Fbr ch. 2

The new edition is either unpublished or unavailable. The following is taken from an old edition (Skj where relevant):

Hávar hét maður. Hann var Kleppsson. Hann bjó á bæ þeim er
heitir að Jökulskeldu. Hávar var kynjaður sunnan af Akranesi
og hafði farið þaðan fyrir víga sakir því að hann mikill
vígamaður og hávaðamaður og ódæll. Hann átti konu þá er
Þórelfur hét. Hún var breiðfirsk að kyni. Hún var dóttir Álfs
úr Dölum, göfugs manns og ágæts. Hávar og Þórelfur áttu son
þann er Þorgeir hét. Hann var bráðger maður og mikill vexti
og sterkur og kappsfullur. Hann nam á unga aldri að hlífa sér
með skildi og vega með vopnum.

Bersi hét maður er bjó í Ísafirði. Hann bjó á bæ þeim er á
Dyrðilmýri heitir. Hann átti þá konu er Þorgerður hét. Son
þeirra hét Þormóður. Hann var þegar á unga aldri hvatur maður
og hugprúður, meðalmaður vexti, svartur á hárslit og
hrokkinhærður.

Í þenna tíma bjó á Reykjahólum á Reykjanesi Þorgils Arason.
Hann var mikill höfðingi, vitur og vinsæll, ríkur og
ráðvandur. Illugi hét bróðir hans, hirðmaður hins heilaga
Ólafs konungs. Hann var farmaður mikill og var jafnan annan
vetur með Ólafi konungi en annan á Reykjahólum. Hann hafði út
kirkjuvið og skálavið.

Þeir bræður, Þorgils og Illugi, voru synir Ara Mássonar,
Atlasonar, Úlfssonar hins skjálga er nam Reykjanes,
Högnasonar hins hvíta, Ótryggssonar, Óblauðssonar,
Hjörleifssonar konungs. Þorgerður hét móðir þeirra Þorgils og
Illuga. Hún var dóttir Álfs úr Dölum. Móðir Álfs var
Þórhildur Þorsteinsdóttir hins rauða, Óleifssonar hins hvíta,
Ingjaldssonar, Fróðasonar. Móðir Ingjalds var Þóra, dóttir
Sigurðar orms í auga. Móðir Sigurðar var Áslaug, dóttir
Sigurðar Fáfnisbana. Þorgeir Hávarsson var systrungur Þorgils
Arasonar.

Þorgeir og Þormóður óxu upp í Ísafirði og var snemmendis
vingan með þeim því að þeir voru í mörgu skaplíkir.
Snemmendis sagði þeim svo hugur um, sem síðar bar raun á, að
þeir myndu vopnbitnir verða því að þeir voru ráðnir til að
láta sinn hlut hvergi eða undir leggja við hverja menn sem
þeir ættu málum að skipta. Meir hugðu þeir jafnan að fremd
þessa heims lífs en að dýrð annars heims fagnaðar.

Því tóku þeir það ráð með fastmælum að sá þeirra skyldi hefna
annars er lengur lifði. En þó að þá væru menn kristnir
kallaðir þá var þó í þann tíð ung kristni og mjög vanger svo
að margir gneistar heiðninnar voru þó þá eftir og í óvenju
lagðir. Hafði sú siðvenja verið höfð frægra manna, þeirra er
það lögmál settu sín í milli, að sá skyldi annars hefna er
lengur lifði. Þá skyldu þeir ganga undir þrjú jarðarmen og
var það eiður þeirra. Sá leikur var á þá lund að rista skyldi
þrjár torfur úr jörðu langar. Þeirra endar skyldu allir
fastir í jörðu og heimta upp lykkjurnar svo að menn mættu
ganga undir. Þann leik frömdu þeir Þormóður og Þorgeir í
sínum fastmælum.

Þormóður var nokkuru eldri en þó var Þorgeir sterkari.
Uppgangur þeirra gerðist brátt mikill. Fara þeir víða um
héruð og voru eigi vinsælir. Töldu margir þá ekki vera
jafnaðarmenn. Höfðu þeir hald og traust hjá feðrum sínum sem
von var að. Virtu margir menn sem þeir héldu þá til rangs.

En þeir menn sem vanhluta þóttust verða fyrir þeim
fóstbræðrum fóru á fund Vermundar og báðu hann koma af sér
þessum vandræðum.

Vermundur bauð Hávari og Bersa á sinn fund og sagði þeim að
mönnum líkaði lítt til sona þeirra. "Ertu, Hávar,
utanhéraðsmaður, sagði hann, "og hefir sest hér niður að
engis manns leyfi. Höfum vér ekki amast við byggð þína hér
til en nú sýnist mér standa af Þorgeiri syni þínum órói og
stormur. Viljum vér nú að þú færir bústað þinn og byggð brott
úr Ísafirði en Bersa og son hans munum vér af því eigi á
brott reka að þeir eru hér kynjaðir. Væntum vér og að minni
stormur standi af Þormóði ef þeir Þorgeir skiljast."

Hávar segir: "Ráða muntu því Vermundur að vér munum ráðast í
brott úr Ísafirði með fé vort en eigi veit eg nema Þorgeir
vilji ráða vistum sínum."

Nú eftir þessa þeirra ráðagerð færði Hávar bústað sinn suður
til Borgarfjarðar og byggði þar sem nú heita Hávarstóftir.
Þorgeir var þá ýmist með föður sínum eða vestur í Ísafirði
með Þormóði og var hann mörgum mönnum nokkur andvaragestur
þar sem hann kom þó að hann væri á ungum aldri. Löngum var
hann á Reykjahólum með Þorgilsi frænda sínum og hafði af
honum gott yfirlæti. Mikið vinfengi var með þeim Ara
Þorgilssyni þegar á unga aldri og hélst þeirra vinfengi meðan
þeir lifðu báðir.

Jöður hét maður er bjó á bæ þeim er heitir á Skeljabrekku.
Hann var garpur mikill og höfðingi, ódæll og lítill
jafnaðarmaður við marga menn, ríkur í héraðinu og stórráður,
vígamaður mikill og bætti menn sjaldan fé þótt hann vægi.

Það bar að einn vetur að Jöður og húskarlar hans fóru út á
Akranes að mjölkaupum. Í þeirri för kom hann til Hávars og
bað að hann mundi ljá honum hest út á Nes.

Hann léði honum hestinn "og vil eg að þú látir hestinn hér
eftir er þú ferð aftur og hafir þú eigi lengra."

Jöður kvað svo vera skyldu. Síðan fór hann út á Nes og keypti
mjöl sem hann ætlaði og fór heimleiðis þá er hann hafði það
annast að honum bar nauðsyn til. Og þá er hann fór utan með
Grunnafirði um bæ Hávars þá ræddu förunautar hans um við hann
að þeir mundu koma þar til húss og láta þar eftir hestinn.

Jöður segir: "Eigi nenni eg að dveljast að því. Mun eg nú
hafa hestinn heim undir klyfjum og senda honum þegar aftur er
eg hefi haft í mína nauðsyn."

Þeir segja: "Gera máttu það ef þú vilt en eigi hefir Hávari
jafnan líkað ef af því væri brugðið er hann vildi vera láta."

"Ekki mun nú fyrir það gert," segir Jöður.

Hávar sér ferð þeirra og kennir mennina, fer til fundar við
þá og heilsar þeim og mælti: "Nú munuð þér láta hér eftir
hestinn."

Jöður segir: "Þú munt vilja lána mér hestinn heim til
Skeljabrekku."

Hávar segir: "Eigi vil eg að nú fari hesturinn lengra."

Jöður segir: "Þó munum vér hafa hestinn þóttú viljir eigi
ljá."

Hávar segir: "Svo má vera að það sé."

Hann hleypur að hestinum og hjó ofan klyfjarnar og tók í
tauma hestsins og sneri heim á leið. Jöður hafði krókaspjót í
hendi. Hann snarar þá að Hávari og leggur spjóti í gegnum
hann. Af því sári lét Hávar líf sitt. Jöður tók hestinn og
hafði með sér og fór leið sína til þess er hann kom heim.
Heimamönnum Hávars þótti honum seint heim verða. Þeir leituðu
hans og fundu hann dauðan þar sem hann hafði veginn verið.
Þeim þótti þau tíðindi mikil vera.

Í þann tíma var Þorgeir vestur í Ísafirði. Víg Hávars
spurðist skjótt víða um héruð og er Þorgeir spurði víg föður
síns þá brá honum ekki við þá tíðindasögn. Eigi roðnaði hann
því að eigi rann honum reiði í hörund. Eigi bliknaði hann því
að honum lagði eigi heift í brjóst. Eigi blánaði hann því að
honum rann eigi í bein reiði. Heldur brá hann sér engan veg
við tíðindasögnina því að eigi var hjarta hans sem fóarn í
fugli. Eigi var það blóðfullt svo að það skylfi af hræðslu
heldur var það hert af hinum hæsta höfuðsmið í öllum
hvatleik.