꝩæra oc ero þær storum fiallum hæri licar brattum gnipum oc ꝩitu mænn fa dœmi til at þeir mænn hafi or hafum komez er þar hafa í ꝩærit stadderþa er þæssi atburðr hæfir orðetEn þꝩi manu sagur ꝩæra af gorꝩar at guð man æ noccora þaðan hafa frialsatþa sæm þar hafa ꝩærit stadder oc man þeiʀa rœða siðan dræifz hafa oc flutz manna í millum hvart sæm nu er sꝩa fra sagt sæm þeir hafa hællzt um rœtt eða er noccot þeiʀa rœða aukin eða ꝩanat oc munu ꝩer firi þꝩi ꝩarliga um þa luti rœða at ꝩer hofum fa þa hitta nyliga er þaðan hafi komiz oc oss kynni þæssi tiðænnde at sægia En i þꝩi sama hafi þa ero þo morg fleiri unndr þo at þau mægi æi mæð skrimslum tælia þꝩiat þægar er orsœkir hinum mæsta haleic hafsens þa er sꝩa mikell gnotr isa i hafino at ec ꝩita æigi dœmi til þꝩilicra annar staðar í allum heiminom Ðeir isar ero sumer sꝩa flater sæm þeir hafa frosit a hafino siolfu annat hvart fiuguʀra alna þiucker eða fimoc liggia sꝩa langt unndan lannde at þat ꝩærðr annat hvart fiuguʀra daga færð eða fleiri er mænn fara at isum en þeir isar liggia mæiʀr i lanndnorðr eða til norðrs firi lanndino hælldr en til suðrs eða utsuðrs eða ꝩæstrs oc firi þꝩi skal um lanndet sigla hværʀ er lanndino ꝩil ná til utsuðr oc ꝩæstr til þæss er hann er um komit alla þæssa isa ꝩan oc sigla þaðan oc til lannzensEn iðulega hæfir mænn þat hænnt at þeir hafa ofsnæmma lannzens leitað oc hafa þeiʀ firi þꝩi í þæssa isa komitOc sumer þeir er þar hafa í komit þa hafa tynnz en sumir hafa oc or komiz oc hofum ꝩer noccora set af þeim oc heꝩrt þeiʀa rœður oc frasagur En þat hafa aller til raðs tækit þæir sæm i þæssa isa ꝩoc hafa komit at þeir hafa tækit smabata oc drægit á isa upp mæð ser oc hafa sꝩa leitað lannzens en hafskip oc allr annnaʀr fiarlutr þa hæfir þar æpter dꝩalz oc tynz en sumir hafa oc uti buit siðan a isum aðr en þeir hafi lannde nað fiora daga eða fim oc sumir ænn lænngrIsar þæsser ero unndarleger at natturoþeir liggia stunndum sꝩa kyʀrrer sæm ꝩan er at mæð sunndrslitnum ꝩakum eða storum fiarðum en stunndum er sꝩa mykel færð þæiʀra oc ákof at þeir fara æigi seinna en þat skip er gott byrleiðe hæfir oc fara þeir æigi sialldnaʀr moti ꝩæðri en firir þægar sæm þeir taca færðinaÐar ero ænn oc sumir þeir isar i þꝩi hafi er mæð aðrum ꝩæxti ero er Grœnlœnndingar kalla falliaclaþæiʀra ꝩoxtr er æptir þꝩi sæm hott fiall stanndæ upp or hafino oc blanndaz eꝩꝩitar ꝩið aðra isa nema ser einum saman hælldr hannI þꝩi hafi ero oc hvala kyn morg þau sæm ꝩer hofum fyʀr um rœttsꝩa er oc sagt at þar se oc oll sæla kyn i þꝩi hafi oc fylgia þæir mioc ísum þæssum sꝩa sæm þar se æcki þrot œrinnnar atoEn þæssor ero þau kyn sæla er þar eroeitt kyn af þeim er þat er norðsælar hæita oc ꝩærða þæir æcki længri en fiuguʀra alna langer Ða er þat annat sæla kyn er ærcnsælar heita oc ꝩærða þeir fim alna langer eða ꝩiþeir er længster ꝩærða Ða er þat hit þriðia sæla kyn er flættosælar ero kallaðer oc ꝩærða þeir þꝩilikir at længð sæm þeir er aðr rœddum ꝩer um Ða er þat hit fiorða sæla kyn ænn er gran sælar hæita oc ꝩærða þeir sumir .ꝩi. alna eða . vij. þeir er længster ꝩærðaÐa ero ænn sum smæri þar sæla kyn oc er þat callat af þeim æitt kyn opnosælar oc ero þeir firir þꝩi sꝩa callaðer at þeir symia æigi a grufu sæm aðrer sælar hælldr symia þeir opner eða ælligar a lið oc ꝩærða þeir ækki stœʀrri en fiuguʀra alnaÐa er þat ænn æitt sæla kyn ænn smæst er skemmingr heiter oc ero þeir æigi længri at ꝩæxti en tꝩæggia alna oc er þat mæð unndarlegre natturo þꝩiat sꝩa er fra sagt at hann fæʀr unnder þa isa er flater ero oc annat hvart ero fiuguʀa alna þiuckir eða fím oc blasa ígegnum þa sꝩa at þeir hafa storar ꝩaker þar sæm þæir ꝩiliaNu er þat enn æitt kyn æptir er Grœnlænndingar kalla í tolu mæð hvalum oc ꝩirðiz mer sꝩa at þa mægi hælldr tælia mæð sælumer ʀostongr heiter oc ꝩærða þeir at ꝩæxti fiugrtan alna eða fimtanþeir sæm lænngster ꝩærðaUoxtr þæss fisks er allr sæm sæl bæðe har oc hafuð oc huð oc fitiar aptr oc sunndreifir framme sꝩa sæm a sælæige er hann oc ætr a fosto dogum hælldr en aðrer sælarEn þat brægðr af ꝩæxti hans fra aðrum sælum at hann hæfir tænr tꝩær storar oc langar umfram aðrar smatænnʀ oc stannda þær í œfra gomi í anndꝩærðu hofðe huð hans er goð oc þiucc til reipa oc rista mænn þar af stærcar alar sꝩa at ꝩæl draga sæxtigi manna æitt reip eða fleiri oc geta þo æigi slititÐæsse sæla kyn er nu hafum ꝩer um rœtt þa ero fiskar kallaðer þꝩi at þeir fœðaz í sio oc lifa ꝩið aðra fiska oc ero þeir mannum ꝩæl ætir oc þo æigi sæm hꝩalar þꝩi at hvalar ero æter a fosto dagum sæm aðrer fiskar en þæsser fiskar ero æigi ætir nema þa er kiot skal etaEn æigi ꝩæit ec fleiri luti í Grœnalannz hafe siolfu þa er mer þycki getu ꝩærðe eða frasagnar nema þat sæm nu hofum ꝩer ʀœttSuɴʀ þæsser luter manu allum þyckia unndarleger þeim sæm heyrabæðe um skrimsl þau er tolð hafa ꝩærit i hafe þꝩiSꝩa skilz mer oc at þætta haf man ꝩæra stormsamara en hvært annaʀra oc þycker mer þꝩi þat unndarlect at þat er þact mæð isum um ꝩætrum oc sumrumum fram oll annor hof þau sæm þau sæm ero oc þyckir mer unndarlect hvi mænn girnaz þangat sꝩa mioc at fara er sꝩa mikell lifs haski liggr ꝩið eða hvat mænn sœkia til þæss lannz þat sæm til nytsæmða horfir eða gœzkuSꝩa ꝩil ec oc þæss mæð leꝩfi spyria ꝩið hvat sa lyðr lifir er þat lannd bygger eða hværso landeno er farit hvart þat er isum þact sæm hafit eða er þat þítt þo at hafít se frosít eða er nocqvot sað a lanndino sæm á aðrum lanndumSꝩa forꝩitnar mic oc þat hvar þer ætlir at þat se mægin lannd eða eꝩlannd eða ero þar dyʀ noccor a þvi lannde eda slikir lutersæm i aðrum lonndum eroFaðer þar er þu forꝩitnar um þat hvat mænn sœkia þingat til lannz þæss eða hvi mænn fara þangat i sꝩa mikenn lifs haska þa drægr þar til þræfolld natura mannzensEinn lutr er kapp oc frægð þꝩi at þat er mannzens natura at fara þangat sæm mykels er haska ꝩan oc gera sec af þꝩi fræganEnn annaʀr lutr er forꝩitni þꝩi at þat er oc mannzens natura at forꝩitna oc sia þa luti er hanum ero sagðer oc ꝩita hvart sꝩa er sæm hanum ꝩar sagt eða æigeHinn þriðe lutr er fiarfong þꝩi at hværꝩætna leita mænn æpter feno þar sæm þeir spyria at fefongen ero þo at mykell haske se annan ꝩæg ꝩiðEn a Grœnalannde er sꝩa sæm þu matt ꝩano ner ꝩita at alt þat sæm þangat kœmr af aðrum lonndum þa er þar dyrt þꝩi at þat land liggr sꝩa i fiarska ꝩið annuʀ lonnd at þangat fara sialldan mænnEn hvætꝩætna þat sæm þeir skolo lanndino mæð hialpa þa ꝩærða þeir þat allt at kaupa af aðrum lonndumbæðe iarn oc sꝩa ꝩið allan þænn sæm þeir skolo hus af geraEn þænna fiarlut flytia mænn þaðan moti sinum ꝩarningibucca ꝩoru oc nauta ꝩoro oc sæla huðer oc reip þau er fyʀr rœddum ꝩer um er mænn rista af fiskum þeim er ʀostungr er callaðr oc sꝩarðreip heita oc tænnr þeiʀaEn þar sæm þu rœdder um þat hvart þar ꝩæri noccot sað eða æcki þa ætla ec þat land litit af þꝩi fram flytiaz en þo ero þeir mænn þar er hællzt ero agetazter oc ʀikazter kallaðer at þeiʀ leita ꝩið firi fræistni saker at saEn þat er þo mæstr fiolðe a þꝩi lannde er æigi ꝩæit hvat brauð er oc alldrægi sa ænn brauðEn er þu leitaðer um mikelleika lannzens eða hvart þat er eylannd eða mæginlanndþa ætla ec fa ꝩita mikilleica lannzens en aller geta þæss at þat se mæginlannd oc afast ꝩið annur mægin lonnd þꝩi at þat er asynt at þar er fiolðe þeiʀa dyra er mænn ꝩitu at amæginlonndum fœðaz en litt i ey lonndumÞar er heri margr oc ꝩargar oc mikill fiolðe reindyra oc þyckaz mænn ꝩita at þæssi dyr fœðaz æcki á œylonndum nema mænn flyti í þat þyckiaz mænn oc ꝩist ꝩita at ængi maðr hæfir flutt þau á Grœnaland nema þau hafa siolf runnit af oðrum mæginlondumBiorn er þar oc a þꝩi lannde oc er hvitr oc ætla mænn at hann fœðez a þꝩi lannde þꝩi at hann hæfir alt aðra natturu en sꝩarter birnir er i skogum ganga þeir ꝩæiða at ser ross oc naut oc annat bu oc fœðaz ꝩið þat En hinn hviti biorninn er a Grœnalannde er þa fæʀr hann mæst í hafi ut a ísum oc ꝩæiðer þar at ser bæðe sæla oc hvala oc lifir ꝩið þatSꝩa er hann oc ꝩæl fœʀr til sunnz alz sæm sælar eða hvalarEn þar sæm þu spurðer hvart lanndet ꝩæri þitt eða æigi eða ꝩæri þat isum þact sæm hafit þa skaltu þat ꝩist ꝩitaat þat er litill lutr a lanndino er þitt er en allt annat þa er isum þact oc ꝩito mænn þꝩi æigi hvart lanndet er mykit eða litit at aller fiallgarðarner oc allir dalarner ero isum þacter sꝩa at hværgi finnʀ lið áEn þat man þo raunar ꝩæra at ꝩæra manu þau lið annat tꝩæggia i dolum þeim er liggia millum fiallanna eða mæð stronndum er dyrin mægo gagnum hitta þꝩi at æigi mætti dyrin elligar rænna af aðrum lonndum nema þau finni lið a ísum oc lanndet þittEn opt hafa mænn freistað at ganga upp a landet a þau fioll er hæst ero í ymisum stoðum at siaz um oc ꝩildu ꝩita æf þeir fynni noccot er þitt ꝩæri a lanndino oc byggiannde oc hafa mænn hværgi þat funnit nema þar sæm nu bua mænn oc er þat litit fram mæð stronndonni sialfriMaʀmari er þar mykill a þꝩi lannde þar sæm bygt er mæð ímisum litt bæðe rauðr oc blar oc grœnfainnUal er þar oc mikell oc margr í þꝩi lannde sa er í aðrum lonndum þœtti mykil gœrsimi í ꝩærahviter ꝩalir oc er hann gnogare þar en a ænngu lannde aðru oc kunnu lannzmænn sialfir þo ser æcki af at nytaSunʀ þer gator þæss oc fyʀr i yðaʀri rœðu at æcki sað er a þꝩi lannde oc ꝩil ec nu þæss spyria ꝩið hvat þat folk lifiʀ er a þꝩi lannde er eða hværso mikit þat folk er eða hvat matꝩistum þat hæfir eða hvart þat hæfir tækit ꝩið cristni eða æigiFaðer þátt er folk a þꝩi lannde þꝩi at litit er þitt sꝩa at byggiannde er en þat folk er cristit oc kirkiur hafa þeir oc kenni mænnEn æf þat lægi næʀ aðrum lonndum þa munnde þat ꝩæra callaðr þriðiungr af æinum byskups domi en þo hafa þeiʀ ser nu byskup þꝩi at æigi lyðer annat sacar sꝩa mykillar fiarꝩistar sæm þeir ero ꝩið aðra mænn En þar er þu leitar æpter þꝩi ꝩið hvat er þeir lifa a þꝩi lande mæð þꝩi at þeir hafa æcki saðEn ꝩið fleira lifa mænn en ꝩið brauð æitt Sꝩa er sagt at a Grœnalande ero gros goð oc ero þar bu goð oc stor þꝩi at mænn hafa þar mart nauta oc sauða oc er þar smiorgerð mikel oc osta lifa mæ ꝩið þat mioc oc sꝩa ꝩið kiot oc ꝩið allz conar ꝩæiðebæðe ꝩið reina holld oc hvala oc sæla oc biarnar holld oc fœðaz mænn ꝩið þat þar a lanndeSunʀ Enn þyckir mer noccot ꝩanspurt ꝩæra um þætta lanndHꝩat ætlit er at ꝩallde hvi þat land hafi meiri ísa fiolða en æcki annarra eða hafit þat sæm þar er um oc þo skilz mer þat af at hafit se bæðe diupt oc þo moc sallt oc sꝩa iðulega gialfrsamt oc hugða ec at þat munnde æigi auðꝩælliga friosa þꝩi at hværꝩætna þar sæm hafit er diupt oc þo salltr særinn þa kunnu ꝩarla at friosa en þo allra sitzt þa er rœring hafsins fylger oc gialfrliott ꝩærðrEn mer heyriz sꝩa um þætta haf er nu rœddum ꝩer um oc sꝩa lanndet þa ꝩærðr alldrigin millum at æigi er ísum þact hvartꝩæggia lanndet oc hafitnema þat kunni at ꝩærða stunndum her oc hvarat lið ꝩærðr a ísum firir rœring gialfrsens en æigi fyrir ylia sakerNu mæð þꝩi at þar er æ iamnan frostet bæðe ꝩætr oc sumar þa ꝩil ec nu þæss biðia at þer skyrit hværsu ꝩæðratta er a þꝩi lannde hvart þar ꝩærða noccorer ylir eða fogr solskin sæm i aðrum londum eða er þar iamnan ill ꝩæðratta oc firir þꝩi sꝩa mikell gnottr isa oc frostz oc ꝩil ec at þer lysir firir mer þænna spurning oc sꝩa um þat sæm ec hæfi fyʀr mæiʀr spurt í occaʀre rœðu oc um þat er grœnlænndingar calla norðrlios oc ꝩilde ec nu at þer lœystit þænna spurdaga firir mer oc um þat hvat þer ætlit í hværium lut heimsens er þætta lannd liggr hvart þat liggr á æinni hværri utan ꝩærðri heimsins siðu eða liggr þat noccot inn í lannda klofa sæm annur stor lonnd mæð þꝩi at þer sægit at þat er áfast ꝩið annor mægin lonnd Faðer þæssa luti sæm nu hæfir þu spurda þa ma ec þec æigi sannfroðan gœra til fullz firi þꝩi at ec hæfi ængan þann funnit er kannat hafi allar kringlur heimsens eða hans ꝩoxt eða rannzakat hafe allar heimsens siður eða landa skipan eða þau ænndimorc sæm þar ero í skipatoc æf ec hæfðe noccorn þann funnit er þæssa luti hæfðe seeð oc rannzakat þa mætti ec þic nu her sannfroðan um gœraen þat ma ec i lios lata ꝩið þec hvat getor manna ero þeiʀa sæm hællzt hafa ætlat æptir licligleikumEn þeir mænn sæm hællzt hafa ritað um heimsens ꝩoxt æptir til ꝩisan Ysidori eða anaʀra froðra manna þa hafa þat mælt at í himnum ero þeir mægin ꝩægir sæm ubyggiannde er unnderEr æinn sꝩa heitr at æcki ma unnder bua firir hita saker oc bruna oc hvætꝩætna brænnr er unnder ꝩærðr oc þyckir mer þat licazt at sa man ꝩæra mægin rasar ꝩægr solarinnaʀroc ætla ec allan þann ꝩæg skipaðan ꝩæra mæð logandum geislum hænnaʀ oc ma æi firi þꝩi þar unnder bua ængi sa er ꝩæl tæmpraðan bolstað ꝩil hafa Sꝩa hafa þeir oc mælt um þa tꝩa ꝩægo er í himni liggia at þar er ubyggiannde unnder at þeir se sꝩa kallder at firir þa soc se æigi hœgra unnder þeim at bua firir kulða saker en hinnug er firir ofr hita saker þꝩi at þar hæfir kylrinn sꝩa mikit afl unnder sec drægit at ꝩatnit hamnar natturu sinni þꝩi at þat snyz í iokul oc sꝩa oll lonnden þeckiaz mæð isum oc sꝩa hof æf under þeim ꝩæg liggia oc skilz mer þa þat at fim se ꝩægirnir i himnum tꝩæir þeir er byggiannde er unnder en þrir hinir er obyggiannde er unnder Nu er þar allt byggiannda unnder þeim ꝩægum er millum ero kulðans oc brunansoc er þat lict at þꝩi se lannda skipti á at sum se heitare en sum oc liggi þau næʀr meiʀr bruna ꝩæginumer heitari eroEn þau lonnd sæm kolld ero sꝩa sæm lonnd ꝩar þa liggia þau þeim ꝩæg næʀr meiʀr er kalldr er oc frost ma ꝩið koma sino afli at sꝩala en æpter hugþocca minum at ætla þa þyckir mer þat licazt at hinn heiti ꝩægrinn ligr or austri oc i ꝩæstrmæð biugum ring brænnanda ꝩægar um kringðum allum iarðar bollumEn þat er þa licazt moti þꝩi at þeir hiner kalldu ꝩægirnir liggia á hinum yztum siðum heimsens til norðrs oc suðrs oc æf ec hæfi þætta ætlat æptir rettri skipan þa er þat æi ulict at Grœna land liggi unnder þeim kallda ꝩæginum firi þꝩi at þat ꝩitni bæra flæster Grœnalannde þeir sæm þar hafa ꝩæritat kulðenn hæfir þar fængit yfrit afl sitt oc sꝩa bæʀr hvæꝩætna ꝩitni a ser lanndet oc hafit at þar er al~~gan~~gangsi orðet frostet oc mægin afl kulðans þꝩi at þat er bæðe frosit um ꝩætrum oc sumrum oc hvartvæggia ísum þact Ðat mæla mænn oc ꝩist at Grœnaland liggi áytztu siðu heimsens til norðrs oc ætla ec æcki land ut or kringlu heimsens fra Grœnalannde nema hafet myklaþat er um hværfis rænnr heiminnoc þat mæla mænn þæiʀ sæm froðer ero at þat sunnd skerez í hia Grœnalannde er hit toma haf steypiz inn i lannda klofa oc siðan skiptiz þat mæð fiarðum oc hafs botnum allra lannda millum þar sæm þat nær at renna inn í kringlu heimsensEn þar er þu spurðer æptir þꝩi hvart sol skínn a Grœnalannde eða ꝩærðe þat noccotsinni at þar se fogr ꝩæðr sæm í aðrum lonndum þa skalltu þat ꝩist ꝩita at þar ero fogr solskinoc hælldr er þat lannd ꝩæðr gott kallatEn þar skiptiz storum solar gangr þꝩi at þægar sæm ꝩætr er þa er þar naliga allt æin nottEn þægar er sumar er þa er naliga sæm alt se æinn dagr oc mæðan er sol gengr hæst þa hæfir hon œrit afl til skins oc biartleics en litit afl til yliar oc hitaen hæfir hon þo sꝩa mykit afl at þar sæm iorðen er þið þa ꝩærmir hon sꝩa lanndet at iorðen gefr af ser goð gros oc ꝩæl ilmannde oc ma folkit firir þꝩi ꝩæl byggia lanndet þar sæm þat er þitt en þat er afar lititEn sa lutr er þu hæfir opt æpter spurt hvat ꝩæra man þat er Grœnlændingar calla norðrlios þa em ec æigi um þann lut froðaztr oc hæfi ec þa mænn funnit iðulega er langar stunnder hafa á Grœnalande ꝩærit oc þyckiaz þeir þar æi sannfroðer um ꝩærahvat þat er en þo er sꝩa um þann lut sæm um flæsta aðra þa sæm mænn ꝩitu æigi til sannz at ꝩitrir mænn fœra í ætlan oc i getor oc geta slics um sæm þæim þycki þa ꝩæra ꝩænligazt oc sannlegaztEn þæsse ꝩærðr natura oc skipan a norðrliosi at þat er æ þæss liosare er siolf er nott myrqvare oc syniz þat iamnan um nætr en alldrigin um daga oc optazt í nið myrkrum en sialldan í tunglskinien þat er sꝩa til synum sæm maðr se mikinn loga langa leið af myclum ælldeÐar skytr af i lopt upp at sia hvassum oddum misiamnum at heð oc mioc ukyʀrum oc ꝩærða ímisir hæðʀe oc bragðar þætta lios alt til synum sꝩa sæm sꝩipannde logeEn mæðan þæsser geislar ero hæster oc biartazter þa stænndr þar sꝩa mykit lios af at þeir mænn er uti ꝩærða stadder þa mægo þæir ꝩæl fara leiðaʀ sinnar sꝩa oc at ꝩæiðeskap æf þeir þurfuSꝩa oc æf mænn sitia i husum sinum oc er skér yfir þa er sꝩa liost inni at hvæʀr maðr kenner annan sa sæm inni er staddrEn sꝩa er þætta lios brigðiligt at þat þyckir stundum ꝩæra docqvaresꝩa sæm þar giose upp sꝩartr reycr a millum eða þiuccr miorqꝩi oc er þa þꝩi licazt at liosit kꝩæfiz þa í þeim reꝩc sæm þat se buit at slocnaoc sæm þat kꝩof tæcr at þynna þa tæcr þat lios annat sinni at birtazoc þat kann at ꝩærða stunndum at monnum syniz sꝩa sæm þar skioti af storum gneistum sꝩa sæm af sinndrannda iarni þꝩi er ny tækit ꝩærðr or afli en þa er notten liðr oc dagr nalgaz þa tæcr þætta lios at lægiaz oc er þa sæm þat hværfi allt í þann tima er dagr birtizEn þeir mænn er í ætlan eða íumrœðo hafa slica luti fœrt þa ero þeir þrir luter er mænn hafa i getor fœrt at æinn hvæʀr munnde ꝩæra af þeim Mænn sægia sumir at ælldr kringi umhværfis hofin oc oll ꝩotn þau sæm hit ytra rænna um boll iarðarinnarEn mæð þꝩi at Grœnaland liggr a hinni yztu siðu heimsens til norðrs þa calla þeir þat mæga ꝩæra at þat lios skini af þeim ællde er umhværfis er kringðr hin yztu hofinÐætta hafa oc sumer í rœður fœrt at i þæn tima er ras solarinnar ꝩærðr unnder bælli iarðarinnar um nottena at noccorer skimar mæge af hænnar geislum bæra up a himinenn mæð þꝩi at þeir kalla Grœnalannd sꝩa utarlega liggia at a þæsse heimsens siðu at bræcco hvelit iarðarinnar ma þar minnka þat er firir bæʀr skin solarinnaʀEn þeir ero sumer er þætta ætla oc þat þycki oc æi ulicazt ꝩæra at isarner oc frostit drage sꝩa mykit afl unnder secat af þeim geisli þæssi skimiEigi ꝩæit ec þa luti fleiri er i getor se fœrt um þætta mal en þæssa þria luti er nu rœddum ꝩer um oc ængan dœmum ꝩer sannan af þeim en þæssi þycki mer æi ulicaztr er siðarst rœddum ꝩer umEigi ꝩæit ec oc fleiri þa luti a Grœnalannde er mer þyckia amínnínga ꝩærðer í umrœðo en þæssa eʀ nu hafum ꝩer um talat oc her ero ritaðer æptir ætlan hoskra mannaSunʀ þeir luter ero her aller um rœdder er mer þycki unndarlegir ꝩæra oc þo mykell froðleicr at maðr ma fara ut or heiminum oc sia sialfr þau ænndimærki er guð hæfir skipat mæð sꝩa myclum torfœrum sæm nu hafi þer fra sagten ænn þikki mer litit ꝩanspurt um þætta sama mal æpter þꝩi sæm þer gator i hinu fyʀra orðe Ðer sagðut sꝩa at þæssum þræm gatum at yðr þotti þat licazt ꝩæra at þætta lios munnde skina af frosti oc iaclumen i fyʀra orðe letur þer þat fylgia þa er þer sagðut hværso þætta lios ꝩar til synum at þar skaut upp ændr oc sinnum þoco oc miorqva lican sꝩortum reꝩc í þꝩi liose oc þyckir mer þat unndarlect ꝩæra æf kulðenn er þar sꝩa algangsa at af hanum stænndr þætta lios lict ælligum geislum hvaðan rœycr sa kœmr eʀ stunndum þykkir skyia oc skyggia firir liositsꝩa at þat þyckir naliga kꝩafna ꝩið þꝩi at méʀ þickir þat lict at hælldr ꝩærðr rœykrinn af ylinum en af frostenoÐa er ænn sa annaʀr lutr er mer þycker oc unndarlegr ꝩæra er þer gator ænn fyʀr i yðaʀri rœðu at þer talðut hælldr Grœnaland ꝩæra ꝩæðr gott ennda er þat þo fullt af ioclum oc froste þa ma ec þat ꝩarla skilt fa hværso þat land ma ꝩæðrgott ꝩæraFaðeʀ þat er þu spurðer um reyc þann er stunndum syniz fylgia norðrliose oc letzt þat fylgia at þer þotte þat lict at reycrenn kœme hælldr af yl en kulða þa sanna ec þat mæð þer en þu matt þat ꝩita at hvarꝩætna þar sæm iorðen er þið unnder ioclinum þa ꝩarðꝩæiter hon æ noccorn ꝩærma í unnderdiupum sinumSꝩa oc hafit unnder isunum þa ꝩardꝩæitir þat oc noccorn yl í diupum sinum en æf iorðen ꝩæri án allan ꝩærma eða yl þa ꝩæri hon oll í æinum þælafra oꝩanꝩærðu oc niðr til hinna næzto grund ꝩallaSꝩa oc hofin æf þau hæfðe ængan lut ꝩærma í ser þa ꝩæri þat allt æinn iacull fra oꝩan ꝩærðu oc til gʀunnzUærða munu oc hvartꝩæggia storar riꝩꝩr aþeim iaclum er á lanndeno liggia eða sꝩa oc ꝩaker a þeim isum er í hafino liggiaEn hvarꝩætna þar sæm iorð ꝩærðr bæʀ su er þið er hvart sæm hælldr er at hon bæraz þar sæm ængi liggr iacull yfir hænni eða bæraz hon unnder ginannda riꝩꝩm iakulsensSꝩa oc hafit þar sæm þat bæraz unnder sunndr slitnum ꝩokum issens þa gefr hvar- tꝩæggia þaðan ropa af unnderdiupum sinum oc kann ꝩæra at þat duft samnez saman oc syniz þat lict rœyki eða miorqva oc taki su þoca firi at draga norðr liose þeim sinnum er þꝩi þycki lict ꝩæra sæm þat kꝩœfi reycr eða miorkꝩiEn þar er þu rœdder um ꝩæðrleic lannzens at þer þotti þat unndarlect hꝩi þat lannd ꝩar ꝩæðr gott kallat þa ꝩil ec þat sægia þer hværso þꝩi lannde er faritÐæim sinnum er þar kann illꝩiðri at ꝩærða þa ꝩærðr þat þar mæð meiri akefð en i flæstom stoðum aðrumhvartꝩæggia um hvassleic ꝩæðra oc um akefð frostz oc snioa en optazt hallda þar illꝩiðri litla rið oc er langt í millum at þau koma oc er þa goð ꝩæðratta millum þæss þo at landet se kallt oc ꝩærðr þꝩi nattura iaculsens at hann ꝩærpr af ser iamna kalldum gust þeim sæm elom rinndr brot af hans andliti oc hælldr hann optazt bæro hofðe yfir serEn iamnan giallda hans þo nalæger grannar þꝩi at oll annur lonnd þau er ínannd hanum liggia þa taca mikel illꝩiðri af hanum oc koma þau oll þa a er hann rinndr af sialfum ser mæð kalldum blæstri Nu æf þer þyckia skilz þætta þa þycki mer æige fleiri sꝩor her til koma en nu hæfir þu heyrt her af þæssosunr segir sina þyckío Ðæsser luter skiliaz mer aller ꝩæl oc þycki mer ꝩist sannlect at sꝩa muni ꝩæra en þo ero ænn þeir luter er þer gatur litlu fyʀr i yðaʀri rœðu er ec ꝩil ænn mæð yðru leyfi til forꝩitnazÐer sagðut sꝩa at baðar siður heimsens ꝩæri calldar iam ꝩæl hin syðri sæm hin nœrðre en ec hœyri þat alla mænn sægia þa sæm sunnan af lonndum koma at þau se æ þæss heitari er maðr fæʀr sunnaʀrSꝩa oc aller þeir ꝩindar er or suðrættom koma þa ero þæir bæðe blautare oc læri en aðriʀ ꝩinndarSꝩa gera þeir ꝩinndar oc iðulega um ꝩætrum goðan þey þo at aðrer ꝩinndar se sꝩa kallder at frost stannde af oc isa læggi En þa er ꝩarmt er sumaʀ þa er þo æi iamnan sunnan ꝩinndr læri en aðrir ꝩinndarNu æf yðr leiðez æigi spurning min oc þœtti ec æigi of margs spyriaþa ꝩillda ec ænn biðia yðr at þer ꝩæittit sꝩor þæssaʀri spurningFaðer talar fullꝩítr Ða er ec sagða yðr at a himnum ꝩaro komner skipaðer þrir ꝩægir torfœrileger æinn brænnannde en tꝩæir kallder þa gat ec þæss at hinn heiti ꝩægr bœygiz or austri oc i ꝩæstrEn æf ec hæfi þat sagt mæð retre skipan þa ætla ec ꝩist at iamkolld se at þꝩi í syðri siðunne sæm í nœrðreEn þo ætla ec oll þau lonnd er liggia næʀ hinum heita ꝩæginum hvart sæm þau liggia firi sunnan hann eða norðan þa ætla ec oll þau heit ꝩæra en hin ætla ec kolld ꝩæra lonnden er fiaʀri liggia a hvaʀri tꝩæggia siðunneEn þar er þu gazt þæss at aller mænn sagia lonnden æ þꝩi heitari er sunnaʀr fæʀr þa ætla ec þat þꝩi ꝩallda at þu mant ængan þænn funnit hafa er iamlangt hafi suðr a lonnd farit fra þeim heita ꝩæginum sæm þæssi lonnd liggia norðr ífra er nu hofum ꝩer um rœttEn þar sæm þu rœdder um þat at ꝩinndarner þeir sæm or suðrættum koma ero ꝩarmare en aðrer þa er þat lict at hann ꝩærðe ꝩarmr til ꝩar at koma þo at hann blesi af sunnan ꝩærðri frosinni heimsins siðu þꝩi at hann blæss gegnum boginn ring brænnannda ꝩægar oc kœmr hann þꝩi ꝩarmr norðr igegnum hann þo at hann blasi kalldan sunnan tilOc æf mæn byggi iam næʀ hinum kallda ꝩæginum asyðri siðo sæm Grœnlænndingar bua a hinni nœrðri þa ætla ec ꝩist at iamꝩarmr kœmi norðan ꝩinndr til þæiʀa sæm sunnan ꝩinndr til ꝩarþꝩi at sꝩa æigu þeir norðr at lita til miðs dags oc allrar solar rasar sæm ꝩer æigum suðr at lita er firer norðan buum solina Ðat sæm fyʀr hofum ꝩit um rœtt at um ꝩætrum er her solar gangr litill en sꝩa mikel gnott um sumarit at naliga er allt sæm æinn dagr se Nu skalltu a þꝩi marca at ꝩægr solarinnar er æinkum bræiðr oc er æigi ras hænnaʀ sꝩa mio eða bein sæm hon rænni iafnan a æinum strængEn þægar hon tæcr hinaʀ yztu rænnzlur askaðum ꝩæg til suðrs þa hafa þeir sumaʀ oc nogan solar gang er bua aytztum siðum heimsenstil suðrs en ꝩer hafum þa ꝩætr oc æclu solar gangsEn þægar sæm sol tæcr hina yztu rænnzlu til norðrs þa hafum ꝩer yfrinn solargang en þeir hafa þa kalldan ꝩætr oc fæʀr sꝩa iamnan at hon stigr þa upp til norðrs eʀ hon stigr niðr til suðrsen þar hon stigr niðr til norðrs þa tæcr hon at ꝩaxa til hinnar syðri siðuþat skalltu oc ꝩita at sꝩa fæʀr dœgra skipti sæm solar gangr þꝩi at sumum stoðum er þa miðr dagr er sumum staðum er mið nottEn sumum staðum rænnr þa dagr upp oc lyser er sumum staðum tæcr at rœcqva oc natta þꝩi at iamnan fylger dagr solinnioc lios en skuggenn flyʀ solina oc sœker þo æpter hænne æ sæm hon liðr undan oc er þar iamnan notten sæm skugginn eren þar iamnan dagr sæm liosit erEn nu æf þæsser luter skiliaz þer aller ꝩæl er ꝩit hafum nu um rœtt þæssar stunnder hvartꝩæggia um dœgra far eða solar gangeða allir aðrir þeir luter er ꝩit hofum þar um rœtt þa mattu ꝩæra firi þꝩi fullgoðr farmaðr at faer manu um slica luti fleira spurt hafa en þusunr Vist þœtti mer nu froðleicr i ꝩæra æf ec mætti alla luti þa muna er þer hafit mer nu kunniga gerfaSꝩa þyckiumz ec nu þat finna í yðaʀri rœðo at yðr þykkir yfrit margra luta ec hafa spurt i þæssaʀri rœðoEn æf yðr leiðez æigi spurning min þa er su enn æin litil spurning er ec ꝩillda til forꝩitnaz mæð yðro leyfioc mer þyckir horfa til farmanna iðrottarÞer gatur þæss mioc longu í yðaʀri rœðu at þat byriaðe þeim monnum er farmænn ꝩilia ꝩæra at ꝩæra arbuner um ꝩarum oc sia ꝩið þꝩi at ꝩæra um haustum længi i hafi en á tima qvaður þer æigi nær yðr þœtti fyrst til hættannde ꝩæra um ꝩarum at fara ifir hof lannda a millum eða sꝩa oc næʀ yðr þœtti siðarst til hættannde ifir hof at fara um haustumþæss gatur þer mæð hværium at burð hofin toku at lægia storma sina en um þat rœddur þer æcki mæð hværium hætte þau taca at ukyʀraz oc ꝩil ec ænn giarnsamlega biðia at yðr leiðez eigi at leysa þæssa spurning firir merþꝩi at mer ꝩirðez at bæraz mætti sꝩa at at þœtti æitt hvært sinn nauðsynlect at ꝩita oc þo froðlect at kunnaFaðeʀ þeir luter er þar rœðer þu nu um þa er ꝩarla sæm mæð æinum hætti þꝩi at hof ero æigi oll íofnHof ero æigi oll íamstór smo hof ero skipað mæð litlum torfœrum oc mægo mænn til hætta flæsta alla tima ífir þau at faraþꝩi at þar er firi litlu at seaæins dœgrs byʀ eða tꝩæggia þeim mannum er ꝩæðrkœner eroþꝩi at þau ero morg lonnd er gott er til hafna í þægar er mænn koma til lannzEn hvær- ꝩætna þar sæm sꝩa er til ꝩaxit at mænn mægo biða byriar í goðri hofn eða ælligar se goðra hafna firir ꝩan þægar maðr kœmr fram ennda hafit sꝩa litit at æigi þarf længri forsia firi at hafa en æins dags færð eða tꝩæggiaþa ma yfir slic hof hætta næsta í hværn tima er synizEn þeim er leið er skipað mæð torfœrum meirum annat hvart mæð longu hafi rasta fullu eða ællighar se þæiʀa lannda ꝩan firi stafni er hascasamlegar hafner ero í annat hvart firir skeria sacaʀ eða boða eða gʀunna eða stoʀra sanndaþa er hværꝩætna þar sæm sꝩa er til ꝩaxit at mycla forsio þarf firi at hafaoc æigi ma þar siðarliga til hætta at fara yfir slic hof lannda mæðalEn þar er þu leitaðer æptir tima þa þycki mer þat sannligazt at ꝩarla se siðaʀr til hættannde yfir hof at fara en í þænn tima er inn gengr andꝩærðr octobæʀþꝩi at þa þægar taca hof mioc at ukyʀraz oc ꝩæx þæiʀa stormr iafnan siðanþꝩi mæʀr er siðaʀr er a hausti oc næʀ meiʀr sœkir ꝩætriEn i þann tima er inn gengr septima decima kalendas noꝩæmbrisþa tæcr austan ꝩinndr at uglæðiaz oc þyckiz ꝩæʀa aftignaðr æptir braut tækinn hafuð bunað gullegrar koronuÐꝩi næst sætr hann a hafuð ser skyþactan hottanndꝩarpar af þiosti miclum sꝩa sæm syrgiannde æptir ny fænginn skaðaEn þa er lannd~~-nyrð~~synningr litr ufagnað granna sins þa ryggiz hann mæð tꝩæfalldri sorghSu er hans annur sorg at hann ræðezc slict ran sæm austan ꝩinndr hæfir fengitEn annor er su at hann ryggiz af harmi goðs granna sins oc agetz hann œsiz af harmi reiðs hugar oc yglir brunum unnder folgnum skrufioc blæs þiostsamlega reꝩtannde slæꝩoEn þa er sunnanꝩinndr litr reiðe nasættra granna þa skryðez hann mæð skyiaðre loðkapooc hirðir sꝩa firir þeim sinn auð oc ylsamlegar fehirzlur oc blæs harðlega sꝩa sæm mæð ottasamlegre ꝩornEn þa er utsynningr ꝩærðr ꝩaʀr at ꝩinatta kolnar æpter rofnar sætter þa klœccr hann af harmi hugar mæð storum rægnelum yglir augu yfir tardauggu skeggi bælger hvapta unnder þyccskqvaðum hialmiblæs af œðe mæð kalldum regnskurum leiðer fram harla þyccar bylgiur oc briost myclar barur mæð skipgiarnum afollum oc byðr allum hafstormum at œsaz mæð kapsamlegre reiðeEn þa er ꝩæstan ꝩinndr ser þat at hanum kœmr af austri ryghlegr blastr oc harmsamleg anndꝩorp þar sæm hann ꝩar aðr ꝩan þaðan ꝩið at taca skinannde geislum mæð hatiðlegum ꝩingiafumþa skil hann þat gorla at sætter ero sunndr slitnar oc up sagt allri friðar gerð oc ryggiz hann mæð mykilli qviðu sacar ufriðaʀ oc fæʀr hann í sꝩaʀtan uglœðe kyrtil oc drægr þar yfir sec graskꝩaða kapo oc castar akafligha onndu mæð harmsamlegri qviðusitr mæð snærkiannda næfi oc frottannda ꝩoʀrumEn þa er braðlyndr utnyrðingr ser þænna ryggleic granna sinnaoc litr skaða sialfs sins um kꝩælldligar fægrder þær er hann ꝩar ꝩan aðr at hafa þa synir hann skiott lunndærni mæð striðri reiðeyglir hælldr hvasligha brynnreyter harðlega mæð skrapannda hagle oc leiðer fram glumrannde reiðe þrumur mæð ogurlegum ælldingumoc synir af sinni hænde ogurlega reiðe ón allrar ꝩægðarEn þa er norðanꝩindr sacnar þæiʀaʀ bliðu er hann fecc af sunnanꝩinnde oc milldlegra ꝩingiafa þa leitar hann at sinum fiarhirzlum oc rosar þa þeim auð er hann hæfir gnogaztan til oc leiðer fram decqvan skima mæð glæannda froste sætr a hafuð ser ískalldan hialm yfir íoclaðu skeggiblæss striðlega at hagls fullum skyfiallumEn kalldr lanndnyʀðenngr sitr reiðulega mæð sniodrifno skeggi oc gustar kalldlegha ꝩinndþrotnum nasum æitlar aughum unnder rimfrosnum brunum snærkir kinnʀ unnder kalldskꝩaðo ænne hvætr hvapta mæð iskalldri tungu blæs af þioste mæð smoglegho rænnidrifiEn at sunndrslitnum friðe millum þæssaʀra atta hofðingia oc al œstum ꝩinndum mæð stormsamlegre akefð þa gœrir monnum ofœrt yfir hof at fara landa a millum mæð margum torfœrumDagr skemmizen nott myrqviz haf okyʀr-riz barur styrkiazk en adrycker kolnaʀægn stœrizk en stormr kꝩæikeztBoðar ꝩaxaen strannder synia goðra hafnaMænn dæsazk en skipfarmi kastar oc tynizk iðulega mikell manna fiolðe sacar of mykillar tilhættniSalur ero lagðar unnder hascasamlega doma firi ꝩangetzlo sacar oc skiotlegs dauðaNu er firir þꝩi allum ꝩitʀum monnum ꝩiðr siannde at ꝩærða siðarlega i hafum stadder þꝩi at ꝩið margum haskum er at sea oc æigi ꝩið æinum æf maðr hætter of mioc unnder slica timaNu er firi þꝩi þat bætr til ætlat at fara mæðan bæzt er sumars at þat er ꝩan ꝩæʀr æf illa lyðer mæðan ꝩæl er firir seeð oc ꝩitrlegaen þat er ꝩist bætr en ꝩan er at æf þat fæʀr ꝩæl er heimsklegha er til raðet eða ætlat fyr anndꝩærðu þo at þat lyde stunndumÐat kalla ec ꝩitrlegre til ætlat at maðr siti mæðan sꝩa mykilla haska er ꝩan oc neyti mæð goðo hofi oc rolegre hvilld um ꝩætrinn þæss sæm hann aflar mæð starfi um sumarithældr en hann ægni til þæss mæð sinu sialfræðe at hann tyni allri þæiʀi aflan a litilli rið er hann starfaðe til um sumaritEn allra mæst er firi sialfum ser at sea þꝩi at hann aflar alldrigin siðan æf sꝩa illa bæʀr til at hann fylgir tioni sialfrSunr Nu er þætta ꝩæl raðet at ec ioc mina spurning í næsto rœðo þꝩi at ec hæfi bæðe fængit af yðr siðan froðleg sꝩor oc þo nytsamlegollum þeim er ꝩit hafa til at skiliaoc ser i nyt fœra þæssa luti er nu hafir þer um rœttfirir þꝩi ꝩil ec biðia yðr ænn at þer talit mæð nockorum orðum um þathværsu snæmma um ꝩarit yðr þycki til hættannde ꝩæra í hof at fara lannda a millum mæð a kꝩæðnum tima æpter þꝩi sæm ec bæiddumz i hinni fyʀri spurningoFaðeʀ Flæst oll hof firi utan hin stœrsto hof er monnum ꝩæl til hættannde ifir at fara i þann tima eʀ andꝩærðr aprilis gengr innþꝩi at i þann tima er inn gengr septima decima kalendas aprilis þa tognar dagr sol ꝩæx en nott skemmizkNorðan ꝩinndr fægir ꝩægiliga anndlit himins mæð sꝩalre oc lettre ꝩæðrblaku oc sopar brot alla illꝩiðris baccarughlannda skys oc beiðez nyrar sættar gerðar mæð bliðri æptir leitan oc sætiaz þa nyialeic grið allra ꝩinnda a millumþꝩi at þa girnaz þeir aller at taca hvilld æptir moðlega reiðe oc ærfoðlegan blastr oc samtængiz þa annat sinni ny sætt þæiʀa a mæðal æptir þꝩi sæm fyʀr ꝩar sagtþa er um þæiʀa sættar gerð ꝩar rœttletta rægnskurer baror lægiaz afoll minnka oc sꝩenaʀ allr þrote þiotannda hafsoc letta allir stormar kœmr ro æptir hꝩilldarutg hv- laus ʀott Nu hæfi ec gort sæm þu bæiddez at synnt þer hvarntꝩæggia tima mæð akvæðum bæðe um haustum oc um ꝩarum ner mer synndez raðulegazt at fara yfir hafs haskaSꝩa hæfi ec oc þa tima þer kunna gorfa er mer þyckia hælldr til hvillda fallner en faraMarkat hæfi ec oc mæð noccorum orðum firi þer birting loptz eða þau ænndi mærki er skipað ero í himnum hvartꝩæggia þau er torfœrilegh ero oc sꝩa hin er fœr erooc æf þu mannt alla luti þæssa innilegega er nu hæfi ec rœdda firir þer þa mantu æigi talðr ꝩæra mæð ufroðum farmonnumæf þu ꝩillt þæssaʀraʀr iðrottar freistaNu er rað at fæsta luti alla ꝩæl í hug þer fyst er nu hæfir þu heyrða en siðan er costr at spyria fleira æf synizSunrA hinum næstafunnde er ec ꝩar a tali ꝩið yðr hæʀra þa heyrða ec af yðrum munni spaclega rœðu oc nytsamlega hværium er næma ꝩil til þæiʀaʀ iðrottar sæm su rœða ꝩar um gor oc hæfi ec siðan þa rœðo hugleidda oc ꝩænnti ec at ec muni mioc hugfæst hafa til minnis flæsta alla þa luti er þar ꝩar um talat hværia gefo sæm ec bær til fram a leið at fylgia en ec munnde þo þæss þurfa sæm hvæʀr annaʀra at fylgia ꝩæl allu þꝩi er maðr ꝩærðr goðs askyniaeru oc ꝩænne þeir til er hugleiða en hinir er glœma en hværia gefu oc auðnu sæm ec bær til at fylghia þa fyser mec þo at næma mæðan þærs er costrNu mæð þꝩi at þeir lutir ero ænn i hug mer er mec fyser at spyria þa ꝩil ec fyʀri lœyfis biðia til rœðu en ec byri þa luti er mec forꝩitnar en siðan ꝩænta anndsꝩara er ec hæfi mina rœðo fluttaFaðer þat er næst rœddum ꝩið um kaupmanna lif eða atfærðer þa ætla ec at ꝩit minntumz þæiʀa luta flæstra er þar ꝩar mæst nauðsyn um at rœða oc þærs ꝩænti ec at sa maðr man æigi illa heitinn í atfærð sinni er þat ꝩarðꝩæiter ꝩæl í alla staðe er þa ꝩar rœttEn æf þec forꝩitnar oc fyser ænn noccot framaʀr þar um at spyria þa ꝩil ec bliðliga sꝩara æf ec kannOc þo at þu ꝩilir byria aðra rœðoþa ꝩil ec giarna sꝩara æf ec hæfi froðleic til oc skallþu í lœyfi spyria slics er þec fyser en slict ꝩærðe til anndsꝩara af minni hænnde sæm guð gefr æfni tilSunʀ þa rœðu er næst heyrða ec yðr sægia um kaupmanna iðrott þa ꝩar hon mæð glœggara froðleic fram flutt i sꝩorum en í spurning oc ꝩil ec nu lata þa rœðo hvilazNu mæð þꝩi at ec ætla þæiʀar iðrottar at freista mæð yðru lœyfi þa kann þat at ꝩæra at mioc langt ꝩærðe millum occoarra funnda en æf ec em yðr fiaʀʀi þa er ængi ꝩan at ec æigi cost yðars raðs at leita þo at ec ꝩillda ef hugr girniz noccors annars raðs oc iðrottar en ꝩæra kaupmaðrEn þo at ꝩið finnimc heilir at guðs ꝩilia þa syniz mer þo ꝩæl raðet at ec spyri þæiʀa luta er forꝩitni min beiðezc mæðan ec a ꝩisan cost til orlausnarEn firi þꝩi er allra skylldazt at næma ukunna luti mæðan er þærs er costr at æigi er ꝩist hvart þa er costr at spyria er ꝩist þœtte nauðsyn at forꝩitnazNu æf sꝩa kann at bærazt at mer ꝩærðr kunnegr kaupmanna siðr eða okunnra lannda heimanfor oc fyser mec til konongs at fara oc sea þar meira ageti i siðum en i kaupfarum sa ec þa ꝩillda ec giarna heima næma af yðr þa siðu sæm í konongs forunœyti ꝩæri nytsamlegaztir at kunna þo at æigi se ꝩist at ec þurfa þar til at tacaNu æf yðr syniz æigi slic forꝩitni þarflausa þa ꝩillda ec at þer gerðet mec froðan af þeim siðum er nu hæfi ec um rœttFaðer Eigi ma þat þarflausu kalla at forꝩitnaz þa siðu er mæð konongi er oc hafa þarf firi þꝩi at þar er upphaf allra goðra siðaoc kurteisiæf æptir þꝩi fæʀr sæm skyllde oc fornt er upphaf tilEn þo er ꝩarla sæm æinfalldr se siðr mæð konongi þꝩi at þar ero margfalldar þionostor oc æmbætti oc ero þeir flæstir allir í minni siðar gezlo er minni ero i þionostoOc þeir er ageter ero i þionosto þa skil þa ænn mikit um siðueða atfærðer oc er þꝩi ꝩæʀr at optazt ꝩærða þeir færi er ꝩarðꝩæita hina bæzto siðu hælldr en hiner er mæðal siðar mænn ero eða ꝩarla sꝩaNu ꝩæit ec æigi hvara siðu er þec forꝩitnar þæiʀa er bæzter siðar mænn ero eða hina er fleiri ꝩærða samanSunr þat munnde mer ꝩæl gegnaoc hværium þeim er forꝩitnaz ꝩil ukunna luti hvart sæm þat er um siðar nam eða annan froðleik at hvæʀr næmi þat er bæzt ꝩæri oc nytsamlegaztþꝩi at þeir ero færi meistaraʀner er þat kunni at kenna oc allt er þat oc tornæmara en hitt er fanytt er eða mæð allu ængu nytNu mæð þꝩi at ec hœyri þat a t a hvaro tꝩæggia man grein ꝩæra aþionosto manna oc sꝩa a siðum í hirð konongs þa ꝩil ec nu þærs biðia at þer gerit mer kunna alla þa skipan er þar er oc skyrit firir mer hvær grein a þionosto er eða hvat hvæʀri þionosto fylghirSꝩa oc um siðu hværir þeir eru er yðr synaz goðer oc ꝩist nauðsynligir at næma þeim er konongi ꝩil mæð sœmð þiona eða sꝩa oc hværir ꝩist ero ꝩiðrsianndeoc hamnannde æf maðr ꝩil siðar samr ꝩæraoc leita ec þꝩi sꝩa ꝩanndliga æptir þæssaʀri rœðu at ec hæfi seet margha þa mænn koma or konongs forunœyti er ec hæfi gorla athugt þæiʀa siðum oc hafa mer synnz þeir flæster aller þꝩi nær kurteisir eða ꝩarla sꝩa sæm hinir er alldri komo til hirðarNu ꝩæit ec æigi hvart er hælldr er at ec kann ænga skyn á hvat kurteisi ereða er sꝩa sæm mer hæfir synnzFaðer Ef þer ꝩærðr þæss auðit at koma til hirðar þa þarftu þat at ꝩarazc er þa hænnder er siðlausir koma til hirðar oc hoꝩæskulauser koma fra hirð ef þu ꝩilt bæðe heita siðgoðr oc hoꝩæskrEn mæð þꝩi at þu hæfir æpter leitað hvæʀ grein á er þionostom eða siðum i konongs hirðþa skal þat nu skyra firi þer oc sꝩa hvat þeim ꝩælldr er uhaꝩæskir koma þaðan oc illa siðaðer Ðꝩi er lict æf skynlauss maðr fæʀ til hirðar sæm ufroðr .ᛘ. fari til Iorsala eða skilningar laus komi i skola goðanæf ufrodr maðr fæʀr til Iorsala þa truir hann sialfr at hann se froðr oc sægir ífra sinni færð oc þat flæst er froðum manni þycki ænskis ꝩært nema gabs oc haðsSꝩa gerir oc hinn skilningar lausi æf hann kœmr fra skola þa hygz hann þægar ꝩæra goðr klærcr oc ꝩærðr fæginn oc gœrir af miket spott æf hann finnr þann eʀ æcki kann mæð olluEn æf hann finnr noccorn þann er klærcr er þa ꝩæit hann sialfr æckiSꝩa ꝩærðr oc æf usnotrer mænn koma til konongs hirðarþa sœkia þeir þægar sina maka oc næma þat af þeim er þeim er auðnæmazt oc hann ꝩar aðr orðenn mæst askynia en þat er ækki nema skamsyni oc heimskaEn æf hann kœmr fra hirð þa ꝩærðr hann slica kurteisi oc siðu a syna aðrum sæm hann nam þarEn þo gœra þat marger þeir er af ukunnum stoðum koma hvart sæm hælldr ero af ukunnum aðrum lonndum eða hirðum oc finna þeir þa er aðr hafa heima firi ꝩæritat bæra morgh tiðænndeoc hyggiaz þægar ꝩæra sannfroðer bæðe um siðu oc tiðænnde er þeir sia ukunnar þioðereða annur lonnd oc allra mæst hænnder þat skamsyna mænnNu ꝩarazt þu at æigi hænnde þic slic ufrœðe æf þu ꝩilt ꝩæra ꝩæl siðaðrEn þar er þu leitaðer æptir hvær grein er ꝩæri á þionostum manna i konongs hirð þa er þat skyrannde oc sꝩa hvat hvæʀri þionosto fylgerAller þeir mænn er handgengner ero konongi þa ero huscarlaren siðan greiniz tign oc ꝩalld mæð þeim sꝩa sæm þeir kunnu til at þiona oc konongr ꝩil hværium gefit hafaNu ero þeir æiner huscarlar er innan hirðar ero iamnan mæð konongi oc ero þo æigi mala mænn oc æigi skolo þeir þar eta eða dræcca sæm hirð konongs mataz þeir skolu oc þiona i konongs garðe alt þat er ræðes maðr kræfr þa til hvart sæm hann kræfr þa til færða eða til annars ꝩærcnaðar i konongs garðeSunr Ðærs ꝩil ec biðia yðr hœrra at æigi ꝩirðe þer þætta mer til braðskœytis eða þæss at ec ꝩili stoðꝩa rœðu yðra þo at ec spyri mæð noccorum orðum um þæssaʀra manna þionostoFaðer Mæðan ꝩit erum i þæssaʀri rœðu spyr slics sæm þer syniz hældr en þec iðri æpter oc ganger þu fyrir þꝩi oꝩiss þæss er þic forꝩitnar at ꝩanspurt se af þinni hænndesunʀ Mæð þꝩi at þæsser mænn eʀ nu hafi þer um rœtt lifa mæð starfi oc ꝩærcnaðe i konongs garðe oc lifa þar hoꝩæsku lauser sꝩa sæm i heraðe hværn snuð sea þeir sinn í þꝩi at ꝩæra hælldr mæð konongi en ꝩinna firi frænndum sinumeða fæðrum í heraðe eða fara kaupforum oc afla ser sꝩa hælldr fiarFaðeʀ þar ero morg tilgong at slikir mænn ero mæð konongi hældr en i heraðum eða kaupforumþeir ero sumir er firi þꝩi ꝩilia hældr ꝩæra mæð konongi en i heraðum þo at þeir ꝩinni þar slic ꝩærc eða meiri at þeir ero sꝩa fatœkir at fe at æigi kaupfarar costr firi fatœctar sakaroc eigu þeir þo margar goðar kynqvisler en æf þeir ꝩinna i heraðum þa ero þar marger fe meiri er æigi ero meiri at kyni eða ꝩarla sꝩa en æf þeir eigu noccoru at skipta þa taca hinir auðgu traust af fe sino oc bægia þeim er felauser ero sꝩa at þeir mægo æigi retto na i þæiʀa ꝩiðr skiptum oc þycki þeim bætra at ꝩinna i trausti mæð konongi en traust lauser i heraðeEn sumum ganga til ꝩiga færðe eða annur ꝩanndræðe oc þurfu þeir firi ꝩanndræða sacar leita ser traustz af konongs afliþeir ero oc sumer at þat þyckir skemtan at ꝩæra iamnan í fiolða oc þo iamnan mykit traust hvat sæm til hannda kann at bærazOc æf þeir koma i herað þar sæm þeir þotto aðr traust lauser ꝩæra þa þyckia þeir siðan ꝩæra hværs mannz iam macar firi traust sacar er þeir ꝩærða konongs mænnoc æf þeir ꝩærða dræpnir i æinꝩigumþa tæcr konongr .xl. marca i þægn gillde firi þa sæm firi aðra þægna sina oc morc gullz um fram i huscarls giold æf æinn hvæʀr ꝩærðr dræpinn af hans huskarlumUit þu oc þat at margir koma þeir til hirðaʀ or heraðe er þar þycki monnum litil til kœmð at ꝩœra en þat ꝩærðr þo iðulega at þeir fa mikil mætorð af konongi sacar þionosto sinnaʀ æf þeir kunnu til at getaer heima ꝩaro litils ꝩirder í hæraðeEn þeir sæm mykils þottu ꝩærðer heima mæð kotkarlum bæðe firi fiar sacar oc frænda oc fostbrœðraþa ꝩærða þeir opt æigi meira ꝩirðdir i hirðum mæð konongi er fe rikir koma til hans en hinir er fatœker komaEn þeir er mæð litlum fiarlut koma til konongs eða mæð allu ængan oc æigu æcki annars cost en hafa slict sæm konongr ꝩilþa miskunnat hafa þa hæfr hann sꝩa hatt bæðe at riki oc fiar lutum at þeir ero yfir frænndum sinum þar sæm þeir þottu aðr æigi ꝩæra iamnmakar frænnda sinna en þeir kœmi til konongsOc ꝩælldr þꝩi annat tꝩæggia hvatleicr þæiʀa í orrostom oc goðer siðer i hirð eða ero honum trygger um alla luti oc rœkia ꝩitzku oc astsæð ꝩið hann oc hialpr hann þeim ꝩiðr oc hæfr hótt er hann ser at ꝩið hann ꝩilia sanna astsæmð hafa oc mæð sannre ꝩinatto ꝩilia honum þionaNu ꝩallda sliker lutir þꝩi at konongr hæf opt oc iðulega þa hott af sinni miskunn er fatœker ero oc hætta firi þꝩi marger a at fara til konongs at þærs ꝩænta aller at þeir muni þaðan sœmð oc mikel mætorð fa oc sœmilega upreistSunr Nu þyckiumz ec hafa fenget gnog sꝩor oc sonn sꝩa at mer þycker ukynlect at þæsser mænn er nu hafir þer um rœtt ꝩili hælldr ꝩæra konongs mænn en i heraðumþo at þeiar ꝩærðe mæð iam þungu starfi eða þyngra en mæð bonndumoc ꝩil ec nu þæss biðia at þer synir meʀr ænn fleiri þær þionostor er mæð konongi ero sꝩa at mer se æcki þat ukunnict af þeim æf sꝩa ma ꝩæraFaðeʀ Ðat ma ꝩæl ꝩæra mæð þꝩi at þec forꝩitnar slicra luta þa skal ec syna þer þat sæm ec ꝩæit þar afEnn ero þeir huscarlar konongs ínnan hirðar mæð konongi er auk næfni eigo mæð huscarla nafnioc heita þeir gestir oc fa þeir þat nafn af fiolskylldri syslo þꝩi at þeir gista margra manna hilyli oc þo æigi allra mæð ꝩinatto en þæsser mænn eru þo mala mænn konongs oc taca halꝩꝩan hirð manna malaEn þæsse sysla fylger þæssaʀra manna þionosto at þeir ero skyllder at hallda niosnir um allt riki konongs oc ꝩærða ꝩarir æf hann á noccora úꝩini í riki sinoen æf uꝩinir ꝩærða funneʀr þa skolo gestir firi koma þeim æf þeir mægo þꝩi a leið komaOc æf konongr ꝩisar gestum at oꝩinum sinum oc ꝩærða þeir dræpner er at er ꝩisat þa eigu gestir firi starf sitt fiar luti þæiʀa þa er þeir flytia þat sinni brot mæð ser firi utan gull þat a konongr oc sꝩa allt þat annat er gester fengo æi brot haft mæð ser oc hvar sæm konongr ꝩærðr ꝩaʀr ꝩið uꝩini sina þa er þat skylldar sysla gesta at liggia á úꝩinum konongs oc reinsa sꝩa riki hansEn þeim sinnum sæm þeir ero innan hirðar stadder mæð kononge þa hallda þeir oc allkyns ꝩorðu yfir konongi sæm hvæʀr annaʀra borðfastra manna i konongs garðefiri utan hofuð ꝩorð hann hallda þeir æigi oc æigi skolo þeir i þꝩi husi ífir borð stiga til matar eða dryckiar er konongr sitr eða hirð nema um iol oc pasker þa skolo þeir eta oc dræcca i konongs holl mæð hirð hans en æigi þærs a millumEn æf æinn hvæʀr ꝩærðr dræpinn af þeima monnum í æinꝩigi þa tæcr konongr slict æptir þæssa mænn bæðe i þægn gillde oc sꝩa i huskarls giolld sæm æptir hina er fyʀr ꝩar fra sagtþa ero þeir ænn æinir huskarlar konongs er æigi ero borðfastir mæð honum oc sialldan at æins koma til hirðar oc ænga luti þiggia þeir af konongi nema halld oc traust til ret mælis ꝩið aðra mænnoc ero þeir þo konongs mænnslict tæcr oc konongr huscarls giolld mæð þægngillde æptir þæssa mænn æp þeir ꝩærða dræpner sæm æpter þa sina huscarla er borðfaster ero mæð honumEn þæsser mænn ꝩærða hans mænn af allz kyns iðrottumsumir bœnndr en sumir kaupmænn oc sumer leicmænnEn þæssa þionosto ero þeir skyllder konongi at ꝩæita umfram aðra þægna hansat hvarꝩætna þar sæm konongs syslomænn koma æpter hans boðe at flytia konongs mal eða sysluoc ꝩærða þæsser huscarlar firi stadder er nu hofum ꝩer um rœttþa ero þeir skyllder til at fylla syslo manna flocc oc ꝩinna þeim slict forunœyti sæm þeir ero til fœrir um oll konongs mal en þeim á oc heimhollt at ꝩæra traust af konongs monnumtil allra rett mæla þar sæm þeir æigo malum at skiptaÞa ero þeir ænn æiner huscarlar konongs er hafa fe af konongi í ꝩæizlur sumir tolf aura en sumir tꝩær mærcren sumirþriar ᴍœrcr oc sumir meira æ sꝩa sæm konongr ser afl oc traust af þeim ꝩærðaþæsser mænn ero æcki borð faster innan hirðar mæð konongi hælldr ero þeir í heroðum sꝩa sæm stiornar mænn þꝩi at þeir ero sumir lænndra manna syner en sumir ero sꝩa rikir bœnndr at þeir þyckia ꝩæra lænndra manna igillde Ðæsser konongs huscarlar ero slict skyllder konongi at þiona sæm þeir er fyʀr ꝩar um rœttoc þꝩi mæira at þeir ero til meira fœriroc þeir hafa oc meiri sœmð af konongi oc sꝩa noccor œycz rettr konongs af þæssom monnum æf þeim ꝩærðr misþyrmt sæm fyʀr ꝩar sagtNu aller þæsser konongs mænn er ꝩer hoꝩꝩm nu um rœtt oc æigi ero borðfaster mæð honum þa ma þo konongr krefia af þeim slicrar þionosto sæm honum syniz hvæʀr þæssaʀra ꝩæʀa til fallinnþæir ꝩærða sumir crafðer til at styra langskipom i hær uti mæð konongi en sumir ꝩærða gorfir i sænnde farar lannda a millum til utlænzcra kononga eða annaʀra hofðingiaSumir ꝩærða oc sænðer lannda mæðal i kaupfarar mæð fe konongs eða mæð skipum hansNu ero þeir skyllder þæssaʀra luta oc sꝩa allra annaʀra þæiʀa sæm konongs nauðsyniar bæra tilNu hæfi ec sagt þer fra noccorum sꝩa konongs þionosto monnum oc mat þu ætla mæð þer hværir þer þycki licazter af þeim eʀ nu ero up talðer at ꝩita allmykit af hoꝩæsko eða þeim siðum er i konongs hirð skyllde ꝩæraat retto oc ero þo aller þæsser konongs mænn oc mattu af slicu marca at æigi ma hvæʀ maðr ꝩita þægar alla kononglega siðu eða tighn er hann ser konong eða hans mænnfiri þꝩi at sa maðr skal bæðe ꝩæra siðnæmr oc þo ꝩitr er hann er æina tolf manaðe i konongs hirð oc ꝩæri hann hværn dag innan hirðan mæð konongier hann skal þo ꝩæra ꝩæl siðaðr u hoꝩæskr á tolf mana fræstiNu skalltu þat ꝩita til sannz at þeir ero fleiri mæð konongi er ero mykinn lut æfi sinnaʀ oc eigu cost hværn dag at sia goða siðuoc ꝩærða þo alldri hvarki ꝩæl siðaðer ne kurteisirSunʀ Ef sꝩa er mæð ꝩæxti at noccorer siðer eru sꝩa tornæmer i konongs hirð at bæðe þarf ꝩið næmleic oc langa at hygli þa er þat ꝩist at þæsser mænn er nu hafi þer um rœtt mægo æigi ꝩæra mioc ꝩisir af hvat hoꝩæska er eða goðer siðer i konongs husi þo at þæsser se konongs mænn mæð þꝩi at þeir coma sialldan at æins i þau konongs hærbærge er hællzt munu ꝩæra goðer siðer í hafðerEn þa ero ænn þæiʀr luter er mic forꝩitnar um þæssaʀra manna þionosto er nu rœddur þer næstum umHꝩat snuð sia þeir mænn ser i konongs þionosto er bæðe æigu yfrit fe oc kyn at skyllda sec til konongs þionosto mæð huscarls nafni æinu samanhvi hafa þæir æigi þær nafnbœtr at heita hirðmænn eða ælligar ꝩela heima um sina costesæm aðrer bœnndr gœraFaðeʀ Ðæssa þycki mer æigi froðlegazt spurt ꝩæra af þinni hænnde en þo mæð þꝩi at þu þyckiz æigi yfrit froðr um þat ꝩæra þa calla ec bætra spurt en oꝩis ꝩæra oc þarf firi þꝩi at anndsꝩara at spurt erEn þar ganga marger luter til sæm fyʀr ꝩar sagt at mænn ꝩilia ꝩæra konongs mænn hælldr en heita kotkarlaʀat æins at nafniNu er þætta fyrst til andsꝩara at konongrenn á allt rikitoc sꝩa allt folkit er í er rikinu oc eru aller þeir mænn er i hans riki eru skyllder honum til þionosto þægar hans nauðsyniar krefiaOc a konongr kost at krefia hværn bonda er honum syniz til ꝩæra fallinn annat tꝩæggia i sænndi faraʀ til utlænnzcra hofðingia æf noccorir ero til fœrir firi monꝩitz sakir Sꝩa oc æf konongr krœfr bœnndr til skipstiornar i hæʀ uti mæð ser þa ꝩærðr hvæʀr at fara er til ꝩærðr næfndrþo at hann se æigi handgengennat aðru en þægn hansOc þo at konongr kræfi æinn hvæʀn klerc eða byskup or riki sinu í sænndi farar til annaʀra kononga eða paꝩa æf sꝩa ꝩil hann þa ꝩærðr sa at fara er qvaddr er nema hann ꝩili sæta fianndskap af konongi oc ꝩæra rækinn or riki hansNu mæð þꝩi at aller mænn ero skyllder mæð konong til þionosto þeir sæm í ero riki hanshvi man þa æigi hværium ꝩitrum manne þyckia mykell mun unnder þꝩi ꝩæra at hann se í fullu konongs trausti oc hans ꝩinattohvat sæm til hannda kann at bæraz ꝩið aðra mænn um ꝩiðr skipti oc ꝩæra yfir maðr fostbrœðra sinna oc stiorna til lyðni ꝩið konong sinnæf þeir ꝩilia æigi aðr lydner ꝩæraHælldr en heita cotkarl oc ꝩæra æ unnder annars stiornoc þa naliga skylldr sæm aðroc skallt þu þat ꝩist ꝩita at æigi er þat nafn firi litanndesꝩa sæm sꝩiꝩirðingar nafn at heita huskarlar konongs hælldr er þat mykit sœmðar nafn hværium er þat nafn fær þꝩi at bæðe lænnder mænn oc hirðmænn æf þeir lætiaz at hærforum oc ꝩilia hældr ælska bu i heraðum firi noccors þungleics saker þa ꝩilia þeir þo æigi missa huskarls nafns at hælldr firi sœmðar sacar oc traustz Nu mæð þꝩi at þer þycki noccors ꝩanspurt eða ꝩansꝩarat um þætta mal þa meghom ꝩit ænn auca þæssa rœðu æf þer synizkSunr Ðæssa mals er nalegha yfrit spurt mæð æptirleitan en þat eʀ nu sꝩa skyrt firi mer mæð goðum oc gnogum sꝩorum at mer syniz sæm æi mægi maðr missa konongs traustz æf hann ꝩil mæð uruggleic um sitt mal bua mæðr þꝩi at allr er fiolðenn mislynndr oc ú iafngiarn hvæʀr ꝩið annannema þæir æineʀ æigi er bæðe þiggia af guðe manꝩit oc sannsyni en þat ero æinkamænn en æigi alþyðaNu mæð þꝩi at ænn eʀ noccot ꝩanrœtt um konongs þionosto eða siðu þa fyser mec ænn framaʀ yðaʀrar rœðo til þærs at ec mæge æigi ꝩæra ufroðr um þa luti er mec forꝩitnarFaðer Um þa konongs huscarla er nu at rœða er hællzt ꝩærða askynia hvat goðe siðer ero i konongs forunœti æf þeir ꝩilia hug a læggiaen þeir ꝩærða þo hvarirtꝩæggia oc þeir þo færi optazt er fleiri skyllduEn þæsser konongs mænn er nu skolum ꝩit um rœða þa hafa þau auca nofn mæð huscarla nafni at þeir heita hirðmænnEn þat nafn ꝩærðr sumum rett gefit en morgum er þat auca nafnEn þeir er þat skipaðu firi anndꝩærðu þa sættu þat a goðan grunndꝩoll firi þꝩi at hirðmaðr þyðez sꝩa sæm hirzlo maðr oc gezlo oc skolu þeir er þætta nafn ꝩilia mæð retto æignaz ꝩæra retter hirzlo mænn oc gezlo mænn konongs oc allz konongdomsensÐeir skolo geta iamgirnðar ænndimarca milli allra manna í rikinu þar sæm þæir ꝩærða næʀ stadder malum manna þeir skolu oc geta hœꝩæski oc goðrar atfærðar oc allra nytra siðaþꝩi at þeir ero iamnan næster konongi um alla lutiþeir geta lifs konongs oc hans licams bæðe um nætr oc um dagaþeir ero oc iamnan mæð konongi at ati oc at dryckio a malstæfnum oc allum goðum samꝩistumsꝩa sæm nabornir frænndrÞæsser mænn æigu mæð rettu at heita hærrar at ollum monnumaf þeim er lægri nofn bæra en þeir bæra sialfir þꝩi at þeir ero sꝩa sæm lanndstiornar mænn æf þeir hallda þeim siðum sæm sæi byriar nafni þæiʀaÐæsser eigu at ꝩæra ꝩallder af ollum monnum æigi at æins af kyngofgum ættum eða festærkum hælldr æigu þeir sialfir er til þærs nafns ꝩærða kosnir at ꝩæra algorꝩir at ollum lutum hvartꝩæggia at kyni fe oc hiarta pryðe oc hoꝩæski oc þo hinir siðsamazto þeir eigu oc at geta allzkyns raðꝩænnde umfram aðra mænn sꝩa at þeir kunni a þꝩi goða skilning hværir luter ælskannde ero firi sœmðar sacar oc goðrar mæðfærðar eða hværir luter hatannde ero firi usœmðar sacar eða skemðar firi þꝩi at hvar sæm þeir koma þa lita allra manna augu til þæiʀa siða oc mæðfærðar oc aller neigia sin œyru til þæiʀa orða oc ꝩænnta þærs aller sæm ꝩæra ætte at þeir munu sꝩa myclu framaʀr ꝩæra en aðrer mænn um siðu sina oc mæð færðer sæm þeir ꝩærða meiri naꝩistar mænn konongs at þionosto eð yfirlæti en aðrer mænnOc æf þæsser mænn ꝩilia æignaz þau naufn sæm þeim ero gefin mæð huscarla nofnum þa ꝩærða þeir at flyia allan þorpara oc alla óhoꝩæskuoc ꝩærða þeir fra morgu at hallda sec um fram aðra mænn þꝩi er skamsynilegh girnd man beiðazkþꝩi at marger luter ꝩærða hoꝩærskum monnum til skemdaʀr bæðe í orðum oc í ꝩærkum æf þeir geta æigi ꝩæl tungu sinnar oc mæðfærðar er þorparum ꝩærðr ænghi skom í þo at hann hafi frammiSꝩa kann oc optliga til at bæra at hoꝩæsker sænnde mænn af oðrum lonndum komi til konongs funndar oc hans hirðar oc hyggia þar þꝩi gorr at hans þionosto oc hoꝩærski hans oc hans hirðar oc allum siðum i hans hirð er þeir ero sialfir hoꝩæskareOc æf þeir koma heim aptr til sins lannz þa sægia þeir slica siðu oc all annur tiðænde sæm þeir sa eða hœyrðu mæð þeim konongi er þa ꝩaru þeir til sænnderEn oll þau tiðænnde er til annaʀra lannda komaoc flytiaz um hofðingia oc ꝩærða þau mæð sonnu fluttþa er þat optazt at þau snuaz annat hvart til haðs oc gabs eða til sœmðarþat kann oc optliga til hannda at bæra at konongar þurfu sialfir at finnaz oc tala um skipan oc sætning þa er ꝩæra a lannda þæiʀra amæðal oc ꝩærðr þat iamnan hinna bæztu manna samfunndr þar sæm konongar æigu stæfnur sinarþa koma mæð þeim til stæfnu hofðingiar þæiʀa ærkibyskopar iarlar oc lioðbyskopar lænnder mænn oc hirðmænn eða riddarar oc ꝩærðr þa ꝩanndliga at hugt hoꝩæsku eða siðum allra þæiraer þar koma samanhinna riku fyst oc þꝩi næst allra annaʀra þꝩi at þar skygnir hvæʀr um annars athæfiOc æf funnin ꝩærðr æinn hvæʀr kononganna uhoꝩæskreða æinn hvæʀr hofðingia annaʀra þa ꝩærðr sa þægar firi spotti oc haðe oc sꝩa halldenn sæm æinn hvæʀr þorpariOc þo at hirð æins hværs konongs ꝩærðe funnden uhoꝩæsk eða æigi ꝩæl siðugh eða allra hællzt æf þionosta hans ꝩærðr æigi hoꝩæskliga eða mæð fogrum siðum fram flutt i hans hærbærgiþa ꝩærðr dœmðr uhoꝩæskr konongr sialfroc kalla sꝩa aller æf hann ꝩæri hoꝩæskr sialfr eða ꝩæl siðughr at þa munndu aller siðazc af honumEn sꝩa kann þo til at bæra at hoꝩæskr hofðingi liote micla skom firi uhoꝩæsks mannz sacar oc usiðugsoc ꝩæri firi þꝩi mykit unnder at þeir kynni goða skilning aollu hvart ꝩæl bæri eða illa er þærs girnazt at ꝩæra nagonglir konongi mæð fogru nafni oc sœmilego þꝩi at sa á æigi mikillar sœmðar ꝩan af konongi siðan hann ꝩærðr hanum at usœmð þar sæm marger koma sœmðaʀ mænn samanoc honum þotti mykit unnder at hallda sinni sœmð en þat er í allum stoðum þꝩi at konongr a hværgi usœmð at bæraoc hagar þa siðleysa oc ogaumgefe æigi ꝩæl firi manni at hann lati mæð sꝩiꝩirðing og fianndskap sœmilect nafn sittgott yfirlæti oc fagra þionostoþo at hann hallde lifi sinu eða limumEn ꝩærða ma hann konongi sinum sꝩa mioc at osœmð at honum se heimill hæðiligr dauðe firi oc sꝩa morgum frænndum hansNu ero slicar greinir bæðe a þionostum oc nofnum i konongs hirð sæm nu hæfir þu hœyrtEn æf þer þyckir noccot ꝩanspurt þar um þa mattu nu fleira spyriaef þer synizSunr .segir. Mer ꝩirðez sꝩa sæm nu mæge æigi on ꝩæra at þæssaʀri rœðu se meiʀr fram halldit oc ꝩil ec nu ꝩikia minni rœðo eða spurning til æins hværs uphafs þærs er mér ꝩærði ænn liosari firi augum hværsu maðr skal firi konongs anndlit koma æf hann ꝩill ser sœmðar leitaeða hværsu hann mægi sec sꝩa hallda siðan at hann oðliz þæssa luti alla er nu hafit er um rœttNu bæʀr sꝩa til at mec fysi þærs at fara til konongs oc ꝩil ec honum þiona mæð þꝩi at faðer minn oc frænndr hafa konongum þionat firi meroc hafa aflat ser sœmðar oc goðs yfirlætis af kononge mæð þionosto sinni þa er liclect at ec man slics girnazc sæm frænndr minir hofðuz at firi merNu mæð þꝩi at slics er ꝩan þa ꝩil ec þæss yðr biðia at þer ꝩisit mer nu sꝩa til hvært uphaf ec skal hafa at minu mali þa er ec ꝩil til konongs funndar leita sꝩa skilꝩisliga sæm nu fylgðe þer mer sialfer til funndar ꝩið konongVisit mer a hvartꝩæggia um latgœðe mitt eða um klæða bunað eða orða skipan oc alt annat at hæfi þat er ꝩæl bæri firi konongs auglitiNu hæfi ec spurt at sinni sæm mer syniz en þo at æigi se sꝩa froðliga spurt sæm þurftiþa ꝩærðe þer nu gœra sꝩa sœm fyʀri at ætla hvartꝩæggia spurningina af minni hænnde en sꝩorin af yðaʀri hænndeFaðeʀ Ecki er þæssa mals sꝩa ofroðliga spurt at æigi ma ꝩæl sꝩara þꝩi at slicar spurningar þurfti marger mænn æf þeir ꝩilia sin mal flytia lata ꝩiðr rikis mænn oc leita færi sꝩa ꝩandliga æptir sinum malum sæm þurfti Nu ꝩil ec þꝩi lysa firi þer um þæssa luti er þu hæfer spurt sæm mer synizt sannligazt oc froðligaztNu kœmr þu þar sæm konongr er firi staddr mæð þeim œrœnndum er þu ꝩilt þyðazc hann þa skalltu spyriazc um ꝩanndliga hværir þeir mænn ero mæð konongi er optazt ero ꝩanir at flytia mal manna fyrir kononge sꝩa at honum liki bæzt þæiʀa rœðaEn þægar er þu ꝩærðr sannfroðr hværir þeir ero þa skalltu þa fyst þyðazc oc gera þer at ꝩinumen þꝩi næst syna þeim þitt œrœnnde oc biðia þa þitt mal fram flytia en æf þeir taca ꝩið þinu mali þa kunnu þeir bæzt tima oc stunndar at leita til konongs funndar oc ꝩið rœðu er optazt ero a tali ꝩið hannEn æf þat ꝩærðr um þann tima er konongr sitr yfir borðum at þu skallt þa þins mals leita þa haf þu a þꝩi goða niosn at konongr se þa i bliðu skapi oc í goðum hugEn æf þu ꝩærðr þæss ꝩaʀr at hugr hans se noccot ubliðr eða er hann reiðr um noccot mal eða hæfir hann noccor skylldar mal þau at rœða er þu ætlar æigi þitt mal rœða mega firir þa soc þa lat þu hvilaz þann dag þina rœðu oc leita æf þu mæger finna hann í bætra tima annan daghEn æf þu ꝩærðr þærs ꝩaʀr at konongr er i bliðu skapi oc hann hæfir ængi nauðsynia mal um at ꝩela þau er æigi mægir þu flytia þitt œrænndeþa bið þu þo þærs at er hann er nalega mættr En klæða bunaðe þinum skalltu aðr hafa sꝩa hattat at þu ser klæddr allum goðum gangꝩæra þeim sæm þu hæfir ꝩilldaztan til ꝩær hosaðr oc skꝩaðr æigi skallþu oc kyrtils laus ꝩœra þꝩilica yfir hofn oc sæm þu hæfir ꝩiliazta tilVæl þer þau klæðe iamnan til hosna er brunað se at litþat þycki oc æigi illa bæra at maðr hafi sꝩart skinn til hosna en æcki annur klæðe nema skarlat sekyrtil mattu oc hafa mæð brunaðum lit eða mæð grœnum eða ʀauðum oc þo goð klæðe oc sœmilegh en linklæðe þin þa skalltu lata gera af goðo leræpti oc þo litil æfní ígeʀ stutta skyrtu ꝩæra iamn hinum er firir sitr þꝩi at hann er buinn allre algorfi sꝩa sæm hofðingiar oc þyckiz hann ængum þurfa at þionaEn æf hann læggr af ser yfir hofn sina þa synir hann þat at hann er buinn til þionosto noccorrar æf sa ꝩill þæckiaz er til þærs er fallinn at þiggia þionosto hælldr en þiona Sꝩa ero ænn þæsse dœmi þau er opt þarf at ꝩaraz at konongar æigu marga oꝩꝩnðar mænnEn æf uꝩin hans er diarfr oc arœðinn þa ma hann ꝩæl mæð mæð hulðum lifshaska vaða ganga firir konongæf honum er loꝩat skikkiu at bæra En hann ma æigi auðꝩælliga þꝩi fram koma ef hann er skikkiulaus oc er þꝩi ꝩist at sa ꝩar ꝩitr er þat skipaðe fysta sinni til hoꝩærsko at maðr skylde skickkio laus gangafiri rikis mænnoc allra hællzt firi konongi þꝩi at sa siðr hæfir siðan goðan ꝩorð gefit moti lœynnðum flærðum þeim er ꝩæl mætti unnder skikkiu fæla æf hon ꝩæri borinSa siðr hæfir oc siðan gort alla mænn iamhugaða oc samsatta at allir mænn hafa um þat æinn rett oc ꝩærðr ængi meiʀr tortrygðr eða rannzakaðr en annaʀr siðan þat snæriz til siðarSunʀ Sꝩa sæm mer þotte þæsse siðr unndarlegr fyʀr en ec hœyrða þæssa rœðu þa ꝩirðez mer nu sæm hann se ꝩitrlega til funninn sꝩa at æigi mægi hans on ꝩæra oc þurfu þer firi þꝩi ænn fram a leið at tina firi mer oc syna oll þau mal oc athæfi er hafa þarf firi kononge eða aðrum rikis monnumFaðeʀ þat skallt þu oc ꝩandliga leiða at huga mæðan þu stændr firi konongi at þu rœðer æcki ꝩið aðra mænn mæðan sꝩa at þu gefir æigi goðan gaum at ollu þꝩi sæm konongr talarat æigi bæriz þer sꝩa til handa æf hann talar noccot til þin at þu þurfir annat sinni at spyria hvat hann mælir þꝩi at þat þycki iamnan illa bæra at maðr se sꝩa galaus at tꝩiklippa skal orð at honum aðr en hann hœyri en myclu þycki þat þo ꝩærst bæra oc heimsklegazt firi rikum monnumEn all opt kann þo sꝩa til at bæra mæðan maðr er staddr firi rikum monnumat aðrer mænn þyrpaz at manni oc spyria mann þa margs mæðan oc ma þar ganga til stunndum skamsyni þæiʀa er þat gerastunndum ma oc þat til ganga at þeim er þat gerir þœtti æigi þa ꝩæʀr at noccot ꝩæri þat er at mætti finna firi þeim er sitt mal þarf at flytiaNu æf þer kann þat til hannda bæra at þu ꝩærðr sꝩa staddr firi konongi at æinn hvæʀr vil mæðan slaz á noccorn spurdaga ꝩið þec eða noccorar aðrar rœður þa skallt þu hafa blið orð í munni oc sꝩara þo a þæssa leiðBið litla rið goðr mæðan ec lyði stunnd æina rœðu konongsensen ec ꝩil siðan giarna ꝩið þec rœða slict er þer þycki sialfum gotten þo at hann hafi noccor orð um siðar fleiri þa rœððu þo æcki at þꝩi sinni fleira ꝩið hann fyʀr en konongr hæfir lokit sinni rœðo Nu kann sꝩa til at bæra at konongr mælir til þin noccor orð þa skallt þu þat ꝩaraz ꝩandliga í anndsꝩorum þinum at æigi margfallder þu ængi þau at kꝩæðe er til þin horfa þo at þu margfallder sꝩa sæm til byriar oll þau at kvæðe er til konongs horfir En ænn hælldr skalltu þat ꝩaraz sæm fol kann stunndum at hænnda at æigi margfallder þu þau at kꝩæðe er til þin horfaen þu æinfallder þau er til konongsens horfaEn æf sꝩa kann til at ꝩærða at konongr mælir til þin noccor orð þau er þu næmer æigi oc þarftu annat sinni æptir at frettaþa skallt þu hvarki sægiahaanehvathælldr skallt þu æcki meira um hafa en qvæða sꝩa at orðe .hæʀra. En æf þu ꝩillt hælldr spyria mæð fleirum orðum hœrra minn latið yðr æigi firi þikkia at ec spyria hvat þer mælltur til min þꝩi at nam æi gorla oc lat þec þo sæm fæstum sinnum þat hænnda at konongr þurꝩi optaʀr en um sinn orð at hærma firi þer aðr en þu næmirSunr hꝩær skynsæmð er til þærs at þa er bætr at oll atkꝩæðe se margfalldað þau er mæla skal til rikis manna hælldr en æinfalldaðEn æf maðr biðr bœnar sinnar til guðs er allum er fræmri oc hæri þa ero æinfalldat í hvæʀri bœn oll þau at kꝩæðe er til hans horꝩa oc kꝩæðr sꝩa at orðe hvæʀr er sina bœn flytr ꝩið guðþu drottenn minn allzꝩalldannde guð hœyrðu bœn mina oc miskunna mec betr en ec se ꝩærðrEn ængan mann hœyri ec sꝩa taca til orðz Þer drottenn minn hœyrit bœn mina oc gœrit bætr ꝩið mic firi sacar miscunnar yðaʀrar en ec se ꝩærðrNu ꝩæit æi at allfroðlig se spurning minEn þo mæð þyi at þer hafit loꝩat mer at spyria slics sæm mec forꝩitnar þa ꝩænnti ec þo goðrar orlausnar sæm fyʀr þo at ec spyri bærnskligaFaðeʀ Uist ꝩil ec þat giarna allt firi þer skyra er ec em til fœʀr en æigi ꝩæit ec hvi þu forꝩitnar þætta mal sꝩa giorsamlega ꝩið mec at firi þat skal skynsæmð ꝩæita hværsu at kꝩæðum er skipat í hælgum bœnum þꝩi at læri fæðr ꝩarir munndu þar kunna bætr sꝩara um þa luti er til guðdomsens er en ecEn mæð þꝩi at hvær spurning litr iamnan til sꝩara þa ꝩil ec skyra þætta mal firi þer mæð skiotri rœðu sꝩa sæm mer synizt ꝩænligazt oc ꝩil ec þꝩi fyst sꝩara er mer þycki agetazt ꝩæraNu ætla ec firi þꝩi sꝩa skipat atkꝩæðum i hælgum bœnum at hælldr se æinfalldat en margfalldat akall guðlegs nafs at aller þeir er a guð trua skili þat til fullz at ꝩer truum a æinn guð sannan en æigi a marga falsguðasæm heiðnir mænn truðu forðum a siau guða kallaðo sꝩa at æinn guð styrði himna rikiEn annaʀr himintunglum hinn þriði þæssom heimi oc aꝩaxtum iarðarhinn fiorðe hoꝩꝩm oc ꝩotnum en hinn fimti ꝩinndum oc lopti hinn sette manꝩiti oc malspæki En hinn siaunnde hælꝩiti oc dauðaNu skolum ꝩer firi þꝩi gofga æinn guð þann er allaʀr skepnur þiona oc biðia til hans mæð æinfolldu atkꝩæðe at æi þyðez flærðsamer guðaʀr til ꝩaʀra akalla firi þat at ꝩer margfalldem atkꝩæðe at fleiri ꝩæri guð en æinn í á kalli guðlegs nafnsþæsser lutir ganga oc til at skamsynir mænn mætte þat hyggia at fleiri ꝩæri guð en æinn æf mæð margfalldaðu at kꝩæðe ꝩæri ahans nafn kallat oc er þat retliga til skipað oc ꝩitrlega at æinfolld se tru oc heilogh hafi ækki rum eða ꝩilluu stig at ganga af rettre þioðgatuNu æf þer skilz æigi til fullz þæsse rœða þa mægum ꝩit ænn flæira til finnaEn æf þæssi rœða ma þec leiða til fullrar skilningar þa mægum ꝩit ꝩæl ꝩikia occaʀri rœðu til anndsꝩara um þa luti aðra er þu spurðerSunr þæsser luter skiliaz mer ꝩæl oc þycki mer ꝩæra bæðe sannliger oc þo nauðsynlegir at firi þꝩi skal hælldr æinfalldaz en margfalldaz oll at kꝩæðe til guðs at hvarki mægi rett tru spillaz firi margfallt atkꝩæðeoc æigi mægi slœgir uꝩinir unnder þyðazt þat akall er æinfolld tru oc rett ꝩisar þeim ífraEn ec ꝩil nu at þer skyrit þat firi mer er ec spurða um ꝩæralldar rikis mænn hvi oll at kꝩæðe þœtti bætr til þæiʀa margfalldat en æinfalldatFaðeʀ þar er þo œrnu firi sꝩarat at firi þa soc þycki bætr ꝩæra mællt til rikis manna mæð margfalldu at kꝩæðe hælldr en æinfalldoat hoꝩæskir mænn hafa þat funnit firi andꝩærðu oc hæꝩir þat siðan snuiz til siðꝩænio mæðr allum ꝩitrum monnum oc hoꝩæskum þeim til sœmðar sæm ꝩið er mæltoc til þærs er kominn at þiggia sœm ðar atkꝩæðeEn þætta æfni funnu þeir til er fra anndꝩærðo skipaðo þæssom at/ kꝩæðum at rikis mænn ero æigi sæm æinn hvæʀr annaʀra sa er firi ser æinum bæʀr ahyggio oc sinu hyski oc a firi fa mænn sꝩor at ꝩæita En hofðingiar bæra ahyggiu firi ollum þeim er unnder þeim ero at þionosto eða at ꝩællde oc hafa þeir æigi æins mannz sꝩor í munni hælldr æigu þeir firi marga sꝩor at ꝩæita oc æf goðr hofðingi fællr ífra þa er æigi sæm æins manz missi hælldr er þat mikil missa allum þeim er af honum toco uphalld eða sœmðer oc er sæm allir ꝩærði minni firi ser siðan er þeir missa hofðingia sins en þeir ꝩaro mæðan hann lifðe nema þꝩi at æins at sa komi annaʀr í stað eʀ þeim se iam ꝩæl ꝩiliaðr sæm hinn er fra fellNu mæð þꝩi at hofðingiar hallda upp mæð morgum hvartꝩæggia sœmðum oc anndsꝩorum oc margfalldri ahyggiuþa er þat ꝩæl til læggiannde þeim til sœmðar at kenna þa mæð marghfolldu atkꝩæðe í allre rœdu fra þꝩi er til þæiʀa þarf at rœða er smæri ero oc minni firi serEn þæsser luter ero þeir enn er þa ꝩaro til funnir eða hugleidder er þætta ꝩar fyrsta sinni til siðar tækit at konongar eða aðrer rikis mænn þa ero æigi æinir saman i raða gerð sinni hældr hafa þeir mæð ser marga aðra ꝩitra mænn oc gofga oc man þa sꝩa synaz æf til hofðingia ꝩærðr mælt mæðr margfalldu at kꝩæðe at þa se æigi til konongs æins mællt hælldr til allra þæiʀa er í raðagerð ero mæð hanumoc hans ero raðgiafarEc gat þærs oc noccot i hinu fyʀra orðe at þu skallt ꝩiðr þꝩi sia at þu margfallder annur þau atkꝩæðe er til þin horꝩa at æigi ꝩirðir þu þec iamnan hinum er þu rœðer ꝩiðr oc meiri er en þu En þo at þu rœðer ꝩiðr iam maka þinn eða minna mann en þu ser þa bær þer ækki sialfum at ꝩirða þic mæð margfalldaðo atkꝩæðe Ðat skallt þu oc ꝩarazt æf þu er stadr firi rikiss monnum at þu ꝩærðer æigi simalogr í þinni rœðuþꝩi at rikir mænn oc allir ꝩitrir mænn reiðaz ꝩið simælgi oc þyckia leið ꝩæra oc ænskis ꝩærð nema heimskuSꝩa oc æf þu skalt noccora rœðu fram flytia hvart sæm hælldr ꝩarðar sialfum þer eða aðrum monnumþa flyt skilꝩislega oc þo mæð skiotre rœðu oc sæm fæstum orðum þꝩi at sꝩa mykill mala fiolðe kœmr iafnan firi konong oc aðra rikis mænn um margfalldar nauðsyniar manna at æigi mægo þeir oc æigi fa þeir lunndærni til at mæð driugri eða langri rœðu se talat um hit sama mal er oc þat sannazt æf maðr er sniallr oc tungu hꝩass þa er honum auðꝩællt at flytia sina rœðu mæð skioto mali oc fam orðum sꝩa at hinum skiliz ꝩæl er sꝩara skalEn æf maðr er ængi mælsko maðr eða hælldr usniallr at mali þa er oc þærs bætr er hann hæfir skemra œrœnnde i munni þꝩi at gera ma hann noccor skil a fpm orðum oc lœyna sꝩa usnilld sinni firi þeim er æigi er kunnicten æf hann gœrir langmællt þa man hann þyckia þꝩi usniallari sæm hann talar længraNu ero slikir luter oc aðrer þꝩi um likir þeir er manni ꝩæri nauðsynleger at ꝩærða ꝩæl askynia oc næma heima fyʀr en hann gange mioc fyʀ stor hofðingia í roðo ꝩið þa æf hann ꝩil snotr heitaOc matt u a slicu marca hværsu siðuger eða margꝩitrir þeir eigu at ꝩæra i sinni mæð færð oc hoꝩæsku eʀ iamnan skolo ꝩæra ner konongi í allum sœmilegum samꝩistum þar sæm ꝩitrum monnum syniz sꝩa sæm maðr se eigi ꝩæl fœʀr at ganga firi konongs anndlit til þærs at rœða ꝩið hann nema hann kunni ꝩæl alla þæssa luti er nu hofum ꝩer um rœtt nema hann se mæð allu þorpari oc skyli hvarki tælia hann ne ꝩirða mæð hoꝩæskari monnum en þorparum rettumEn þo skallt þu þat ꝩita at margir ꝩærða þeir mæð konongi stadder margha ꝩætr er af þæssum lutum ꝩitu annat tꝩæggia litit eða allz æcki oc iamꝩæl hænnder þa þat er hirðmanna nofn bæraoc nærgonglir skolo ꝩæra konongi sæm hina er smæri nofn bæra oc ꝩasialldan sea konongOc mant þu um slica rœtt hafa sæm nu talaðum ꝩit um þa er þu sꝩaraðer sꝩa fyʀr í occaʀri rœðu at þer þotto þeir æcki bætr siðaðer eða hoꝩæskare er fra hirðum komo eða ꝩarla sꝩa sæm hinir er æcki hofðu komet til hirðarOc sꝩaraða ec þer þa sonno moti at hvæʀr sa er ꝩæl ꝩil ꝩæra i sinni mædfærð þa þarf at ꝩaraz slica fafrœði sæm þeir hafa er æigi ꝩitu hvat skom ereða hvat sœmð ereða hoꝩæska oc æigi næma goðra manna oc hoꝩæskra mæðfærðer þo at þeir se hværn dag firi augum serSunʀ þat er ꝩist at ec man þa funnit hafa þo at þeir hafi fra hirðum komit er annat hvart lœynndu slicum siðum þo at þeir kynni sæm nu hafi þer um rœtt eða ælligar hæfir sꝩa ꝩærit sæm ec sagða at þeir hafa æcki orðit askynia slicra lutaEn þat er þo æcki unndarlect at þeir er fafroðer ero heima oc uspuralir at þeir ꝩiti af slikum lutum fatt eða ækkiEn þat er unndarligri er þer rœddut um rið at þeir se marger mæð konongi længe oc hanum nagongler at þionosto oc ꝩærða þo æigi askynia hvat hoꝩæski er eða hvat hirðsiðer ero oc ꝩil ec firi þꝩi þæss spyria yðr hvat þꝩi ꝩælldrer þer buðut mer at ꝩarazk þæiʀa fafrœðe eða hvi konongr man hafa þa na gongla ser i þionosto er æigi ꝩilia liꝩa mæð fagrum siðumæf hann er sialfr hoꝩæskr oc siðgoðr þꝩi at ec hugða æf konongr ꝩæri siðgoðr oc hoꝩæskr at aller munndu siðazc af honumoc hann munnde æcki mioc ælska usiðuga mænnFaðeʀ þat kann til bæra at sa boannde er ꝩan er goðu brauðe oc reinne fœzlo þurfi noccot sinni at blannda agnar eða saðer ꝩið brauð bæðe sialfs sins eða hiona sinna til þærs at þa se driugare fœzla en aðr oc /værðr þa nauðegr at taka mæð samum þackum slica fœzlo sæm þa fær hann sæm fyʀr toc hann goða fœzlo oc reinaOc ꝩælldr slicum at burðum þrongvar nauðsyniar þat er uaranEn argalli ꝩærðr mæð margum hattumÞat er stunndum at óaran ꝩærðr akorni oc gefr þo iorð gras oc halm en stundum gefr hon hvarkiÐat er oc stunndum at iorð gefr yfrinn aꝩoxt oc goðan oc mægo mænn þo æigi niota þꝩi at uaran er í lopti oc spilla ꝩæðr allum aꝩoxtum i þann tima er hirða skylldeEn stunndum spillir skiaðac þo at yrnir se aꝩæxter oc goð ꝩærðrattaSꝩa kann oc stunndum ꝩærða at aller aꝩæxter iarðar stannde mæð hinum bæzta bloma argallalauseroc se þo mykit úaran i bui mannz oc kꝩicfenaðe eða i hafi eða í ꝩotnum eða allz kyns ꝩæiðeSꝩa kann oc stunndum at ꝩærða æf æigi ꝩil ꝩæl at allir þæsser argallar bæraz isænn til hanndaoc ꝩærðr þa mæð monnum iamdyrar saðar eða dyʀri en reinnt korn mæðan ár erþæsser aller argallar er nu ero talðer munu ꝩirðaz mikel þrongsl hværio lannde þꝩi er þeir kunno til at koma oc naliga man ꝩæra kallat lannz auðn æf allir koma i sænn oc stannda þria ꝩætr Nu er sa ænn otalðr argalli er myclu er þyngri æinn en aller þæsser er nu hofum ꝩer talðaæf uaran kann at koma í folkit sialft er byggir lanndet eða ænn hælldr æf argalli kœmr i siðu þæiʀa oc manꝩit eða mæðfærðerer geta skolu stiornar lannzens firir þꝩi at mart ligr til raðs at hialpa þꝩi lannde er uaran er á ef a þeim lonndum er gott er ihia liggia oc ꝩela ꝩitrir mænn umEn æf uaran ꝩærðr afolkino eða a siðum lannzens þa stannda þar myclu stœrster skaðar afþꝩiat þa ma æi kaupa af aðrum lonndum mæð fe hvarki siðu ne manꝩit æf þat tynizeða spilliz er aðr ꝩar í lanndinoEn þo at uaran komi abœ bonnda þann er aðr hæfir ꝩærit goðr oc hann hæfir længi att eða hans frænndr firi honumþa man hann æigi sꝩa mycla leiðu gœra ser eða reiðe abœ sinum at hann mann þægar sægia hann ser af hænndan oc hirða æigi hvat af ꝩærðr hælldr man hann þat til raðs taca at hirða iamꝩirkiliga gras oc agnar eða ænn bætr en aðr hirti hann gott korn oc reinnt oc nœra sꝩa sin hibilisæm hann ma þar til sæm Gud ꝩil at bætr ꝩærðeMæð sama hætti ꝩærðr oc konongr at gera æf hann ꝩærðr firi þæiʀi nauðsyn at argalle kœmr í siðu lannzenseða monꝩit þa fæʀ hann æigi afhænnt ser sagt riki sittoc ꝩærðr hælldr firi nauðsynia sakir lata iamꝩæl yfir fa ꝩitrum sæm þa ꝩar latit yfir spækingum mæðan riki stoð mæð bæztum timaoc siðumꝩæeðr at ræfsa sumt sumt at biðia en sumt at læra mæð kenningum oc nœra alla ꝩæga sæm ma þar til er guð ꝩil at bætr ꝩærðeSunr þætta skilz mer nu ꝩæl at marga ꝩæga mægo nauðsyniar monnum til hannda bæra iamꝩæl rikum sæm urikum sꝩa konongom sæm kotkarlumNu mæð þꝩi at sacar dælleica oc leꝩꝩis þæss er þer hafir mer gefit til spurningar i rœðu occaʀriþa ꝩillda ec ænn at þer skilaðer þæssa rœðu giersamlegare firi mer aðr en ꝩit takim aðraHvat syniz yðr um þat hværsu þæss bæʀr til at sꝩa storir argallar kunnu at koma amonꝩit mannaoc alt tyniz i sænn manꝩit oc siðer lannzens eða hvart su tion kœmr af folkino er byggir rikit eða af konongi oc þꝩi folki er stiorna skal rikinu mæð honumFaðeʀ þat er nu spyʀr þu þa kœmr af ymisum lutum oc at burðum oc skaðasamlegum en sialldan ætla ec þo at þærs kyns haskar komi mæð upphafi af alþyðu þæiʀi eʀ ꝩinnr lannd eða byggir æf þeir ꝩæri raðsnotrir er geta skylldo oc ꝩæri konongr sialfr ꝩitrEn æf Guð ꝩill sænnda þann bardaga a æitt hvært lannd firi synnda sacar folksens at siðer skulu spillaz eða manꝩit þa skipar hann þꝩi skiott þægar hann ꝩil mæð ymisum atburðumEn þæsse ero allmorg dœmi at orðet hafa í ymisum stoðum þar sæm æigi ꝩillde ꝩæl at sa æinn hꝩæʀr hofðingi er bæðe hæfir ꝩærit ꝩitr oc auðigr oc hæfir haft mikla sœmð mæd kononge sætit hia raðagerðum hans oc at mikinn lut í lanndstiornum mæð hanum sa maðr hæfir ꝩiðr þat fra fallit sinum hibilum at hann hæfir æpter sic att .iiijra. syni eða .ꝩ. oc alla i mykilli œsku oc bærskuþa ꝩærðr þægar mykill skaðe konongi oc allu rikinu þa hæfir konongr mist goðs ꝩinaʀmargra hollræða mikels lifðar ꝩapns en auðr hans er þꝩinæst skiptr i fim staðe oc ruglat or stað allri hans at hofnoc smættiz þa mæð þꝩi hans hyski at hvæʀr suna hans hæfir hin fimta lut a þꝩi afli er hann toc af fe sinu mæðan er hann lifðeEn firi bærsku sacar ænn minna af manꝩiti hans eða athæfe En þa ꝩærðr ænn mæiri mun æf hann á ængan son æpter sec er hann fællr ífra oc þo iammargar dœttr sæm nu hæfi ec sonu talðaEn þa ꝩærðr ænn mæstr mun æf hvarki er æpter synir ne dœttr oc kann sꝩa til at bæra at auðr hans skiptiz smatt milli fiaʀrborinna kꝩisla hans æf ængir liꝩa allnanirNu æf slikir at burðer kunnu ꝩærða marger sænn í æinu konongs riki þa man bratt forðaz afl raða gerðar mæð konongi þo at hann se ꝩæl ꝩitz æigannde sialfrEn æf sꝩa bæʀr til sæm ænn ero dœmi til iam ꝩæl þæssaʀra luta at konongr sialfr kann kann sꝩa fra falla at hann æigi æptir sec ungan son oc tæcr sa til rikis i bærnsku sinni æpter faður sinn ennda þa ungir raðgiafarnir er i stað þæiʀa ællimannanna koma oc spækinganna er fyʀr hofðu ꝩærit oc kunnu þæsser luter aller sænn til at ꝩærða er nu hofum ꝩer rœtt þa er of mykil ꝩan at argalla geri a allri stiorn lannzens oc brægðez noccot siðr lannzens æf stiornin spilliz En nu ero æptir þæir æinir at/burðer eʀ myclo ero synster til þærs uarans er mæster stannda hofuð glœper af oc er þꝩi ꝩæʀr at æigi ero siðr dœmi til þæiʀa atburða en þæssaʀra sæm nu ero talðerEf sꝩa bæʀr til at konongr hæfir riki stiornat oc fællr ꝩið þat ifra riki at hann a æpter sec þria syni eða .iiijra. oc þeir aller œsku fuller oc kaps er af þeim kynkꝩislum ero komner er fyʀr stiornaðu lanndraðum mæðfullkomin konongi oc hvartꝩæggia ꝩaro kyngoðer oc þo fe stærkirNu æf sꝩa illa bæʀr æinu hværiu riki til mæð þæssom atburðum er nu ero talðer at morg ero kononga æfni ænnda ꝩærðr sꝩa illt rað tækit at oll ꝩærða sænn skrydd konongligri tign eða nafne þa ma þat riki kalla homlu barða eða auðnar oðal oc ma þat þa naliga ꝩirðaz sæm tynnt rikiþꝩi at þat er þa saet mæð hino mæsta oarans fræoc ufriðar korniÞꝩiat þeir sma konongar er þa hafa sunndr slitit riki þa slita þeir þægar í iammarga staðe astunndan folksens þæss er byggir lanndet bæðe hins rika oc hins urika oc drægr þa hvæʀr þæssaʀra hofðingia unnder sec ꝩini sæm ꝩid ma komazt Ðꝩi næst hyggr hꝩæʀr þæiʀa at sinu riki oc fiolmænni eða auðœfum oc sꝩa leiða þeir athuga hvat sa hafðe er næstr ꝩar þeim oc þyckiz þa hꝩæʀr þæiʀa of litit hafaþa taca oc ꝩinir þæss þæiʀa at minnazc á oc um at tala hværsu mikit sa konongr matte at fœrazk er fyʀr stiornaðe rikihvartꝩæggia um fe eða fiolmænne eða aðrar storar at hafnir þæʀ er hann hafðez at oc er næsta i hvæʀri aminning sæm hvæʀr æggi sinn hofðingia at hann mætti mæira unnder sec koma en þa hæfir hannEn æptir þat tæcr hvæʀr þæssaʀra hofðingia at draga til sinnaʀ fehirðzlu þann auð er minnzt er rikis bot í þat er oꝩꝩndOc þꝩi næst ꝩærða saman læsnar smar sacar oc gor af mykel reiðe oc tæcr þa frænndzemi at spillazoc er þar þa ætlaðr uþurfta maðr sæm fyʀr ꝩar kallaðr ꝩin oc frænnde oc byʀ þꝩi næst hvæʀr um grun ꝩið annan En þægar fœðaz taca grunir oc kꝩitter þa þyckir usiðaʀ monnum arꝩænntoc bæra þeir þa ut ploga sinaþꝩi næst rænn upp ofriðar aꝩoxtr ꝩæx agirnð oc uiamnaðr dirfaz mænn í manndrapum oc agiarnlegum ranum eða stulðumEn æf sꝩa bæʀr at at æinn hvæʀr þæssaʀra hofðingia ꝩil ræfsa í sinu riki þa ꝩærðr flyit unnder hænndr adrum hofðingia oc kallaz þeir koma saca lausir unnder harða reiðe sins hofðingia er firi usiðar sacar flyðu heimanÞꝩi næst ꝩæitir sa ꝩiðr toku er til ꝩærðr flyitmeiʀr firi kaps sacar en milldiþꝩi at hann ꝩil leita ꝩiðr at gera ser noccora ꝩini í annars riki þa er honum yrði traust í en hinum yrðe gagnstaðliger æf þeir kunnu noccot usatter at ꝩærðaEn þeir er flyit hafa fyrir usiðar saker oc loghbrota þa taca þeir oc fianndskapaz a þann hofðingia er þeir ꝩaro fyʀr unnder honndum bæra uꝩinatto millim hans oc þærs er þa ero þeir til komner alla þa er þeir mægoUinna oc hæfnder brotbærðar sinnar aptr i hans riki mæð manndrapum mæð ranum eða stulðum sꝩa sæm þeir ꝩæri sacalausir en hann hæfðe ꝩalldet allum sokumEn þꝩi næst taka usiðer at margfalldazc þꝩi at guð hæfnir sꝩa reiði sinnaʀ at þar sæm saman koma fiugur ændi mærki í riki þæssaʀra hofðingia þa sætr hann þar niðr hværꝩanda hvel þat er ꝩælltiz um aorꝩar axlerEpter þat tynir hvæʀr frænndzemi ꝩið annan oc gœriz siꝩia spiall oc þyrma mænn ængum lœytum þꝩi at hværꝩætna þærs er æitt folk er skipt í marga staðe mæð hofðingia astunndan enda ꝩærða þeir sunndþyckirþa dirꝩiz þægar alþyðan æptir sinum girndum oc brigða þa alugat allum siðum lannzens þꝩi at þa gœrir sialfr hvæʀr ser sið æptir sinni hugar lunnd oc rœðez ængi maðr ræfsing þægar hofðingiaʀ sunndr þyckiaz oc smættazcEn þægar er hvæʀr litr a sialfs sins list oc slœgð þa ꝩærða of gangse allzkyns ugefor í þꝩi lanndeaucaz manndrap oc sakirþa ꝩærða konor sumaʀr hærnæmðar oc nauðgar tæcnar en sumar ꝩelltar mæð brogðum oc lægorðumoc born gœraz mæð hordomum oc lauglausum hiuskapSumer taka frænndkonor eða sifkonor sinar en sumir glæpia manna konor fra bonndum sinum oc drygiaz mæð slikum atburðum allzkyns hordomar oc smættaz allar ætter þær sæm getnar ꝩærða mæð slicri uraðꝩænndeþa ꝩærða oc framðar allzkyns aðrar ogeꝩor Bœnndr oc alþyða geraz þa rikis diarfir oc ulyðnirsia illa ꝩið sæctum oc bœta fær þo at margar ꝩærðe gorꝩareiga samꝩælldis þinglita amuga sinn oc hofða tal oc kiosa þeir þann kost til sin er hallzt geghner ꝩanndræðum þꝩi at þeir binnda alla í æitt felag spaca mænn oc siðsama oc osiðar mænnoc fol oc fœra undan sokum heimska mænn oc þa er uiamgiarnir ero þo at þeir geri hværn dagh til oc gera annat hvart at sꝩæria mæð þeim ranga æiða eða usœr ꝩitni eða elligar hallda mæð kappi oc sleitu aþingum sinum sꝩa at saca fuller sꝩara ængu konongs monnum þeim er geta skolo landstiornar unnder konongi þꝩi at heimskr mugr ꝩirðer sꝩa firi ser at konongr se þeim skipaðr gangstaðlegr oc þykkiz heimskr maðr i þꝩi ꝩæra ꝩæl sœmðr oc mætr sec mykels firi osnotra manna aughumæf hann ma noccora sec i þꝩi hallda oc ꝩæra firi utan konongs riki eða loghlegar sætningar oc æf i noccorum stað æigu þeir sialfir malum at skipta sin amillum þa trœysta fol hinn heimska sꝩa at hann skal rikaztr ꝩæra i þæiʀa ꝩiðrskipti en hinn retlati oc hinn spaki ꝩærðr af sꝩiptr sinum lutOc æf hinn agiarni oc hinn ospaki ꝩærðr dræpinn firi sina agirnð þa ꝩirða sꝩa heimsker frænndr þeir er æptir liꝩa at þeim se i þꝩi gorr mykill skaðe oc ættar skarðoc æf noccorr hæfir sa ꝩærit dræpinn fyʀ or þeiʀi ætt er bæðe hæꝩir ꝩærit spacr oc ꝩitr oc margum hæfir hans ꝩit oc spæct at gagni orðet oc æf sa hæfir mæð fe ꝩærit aptr bœttr frænndum þa skal þꝩilicra bota beiðazc firi hinn heimska sæm fyʀr ꝩaro tæcnar firi hinn ꝩitra eða ælligar skal hæfna mæð manndrapiEn þægar guð ser slica misdœming gorꝩa mæð uraðe oc rangre asynþa snyr hann þeim uiamnaðe aptr at sialfa þa er ranga oc uiamna doma hæfia upp firir anndꝩærðu þꝩi at þægar er hinn heimski oc hinn agiarni ser þat at hann er ꝩæl ꝩirðr bætr en hinn ꝩitri mæð spæct sina oc er heimska hans oc agirn snuit honum til sœmðar oc upphafs þa gœrir hann sꝩa sæm nattura er til oc siðꝩænia allra heimskra mannaat falla þꝩi meiʀr fram ꝩiðr oc koma þꝩi ꝩiðara niðr mæd sinni agirnd En þægar er þat lægz til frægðar oc sœmðar af alþyðu er illa er oc allir ætti at hataþa næmr annaʀr oc hinn þriðe oc þꝩi næst hvæʀr æptir aðrum til þærs er þat lægz under almænnilige siðꝩænio at sa æinn þyckir ꝩæl ꝩæra er agiarn er oc noccot ma mæð rongu af annars sœmð draga til sins lutarþꝩi næst byr hvæʀr ꝩið annan mæð agirnð oc snyz su illzca upp a sialꝩa þa er mæð skamsynilegre illzku hoꝩu þau rangennde upp firi anndꝩærðuþꝩi at hvæʀr þæiʀa byr um siðer í annars hofði annat hvart mæð aꝩærca eða aðrum ufagnaðe oc falla sꝩa niðr allar fornar oc logligar sætningaʀEn þo beiðaz aller þærs at konongar oc stor hofðingiar skyli þyrma logum mioc mæð ꝩægð en ængi af alþyðunni ꝩil hafa log ꝩið annan oc ꝩil hvæʀr langt yfir stiga þat sæm fyʀ anndꝩærðu ꝩar til kominn En þægar er allar loghligar sætningar ero niðr fallnar oc rettar ræfsingar en ulog oc illzkur koma í stað oc þat ꝩærðr algangsi sꝩa at guði leiðez þa leitar hann þæiʀrar hæfndaʀ er til allra taki sꝩa sæm afgerðirnar tokuþa kastar hann hatri oc fianndskap niðr milli þæiʀa hofðingia er firi þat riki ero sætterþar kann oc úaran at fylgia æf æigi ꝩill ꝩæl oc taca þeir at þræta sin a milli oc finnr hvæʀr soc i annars riki til þærs er þeir dæila mæð manndrapum oc orrostum En þægar þat tæcr at fylgiazc oc dreiꝩazc yfir alla þa er rikit byggia oaran oc manndrapin oc orrostor þa er þat riki komit at auðn oc þrotum æf su æfi stænndr noccora stund oc æf noccot hæfir gett ꝩærit eða halldet af loghum eð dugande siðum um þær stunnder er fyʀ ꝩaro talðaʀ þa tyniz nu gorsamlega þægar slic æfi kœmr sæm nu rœddum ꝩer umþꝩi at í orrostom tynaz hinir bæzto mænniner oc þeir sæm kynbæzter eroEn oaʀan oc ran oc allz kyns ofriðr sa er þa kann at ꝩærða taca flarlutina fra þeim er fyʀr atto oc mæð retto hofðu fængit oc hæꝩir sa er hælldr ma af aðrum gripa mæð rani oc stulðOc þægar slic æfi kœmr ífir æitthvært lannd þa hæfir þat tynnt hvartꝩæggia goðum siðum oc dugannde mannumfe oc frialse oc allre gœzko sꝩa længi sæm guð ꝩil at sa bardagi stannde en hann gœrir þat æpter sinni miskunn þꝩi at hann a cost at frialsa þat land þægar hanum þyckir folkit yfrit bart firi sinar synderNu matþu ætla æf þat lannd frialsiz mæð guðs miskunn oc kann siðan at koma unnder æinꝩallz konong hværsu sið gott folk eða nytsamlect riki þat man þa ꝩæra hinar næsto stunnder æpter slican oroa sæm nu ꝩar um rœtt þar sæm fyʀr ꝩar skipt rikino ocallu folkino unnder blanndaðan siða fiolða oc astunndan margra hofðingia oc leitaðe ꝩiðr þat hvæʀr at næma oc mot aðrum snua ꝩelar oc sꝩic udyggleic oc allzkyns illzkurSunr þætta er ꝩist auðsyndt at æf þæsser allir atburðer koma í æitt hvæʀt riki þa tyniz þat at ꝩisu æf noccora rið stænndr su æfiEn þo muno ꝩist dœmi til ꝩæra slicra at burða oc er þæss ꝩis ꝩan at mykit illt oc margfolld ugefa man af stannda aðr en lukez hværꝩætna er slikir atburðer kunnu at ꝩærðaÐat er mer nu oc synnt æf mæð slikri ugefo tynaz siðer eða logh i æinu hꝩæriu riki sæm nu hafi þer rœtt þo at guð ꝩili frialsa þat um siðer af ufriðe oc bardaga oc snui þꝩi unnder æinn hofðingia æpter slica uro þa man þo folkit allt þat sæm þa liꝩir æpter u hoꝩæskt oc sið laust oc man ꝩist þurꝩa sꝩa sæm þer sagðuð fyʀrhvartꝩæggia goðra kenninga oc þo stunndum mioc harðra ræfsingaOc þo man sa er tæcr ꝩið þꝩi riki þurꝩa langa stunnd oc mykinn kraft oc harðænnde aðr en þat riki komi aptr i sama stað er fyʀr ꝩar þo at hann se ꝩitr sialfr æf þat hafðe oc noccora dugannde siðu aðr en slicr ufriðr kœmi Nu mæd þvi at ec hæfi til þæiʀar rœðu hællzt forꝩitnaz er riki ma mæst spiall af taka oc þat man unytsamt ꝩærða bæðe firi siðar tion oc mann tion oc fiartion æf slikir atburðer kunnu ꝩærðaennda hæfi ec þar nu gnog anndsꝩor firi fængit hværso slikir lutir mægo at bærazk æf ugeꝩa ꝩil til hannda snuaz Sꝩa er mer oc þat liost orðit firi augum hværsu storir skaðar eða spiall mægo værða af slikum at burðum oc þycki mer nu su rœða hallzte long orðen er ohugnaðr ma hværium manni at ꝩærða þeim er siðar maðr ꝩill heitaoc þærs ma hvæʀr guð biðia at æigi ꝩærðr slic æfi ahans dogum hꝩart sæm hann er ricr eða uricrAf þꝩi ꝩil ec nu þærs biðia at sæm ec hof upp firi anndꝩærðu at þer synir mer þa siðu er yðr syniz at mer bæri ꝩæl æf ec staðfæstumc i konongs þionosto hvæʀ æfi sæm þa kann til hannda at bæraþo ꝩillda ec þærs guð biðia mæðan mitt lif ꝩæri at þa ꝩæri friðr oc ro oc goð æfiFaðeʀ Okunnict er þat allum hværsu guð ꝩill þꝩi til skipta hværn hꝩærium manni er auðit uppi at ꝩæraEn æf maðr ꝩill ꝩist konongs maðr ꝩæra oc bæʀr þat i þær stunnder er otimar oc ogefur ꝩilia ꝩæra firi sacar margra hofðingia eða noccors ofriðarþa ꝩarðaðe honum þat myclu at hann tœki þann at þyðazk er loghligazt ꝩæri til rikis kominn oc þœiʀa siða ꝩilldi hælldzt geta er retter konongar oc siðsamir hofðu aðr firi honum sialfir halldetþa ahann sizt ꝩan haskasamlegra sꝩara firi sina fylgð hvart sæm hann þarf til at taca annars heims eða þæssa En þar er þu spurðer þærs hværia siðu er þu skyllder hafa er þu yrðer bundinn i konongs þionosto þa ma þat nu ꝩæl skyra firi þerÞat skallt þu hafa upphaf at siðum þinum at þu lat alldrigin hug þinn utan guðs agha eða ræzlo oc ælska hann um fram alla lutiþꝩi næst ælskaðu alla raðꝩænndeUæn þec at ꝩæra iamgiarnan retlatan oc hofsaman i allum lutumLat þer iamnan i hug koma þinn ænda dagh oc ꝩær sæm glœpꝩaraztrMinnzt þærs at marghr lifir sa litla rið er længi liꝩir at hæfi hans æptir hann oc ꝩarðar þat myclu hværs minnazk er æptir hannþꝩi at sumir ꝩærða frægir af goðum ꝩærkum oc liꝩa þau iamnan æpter hann oc er iamnan hans sœmð liꝩanndeþo at hann se sialfr dauðr Sumer ꝩærða frægær af illum lutum oc bæra þeir iamnan liꝩannde skom þo at þeir se sialfir dauðer þægar getet ꝩærðr þæiʀa athæfis oc sꝩa frændr þæiʀa oc allr af springr sa er af þeim kœmr æpter þæiʀa dagha þa bæra þæssa skomEn sa er mæstr fiolðe er sꝩa fællr niðr sæm bu fe at hvarki ꝩærðr getit at illu ne goðuoc skallt þu þat ꝩist ꝩita at þat er æigi at retto mannzens oðalþꝩi at oll skepna annur ꝩar skapað manninum til ꝩiðrꝩistar oc skemtanar En maðrinn ꝩar bæðe skapaðr til ꝩærallegra gersima oc sꝩa til annars heims gersimaæf hann ꝩil oðlazt þat sæm hann er til skapaðroc skyllde þꝩi hvæʀr ꝩiðr þat leita mæðan hann lifðe at leiꝩa þa noccora luti æpter sec er hans ꝩæri at goðu getit þægar hann fælli ífraen allra hællzt er þat konongom oc aðrum stor hofðingium oc allum þeim er þa þyðazc oc i þæiʀa æmbætti binndazc firi þꝩi at maðr ꝩærðr æigi ꝩirdr siðan sæm kotkarl hælldr er hann ꝩirdr sæm lanndstiornar maðr eða æinn hværr hofðingi oc sꝩa ahann at ꝩæra æf hann ꝩill þeim siðum fylgia er hanum oc hans nafni hœfirSe ꝩið þꝩi at gœraz tꝩislœgr í ꝩinatto hofþingia milli þꝩi at þat gera æinarðar/ lauser mænn oc er ængi sa oruggr um sina daðsæme er þat gerer Ælska hofðingia þinn ꝩæl firi utan allar flærðer mæðan þu ꝩillt hanum þionat hafa oc dragh ad alldri þyðu eða samrœðe til hans uꝩina æf þu ꝩillt daðraccr ꝩæraGuð æinn skallt þu ælska um fram hofðingia þinn en ængan mann En þæsser luter ero þeir er þu skallt framarlega ꝩarazk at þu ꝩærðer æigi ꝩið kenndrEiðar usœrir oclyghiꝩitni putna hus eða samsætis dryckiur firi utan i konongs husi eða at samkunndum rettumTænninga kast um silfrMutu girni oc alla aðra ranga fegirni þꝩi at þæsser luter ero hværium konongs manni mykil skom þæssa heims en hann lytr af salo tion annars heimsef hann ꝩærðr i þæssom lutom tækinnHꝩar sæm þu ert staddr þa ger þic alldrigin druckinn þꝩiat iðulega ma sꝩa at bæraz at þu ser þa callaðr til mala manna oc til ifir sionar eða ælligar þurꝩir þu um þin ꝩannda mal at ꝩæla oc æf slikir luter kunnu manni mæðan til hannda at bæra er hann er druckennþa er hann til ænskis fœʀr oc hœꝩir fyrir þꝩi hværium manne ꝩið ofdryckiu at seaAllra hællzt konongs monnum oc þeim er siðar mænn ꝩilia hæitaþꝩi at þeir ꝩærða optazt til kallaðer yfir mal manna at sea eða til annaʀrʀa nauðsynia enda skulu þeir hværium manne goð dœmi gera æf noccorʀr ꝩillde æpter þæiʀa siðum næma at liꝩa Ðæsse ꝩanyfli skallt þu oc haꝩa at þinum hagh oc athæfi oc æigi glœyma æf þu ert konongs maðr þu skalt opt ꝩæra kenndr í nand hofðingia þinum Snæmma um morna skallt þu honum til kirkiu fylgia æf hann fylger þꝩi at hæfi er hann á mæð retto at haꝩa oc lyða athuga samlega tiðum þinummæðan þu ert at kirkiu staddr biðia þer miskunnar ꝩið Guð mæð athyggiuen þægar er konongr gengr fra kirkiu þa fylgh þu honum oc ꝩæʀ sꝩa noccor næʀr honum staddr at þu ser í hans augliti at hann mægi cost æiga at kræfia þec til æinna hvæʀra luta æf hann ꝩil þec til hafa callatEn æigi skallt þu sꝩa næʀ gongoll geraz hanum at hanum ꝩirðez sæm þrongð se at þinni naꝩist æf hann ꝩil annat tꝩæggia tala ꝩiðr þa mænner hann heimter a mal ꝩið sec eða æina hværia þa luti frammi hafa eʀ hann ꝩil at lœyndar mal se Enga luti skalltþu þa forꝩitna ꝩið hofðingia þinn er þu ser at hann ꝩil at lœyniliger se nema hann kalle þec til ꝩitorðz mæð ser En æf þeir luter gœraz noccorer er hofðingi þinn hæꝩir þec at trunaðar manne oc hann ꝩil at lœynnder se þa hirð þu þa ꝩandliga mæð ꝩitrlegre halldinyrðe oc gersk æigi uppskar um þa lute er unnder þinum trunaðe ero folgner þꝩi skallt þu oc ꝩænia þec at þu ꝩitia arla um morna konongs hærbærgis aðr en hann se upp staðenn oc ꝩær þu þo þꝩæginn oc ꝩaskaðr oc buinn allri agierꝩi oc bið hans í nannd hærbærgi þar til er hann ꝩil hafa upp staðetGacc þꝩi at æins inn i hærbærgi konongs at hann lati kalla þecEn i hværium stað sæm konongr lætr þec til sin kalla þa gacþu iꝩirhafnar laus til hansEn æf þat er sꝩa arla um morna at þu hæfir hann æigi fyʀr fynnit þa bioð hanum goðan dagh mæð þeim orðum er ec hæfi þer fyʀr sagt en þu gacc þo hanum æigi næʀri en hann haꝩi yfrit rum at tala ꝩiðr þa er næster hanum ero oc næm þa staðar firi hanumEn æf hann heimter þec næʀ neʀʀi ser oc ꝩil tala ꝩið þec lœynilegha þa sætz þu a kne firi hanum sꝩa neʀri at þu mæger ꝩæl lyða hans æin mælum oc þa skikkio lausEn æf hann biðr þec sitia þa matt þu hafa læggia yfir þec skickiu þina æf þu ꝩillt oc sitia þar sæm hann byðr þerNu bæʀr sꝩa at at konongr gengr at skemta ser hvart sæm þat er i kaupstað eða i heraðe eða hvar sæm hann er staddr oc fylgir þu hanum oc þiner lagunautar hvart sæm þer erut ꝩapnaðer eða ꝩapnlauser þa er sva fægrst fylgð yður at þer ganger iammarger a hvara tꝩæggia lið hanum oc þo hvarger mæð balluttum flockiÆfnit sꝩa til at hann ꝩærði i miðiu yðru foruneyti staddr þar sæm þer ganget oc þer ꝩærðer iam marger a hvara tꝩæggia lið hanum eða fram ifra hanum sæm abac en ængi yðar gangi sꝩa næʀr hanum at hann hafi æigi yfrit rum at tala ꝩiðr þa mænn er hann ꝩil til sin hafa callat hꝩart sæm hann ꝩil tala ꝩið þa i hæð eða í lœynndEn þo at hann kalli ængan mann atal ꝩiðr sec þa litit hann ganga millum yðar sꝩa at hann hafi iamnan mikit rum alla ꝩæga um secEn æf konongr riðr at skemta ser oc fylger þu hanum oc þinir logunautar þa hattet hina somu lunnd reið yðaʀri sæm ec hæfi aðr sagt um gongu yðraoc þꝩi þa fiaʀ meiʀr at ængi sauʀr stœckꝩi af yðrum hæstum oc a kononginn þo at þer riðet mioc hartNu kallar konongr a þec mæð aqvæðno nafni þa ꝩaraszt þu þat at þu qvæðer hværki hune haeða hvatamoti Tac hælldr sꝩa til orðz Ia hærra ec hœyri giarnaUarazt þu þat oc ꝩanndliga at þu laupir æi snæmma í át eða dryckiu um morna mæð þeim mannum er giomænn ero eða usiðar mænn Bið siðsamlegha konongs borða oc gacc til borða mæð konongi hværiu sinni er þu ert innan hirðar staddrEn þa er konongr gengr til borðz mæð hirð sina þa æighu aller hirðmænn hans at fylgia goðum siðum oc fagre skipan at æigi laupi hvæʀr firi annan sæm siðlausir mænn hælldr a þa hvæʀr at ꝩita sina retta gongu og samsætis mann oc hafa þa hina somu skipan i gongu sinni sæm þeiʀ eigu siðan at hafa i sætum sinumGanga tꝩæiʀ oc tꝩæiʀ saman sæssar eða samsætis mænn laugar at taka hvart sæm laugar ꝩærða gefnar uti eða ínni oc ganga sꝩa siðan til borða hvæʀr æpter sinni skipan sꝩa sæm hann ꝩæit sitt rum skipað firi andꝩærðu Sꝩa æigu hirðmænn lioðer at ꝩæra yfir borðum at ækki orð hœyri þeir er atꝩær hænndr þeim sitia er ꝩiðr talazsꝩa tali hvæʀr lagt ꝩiðr sinn sæssa at ængi hœyri næma þeir er ꝩið rœðaz þa er bæðe gott lioð oc goðer siðer i konongs husi En þat spillir æigi siðum þinum at þu nœytir matar þins ꝩæloc skiott æptir þinni nauðsyn oc sꝩa drykkia yfir borðumEn ꝩið þꝩi skallt þu iamnan sia at gera þec druckinnþꝩi skallt þu augum iamnan leiða til konongs sætisat sea hvat fram fæʀr um hans þionostoOc ꝩæʀr ꝩaʀr um þat iamnan er þu ser at konongr hæfir dryc a munni þa et þu æigi mæðan hann nœyter drycciar sins oc þo at þu hafer drycc í hænnde þa sæt þu niðr ker þitt oc nœyt æigi þins dryckiar Slica hina samo tign skallt þu ꝩæita drotningo sæm þu ꝩæiter konongi í allum staðum æptir þꝩi sæm nu hæfi ec saghtEn æf konongr hæfer yfir borðe mæð ser þann gest er slica tign a at þiggia annat tꝩæggia konong eða iarl eða ærkibyskup eða lioð byskup þa skallt þu geta hins sama siðaʀ er aðr hæfi ec sagt þerEn æf mykill er fiolði rikra manna yꝩir borðe mæð konongi þa þa þarftu æigi næma þu ꝩilir fleirum monnum þænna sið at ꝩæita um drycc þinn nema konongi oc drotningo nema þꝩi at æins at konongr se noccor annaʀr yꝩir borðe mæð honumNu bæʀr sꝩa at konongs hirð sitr i konongs hærbærghi oc er æigi borð frammi oc koma inn gangannde þeir hofðingiar er konongr ꝩil sialfr mæð tign fagna þa æighu allir mænn æigi siðr at risa upp i moti þeim en i moti sinum hofðingia oc faghna þeim bliðligha æpter þꝩi sæm þeir vitu at konongs er ꝩili tilEn þæssa tighn a hvæʀr logu nautr aðrum at ꝩæita æf sa kœmr inn farannde er aðr hæfir uti ꝩærit oc gengr þar til sætis sins sæm hann a gang rettan oc skipan þa æigu þeir tꝩæir upp at risa moti hanum er næstir hanum sitia a sina honnd hvaʀr oc faghna hanum bliðliga oc biðia hann ꝩæl kominn mæð serHꝩart sæm konongs mænn ero stadder i sam/ sæti eða ero þeir i fylgh mæð konongi eða

Cookies on our website

AM 243 b α fol: 1ra¹⁷-68vb³⁰ — Konungs skuggsjá

Log in

Cookies on our website

AM 243 b α fol: 1ra17-68vb30 — Konungs skuggsjá

Log in

AM 243 b α fol: 1ra¹⁷-68vb³⁰ — Konungs skuggsjá