Anon Lil 33^VII

Martin Chase (ed.) 2007, ‘Anonymous Poems, Lilja 33’ in Margaret Clunies Ross (ed.), Poetry on Christian Subjects. Skaldic Poetry of the Scandinavian Middle Ages 7. Turnhout: Brepols, pp. 601-2.

text and translation

notes and context

It is significant that the birth of Jesus is reported in st. 33: thirty-three was believed to be the age of Jesus when he died and was regarded as a sacred number (Curtius 1953, 505; Tschirch 1966, 167-87). It is likewise significant that the section on the life of Jesus concludes thirty-three sts later in st. 66 (Hill 1970, 564). The image of the Incarnation as a sunbeam shining through glass is a commonplace in medieval homiletic and liturgical literature. It occurs in both the Icel. and Norw. homily books (HómÍsl 1993, 3r-v; HómNo, 133), as well as in the ON poem Rósa (ÍM I.2, 20, st. 64) where the simile emphasizes the Divinity shining through and pervading Mary’s transparent humanity. There is a closer parallel to Lil in Mar 1871, 28: Dróttinn kom at vera með móþur sinni at luktum kviði ok óbrugðnum liðum ... sem þá er hugr líðr or briósti mannz at samanhölldnum ok luktum munni ok óbrugðnum vörrum, eða sólar geisli skínn í gegnum rauflaust gler. ‘the Lord came to be with his mother in her closed womb and with her virginity intact ... as when a thought goes forth from a man’s breast, though his mouth is closed and his lips are not used, or as when a ray of sunlight shines through glass that remains intact’. In the first book of S. Birgitta’s Revelations (c. 1340). Jesus says to Birgitta: Ego sum creator celi et terre, unus in deitate cum Patre et Spiritu sancto, ego, qui prophetis et patriarchis loquebar et quem ipsi expectabant. Ob quorum desiderium et iuxta promissionem meam assumpsi carnem sine peccato et concupiscencia ingrediens viscera virginea tamquam sol splendens per lapidem mundissimum. Quia sicut sol vitrum ingrediendo non ledit, sic nec virginitas Virginis in assumpcione humanitatis mee corrupta est ‘I am the Creator of heaven and earth, one in divinity with the Father and the Holy Spirit, I, who the prophets and patriarchs proclaimed and who they awaited. Because of their longing and according to my promise, I took on flesh without sin or concupiscence and entered the virgin womb like the sun shining through pure crystal. Because just as sun passes through glass and does not harm it, the virginity of the Virgin was not destroyed by her assumption of my humanity’ (Undhagen and Jönsson 1977-2001, I.1, 241) Splendor Patris et Figura, a sequence attributed to Adam of S.-Victor, contains the verse: Si crystallus sit humecta / Atque soli sit objecta, / Scintillat igniculum: / Nec crystallus rumpitur, / Nec in partu solvitur / Pudoris signaculum ‘If crystal should be moist and placed in the sun, a spark flashes. But the crystal is not shattered, and neither is the seal of chastity [or the chaste one] broken in giving birth’ (Gautier 1894, 10; AH 54,154). Cf. also the hymn by Peter Pictor: Lumen lucens Patris de lumine / Christus homo prodit de Virgine, / Sic ingressus et egressus per aulam uirgineam / Vt sol splendens nec incendens per fenestram uitream, / Cum nec uitrum splendor solis / Neque matrem causa prolis / Violet ingrediens / Nec corrumpat exiens ‘Light illuminating with the light of the Father, Christ the man was born of the Virgin, his entry and his going out of the virginal hall was as sunlight shining through a glass window, but not disturbing it. For just as the splendor of the sun neither violates glass as it enters, nor breaks it as it leaves, so it is with the offspring and the mother’ (van Acker 1972, 119; AH 20, 121). The hymn Sol, crystallus by Hildebert of Lavardin (Scott 2001, 54-5) develops this theme extensively, and John Bromyard discusses it in his widely circulated Summa Praedicantium (Bromyard 1518, 199v-200r).

readings

• [1] og: so 99a, 622, 713, Vb, 41 8°ˣ, 705ˣ, 4892, om. Bb
• [1] síðar: síðan 41 8°ˣ, 4892
• [2] fæddiz: so 99a, 622, 713, Vb, 41 8°ˣ, 705ˣ, 4892, ‘fædizt’ Bb
• [2] sveinn: sveirn 41 8°ˣ
• [2] hreinni: hreinri Vb, 41 8°ˣ, 4892
• [3] þá er: so 705ˣ, þar Bb, þá 99a, Vb, 41 8°ˣ, 4892, það 622, þær 713
• [3] í: og Vb, om. 4892
• [4] geislinn: geisli 622, 713
• [4] brár: ‘b[...]z’ 622
• [4] várum: klárum Vb, 41 8°ˣ
• [5] Glóar: ef glóar 99a, 705ˣ, glór 4892
• [5] þar: sem Vb, 41 8°ˣ
• [5] af: að 99a, Vb, 41 8°ˣ, á 622, 705ˣ, 4892
• [5] heilu: hreinu 622
• [6] gleðiligt: gleðligast 622
• [6] jóðið: jóð það 99a, jóð er 622, 713, Vb, 41 8°ˣ, 4892, jóð svá 705ˣ
• [6] skínn: skein Vb, 41 8°ˣ, 705ˣ, 4892
• [7] höldnu: hold mun Vb, 41 8°ˣ, 4892
• [8] ‑ferðugstra: ‑ferðugr 99a, ‑ferðug í 622, ‑ferðugra 713, 4892, ‑ferðugust Vb, 41 8°ˣ, ‑ferðugustu 705ˣ
• [8] greina: greinum 622

sources

Text is based on reconstruction from the base text and variant apparatus and may contain alternative spellings and other normalisations not visible in the manuscript text. Transcriptions may not have been checked and should not be cited.

• Holm perg 1 fol (Bb) — 114va/13 - 114va/17

  Fimm mánuðum fjórum síðar
  †fædizt† sveinn af meyju hreinni,
  skygnast sem þar glerið í gegnum
  geislinn brár fyrir augum várum.
  Glóar þar sól af glerinu heilu;
  gleðiligt jóðið skínn af móður,
  að innsigli höldnu hennar
  hreinferðugstra meydóms greina.

  Fím manudum fiorum sidarr fædizt sueín af meyiu ⸌⸌ hreínn skygnazt | sem þar glerít j gegnum geislín brarr fyrir augum | uo᷎rum gloar þar sol af glerínu heilu gledílígt | iodít skínn af modur at ínzsigli ho᷎lldnu hennar | hreín ferdugaztra meydoms greína ჻ |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 99 a 8° (99a) — 7r/15 - 7v/3

  Fimm mánuðum og fjórum síðar
  fæddiz sveinn af meyju hreinni,
  skygnast sem þá glerið í gegnum
  geislinn brár fyrir augum várum.
  ef glóar þar sól að glerinu heilu;
  gleðiligt jóð það skínn af móður,
  að innsigli höldnu hennar
  hrein-ferðugr meydóms greina.

  Fimm manűdum og fiorum sijdar fæddist | súeirn af mey̋ű hreirne skygnast | sem þá glerid j giegnum geislinn briar | fyrir augum vorum // ef gloar þar sol at gle || rinű heilű glediligt jod þad skein | af modur at jnncigli holldnű henn | ar hreinferdűgra mey̋doms greina / |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 622 4° (622) — 29/3 - 29/7

  Fimm mánuðum og fjórum síðar
  fæddiz sveinn af meyju hreinni,
  skygnast sem það glerið í gegnum
  geisli †b[...]z† fyrir augum várum.
  Glóar þar sól á glerinu hreinu;
  gleðligast jóð er skínn af móður,
  að innsigli höldnu hennar
  hrein-ferðug í meydóms greinum.

  Fjm manudum og fíorum sídar : fæddízt sueínn af meyíu | hreínne , skygnazt sem þat glerit j gegnum geisli b[...]zt fyrir | augum vorum : Gloaʀ þar sol ꜳ̋ glerínü hreínu : gledligazt | jod eʀ skeín af modur : ad jnsíglí holldnü hennaʀ : hreín | ferdüg j meydoms greínum : |

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 713 4° (713) — 8/30 - 8/33

  Fimm mánuðum og fjórum síðar
  fæddiz sveinn af meyju hreinni,
  skygnast sem þær glerið í gegnum
  geisli brár fyrir augum várum.
  Glóar þar sól af glerinu heilu;
  gleðiligt jóð er skínn af móður,
  að innsigli höldnu hennar
  hrein-ferðugra meydóms greina.

  Fimm manudum og fi⸌or/vm sidar . fæddízt sueinn af meyiv hreinne […]azt sem | þaer glerít j gegnum . geísle brꜳ̋r fyrir avgum vorvm . / gloar þar sol[…]inu | heilu . gledilígt jod er skín af modur . at jnnsiglle holld […] hreín | ferdugra meydoms greína . // |

  (VEÞ)

  images
Close

• Vísnabók (Vb) — 250 - 250

  Fimm mánuðum og fjórum síðar
  fæddiz sveinn af meyju hreinri,
  skygnast sem þá glerið og gegnum
  geislinn brár fyrir augum klárum.
  Glóar sem sól að glerinu heilu;
  gleðiligt jóð er skein af móður,
  að innsigli hold mun hennar
  hrein-ferðugust meydóms greina.

• DKNVSB 41 8°x (41 8°x) — 115/14 - 115/21

  Fimm mánuðum og fjórum síðan
  fæddiz sveirn af meyju hreinri,
  skygnast sem þá glerið í gegnum
  geislinn brár fyrir augum klárum.
  Glóar sem sól að glerinu heilu;
  gleðiligt jóð er skein af móður,
  að innsigli hold mun hennar
  hrein-ferðugust meydóms greina.

  Fimm Manudum og fiőrum sijdan, fæddest | sveirn af Meju hreirnre, skignast sem þa̋ | glered J gegnum, geislenn bra̋r fyrer ꜹgum kla̋rum. | Gloar sem sol ad glerenu heilu, gl | edelegt Jőd er skein af mődur, ad Jnsigle | holld mun hennar, hreinferdugust meydoms | greina.

  (VEÞ)

  images
Close

• AM 705 4°x (705x) — 9v - 9v

  Fimm mánuðum og fjórum síðar
  fæddiz sveinn af meyju hreinni,
  skygnast sem þá er glerið í gegnum
  geislinn brár fyrir augum várum.
  ef glóar þar sól á glerinu heilu;
  gleðiligt jóð svá skein af móður,
  að innsigli höldnu hennar
  hrein-ferðugustu meydóms greina.

  Fimm manudum og fiorum sydar | fæddist sveinn af meyu hreinne | skygnast sem þa er glerid i giegnum | geislin brar fyrir augum vórum: | Ef gloar þar sol at glerinu heilu | glediligt jod svo skein af modur | at innsigli holldnu hennar | hreinferdugustu meydomz greina.

  (EB)

• BLAdd 4892 (4892) — 30r - 30r

  Fimm mánuðum og fjórum síðan
  fæddiz sveinn af meyju hreinri,
  skygnast sem þá glerið gegnum
  geislinn brár fyrir augum várum.
  glór þar sól á glerinu heilu;
  gleðiligt jóð er skein af móður,
  að innsigli hold mun hennar
  hrein-ferðugra meydóms greina.

  Fim manudum oc fiorom sydann, fǫddezt sveinn af meyo hreinnri, scignazt sem þa glerit gegnom, geislinn brar fyrir augum vorum Glor þar sol aa glerino heilo gledilegt jod er sceyn af modr, ad insigli holld mun hennar hreinferdugra meydoms greina

  (EB)

  images
Close

editions and texts