NRA 63: 1r1-2vb16 — Karlamagnús saga
þu nu mın̅e uıáu. Ok þan̅ ſama ꝺag ſe̅ k̅r aꝼꝺı lẏꞇ̇ ꞇıþu̅. ̅ aꝼꝺı boꝛıꞇ ſmankoꝛona̅. þa ꝼoꝛ ̅ ꞇ al
lar ſıɴͬ Roll̅ ſẏſꞇ᷑ſ. ̅ m; ̅m. Olıv͛. uıllıꝼ͛ aꝼrınge ɴem̅ſ ̅ꞇ.. Oꝺ
kıſ mͣ uͣ ̅m. kallar k̅r þa alla a eın mælı. ſegır þ̅m ꜱͣ æꞇlan. k eꝼe æꞇlaꞇ mína ꝼ͛ꝺ ꞇ ȷoꝛſala aꞇ ſækıa elga ꝺoma. kͦſſ ıɴ elga gͦꝼ ꝺͦınſ. eꝼ͛ m͛ þ̅ uer ꞇẏſvͬ ı ꝺꜹmı boþ̅. Vıl ek ſækıa ꝼvnꝺ k̅ e͛ m͛ e͛ mıkíꞇ ꝼᷓ ſagꞇ. Ok ſk̅m u͛ ͣ m; oſſ .c. ulꝼallꝺa
laꝺna aꝼ gullı ſılꝼ͛. ſkulu̅ m͛ ꝺuælıaƶ þͬ u ̅m ueꞇr eꝼ þoꝛꝼ gıoꝛƶ. Nu bẏr ̅ ſıꞇ lıꝺ gaꝼ þ̅m ær gull ſılꝼr
ꝺa ſꞇalar. íɴ e͛ ꝺͦíɴ uͬr ſaꞇ í en p̅lar ̅ ı orꝝ. n e͛ k̅m᷒ k̅r aꝼꝺı lokíꞇ bæn ꜱ. þa ſeꞇꞇıƶ ̅ ı þaɴ ſtoll e͛ guꝺ ſeaꝼr ſaꞇ ȷ. u̅hv͛ꝼıſ ȷaꝼníngıͬ. arg ſkonͬ ſa k̅gꝛ þͬ ſkꝼaꞇ a ræꝼ k̅kıunͬ. pınſl eılagͧ mͣ. ſol ꞇungl. ímı̅ ȷoꝛꝺ. a ko̅ þͬ ꝼaranꝺı gẏꝺíngꝛ eíɴ. ſa k̅g uͬꝺ ꜱͣ ræꝺꝺꝛ aꞇ nær ꞇẏnꝺı ̅ ſͦ uíꞇe. lıop ſıꝺan ꞇ paꞇarcha ſkẏnꝺılıga baꝺ ̅ ſkıra ꜱͨ. ſagꝺı ſua aꞇ eꝼþı ſeꞇ oꝼ
þíngͣ. ıɴ þan̅ e͛ þ̅ra e͛ og᷑lıgaƶꞇr. ok þ̅ ẏgg ek aꞇ þͬ ſe guꝺ almaꞇꞇígꝛ p̅lar. n e͛ paꞇ
archa eẏrꝺe þ̅a. þa ſteꝼnꝺı ̅ ꞇ ſín lærꝺvm m̅m leꞇ alla ſkrẏꝺaƶ. gengu ſıꝺan all͛ ſamꞇ p̅ceſſıone̅ ꞇıl k̅kíu.
ꝺla uel ge͛ e͛ ugo̅ k̅r aꞇꞇı. Ræꝼr allꞇ uͬ rıꝼaꞇ m; allƶ
onͬ ſogum. ̅o uͬ kngloꞇ̇ eíṅ poſt͛ unꝺ͛ mıꝺíu. e͛ ̅o oll ſtoꝺ a. en u̅ þaɴ poſt þa ſtoꝺu ſma ſtolpa uͦ all͛ gẏllꝺ͛. en a v͛ıu̅ þ̅ra ſtolpa uͬ. bͬnſ lıkneſkı ſꞇẏpꞇ aꝼ eıre. u͛ ı lıkneſkıa aꝼꝺı olıuanſ oꝛn a muɴı ꜱ͛. uͦ gẏllꝺͬ allar. þ̅r ſtolpͬ uͦ all͛ olır ıɴan blæſſ uınꝺꝛ unꝺ͛ llína neþ̅ ꜱͣ aꞇ u kom ı ſtolpana lıkneſ
kıoꝛnͬ uͬ þͬ m; ꜱͣ mıklum bꝛogþum u̅ buíꞇ aꞇ boꝛnín oll blæſu a v͛ſſkonͬ lunꝺ͛ e͛ ꝼogꝛ uͬ. v͛ꞇ þ̅ra reı ꝼín
gꝛ aꞇ ǫꝺꝛu re se̅ kuık u͛í. n e͛ k̅r ſa a lıſt k᷑ꞇeíſe unꝺͧıƶ aɴ míok. ſaɴaꝺı þ̅ e͛ kona aꝼꝺı. ml̅ꞇ J þı bılı ko̅ uınꝺꝛ vaſſ aꝼ aꝼı ſnẏre olıɴe ꜱe̅ mẏlnu uæle. a ꞇoko boꝛn̅ aꞇ blaſa lo v͛ꞇ aꞇ ǫꝺͦ. en þ̅m þoı ꜱͣ ꝼagꝛꞇ t aꞇ eẏra ꜱe̅ engla ſongꝛ uere
þu þ̅ꝛ aꞇ þ̅m u͛e gıoꝛnıngͬ g͛var. ml̅u ꜱͣ ſín a mılle
ꝺo ueꝺꝛíꞇ mıok aꞇ kuellꝺı. ſan̅anꝺıƶ ꝥ ꝼ þı aꞇ uo
no bᷓꝺara ſtoꝺuaꝺıƶ ollíɴ. Sıꝥ uͬ na u͛ꝺꝛ ꝼᷓm boꝛíɴ boꝛꝺ u ꞇekín. ſeꞇꞇıƶ ugo̅ keıſarı un ı ſíꞇꞇ aſæ
ꞇe. n k̅m᷒ k̅r neſt ̅m. a aꝺͧ onꝺ ̅m ꝺͦnı̅g keıſara ꝺo͛. n Roll̅ þ̅r Jaꝼnıng
ſkẏnſ uıllı ꝼẏglı. þͬ uͬ aꞇ ꝺͤkka mıoꝺꝛ uín. pım̅ꞇ klare. cuƶar mure allƶ ẏnſ goꝺꝛ ꝺꝛẏk̇r e͛ ı ẏꝺıɴe brẏnıaþ̅. ꝼae ̅ m͛ ſıþ̅ ſí ſu͛ꝺ. ̅ ek oɢͣ ı oꝼuꝺ þ̅m m. ̅ ek klıvꝼa ̅ ı luꞇe eſtıɴ bꝛ
ẏnıaþan. ſpıoꞇƶ ſkapꞇ lengꝺ ı ȷoꝛꝺına nıꝺꝛ uꞇan ek uıle apꞇr allꝺa. þa nıoſnͬ madr ſa e͛ ı ſtolpanu̅ ſaꞇ ml̅ı. Mıkıll e͛ꞇu maꞇꞇugr unꝺͬlıga ſt͛kr. ok u
hẏɢılıga g͛þı k̅r e͛ ̅ ueıe ẏꝺꝛ ͛b͛ge. ̅ ̅ þ̅a uı
ꞇa aꝺꝛ ꝺagꝛ komı a mẏrgín. Rollanꞇ ſeg͛ ſua. ſına ıþͦ. Takı k̅gꝛ a moꝛg̅ oꝛn ſıꞇ okuanꞇ ꝼae mer en ſıþ̅ ̅ ek ganga uꞇan b̅gͬ blaſa ſua ar. aꞇ oll b̅gͬ lıꝺ ̅u u luaƶ ᷑ꝺír ı b̅gíɴe. apꞇr bæꝺí
ꝺı ̅a ı ꞇıallꝺ ía m͛ en eꝼ e͛ ꝺꝛẏgı ek ſıɴv̅ uılıͣ mınn uıꝺ ̅a a eíɴe noꞇ̇ t ̅ar ſeaꝼrͬ. a a mͬ. gamall mͬ erꞇu uıꞇr ꝼ æru. arꝺ
◌◌◌◌◌
◌◌◌
◌◌◌
eẏͬꝺa ek ̅ allꝺ geꞇa. ellꝺꝛ ͣ þ̅r ı no a◌◌◌
n͛ ͣ uoꝛþıꞇ ꜱͣ mıok íꞇ ꝼṫʀ kuellꝺ. ml̅ꞇ ꝥ e͛ uel mæͭı kẏrꞇ u͛ꝺa. Sıþ̅ leꞇ ̅ ꝼͣm b͛a elga ꝺoma ꜱͣ. ꝼell t bæ
nͬ all͛ ꝼᷓnkıſ m̅. baþu þ̅ allƶuallꝺanꝺa guꝺ aꞇ ̅ ̅ꝺı reꞇꞇa þ̅ra mal. aꞇ e ſtıgı ugı keıſ̅rı ıꝼ͛ þa ꜱͣ reıꝺꝛ ſe̅ ̅ uoꝛþíɴ. Mıraculu ◌
þu nu minne uináttuOk þann sama dagsem konongr hafdi lytt tiþumok hann hafdi borit smankoronamþa for hann til hal
lar sinͬok Rolllant systurson hans með honumOliverok uillifer afringe ɴemes hertugiOd
kis manna uar honomok kallar konongr þa alla a ein mæliok segir þeim ꜱina ætlanEk hefe ætlat mína ferd til jorsala at sækia helga domakross hiɴ helga ok grof drottinsok hefer mer þat uerit tẏsvar i dꜹmi boþitVil ek ok sækia fvnd konongs þesseer mer er mikít fra sagtOk skulum uer hafa með oss .c. ulfallda h
ladna af gulli ok silferok skulum mer duæliaz þar uið honum uetref þorf giorzNu bẏr hann sit lid ok gaf þeim ærit gull ok silfr
da stalarok híɴ er drottíɴ uarr sat í en postolar hans i orrumEn er karlamagnus konongr hafdi lokít bæn ꜱinniþa settiz han i þaɴ stoll er gud seafr sat jok umhverfis jafníngiararg skonar sa konungr þar skrifat a ræfri kirkiunarpinsl heilagra mannasol ok tunglhímin ok jordÞa kom þar farandi gẏdíngr eíɴok sa konong ok uard ꜱva ræddrat nær tẏndi hann sino uíteok liop sidan til patriarcha skẏndiliga ok bad hann skira ꜱicok sagdi sua at hefþi set hof
þíngiaok hiɴ þann er þeira er ogurligaztrok þat hẏgg ek at þar se gud almattígr ok hans postolarEn er patri
archa heẏrde þettaþa stefndi hann til sín lærdvm monnum ok let alla skrẏdazok gengu sidan aller samt processionem til kirkíu
dla uel ger er hugon konongr attiRæfrit allt uar skrifat meþ allz
skonar sogumhon uar kringlottok eínn poster under midíuer hon oll stod aen um þaɴ post þa stodu sma stolpaok uoro aller gẏllderen a hverium þeira stolpa uarbarns likneski stẏpt af eireok her þessi likneskia hafdi oliuans horn a muɴi ꜱerok uoro gẏlldar allarþeir stolpar uoro aller holir iɴanok blæss uindr under hllína neþanꜱva at upp kom i stolpanaok liknes
kiornar ok uar þar meþ ꜱua miklum brogþum um buítat bornín oll blæsu a hversskonar lunder er fogr uarok hvert þeira retti fín
gr at ǫdru rett sem kuik ueríEn er konongr sa þessa list ok kurteíseundrudiz haɴ míokok saɴadi þat er kona hans hafdimæltJ þi bili kom uindr hvass af hafi ok snẏre holiɴe ꜱem mẏlnu huæleÞa toko bornin at blasaok lo hvert at ǫdroen þeim þotti ꜱua fagrt til at heẏra ꜱem engla songr uere
þu þeir at þeim uere giorningar gervarok mǽltu ꜱua sín a mille
do uedrít miok at kuelldiok sannandiz þat firi þi at uo
no bradara stoduadiz hollíɴSiþan uar natt uerdr fram boríɴ ok bord upp tekínok settiz hugon keisari un i sítt hasæ
ten karlamagnus konongr nest honumok a adru hond honom drottning ok keisara dotterEn Rollant ok þeir Jafningar satu nęst karlamagnusi konongin mærín uar jafnt at sea sem blom a rose eþa lilíon þaɴ ueg leít oliuer opt síɴum sem hon uarok tok at uɴa henne ok sagdi ꜱuauillde gud at ek hefdi þik a franklandi med merok munda ek uilia hafa míɴ allan uilia uid þícallz skonar krasír uoro þar a bordum af dyrum ok af fuglumþar uoro hírter ok uill igellter tronor ok gæshæns ok pafuglar pípraderEndr ok elptrok allz
skẏns uilli fẏgliþar uar at drekka miodr ok uínpiment ok klarecuzar ok mure ok allz skẏns godr drẏkkrer i hẏdiɴe brẏniaþanfae hann mer siþan sítt suerdok skal ek hoɢua i hofud þeim manniok skal ek klivfa hann i lute ok heſtiɴ br
yniaþanok spiotz skapt lengd i jordina nidr utan ek uile aptr halldaþa niosnar maðrsa er i stolpanum sat ok mæltiMikill ertu ok mattugr ok undarliga sterkrok u
hẏɢiliga gerþi konongrer hann ueitte ẏdr herbergeok skal hann þetta ui
ta adr dagr komi a mẏrgínRollant seger suasina iþrottTaki konongr a morgin horn sit okuant ok fae meren siþan skal ek ganga utan borgar ok blasa sua harttat oll borgar lid skulu upp luaz ok h᷑dír i borgíɴeok aptr bædí
di hana i tialld hía mer en ef er drẏgi ek siɴvm uilia minn uid hana a eíɴe nott til hennar seafraeÞa amadrgamall madr ertu ok huitr firir hæruok hard
a heyrda ek hann alldri getahelldr hafa þeir i nott a
ner hafa uorþit ꜱua miok hít fṫʀ kuelldok mælt þater uel mætti kẏrt uerdaSiþan let hann fram bera helga doma ꜱinaok fell til bæ
narok aller frankis mennok baþu þess allzualldanda gudat hann skyldi retta þeira malat eigi stigi hugi keisari ifer þa ꜱua reidr sem hann uorþíɴMiraculu
þú nú minni vináttuOk þann sama dagsem konungr hafði hlýtt tíðumok hann hafði borit smankoronamÞá fór hann til hal
lar sinnarok Rollant systurson hans með honumOliverok Villifer afringe Nemes hertugiOddgeir danskiGerín ok BǽringrTurpin erkibiskupok Eimer jarlBernarð af Brúskamok Bertram hinn harðiok Fran
kismanna var honumOk kallar konungr þá alla á einmǽliok segir þeim sína ǽtlanEk hefi ǽtlat mína ferð til Jórsala at sǿkja helga dómakross hinn helga ok grǫf dróttinsok hefir mér þat verit tysvar í draumi boðitVil ek ok sǿkja fund konungs þesser mér er mikít frá sagtOk skulum vér hafa með oss 100 úlfalda h
laðna af gulli ok silfriok skulum mér dveljast þar við honum vetref þǫrf geristNú býr hann sitt lið ok gaf þeim ǽrit gull ok silfrÞeir leifðu vápn sín ok tóku píkstafi ok skreppur ok pílagríma búnaðAt Sendinis kirkju tók Karlamagnús konungr kross ok allir hans riddararTurpín erkibyskupveitti honum þat embǽtti en síðan fóru þeir or borginnien dróttning dvaldist harðla úglǫðSíðan kómu þeir á vǫll eínn mikinn ok fagranOk þá kallaði Karlamagnús konungr á Bertram frǿkna ok mǽltiSé her hversu mikit lið vér hǫfum ok fagrt af pílagrímummáttugr skyldi sá vera ok vitrer slíku liði stjórnarSíðan fóru þeir á veginn af ǫll lǫndsem fyrir láok alt út til hafsinsok svá út yfir ok héldu ǫllu sínu liði til þess er þeir kómu til Hierusalem borgarok tóku sér þar herbergi Nú gekk Karlamagnús konungr ok jafníngar við honum Fra Karlamagnús konungi til kirkju þeirrar er heitir PaternosterÍ þeirre somo sǫng dróttinn sjálfr messu með sínum postulumÞar stan
da stólarok hinn er drottinn várr sat í en postolar hans i ǫðrumEn er Karlamagnús konungr hafði lokit bǿn sinniþá settist hann í þann stól er guð seafr sat íok umhverfis jafningjarMargskonar sá konungr þar skrifat á rǽfri kirkjunnarpinsl heilagra mannasól ok tunglhimin ok jǫrðÞá kom þar farandi Gyðingr einnok sá konung ok varð svá hrǽddrat nǽr tyndi hann sínu vítiok hljóp síðan til patriarka skyndiliga ok bað hann skíra sikok sagði svá at hefði sét hǫf
ðíngjaok hinn þann er þeirra er ógurligastrok þat hygg ek at þar sé guð allmáttigr ok hans postularEn er patri
archa heyrði þettaþá stefndi hann til sín lǽrðum mǫnnum ok lét alla skryðastok géngu síðan allir samt processionem til kirkjuNú er þeir koma þar stóð Karlamagnús konungrok hvarf til patriarchaPatriarchispyrr hvaðan hann sé at kominn eða hvat manna hann vǽriok ert þú hinn fyrsti maðr er þorat hefir atan við hǫmrumEn er þeir hǫfðu þetta við talaskþá fór keisarinn Húgon heim til sinnar hallarok við honum Karlamagnús konungr ok alt hans liðok þar fundu þeir riddaraok váru allir búnir með guðvef ok silkiEn þeir riddarar allir gengu á móti Karlamagnúsi ok hans riddarum ok tóku með hestum þeirra ok leiddu til stallaSú hǫll var har
dla vél ger er Húgon konungr attirǽfrit alt var skrifat með alls
konar sǫgumhon var kringlóttok einn postir undir midjuer hon ǫll stóð áen um þann post þá stóðu smástólpaok váru allir gyltiren á hverjum þeirra stólpa varbarns líkneski stypt af eiriok hver þessi líkneskja hafði Olivans horn á munni sérok váru gyltar allarÞeir stólpar váru allir holir innanok blés vindr undir hǫllina neðansvá at upp kom í stólpanaok liknes
kjornar ok var þar með svá miklum brǫgðum um búitat bǫrnin ǫll blésu á hverskonar lundir er fagr varok hvert þeirra rétti fín
gr at ǫðru rétt sem kvik vǽriEn er konungr sá þessa list ok kurteisiundraðist hann mjǫkok sannaði þat er kona hans hafðimǽltI því bili kom vindr hvass af hafi ok sneri hǫllinni sem mylnuhveliþá tóku bǫrnin at blásaok hló hvert at ǫðruen þeim þótti svá fagrt til at heyra sem engla sǫngr vǽri Þat fylgdi ok of þá hǫll at ǫll glyggín váru ger af þeim steini er kristhallusheitirEn þo at hít versta veðr vǽri útiþá var þó æfar gøtt í hǫllinniÞat undraðist Karlamagnús konungr mjǫk er hǫllin sneristok engi frankís maðr mátti á fǿtr standaok hug
ðu þeir at þeim vǽri gǫrningar gervarok mǽltu svá sín á milliHallar dyrr eru opnaren vér megum er á fǿtr standaSíðan kom Húgi konungr til þeirra ok bað þá eigi hrǽðastok sagði minka mun
du veðrit mjǫk at kvelldiok sannandiz þat fyrir því at vá
nu bráðara stǫðvaðist hǫllinSíðan var náttverðr fram borín ok bord upp tekínOk settist Húgon keisari í sitt hásǽ
tien Karlamagnús konungr nǽst honumok á aðra hǫnd honum dróttning ok keisara dóttirEn Rollant ok þeir jafningar sátu nǽst Karlamagnúsi konungiEn mǽrin var jafnt at sea sem blóm á róse eða liljoEn þann veg leít Oliver opt sínum sem hon varok tók at unna henni ok sagði sváVildi guð at ek hefði þik á Frakklandi með mérok munda ek vilja hafa minn allan vilja við þíkAllskonar krásir váru þar á borðum af dýrum ok af fuglumþar váru hirtir ok villigeltir trǫnur ok gǽsshǿns ok páfuglar pipraðirendr ok elptrok alls
kyns villifygliÞar var at drekka mjǫðr ok vínpiment ok klarekuzar ok mure ok allskyns góðr drykkrer í hirðinni brynjaðanfái hann mér síðan sitt sverðOk skal ek hǫggva í hǫfuð þeim manniok skal ek kljúfa hann í hlute ok hestinn br
ynjaðanok spjótskapts lengð í jǫrðina niðr útan ek vili aptr haldaÞá njósnarmaðrsá er í stólpanum sat ok mǽltiMikill ertu ok máttugr ok undarliga sterkrok ú
hyggiliga gerði konungrer hann veitti yðr herbergiok skal hann þetta vi
ta áðr dagr komi á morgunRollant segir svásína iþróttTaki konungr á morgin horn sitt Olivant ok fái méren síðan skal ek ganga utan borgar ok blása svá hartat ǫll borgarhlið skulu upp lúkast ok hurðír í borginniok aptr bǽðíEn ef konungr er svá djarfr at hann komiút þá man af honum blásast hár hans ok skegg ok ǫll klǽði hansÞá mǽlti njósnarmaðrÞessi er úhyggilig iþróttok uvitrliga gerði konungrer hann veitti yðr her
ði hana í tjald hjá mér en ef er drýgi ek sinnum vilja minn við hana á einni nótt til hennar seafrarÞá ámaðrGamall maðr ertu ok hvítr fyrir hǽruok harð
a heyrða ek hann aldri getaheldr hafa þeir í nótt a
nir hafa orðit svá mjǫk hít fyrr kveldok mǽlt þater vel mátti kyrt verðaSíðan lét hann fram bera helga dóma sínaok féll til bǿ
narok allir Fankismennok báðu þess allsvaldanda guðat hann skyldi rétta þeirra málat eigi stígi >Hugi keisari yfir þá svá reiðr sem hann orðinnMirakulum